NT - 02.09.1984, Side 8

Sunnudagur 2. september 1984 8
franski leiðsögumaðurinn
Annars var þessi hópur dálítið
fíoland Assier
■ ísland er ferðamannaland,
alltént býður landið upp á
óþrjótandi möguleika fyrir
ferðamenn, sem streyma til
landsins ýmist á eigin vegum
eða í hópum á vegum ferða-
skrifstofa. íslenskar ferðaskrif-
stofur keppast við að selja
ferðamönnum landið hvort
sem við kunnum að gera okkur
mat úr því eða ekki. Þær bjóða
upp á margar tegundir hóp- og
einstaklingsferða, allt eftir
óskum og þörfum hvers og
eins. Sumir vilja hótelferðir,
aðrir fjallaferðir og enn aðrir
koma hingað á eigin vegum og
kaupa sér ef til vill dags- eða
helgarferðir.
En hver eru kynni þessa
fólks af landinu? Eru þau
bundin við útsýnið út um bíl-
gluggann, eða er gert eitthvað
meira fyrir þetta fólk? Allar
ferðaskrifstofur bjóða upp á
hópferðir með leiðsögu-
mönnum og eru þeir eins konar
tengiliðir milli ferðamanna og
landsins. Þetta er fólk sem
talar reiprennandi erlendar
tungur og býr yfír sérstakri
þekkingu á landi og þjóð. Sér-
staklega er hið síðarnefnda
sett á oddinn og ef vel á að vera
þarf leiðsögumaðurinn að geta
svarað öllum spumingum ferða-
manna um land og þjóð. Marg-
ir reka því upp stór augu þegar
þeir heyra að ungur franskur
maður sem einungis hefur
dvalið hér á landi í 3 ár skuli
starfa sem leiðsögumaður fyrir
erlenda ferðamenn á íslandi
og það sem meira er, hann býr
yfír meiri þekkingu um land og
þjóð en margur mörlandinn.
Hann heitir Roland Assier og
býr með íslenskri unnustu sinni
vestur á Nýlendugötu í
Rcykjavik. Við gerðum hús-
rask hjá þeim skötuhjúum og
spurðum Roland hvernig stæði
á veru hans hér.
Bjó í tjaldi og
vann í fiski
„Ég kom hingað fyrst í níu
vikna sumarfrí árið 1978. Þá
ferðaðist ég um landið á bíl, ég
skoðaði mikið og fór víða.
landið töfraði mig og ég ákvað
að koma hingað aftur og sú
varð raunin. Ég kom aftur
sumarið 1981 og þá var ég
staðráðinn í að setjast hér að í
einhvern tíma. Ég ætlaði mér
að læra málið og kynnast land-
inu meira og betur en ég gerði
78.
Já, ég kom um sumarið ’81
og það sem eftir lifði sumars
vann ég í fiski hjá Bæjarút-
gerðinni og bjó í tjaldi í Laug-
ardal. Það var mikil og sérstök
lífsreynsla að vinna í fiski. Ég
lærði ekki stakt orð í íslensku
þann tíma og íslendingarnir
gáfu ekkert færi á sér. Þarna
unnu nokkrir aðrir útlendingar
og við neyddumst til að halda
hópinn. Ekki gat ég búið til
frambúðar þarna á tjaldstæð-
inu, litla tjaldið mitt var orðið
hriplekt og állt blautt. Ég fór
því og fékk inni á Hernum í
stóru sjö manna herbergi. Þar
bjó ég í fjórar vikur og var
þeirri stundu fegnastur er ég
komst inn á stúdentagarða, en
ég hafði skráð mig í íslensku
fyrir útlendinga. Námið gekk
mjög vel, en ég þurfti að leggja
hart að mér, ætli ég hafi ekki
lært eina 50 tíma á viku fyrir
utan þann tíma sem ég var í
skólanum. íslenskan var algjör
kínverska fyrir mig, það er að
segja orðaforðinn. Ég kom
mér upp kerfi og lærði utanað
45-50 orð á dag. Hins vegar er
margt í íslensku málfræðinni
áþekkt þeirri frönsku.
