NT - 19.05.1985, Blaðsíða 10

I
Sunnudagur 19. maí 1985 10
■ Fyrirvarinn á
spjalli okkar við Arn-
þrúði Karlsdóttur var
satt að segja ekki
langur og þegar við
komum heim til henn-
ar í Lundarbrekkuna
varhún rétt kominúr
baði ojg með blautt
hárið. Astæða þess að
þetta bar að í slíkri
skyndingu var ein-
faldlega sú að hún er
í heimsókn á landinu
í aðeins örfáa daga og
það hefði enginn betri
tími fundist, ef við
hefðum ekki getað
hlaupið til í hvelli.
Það varð bara að drífa
sig í þetta.
Arnþrúður er í námi í fjöl-
miðlun í Norcgi og á mánudag-
inn kemur hefur hún störf á
rás-2 við norska útvarpið og við
vitum ekki betur en að hún sé
fyrsti íslendingurinn sem gerist
norskur útvarpsmaður. Hún
var einn fimm umsækjenda um
þetta starf sem hafði heppnina
nreö sér eftir inntökupróf, en
alls vildu 46 hreppa hnossið.
Scgi menn svo að landanum
séu ekki allir vegir færir, þegar
hann vill! En það eru ekki
samskiptin við norska útvarps-
hlustendur sem hún cr að
hugsa um þessa stundina. Hún
er nýbúin að fletta Helgarpóst-
inum og við sjáuni að hún er
öldungis gáttuð. Og hver er
ástæðan? Jú, þarna ies hún að
í næstu kosningum verði hún
annar frambjóðandi á lista hjá
Framsóknarflokknum í
Reykjaneskjördæmi, næst á
eftir Steingrími Hermanns-
syni. Fyrsta spurning: Erþetta
rétt, Arnþrúður?
„Nei, blessaður vertu, ekki
alveg það er ég sem er í fyrsta
sætinu og Steingrímur í
baráttusætinu. En að öllu
gamni slepptu, - þetta hefur
bara aldrei komið til tals. Ég
veit ekki hvaðan þeir hafa
þetta, þessirmenn," segir Arn-
þrúður og hlær. „Ég cr hætt að
skipta rnér af pólitík og er ekki
með komplexa - er ekki einu
sinni hér á landinu. Mer finnst
margir aörir betur til þess falln-
ir og cf ég hef einhvern boð-
skap fram að færa þá geri ég
það með einhverjum öðrum
hætti.”
- Ertu þá orðin þreytt á ís-
lenskri pólitík?
„Já, ég hef oröið fremur litla
trú á pólitík á íslandi, eftir að
hafa kynnst henni af eigin
reynslu. Ég lield til dæmis að
það séu allt of margir sern fara
út í pólitík hérna og gcra sér
ekki grein fyrir hvað þetta er
alvarlegur hlutur. Ég er ein-
mitt ein þeirra sem það gerði.
Ég varð fyrir miklum von-
brigðum með það sem átti sér
stað innan flokksins og það
sem ég kynntist þar er ekkert
einkennandi fyrir Framsókn-
arflokkinn, heldur alla flokk-
ana. Til dæmis má nefna þann
miska sem fólk verður fyrir í
sambandi við prófkjör og
annað, fólk er bókstaflega
svipt ærunni. En sumir láta sig
samt hafa þetta og fyrir vikið
er þarna fjöldi manns að vesen-
ast, sem ekki er nógu krítískur
á sjálfan sig, fólk sem er ánægt
með sitt án þess að hugsa um
hvað kjósendur í rauninni
vilja. Þeim finnst bara gott að
vera komnir í þetta sæti og
sitja þar í rólegheitum. Það
ætti nefnilega að vera hægt að
stjórna tvöhundruð ogfimmtíu
þúsund manna þjóðfélagi ef
menn hugsuðu um eitthvað
annað en feita hringinn í kring
um sig og sína nánustu. Sjáðu
til, mér sýnist að í vetur hafi
aðalmálin í þinginu verið
bjórfrumvarpið og útvarpslaga-
frumvarpið, á sama tíma og
fólk lifir varla á laununum
sínum. Er þetta normalt?
Ég varð um daginn vitni að
því þegar Norðmaður heyrði
að það hefði verið að hækka
kaskotryggingarnar á Islandi
urn 70%. Maðurinn hló, skelli-
hló. Hann sagði að ef svona
lagað hækkaði um 5% í Nor-
egi, þá mundu menn einfald-
lcga leggja niður vinnu."
- En þú snýrð sem sagt baki
við pólitíkinni og snýrð þér að
fjölmiðlun?
