NT - 27.02.1985, Síða 9

Á að fagna hernað-
arsigri eða sáttum
■ Deilurnar um hvernig
Bandamenn eigi að minnast 40
ára afmælis sigurdags síðari
heimsstyrjaldarinnar, sem var
8. maí 1944, eru bæði ómerki-
legar og ónauðsynlegar.
Stjórnvöld í Washington,
London, Bonn ogöðrum Vest-
urlöndum eru ekki á eitt sátt
um hvers eigi nákvæmlega að
minnast, af hverjum og því
síður hvernig slík minningarat-
höfn skuli framkvæmd. Banda-
menn eru hræddir um að
móðga Vestur-Þjóðverja og þá
um leið veita Sovétmönnum
óbeinan stuðning varðandi
þeirra áform um hátíðahöld
sem að miklu leyti eru sett
upp sem viðvörun gegn
„meintri" endurhervæðingu
Vestur-Þýskalands.
Þjóðverjar sjálfir sjá lítinn
tilgang í að minnast skiptingu
lands þeirra, sem var ein af-
leiðing sigurs Bandamanna.
En það fólk sem var fórnar-
iamb Þýskalands nasismans
telur þó gilda.r ástæður til að
fagna ósigri nasismans.
Þó má fullyrða að enginn á
Vesturlöndum hafi nokkurn
áhuga á að fagna sjáifum sigr-
inum yfir Þýskalandi. Vestur-
Þýskaiand eftirstríðsáranna
hefur fest sig í sessi sem fyrir-
myndar lýðræðisríki, sem þarf
ekki að biðja neinn afsökunar
á stjórnmáium sínum.
Arfur fortíðarinnar
Hvað sem því líður, þá hafa
Þjóðverjar fengið fortíð sína í
arf. Hinn raunverulegi ávinn-
ingur hernaðarsigurs Banda-
manna 1945 er sá, að eftir
fylgdu tveir sigrar á stjórn-
málasviðinu: lýðræði í Vestur-
Þýskalandi og sættir á meðal
ri'kja Vestur-Evrópu. Seinni
heimsstyrjöldin, ólíkt fyrri
sjálfseyðingarumbrotum í evr-
ópskri siðmenningu á árum
heimsstyrjaldarinnar fyrri 1914-
1918, hefur leitt af sér varan-
legan frið í Evrópu ásamt
endurreisn og einingu ríkja
Vestur-Evrópu.
Afleiðing ósigursins
Hins vegar Ieiddi ósigur nas-
istanna í Þýskalandi til annarar
og verri útkomu sem var
drottnun Sovétríkjanna yfir
Austur-Evrópu og því er engin
ástæða til að fagna. Það er
engu að síður Þýskaland sem
ber endanlegu ábyrgðina þar
sem það gerði árás á Sovétríkin
og þar með skapaði þau skil-
yrði sem leiddu til þess að
síðarnefnda ríkið kaus að
tryggja öryggi sitt eftir styrj-
öldina með því að drottna yfir
hálfu Þýskalandi og öllum
þeim, sem eru svo óheppnir að
búa á svæðinu á milli ianda-
mæra Þýskalands og Sovétríkj-
anna.
Þessi leið Sovétríkjanna til
að tryggja öryggi sitt er sum-
part skiljanleg, en engu að
síður heimska, sem Sovét-
menn ásamt öðrum munu
endanlega verða að gjalda
fyrir. En það er annað mál.
Óneitanlega var það rússnesk
alþýða sem leið mest fyrir
sigurinn á Þýskalandi Hitlers
og hefði þeirra ekki notið við
þá hefði þýska nasistastjórnin
ef til vill aldrei beðið lægri hlut
í' hildarleik heimsstyrjald-
arinnar.
Sovétríkin eru ekki eini
sigurvegarinn
Hitt er svo líka staðreynd,
sem Sovétmenn viljandi gera
sem minnst úr, að Sovétríkin
hefðu trúlega aldrei getað var-
ist án aðstoðar hinna vestrænu
bandamanna. Ef Hitler hefði
ekki þurft að berjast á öðrum
vígstöðvum í Norður-Afríku
og Ítalíu á árunum 1942 og
1943 og síðan undirbúa sig að
mæta innrás bandamanna í
Vestur-Evrópu þá er eins víst
að Sovétríkin hefðu aldrei get-
að snúið styrjöldinni sér í hag
á Austurvígstöðvunum. Á ár-
inu 1945 höfðu Sovétríkin
fengið sent meira en 400.000
vígvélar, 15,000 flugvélar, olíu
og aðrar iðnaðarvörur og loks
næg matvæli tii að sjá sérhverj-
um sovéskum hermanni fyrir
daglegri næringarþörf sinni frá
Vesturlöndum.