Fyrstu þrír mánuðirnir voru
nokkuð erfiðir, en svo kom
þetta allt. Ef fólk ætlar sér að
læra eitthvert mál þá þarf það
að vera í landinu þar sem
málið er talað. Það er ekki nóg
að vera með orðabók í sínu
heimalandi, maður verður að
læra hugsunarhátt' og líferni
fólksins sem talar málið, og
það tekur aðeins lengri tíma
en utanbókarlærdómurinn.
Ég var þarna í tvo vetur í
íslensku fyrir útlendinga og
lauk þar B.A. prófi. Seinni
veturinn var ég líka í íslensku
fyrir íslendinga og þá var ég
búinn að ná ágætum tökum á
málinu.
Sumarið ’83 fór ég mínar
fyrstu ferðir sem leiðsögumað-
ur á vegum íslenskrar ferða-
skrifsofu. Sumarið áður hafði
ég leiðbeint og aðstoðað
franska kvikmyndagerðamenn
sem voru hér að vinna að
heimildamynd um ísland.
Þessi niynd er ekki venjuleg
landkynningarmynd, þar er
ekki nein fræðsla um land og
þjóð, heldur er myndin látin
tala og vekja forvitni um
landið. Þessi mynd verður
frumsýnd í Frakklandi nú í
haust.
Erffitt að
skilja Frakkana
En það var sem sagt sumarið
’83 sem ég fór mína fyrstu ferð
á vegum íslenskrar ferðaskrif-
stofu. Það voru tvær hálfsmán-
aða tjaldferðir á vegum B.S.Í.
í þessum ferðum voru ein-
göngu Frakkar og það var
dálítið skrítið að umgangast
þá þegar ntaður var búinn að
lifa og hugsa sem íslendingur í
tvö ár.
Þetta voru frekar ódýrar
ferðir og þetta hefði getað
orðið ágætt frí fyrir þetta fólk,
en það var í einhverju stressi
allan tímann, það gat aldrei
slappað af og notið þess að
vera í fríi. Við vorum líka
óheppin með veður, en leiðin-
legt veður hefur aldrei úrslita-
áhrif á það hvort ferð er góð
eða slæm. Eflaust hef ég líka
gert mistök, verið of persónu-
legur þegar ég var að segja frá,
hver veit. Ég fann líka fyrir
því að fólkið í þessari ferð var
einhvernveginn óöruggt og
treysti mér ekki nógu vel. Þeim
hefur sennilega þótt það var-
hugavert þegar samlandi
Íæirra var að segja þeim frá
slandi og íslensku þjóðlífi, að
minnsta kosti fannst mér eins
og þau legðu svona mátulega
mikinn trúnað á það sem ég
var að segja. En þetta var
óneitanlega mikil og góð
starfsreynsla og það skrítnasta
við þetta var að ég var orðinn
það mikill íslendingur í mér að
ég átti stundum í erfiðleikum
með að skilja landa mína.
sérstakur. Þetta voru allt kenn-
arar sem voru vanir að stjórna
og segja sjáfir frá. Núna voru
þeir komnir hinurn megin við
borðið, ef svo má að orði
komast. Sumum þeirra fannst
erfitt að sitja og hlusta. Þessir
erfiðleikar hvöttu mig til þess
að taka þátt í leiðsögumanna-
námskeiði Ferðamálaráðs vet-
urinn ’83-’84. Samhliða því var
ég í íslenskunni upp í háskóla.
