NT - 12.05.1985, Blaðsíða 18

Sunnudagur 12.maí 1985 18
vikur er þeim haldið í geymi
undir sama þrýsting og er á
sjávarbotni. Að lokinni langri
vakt í köfunarhylkinu niðri
eru þeir dregnir upp og hylkið
tengt við „íbúðarhylki". Þar
hafast þeir við fram að næstu
vakt er þeim er slakað niður á
ný. Fjögur slík „íbúðarhylki“
er til dæmis að finna um borð
í „Seabes One“. Hvert þeirra
er fjórir metrar á lengd og 2,5
metrar á hæð.
Þeir Erich Arndt, sem er 35
ára, og félagar hans dvelja í
hylkinu undir þrýstingi sem er
15 „bör“. Þeir hírast þarna
innan um kojur og borð,
þröngt steypibað og salerni, dag
og nótt. Þeir kafa, vinna, baða
sig, borða og sofa. í frítíman-
M Þessi köfunarbúningur er
bandarísk uppfínning. Kafar-
inn getur farið niður á 500
metra dýpi og farið rakleitt
upp á yfírborðið að nýju, án
þess að eiga á hættu að fá
kafaraveiki.
Það er ekki
fyrir hey-
brækur að
stundaköfun
við olíu-
borpalla
á Norðursjó
um sitja þeir í nærfötunum eða
í þunnum samfestingi með
baðskó á fótum, hlusta á
útvarp, lesa bækur og blöð.
Matnum er skotið til þeirra
í gegn um rennu. Nautnin af
því að borða er ekki mikil.
Hvort sem er borið á borð
kartöflustappa eða gæsasteik,
þá smakkast allt eins í helíum-
loftinu. Loftblandan á sök á
því að það heyrist varla í þeim.
Helíumið breytir endurómn-
um þannig að þeir tala allir
með mjórri rödd sem minnir á
Mikka mús.
Sérhvert hljóð úr sívalning-
um berst upp í stjórnklefann,
videomyndavélar fylgjast með
öllum hreyfingum kafaranna.
Tuttugu og einn sérfræðingur
er sífellt til staðar um borð að'
fylgjast með köfurunum, -
loftblöndunarfræðingar, dælu-'
stjórar, hjúkrunarmenn og1
tæknifræðingar. Peir vinna á
vöktum.
Einkanlega þegar mennirnir
skríða í köfunarhylkið úr íbúð-
arhylkinu ríkir spenna meðal
áhafnarinnar úti fyrir. Þegar
lokunum hefur verið læst og
köfunarhylkinu er kúplað frá,
hljómar hljóðmerki. Þá grípur
kranastjórinn um stjórnstöng
sína og köfunarhylkið er látið
síga niður um ferhyrnt gat á
skipsskrokknum niður í
Norðursjóinn.
Tölvukerfi stjórnar vélum
skipsins, sem-eru 9000 hestöfl
■ Fljótt á litið virðist vinnustaður Erich Arndt vera
mjög þægilegur. Hann nýtur þess m.a. að hafa ómeng-
að og gott andrúmsloft, hann er alltaf í þægilegu
hitastigi og engin tækni er spöruð til þess að auðvelda
honum lífið. Vinnustaðurinn er á botni Norðursjávar í
grennd við olíuborpallinn „Statfjord C.“
Hann er tengdur við hið
sérútbúna hjálparskip „Seabes
One“ (150 metrum ofar) með
slöngum og leiðslum sem eru
eins og mannshandleggur að
M Köfunarhylki á þilfari olíu-
borpallsins „Nordsee“, sem er
40 km norðvestur af Helgo-
landi. Þrír menn geta farið
niður með hylkinu.
þykkt. Hann hefur samband
við félaga sína með símrás og
hátalara, sem komið er fyrir
inni í brynhjálminum hans.
Erich Arndt er iðnaðarkafari
og einn úr hópi hugrakkra
manna sem hætta lífi sínu og
heilsu fyrir góða borgun.
Starf kafarans hefur öðlast
nýtt gildi eftir að olíuvinnslan
hófst í Norðursjónum. Án
mannanna í gúmmífötunum
gæti það ekki gerst að þessi
olíuuppspretta sæi V-Þjóð-
verjum fyrir um það bil 20% af
heildarnotkuninni.
Kafararnir eru stöðugt að
verki við að vaka yfir lagningu
olíuleiðslanna og koma hinum
voldugu borum fyrir á hafs-
botninum. Það eru um 6000
kílómetrar af olíuleiðslum og
129 borturnar sem verður að
vaka yfir og það kostar oft
mikið álag á líkama og sál.
Það sem hent getur ef
skemmdir fá að þróast kom í
Ijós á Ekofisk-svæðinu fyrir
fimm árum, þegar borturninum
Alexander Kielland hvolfdi í
hvassviðri og 123 týndu lífi.
Lengi voru 75 metrar hámarks-
dýpi sem hægt var að kom-
ast niður á af köfurum, þar
sem þrýstingurinn þrengir of
miklu súrefni út í bóðið, þegar
dýpra kemur. Það veldur hinni
oft banvænu kafaraveiki. En
skömmu fyrir 1940 fundu
menn upp á að blanda súrefnið
með helíum, en þessi eðalloft-
tegund er ekki eitruð þótt hún
berist út í blóðið. Eftir það
mátti kafa miklu dýpra. En
ekki tókst að yfirvinna þann
vanda að mannslíkaminn þolir
ekki að fara upp og niður með
sama hraða og vanaleg lyfta.
Menn þurfa langan tíma til
þess að samlagast þrýstingn-
um, - um það bil 45 mínútur
fyrir hverja 150 metra sem
kafað er, en nær þrjá sólar-
hringa til þess að komast upp.
Það tekur svo miklu lengri
tíma að samlagast eðlilegum
loftþrýstingi að nýju.
Til þess að komast hjá því
að láta kafarana hanga í streng
þrjá sólarhringa, meðan þeir
eru dregnir upp á yfirborðið,
nokkra sentimetra í senn, er
gripið til nýrra ráða. í þrjár
M Meðal þess sem gera þarf
á hafsbotni er að mála sam-
skeyti á leiðslum með ryðvarn-
armálningu. Það er fyrirtækið
BASFsem hefur hannað þessa
málningu, sem hægt er að
mála með í sjó.