Það sem fagna ber á þessu
ári er það að Bretland,
Frakkland, Holland, Belgía,
Grikkland, Noregur,
Danmörk, Bandaríkin og Kan-
ada eru í fullri sátt við Þjóð-
verja. Það sem harma ber er
að hið sama gildir ekki fyrir
Sovétmenn. í hinum vestræna.
heimi hafa hin mannlegu gildi
eða öllu heldur siðmenningin
sigrað.
Fögnum sáttum
En mætti þá ekki gera eitt-
hvað stórkostlegt á Sigurdaginn í
maí n.k.? í stað þess að fagna
hernaðarsigri væri ekki ráð að
fagna sáttum þeirra aðila, sem
fyrir 40 árum síðan voru svarn-
ir féndur, og um leið votta
öllum þeim sem látist hafa í
stríðsátökum virðingu vora?
Sovétríkjunum og banda-
mönnum þeirra mætti bjóða
þátttöku í slíkum hátíðahöld-
um sem og aðgang að þeirri
sátt, sem nú ríkir á Vesturlönd-
um.
Mætti ekki halda slíka hátíð
með þátttöku Þjóðverja
sjálfra, hinna vestrænu
bandamanna ogef vilji væri til,
sendinefnda frá Austantjalds-
ríkjum. í Þýskalandi og þá
jafnvel í Berlín við hinn
sprengda turn Minningar-
kirkju Vilhjálms keisara, sem
minnir svo mjög á síðustu
orrustu styrjaldarinnar?
Framlög Þjóðverja
Og hví ekki að sleppa öllum
ræðuhöldum og þess í stað
minnast hinna látnu, biðja fyrir
þeim og einnig þeim sem enn
eru fangar þeirrar haturstil-
finningar sem síðari heimsstyrj-
öldin skóp í hugum þeirra?
Síðan gætu viðstaddir, undir
áhrifum minninganna, hlustað
á eitthvað af hinum miklu
framlögum Þjóðverja til sið-
menningarinnar, s.s. „St.
Matteusar passíuna" eftir
Bach, „Níundu synfóníu"
Beethovens eða „Requiem"
Mosarts.svoeitthvaðsénefnt.
Tilgangur hátíðahaldanna
væri hófsamur: Að láta í ljós
að hið liðna væri liðið og að
lýsa yfir að framtíðin væri
aðeins örugg ef sættir væru
varanlegar. Slíkt mundi benda
til að hefndin sé fánýt.
Miðvikudagur 27. febrúar 1985 9
Arni Bergmann
Þórðarson
Fæddur: 8. september 1919.
Dáinn: 17. febrúar 1985.
í dag kveðjum við elskulegan
föður, tengdaföður og afa með
miklum söknuði og trega í
hjörtum. Þegar slíkur harmur
slær okkur duga orðin ein
skammt til að lýsa tilfinningun-
um.
Pabbi, hann fæddist í Sæbóli
á Hellissandi. Móðir hans var
María Sigurgeirsdóttir og faðir
Þórður Árnason sjómaður.
Missti hann föður sinn kornung-
ur. Ekkjan sat nú uppi með
stóran barnahóp, sem á þeim
árum var býsna algcngt á Hell-
issandi, þar sem sjómenn réru á
opnum bátum, beint út á úfið
úthafið. f baráttunni við Ægi
konung í sínu ægilegasta veldi
fórnuðu margir hraustir sjó-
menn lífi sínu við að sækja
lífsbjörgina við kröpp kjör.
Konur og börn biðu í landi.
Var honum komið í fóstur
hjá þeim sæmdar hjónum Önnu
Kristínu Björnsdóttur og Svein-
birni Pjeturssyni sjómanni, er
þá bjuggu í Skáleyjum. Þau lifa
nú fósturson sinn í hárri elli í
Stykkishólmi. Hún er 90 ára en
hann 94 ára. Með honum ólst
upp fóstursystir hans, Ólöf
Hannesdóttir (Lóa), sem nú
harmar fósturbróður sinn. Þau
reyndust honum bestu foreldrar
og sýndu honum mikla ást og
umhyggju.
