NT - 02.09.1984, Síða 22

Sunnudagur 2. september 1984 22
■ Vorið kom scint til Rómar
og sumarið var næstum tveim-
ur mánuðum á eftir áætlun.
Hvort Rússarnir standa á hak
við þessar tafir eða sameinað
huglægt átak (slendinga hefur
hrint einhverjum lægðum
suður á bóginn er ekki vitíið.
Þjóðarsál ítala vill hafa hlut-
ina á hreinu, þeir vilja geta
bent á eina fasta ástæðu fyrir
þeim. Að veðurfar í heiminum
er að breytast cr alltof yfir-
gripsmikið og laust í reipunum
til að þeir séu reiðubúnir að
taka það gilt. Leitin að ástæðu
fyrir síðbúnu vori fer því cnn
fram, en er um þaö bil að daga
uppi í sumarhitunum.
Sennilega er það vorhretinu
að þakka hversu fáliðaðar
pöddur eru í ár. Egg, lirfur og
púpur hafa frosið í hel um það
leyti sem baunaplöntur systur
minnar féllu fyrir ótímabærum
stormi. Þetta veldur því að það
er næstum hvergi kóngulóar-
vefi að sjá. Þessir iðnu vefarar
hafa alltaf tjaldaö yfir öll stór-
merki Rómar, spunniö milli
rimla, súlna, lágmynda, há-
mynda og höggmynda, búið í
öllum hornum og átt dægur-
heimili í þrepinu í strætó. Við
fyrstu sýn virðist Rómarborg
því hreinni en áður. Það er
blekking, Róm er auðvitað
skítugri en nokkru sinni fyrr.
Á þeim þremur árum sem liðin
eru síðan ég sá hana síðast
hafa bæst við þriggja ára birgö-
ir af drullu og drasli.
ítalinn lætur allt detta þar
sem hann stendur. Umbúðir,
kókdósir, vatnsflöskur,
dagblöð, matarafganga og
sorp. Meðal-ítalinn, hann
Nino, segir að það sé ferða-
mannaplágan sem subbi út
landið fagra. Það getur verið
að ferðamennirnir læri af
heimamönnum, en ég hefi nú
njósnað í kringum nokkur Inis-
vagnastæði og þeir vagnar sem
varpa sorpinu út að aftan um
leið og þeir gefa í í áttina að
næstu menningarverðmætum
eru með ítölsku númeri.
En það eru til nokkrir ítalir,
sennilega svona einn og hálfur
í hverri borg, sem koma auga
á að það er ekki sjálfsagt og
eölilegt að ganga um cins og
lifandi mykjudreifari. Þetta
fólk samcinast öðru hvcrju og
heldur uppi áróðri í sjónvarpi
og á veggspjöldum fyrir hrein-
um, fögrum borgum. Árangur-
inn er lítt sýnilegur, en maður
reynir að ímynda sér að án
baráttunnar hefði ástandið
verið verra.
Það hefur sennilega verið
þessi hreinlcgi hópur fólks sem
ákvað að snyrta fornminjarnar
fyrir nokkrum árum. Þeir
tjölduðu utan um eina merka
2000 ára súlu og byrjuöu að
skrúbba. Og þegar Italir gera
eitthvað, þá gera þeir það
vandlega. Þeir skrúbbuðu
áletrunina af súlunni. Miðja
vegu verksins uppgötvuðu þeir
að eitthvað vantaði. Var þá
tekið umhugsunarhlé og það
hlé stendur cnnþá og svo gerin
og súlan í tjaldi sínu.
Enjtað er annað í hreinlætis-
' enjum Itala sem hefur breyst.
Þvert ofan í útbreiddar
skoðanir norðurlandabúa, þá
fara velflestir ítala í bað dag-
lega og margir oft á dag. Það
er, þeirsem búa við nægt vatn.
Á suð-austurströndinni er að-
eins farið í bað á veturna, því
vatnsleiðslan sem Rómverjar
lögðu og viðbótarleiðslan sem
Mússolíni skellti upp, duga
ekki lengur til yfir sumartím-
ann. Á sumrin fara íbúar þess
svæðis í könnu.