„Það er samt ekki pólitíkin
sem er minn bakgrunnur, held-
ur lögreglan, sem er í ákaflega
sterkum tcngslum við íslenskt
samfélag og fólkið í landinu.
Þess vegna var það að þegar ég
ákvað að snúa mér að fjölmiðl-
un, þá var það vegna þess að
það var svo margt sem ég var
búin að horfa upp á í kring um
mig, langaði til að koma á
framfæri og bæta. Auðvitað
var það líka vegna þess sem ég
fór að skipta mér af pólitík,
hélt ég gæti þetta á þeim vett-
vangi. En innan fjölmiðlanna
hefur mér fundist ég geta kom-
ið á framfæri miklu meiru af
upplýsingum sem ég bý yfir og
gefið réttari og betri mynd af
því þjóðfélagi sem við lifum f.“
Meira um lögregluna, Arn-
þrúður. Eg man að þú varðst
landsfræg sem fyrsta lögreglu-
konan á sínum tíma.
„Nei, þær voru fyrstar þær
Katrín Þorkclsdóttir og Dóra
Fllín Ingólfsdóttir, en þær byrj-
uðu 1973, þessar elskur. Síðan
komum við tvær, Björg Jó-
hanncsdóttir og ég 1974. En
við fórum svo allar saman í
Lögregluskólann og útskrifuð-
úmst þaðan 1976.
Þetta starf hafði mikil áhrif
á mig og eins og við segjum
lögreglukerlingarnar þegar við
hittumst að þetta er gott starf
að því leyti að það gefur manni
mjög mikilvæga reynslu og býr
mann mikið vel undir það að
mæta þessu hversdagslega lífi.
Það kennir manni hvc mikil-
vægt það er að hugsa um hvert
skref sem maður tekur.“
- Þú ert nýkomin frá Noregi.
Hvers vegna valdirðu Noreg?
„Já, ég komsíðastasunnudag;
og reyni að komast út aftur
næstkomandi sunnudag. Ég
valdi Noreg vegna þess að þar
finnst rnér ég að ýmsu leyti
vera heima. Að auki er líka
ódýrara að læra í Noregi en í
Bandaríkjunum, en þangað
hefði ég aldrci ráðið við að
fara. En það er gott að vera í
námi í Noregi, þar er maður
nálægt vinum sínum, heima að
vissu leyti, eins og ég sagði.
Mér hefur fundist ég vera að
nálgast uppruna minn meir og
meir með árunum, þú veist
að ég er fædd og uppalin
norður á Flatey á Skjálfanda.
Norðmenn hæfa mér líka vel
af þessum sökum. Þeir lifa allt
öðru vísi lífi en við. Hjá þeim
er miklu meiri ró og friður yfir
öllu og ekki þetta stöðuga
kapphlaup við að missa ekki af
neinu, eins og hjá okkur.
Sjálfri fannst mér ég alltaf vera
að missa af einhverju hér, en
þarna finn ég meiri sálarfrið og
held að það sé að miklu leyti
umhverfinu að þakka.“
- Hvað um blaðamannanámiö
í Osló?
„Satt að segja verð ég að
viðurkenna að mér kom það á
óvart þegar ég byrjaði þarna
hvað ég kunni óskaplega lítið
þegar ég kom inn í skólann. Ég
þekkti ekki ýmis grundvallar-
atriði og eftir því sem tíminn
hefur liðið hef ég stöðugt verið
að bæta við mig og áhuginn
eykst til muna. Já, já, ég get
sem sagt lofað þér því að ég
held áfram í blaðamennsku í
Noregi, en verð ekki í öðru
sæti Framsóknarflokksins í
Reykjaneskjördæmi. Það er
kannski það eina sem ég get
lofað í þessu viðtali."
- Nú er það orðið skylda í
öllum betri blaðaviðtölum að
hnýsast í einkalíf fólks.
„Já, þar gerðirðu mig alveg
mát. Jæja, ég á eina dóttur sem
er fimm ára og heitir Arnþrúð-
ur Anna (yngri). Ég var gift,
en við skildum 1980. Er þetta
nóg?
- Trúirðu á hjónabandiö, Arn-
þrúður?
„Já, éger hlynnt hjónabandi
og trúi á góða sambúð tveggja
einstaklinga sem virða hvor
annan. En það verður þá líka
að vera þannig. Samt verður
maður óneitanlega dálítið
„skeptiskur" og hræddur þegar
maður lítur í kring um sig í
hópi vina og kunninga, -
stundum þarf ekki einu sinni
að þekkja fólkið, - og sér að
það er verið að skilja, það er
verið að slást og rífast og
baknaga makann. Þegar ég
kem heim til íslands núna þá
fæ ég yfir mig slíkar frásagnir.