í eyjunum sleit pabbi barns-
skónum við leik og störf. Á
þessum árum urðu börn að
vinna. Heyjað var í landi (Gufu-
dalssveit og Múlasveit) á
sumrum. Róið var á opnum
bátum um Breiðafjörðinn með
fé því nýta varð eyjabeitina vel.
Hrís var sótt til eldiviðar og
komust þeir oft í hann krappann
á þessum árum. Náið samband
var ævinlega milli hans og fóst-
urforeldra hans.
Um 1937 fluttist pabbi til
Reykjavíkur á heimili móður
sinnar að Bergþórugötu 31.
Eins og nærri má geta var hann
umvafinn móðurumhyggju.
Móðir hans endurheimti son
sinn sem hún hafði saknað öll
þessi ár. Miklir kærleikar urðu
með þeim mæðginum ætíð síðan
og systkinin voru geysilega sam-
hent og mikill kærleikur þeirra
í milli. Komu þau oft saman til
að gleðjast á hátíðarstundum.
Nú síðast hittust þau öll 5.
janúar í jólaboði og var pabbi
sérstaklega hamingjusamur'
þetta kvöld.
Mestu gæfuspor hans voru er
hann giftist mömmu í júlí 1945.
Mamma, Katrín Guðgeirsdóttir
og pabbi áttu sérlega gott og
farsælt hjónaband og áttu því
láni að fagna að geta staðið
saman í góðærum og á erfið-
leikatímum, því oft var lífsbar-
áttan erfið. Við systkinin erum
þrjú. Þeir bræður mínir
Kristbjörn, Þórður og undirrit-
uð.
Pabbi var sjómaður á yngri
árum og starfaði síðan í nokkur
ár í gömlu mjólkurstöðinni. Nú
síðari ár starfaði hann óslitið í
39 ár hjá Ó.Johnson & Kaaber
í kaffibrennslunni. Síðustu 20
árin var pabbi búinn að vera
mikill sjúklingur og oft frá vinnu
þess vegna. Hafði hann oft orð
á því hversu vel þeir reyndust
honum í öllum þessum veikind-
um sínum. Aldrei drógu þeir af
honum laun öll þessi ár þrátt
fyrir margar og langar sjúkra-
húslegur. Hvöttu þeir hann til
þess að taka sumarleyfi á hverju
sumri þrátt fyrir veikindin. Það
sem vel er gert ber að þakka.
Þeir gerðu miklu meira en þeim
bar og verður það aldrei full-
þakkað. Ekki má gleyma vinnu-
félögum hans sem studdu hann
öll þessi ár.
í Kópavogi reisti hann fjöl-
skyldu sinni hús. Var það meira
þrekvirki en margt ungt fólk nú
á tímum getur órað fyrir. Gerð-
ust þau ein af mörgum frum-
byggjum í Kópavogi 1953.
Hjá þeim ólumst við upp til
fullorðinsára, uns við stofnuð-
um okkar heimili og eignuðumst
börn. 10. barnabarnið fæddist
nú 14. febrúar. Pabbi lagði mik-
ið á sig til þess að sjá vel um
fjölskyldu sína. Barnabörnun-
um sýndi liann mikla ræktar-
semi, sem honum einum var
lagið. Hann bókstaflega barþau
á höndum sér. Bestu stundir
okkar voru um jólin í faðmi
pabba og mömmu.
Pabbi, þér þakka ég fyrir allt
sem þú gafst okkur af þínu
mikla örlæti. Læknum og hjúkr-
unarliði vil ég þakka allt, sem
þau gerðu fyrir hann.
Guð vaki yfir þér og leiði í
himnasælu elsku pabbi núnn.
Nú legg ég augun aftur
ó, Guð þinn nqoarkraftur
mín veri vörn i nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(P.Foersom, - Svcinbjörn Egilsson)
Svanhildur Árnadóttir og fjölsk
Afmælis-
og
minningar
greinar
Þeim, sem óska birtingar
á afntælis- og eða
minningargreinum í
blaðinu, er bent á, að
þær þurfa að berast
a.m.k. tveim dögum
fyrir birtingardag. Þær
þurfa að vera vélrltaðar.