En í 30-40 stiga hita dugir
eitt bað skammt. Það er þess
vegna sem þetta óorð hefur
komist á þjóðina. Nú hefur það
gerst að Nino og Nina hata
uppgötvað úðabrúsann. Á
aðeins þremur árum hefur loft-
mengun af beinum manna-
völdum í neðanjarðarlestum
og strætó minnkað áþefan-
lega. Er nú aðeins 10% hætta
á að lenda undir handarkrika
sem hefur 100% andlátstíðni í
för méð sér fyrir þann scm
undir stendur. Þessar stór-
felldu framfarir hafa hnikað
Ítalíu nær siðmenningunni, en
samt verður sagt enn um tíð að
vestræn menning endi við Alp-
ana.
Eitt einkenna hins vestræna
heims er hárlausir kvenbúk-
ar. En þrátt fyrir að auglýs-
ingastirnin í ekki þróttminni
auglýsingum en það, að þær
hafa komið svitalyktareyðin-
um inn á hvert heimili í land-
inu, séu öll snoðuð í handar-
krikanum, þá hafa venjulegar
alvörukonur ekki tekið það
upp eftir þeim. Þær spranga
enn um með myndarlega
brúska í ermalausu kjólunum.
Þetta þykir nauðrökuðum
norðurlandabúanum ógeð-
fellt. Hártoppurinn í handar-
krikanum er upphaflega ætlað-
ur sem tæki til að halda í
svitalyktina, sem fyrir ekki all-
mörgum milljónum ára þótti
mjög kynæsandi. Hún þykir
það ekki lengur, við erum svo
úrkynjuð. En móður náttúru
er ekki kunnugt um þessa
smekksbreytingu, þannig að ef
brúskurinn er fjarlægður þá
svitnar manneskjan meira til
að halda réttu magni af kyn-
töfrum. Það er því kostur
frernur en ókostur að láta allan
hárvöxt vera á sínum stað á
þessari breiddargráðu.
Þessi stakkaskipti í manna-
lykt varð ég vör við strax á
fyrsta degi í Róm. En það leið
heil vika áður en annað þróun-
arstökk náði athygli minni.
ítalskir karlmenn hafa löngu
náð heimsfrægð fyrir að vera
sífellt með báðar hendur í
fjölskyldufjársjóðnum. Kvað
svo rammt að þessum kæk
þeirra að gallabuxur voru alltaf
hvítslitnar yfir skrefinu þótt
þær væru enn dökkbláar alls
staðar annars staðar. Þessi
þjóðaríþrótt háði þeim nokk-
uð við aðra íþrótt, reykingarn-
ar.
Svo var það dag einn er ég
var á ferð með systur minni,
virðulegri miðaldra húsfrú sem
hefur búið á annan áratug hér
í Róm, að íveg fyrir okkur
skaust maður með aðra hönd
á gerseminni.
„Hva,“ varð mér á orði,
„hann hélt bara í hann með
annarri hendinni."
„Já,“ svaraði systir, „þeir
eru að hætta þessu líka.“
„Þú segir nokkuð, ég er að
fatta að ég hef ekki séð neinn
með hann í höndunum fram að
þessu."
„Nei,“ stundi systir, „þetta
er aukin lausung. Þeir eru ekki
eins kynferðislega aðþrengdir
og þeir voru."
„Nú," sagði ég, „ég hélt að
það hefði loksins runnið upp
fyrir þeim að hann er fastur í
annan endann."
Þannig hefur siðferðileg
afturför valdið þeirri framför,
að karlmennirnir hér eru að
verða eins og karlmenn ann-
ars staðar. Aður hafði maður/
kona á tilfinningunni að 10 af
hverjum 9 karlmönnum væri
nauðgari í leit að skjólgóðu
tré og fórnarlambi. Þetta þrúg-
andi ofsóknarbrjálæði er að
hverfa úr andrúmsloftinu og
fas fólks er breytt. En þessar
aftur- og framfarir koma samt
út í mínus, því jafnframt því
að þeir fóru að treysta því að
hann tylldi á óskaddaður án
þess að þeir bæru hann um í
gullstól beggja handa, þá fór
þeim aftur í reykingum. Fram
að þessu höfðu aðeins franskar
fisksölukellingar staðið þeim
framar í að reykja án þess að
snerta sígarettuna með hönd-
unum.
