Heimilistíminn - 01.09.1977, Síða 11

hrifinn af fegurð stúlkunnar en litt fannst
honum tilum búning hennar, þvi hann var
hinn tötralegasti. Biskup gekk til
stúlkunnar og heilsar henni og spyr hana
að nafni. Hún sagðist heita Helga og vera
dóttur ekkjunnar hér i Kalmanstungu.
Hann spyr hana, hvort hún vilji ekki koma
i tjald sitt og fá nokkrar góðgerðir. Hún
játti þvi, en var feimin en lét samt að
ætlunum biskups.
Segir svo ekki þá sögu nánar nema að
Helga dvaldistgóða stund i tjaldi biskups
og fór vel á með þeim, eins og raunin átti
eftir að sanna.
Að mikilli ánægjustund lokinni mælti
Helga:
„bað mun nú svo komið að ég mun
barnshafandi orðin og vildi ég vita, hvern
ég ætti að lýsa föðurinn.”
Biskup segir: „Guðbrandur heiti ég og
á heima Hólum i Hjaltadal.”
„Hvernig skal ég þá með fara,” segir
Helga ef svo fer sem nú hefur verið til
stuðlað?”
„Þú skalt,” segir biskup, „sjá fyrir
barninu i æsku, en sé það drengur skaltu
nefna hann Guðmund og senda mér þá
hann er þrevetur. En verði það stúlka
skaltu nefna hana Guðrúnu, og senda mér
þá hún er sex vetra.”
Siðan kvöddust þau og stóð það á end-
um, að þá voru sveinar biskups komnir
með hestana og bjuggust biskup og
fylgdarlið hans til ferðar skömmu siðar.
3
Helga i Kalmanstungu varð léttari að
niu mánuðum liðnum. Hún átti dóttur og
lét skira hana Guðrúnu. Hún var spurð
um faðerni hennar en hún gat ekki annað
greint, að faðir hennar héti Guðbrandur á
Hólum i Hjaltadal. Var það látið gott
heita. Síðan liðu fram sex ár og ólst Guð-
rún upp i Kalmanstungu hjá móður sinni
og ömmu. Hún var hin efnilegasta, og
þóttu mörgum, að hún væri með afbrigð-
um fritt og efnilegt barn.
Helgu þótti timi kominn til að hún
leitaði á fund barnsföður sins, þvi fremur
litil efni voru i búi móður hennar i Kal-
manstungu. Lagði hún því af stað með
barnið norður aö Hólum i Hjaltadal. Segir
ekki fremur af ferðum hennar noröur,
nema að ferð hennar gekk vel. Þegar hún
kom að Hólum hitti hún Guðbrand biskup
úti, en það var um hausttima. Biskup spyr
hana að heiti og hver eigi þetta friöa og
myndarlega barn. Hún sagði honum heiti
sitt og faðir barnsins væri Guðbrandur
nokkur á Hólum. Biskup segir, að þar sé
ekki annar Guðbrandur en hann sjálfur
biskupinn og myndi hún ekki dirfast að
kenna sér barnið og leggja með þvi orð
sitt við umferðakonur. Að þeim orðum
mæltum fer hann inn i bæ, og lætur Helgu
afskiptalausa úti, án þess að henni sé i
nokkru sinnt.
Helgu þóttu heldur aumar viðtökurnar
og jafnframt var hún viss um að þetta
væri hinn rétti faðir að barni sinu. Hún
varð auðvitað döpur i bragði við þetta og
setti jafnvel að henni nokkurn ekka. En
eftir litla stund kemur til hennar vinnu-
kona ein og byður henni að ganga inn.
Helga þiggur það. Var hún leidd inn i bæ-
inn og um mörg herbergi,er henni voru að
öllu ókennileg og fjarræn. Að lokum var
hún leidd i herbergi eitt snoturlega búið
og skilin þar eftir með dóttur sina. En
vinnukonan tók lykil úr pússi sinu og læsti
herberginu á eftir sér. Helgu þótti þetta
einkennilegar aðfarir, en ekkert var
annað til ráða, en að taka þvi sem að
höndum bar
Enað smástund liðinni kom biskupsfrú-
in inn til Helgu og heilsaði henni, en virti
þvi betur fyrir sér dóttur hennar. Hún lét
færa Helgu hinar beztu veitingar og gerði
henni allt sem bezt i haginn að dveljast i
herberginu. Daginn eftir kom biskupsfrú-
in aftur til hennar og færði henni sauma.
Helga var allra kvenna bezt fær við
saumaskap og leið ekki á löngu að
biskupsfrúin dáðist mjög að vinnu henn-
ar, myndarskap og vandvirkni. Leið svo
fram til jóla, að Helga umgekkst ekki
annað fólk. En þá kom biskupsfrúin til
hennar og færði henni skarlatsbúning
mjög vandaðan og dóttur hennar gaf hún
kjói rauðan mjög smekklega saumaðan.
Einnig gáf hún Helgu hring einn
vandaðan og setti á fingur henni. Jafn-
framt fór hún mörgum og fögrum orðum
um myndarskap Helgu i saumum og
hannyrðum, og kvað hana bera langt af
öðrum stúlkum i sliku um allt Norður-
land og þó viðar væri leitað. Helga færðist
undan að klæðast hinum vandaða búningi
á jólum. En það dugði henni ekki og varð
frúin að ráða.