Leiðsögu-
mannanámskeið
Leiðsögumannanámskeiðið
var miklu tímafrekara en nám-
ið í Háskólanum. Það stóð í
einn vetur og efni fyrir miss-
erisins var almennur fróð-
leikur um ísland. Þar var
kennd almenn ferðaþjónusta,
náttúrufræði, saga, menning,
allt um íslenskt nútúmasamfé-
lag og svo auðvitað skyndi-
hjálp. í desember varsvoskrif-
legt próf og til þess að geta
haldið áfram þurfti að ná 6.5 í
meðaleinkunn, svo maður
þurfti að kunna þetta nokkuð
vel. Á seinna misserinu fórum
við í svæðafræðslu. Þá varhver
sýsla landsins tekin fyrir og
fjallað var um athyglisverða
staði. Auk þess lærðum við allt
um atvinnuvegi og sérkenni
staðanna. Einnig þurftum við
að lesa 30-40 þjóðsögur og
valda kafla úr einum 10 Islend-
ingasögum og nokkrar skáld-
sögur.
Auðvitað las ég námsefnið
allt á íslensku og sumum þess-
ara fræða hafði ég aldrei kynnst
áður. Tökum jarðfræðina sem
dæmi. Ég lærði hana á íslensku
og náði þá öllum hugtökum og
tækniorðum, en ég þurfti að
fletta þeim öllum upp til þess
að fá franska þýðingu hugtak-
anna. Þetta námskeið tók allan
minn frítíma og meira en það,
en ég sé ekki eftir því. Þetta
var gott námskeið og þarna var
miðlað miklum fróðleik. Ef
eitthvað er, þá var fróðleikur-
inn of mikill ef miðað er við
eins vetrar nám. Ég finn það
mjög vel núna. að ég bý yfir
meiri vitneskju um land og
þjóð heldur en margir íslend-
ingar.
Ferðamannahóparnir sem
hingað koma eru misjafnir, en
ég held að það séu ekki til
góðir eða vondir hópar. Að-
stæðurnar ráða svo miklu
þarna unt, og svo eru líka til
einstaklingar sem ekki passa
saman. Það er hægt að skipta
fólki í tvennt eftir aldri. Eldra
fólkið veit oftast eitthvað um
landið. Það hefur oftar mikinn
tíma og getur þess vegna lesið
sér eitthvað til áður en það
kemur hingað. Yngra fólkið
veit minna ög er því miður
ekki alltaf með réttan útbúnað
með sér. Fararstjórinn verður
oft og tíðum að útbúa regnkáp-
ur úr plastpokum fyrir hóp
manna sem heldur að aldrei
rigni þegar það á frí. En að
vísu er aldrei hægt að fullyrða
neitt um fók í heild, en þetta
vill nú oft vera svona.
Hér vil ég vera
Svo spyrja ferðamennirnir
endalaust og alltaf verður
leiðsögumaðurinn að svara, og
ef ég veit ekki svarið þá viður-
„Maður veröur að vera dálítill sjarmur.
kenni ég það frekar en að segja
eitthvað sem ekki stenst. Fólk
hefur mikinn áhuga á íslensku
nútímasamfélagi og margir
halda að hér sé algert drauma-
samfélag. Leiðsögumaðurinn
þarf að vera við öllu búinn því
fólk spyr jafnvel um sjálfs-
morðsaðferðir íslendinga, um
skilnaði, siðgæði og þar fram
eftir götunum. Einniger mikið
spurt um það hvernig íslend-
ingar taki útlendingum og
hvernig það sé fyrir útlendinga
að vera hér. Oft er þessum
spurningum beint persónulega
til mín og þá svara ég af eigin
reynslu, sem er alveg prýðileg.
Þegar ég kom hingað í fyrsta
skipti þekkti ég engan, en ég
komst smám saman inn í þetta
samfélag. Ég var búinn að vera
hér í 18 mánuði þegar ég
kynntist henni Helgu sambýlis-
konu minni. Ég veit um nokk-
ur hjónabönd þar sem útlendi
makinn er hér vegna óska þess
íslenska, en þegar útlendingar
koma hingað fyrst með íslensk-
um mökum sínum verða þeir
háðir þeim í samskiptum sín-
um við innfædda. Hingað kom
ég af áhuga, það dró mig
enginn hingað, hérerégoghér
vil ég vera.