Sem mótvægi koma allir
verðlaunapeningarnir af 01-
ympíuleikunum. Þar hefur
fjarvera austantjaldsríkjanna
reist við margt þjóðarstoltið
og ítalir standa á blístri af
ánægju.
1 af hverjum 4
milljónum ítala
hefur áhyggjur
En ítalir eiga annað met
sem þeir flíka ekki eins glatt og
gullpeningunum frá Los Ang-
eles. Þeir eru komnir vel yfir
40 ríkisstjórnir á 40 árum og
gera fáar þjóðir betur. Þrátt
fyrir þessa öru endurnýjun og
sístreymi óþreyttra manna í
stjórn er Ítalía á hausnum.
Þetta kemur ferðamanninum
frá öreiga íslandi, þar scm
ekkert vex nema kindur og
kartöflur, annarlega fyrir
sjónir. Þeir moka fiskinum upp
úr hafinu og selja hann úr landi
í dósum og meira að segja
ísland fær öðru hverju skrifað-
an túnfisk hjá þeim. Þeir dæla
upp olíu og rækta úti á veturna
það sem við kreistum út úr
gróðurhúsum. Ekki þurfa þeir
að bruðla í kyndingu og ekki
tekur virkjun hverasvæðisins
þeirra mikinn toll. Og þótt
landið sé ekki allt einn-Eden-
garður, þá hafa þeir ákveðna
tekjulind á fæti sem skilar sér
alveg af sjálfu sér og þarf
ekkert að hafa fyrir að afla.
Það eru ferðamennirnir.
Það er af þeim sem einn af
hverjum fjórum milljónum
ítala hefur áhyggjur. Ferða-
menn hafa streymt til Ítalíu
öldum saman. Áð vísu komu
sumir til að ræna og rupla, en
löngu áður en Tjæreborg fann
upp ferðalögin voru fagurker-
ar, listamenn, náttúruunnend-
ur og berklasjúklingar farnir
að þyrpast til landsins fagra.
Þetta hefur gert það að verkum
að Nino lítur á ferðamanninn
sem sjálfsagðan árvissan við-
burð og fífl og féþúfu.
Nino sýnir ferðamanninum
fyrirlitningu sína á ýrnsa vegu.
Hann ákvað að lagfæringar á
einu fegursta gallerfi í Róm,
Villa Borghese, skyldu fara
fram í sumar. Hann hefði get-
að framkvæmt þær í fyrravetur
eða næsta vetur, en hann lok-
aði safninu í allt sumar. Það er
líka Nino sem stendur fyrir því
að söfn ráða ekki fólk til afleys-
inga, heldur loka vegna sumar-
leyfa yfir aðalferðamannatím-
ann. Ef Nino kemst ekki með
puttana í sumarleyfin, þá lokar
hann vegna hreingerninga.
Smásmuguháttur hans er
endalaus, hann hefur orðið
uppvís að því að loka almenn-
ingsklósettum af sömu ástæð-
um. Það var líka hann sem
stóð fyrir því að það var haldin
tískusýning á Spænsku tröpp-
unum eitt kvöldið. Ég átti leið
hjá fyrri hluta dags og þá var
búið að loka tröppunum með
pöllum, girða fyrir götuna að
hálfu og var verið að setja upp
Ijóskastara. Við öxl mér stóðu
Ámmríkanar sem voru að
byggja Róm á knöppum tíma
og ég heyrði vonbrigði þeirra:
„Þetta er dagurinn sem við
höfðum í Spænsku tröppurnar.
Getum við breytt dagskránni
þannig að við komumst hingað
aftur?“
Það er þetta sem öðru hverju
gengur fram af 1/4.000.000
Itala. Hann fer í blöðin og
spyr: Getum við ætlast til þess
að ferðamennirnir haldi áfram
að koma ef þetta eru móttök-
urnar sem þeir fá?
Og svarið er: Ferðamaður-
inn kemur samt, því hann veit
ekki um þetta fyrirfram.
En hann veit þaö þegar hann
hefur verið hér einu sinni. Og
hann segir frá því þegar hann
kemur heim. Fyrir utan að
enginn sér Róm í einni ferð og
það væri kannski æskilegt að
féþúfan væri fáanleg til að
koma aftur og skila meiri þjóð-
artekjum í falleraðan ríkis-
kassa erfingja Rómarveldis.
En Nino hefur fleiri frá-
hrindandi kæki en þann að