A sjálfan jóladag náöi biskupsfrúin i
Helgu og dóttur hennar og leiddi þær i
kirkju. Vöktu þær óskipta athygli kirkju-
gesta fyrir myndarskap og fegurð og þvi
fremur að enginn þekkti þær né vissi á
þeim nein deili. Var mikið talað um þær á
staðnum og i næsta nágrenni næstu tima.
Helgu fannst mikið koma til dýrðar Hóla-
dómkirkju og hátiðahaldsins. En fleira
varð bráðlega i efni um hagi hennar.
4
Guðbrandur biskup á Hólum var höfö-
ingi mikill og átti margt vina um Skaga-
fjörð og annars staðarum Norðurland. Þá
bjó i Viðinesi i H jaltadal bóndi sá er Pétur
hét. Hann átti auð mikinn og bú gott.
Hann var hreppstjóri i Hjaltadal og mikill
vinur biskups. Hann áttison er Bjarni hét.
A jóladagskvöld var Pétur og Bjarni son-
ur hans i boði biskups heima á Hólum.
Þeir nutu þar mikilla veitinga og gleði og
var veizlan i næsta herbergi við Helgu. En
er Guðrún litla heyrði gleðina og glaum-
inn af veizlu biskups, varð henniá að opna
dyrnar er á milli voru og horfði fram til
gestanna. En Helga móðir hennar varð
fljót tilað banna henni og færa hana inn til
sin, og loka hurðinni á milli þeirra.
Pétur bóndi i Viöinesi sat við hlið
biskupi, þegar litla stúlkan gæ gðist fram
til þeirra. Hann spurði biskup þegar.
„Hverá þetta fallega barn? Svona frítt
barn hef ég aldrei séð.”
Biskup svaraði án þessað b regða: „Það
veit ég eigi, en lofi ég þér að sjá það,
verður þú að feðra það.”
Að svo mæltu lýkur biskup* upp hurðinni
og biður Guðrúnu litlu að k.oma fram til
þeirra. Hún gerði svo. Pétur virti hana
fyrir sér um stund og skoðar hana vel og
vandlega, þangað til hann mælti:
„Ætti ég að dæma eftir þvi hverjum hún
er lik, þá er hún engum likari en yöur
herra minn og væruð þér ekki biskup
mundiég segja hana dóttur yðar þótt ekki
komi það vel heim við giftingu yðar, þar
sem þér eruð nýkvæntur .”
„Jæja, Pétur minn,” sagði biskup, ,,þú
áttir að feöra hana og þaf). skal standa sem .
þú segir ”
Siðan segir hann Pétri upp alla söguna
og bað hann hafa hægt u m. Pétur var ekki
ánægöur fyrr en hann fékk að sjá móöur
litlu stúlkunnar og lét biskup það eftir
honum og kallaði á hiina inn i stofuna.
Pétur varð mjög hrifinn af fegurð hennar
og framkomu, en samt kom þaö greini-
lega fram, að Bjarna i Viðinesi varð enn
þá hrifnari af henni. Píann hafði allan hug
á henni upp frá þessu . Leið svo fram um *
stund.
Helga var i einvei unni allan veturinn.
En um vorið var htin ráðin að Viðinesi
fyrir orð Péturs bónda, en Bjarni hafði
fengið fööur sinn ti'l þess að fá hana til
vistar þar. Fljótlega varð svo að það féll
vel á með Helgu og Bjarna og trúlofuöust
þau og giftu sig vorið eftir, en Guðrún
dóttir hennar varð eftir á Hólum i Hjalta-
dal hjá biskupiog igeröi hann vel viö hana
i öllu eins og bezt varð kosið.
5
Guðrún ólst upp á Hólum þangað til hún
varö sextán ára. Var hún þá allra kvenna
friðust og bezt sið sér á Norðurlandi. Þá
var biskupsfrúim önduö og varö Guðrún þá
að nokkru fyrir búi á stólnum og fórst þaö
vel úr hendi.
I þennan mund bjó á Hörðubóli i Dölum
prófastur er Iporvarður hét. Hann var
skólabróðir ofg góðkunningi Guðbrandar
biskups. Hanri átti son er Skúli hét. Hann
var þjóðhagaísmiður og bjó þar i grennd-
inni og var hann orðinn ekkjumaður og
var mjög syrgjandi. Faðir hans reyndi
mjög að hugp'a hann og ráðlagði honum að
fá sér aö nýj u konu. En þar kom aö Skúli
lét það i ljós við föður sinn að engin kona
yrði sér að skapi nema Guðrún biskups-
dóttir á HóiiUm.
Þar korm að Þorvarður prófastur á
Hörðubóli Jiét aö vilja sonar sins og reið
með honun norður til Hóla i Hjaltadal á
fund Guöbirandar biskups. Þeir fóru með
friðu föruineyti. Guðbrandur biskup tók
vel skólabróður sinum fornkunningja.
Þeir ræddu lengi saman um gömul kynni
og fornan félagsskap eins og gerist og
n