Þarf að vera
sjarmur
Það er oft skrítið og stór-
skemmtilegt samband sem
skapast á milli leiðsögumanns-
ins og ferðamannanna. Ferða-
mennirnir eiga nánast leið-
sögumanninn og hann þarf að
vera tiltækur allan tímann. I
einni ferðinni í sumar var mik-
ið um gamalt fólk, sérstaklega
einhleypar konur um sextugt.
Og í þessu starfi eins og reynd-
ar öllum félagslegum störfum
þarf maður að vera dálítill
sjarmur. Þá á ég alls ekki við
að maður reyni við gömlu
konurnar, heldur verður mað-
ur að kynnast þeim öllum og
vera sjarmerandi og lifandi í
starfinu. Maður verður að
endurgjalda tilfinningar þessa
fólks. Það er dálítið erfitt að
lýsa þessu, en fólkinu verður
oft mjög hlýtt til leiðsögu-
mannsins.
Þetta kemur dálítið inn á
hlutverk leiðsögumannsins,
sem er mjög stórt í svona
ferðum. Oft og tíðum getur
hann ráðið því hvort ferð er
góð eða slæm. Fólk kaupir
ferð og innifalið í þeim kaup-
um er leiðbeiningar leiðsögu-
manns. Síðan er það leiðsögu-
mannsins að vinna sín verk og
fólk kærir sig ekki um að
kaupa „gallaða vöru“. Öllum
er nauðsyn á fríi til að geta
slappað af og þá á leiðsögu-
maðurinn að sjá til þess. Ef
fríðið, sem oft er hápunktur
hvers árs, mistekst eitthvað þá
getur illa farið því oft er heilt
ár í næsta frí. Það er því mikil
ábyrgð sem hvílir á herðum
leiðsögumannsins og ég er ekki
viss um að allir geri sér grein
fyrir því að góður og menntað-
ur fararstjóri getur verið ein
besta auglýsing sem ferðaskrif-
stofan og reyndar landið sjálft
getur fengið. Það er allt of
mikið um að þekkingarlitlir og
NT-mynd: Róbert.
mállitlir leiðsögumenn fari
með erlendum hópum, því
miður. Ef ferð er illa skipulögð
og veðrið óhagstætt getur góð-
ur fararstjóri oft bjargað
miklu. En góð skipulagning
og frábært veður geta aldrei
bjargað lélegum leiðsögu-
manni. Við þurfum nefnilega
að vera við öllu búnir. Einu
sinni var ég með hóp sem hafði
verið einstaklega óheppinn
með veður. Við vorum á leið
til Akureyrar og ég sagði þeim
að þar væri alltaf sól og hiti og
bætti því við að þar væri ís-
lenska Rívieran. Allir urðu
mjög ánægðir og til Akureyrar
komum við að kvöldlagi, en
þegar fólkið vaknaði um morg-
uninn var kominn fimm sentí-
metra jafnfallinn snjór. Mig
langaði mest til þess að hlaupa
burt og fela mig. Já það getur
ýmislegt komið upp á í svona
ferðum og góður fararstjóri
getur bjargað mörgu, en núm-
er eitt, tvö og þrjú er góður
andi og gott samstarf milli
leiðsögumannsins og bílstjór-
ans.
Auðvitað á maður ekki að
fullyrða neitt um íslenska
veðurfarið. Það hefur meira
að segja komið fyrir að leið-
sögumanninum hafi verið
kennt um vont veður, en það
skiptir mestu máli að vera
jákvæður og segja þetta dæmi-
gert íslenskt veður, sól í augna-
blikinu, rigning og þoka eftir
hálftíma, uppstytta um kvöld-
matarleytið og snjókoma þeg-
ar líða tekur á kvöldið."
-ÞGG.