Fólk er að segja mér hve
maki þess sé ómögulegur og
hvað ég hljóti nú að hafa það
gott. Ég sé frí og frjáls og ekki
með þennan bagga. Mér finnst
þetta mjög leiðinlegt, þar sem
ég mæli með hjónabandinu, en
þetta veldur því að maður
verður mjög hugsandi. Fer ég
í þennan hóp líka og verð eins
eftir tvö ár?
Ég segi bara að ef þú á næstu
tíu mínútum getur nefnt mér
þrjú hjónabönd þar sem allt er
í lagi, ja, þá skal ég éta ofao í
mig allt það sem ég hef sagt
hérna.
Það dregur líka úr trú manns
á svona samband að ég veit um
gífurlega mikinn fjölda af
framhjáhöldum. Bæði þekki
ég konur sem segja mér að þær
standi í þessu ogsvo hef ég líka
orðið fyrir áreitni af kvæntum
mönnum. Er skrýtið að maður
er tortrygginn? Ékki þar fyrir,
- ég á góðan vin, sem ég virði
mjög og það getur vel verið að
ég biðji um hönd hans ein-
hvern tímann!
- Býstu við að setjast að ytra,
- verða Norðmaður?
„Æ, ég er víst svo mikil
brussa að ég verð að láta mér
nægja að taka eitt skref í einu.
Markmiðið í bili er að klára
skólann, sem ég lýk eftir eitt ár
og vil ekki segja neitt meira:
Næsta ár verður mér mjög
mikilvægt. Ég kem til með að
takast á við mörg verkefni sem
eru krefjandi og erfið. Svo
hugsa ég málin að nýju.“
- Það hlýtur að vera nóg að
gera þessa viku sem þú stendur
við á íslandi?
„Já, það er nóg að gera.
Fyrst er nú að „stimpla sig inn"
hjá kunningunum, eins og ég
kalla það, og svo er að hlaupa
á milli stofnana og reyna að slá
einhvers staðar lán, - og borga
skuldir. Þetta þekkja víst allir
íslendingar.
- Sérðu landið á einhvern hátt
í nýju Ijósi núna?
„Já, ég sé ísland þegar í nýju
ljósi eftir að hafa verið fjarver-
andi. Ég hef ekki gert mér
grein fyrir því áður hve þetta
er lítið land. Mér fannst landið
eins og alheimurinn þótt mað-
ur vissi betur. Ég furða mig
t.d. á því og sakna þess að sjá
ekki meira fjallað um ísland í
Noregi en raun er á, og þá fer
maður að spyrja sjálfa sig:
Hvers vegna skiptir ísland ekki
meira máli hjá þessum
mönnurn? Eftir verkfallið
hérna í vetur þá hló þulurinn í
sjónvarpinu, þegar hann sagði
frá því að það væri búið að
leysa verkfallið og stjórnin
hefði brugðist við samningun-
um með nýjum verðhækkun-
um. Mér fannst þetta vera
hrein móðgun við okkur, því
ísland er eitt Norðurlandanna
og á að fá umfjöllun samkvæmt
því.
Það er margt auðveldara í
Noregi. Þarna er ódýrara að
eiga íbúð en að leigja, svo
dæmi sé nefnt. Menn borga
5% af kaupverðinu þrjú fyrstu
árin og hafa svo næði í tuttugu
ár til þess að fást við hitt. Þetta
er talsverður munur eða það
sem við búum við hérna.
En það er fleira sem ég sé í
nýju Ijósi. Ég sé það til dæmis
alveg núna hverjir eru vinir
mínir, - og það kemur á óvart
hve þeir eru ógurlega fáir.
Margt af því góða elskulega
fólki sem er í kringum mann,
- hvers vegna getur það ekki
líka verið vinir manns í raun.
Það eru öll þessi löngu augu.
Ég mæli þetta samkvæmt því
að þegar ég kom út og átti
mjög erfitt, (það lá við að ég
væri að gefast upp, þótt gamla
seiglan afstýrði því nú) þá tók
ég svo vel eftir því að hverju
fólk spurði mig. Auðvitað
hugsaði ég mest um skólann og
það hvernig barninu mínu liði
á barnaheimilinu, hvernig ég
gæti látið þetta allt ganga upp.
En svo fékk ég einkum spurn-
ingar á borð við þessa: Ertu
ekkert að slá þér upp,
manneskja? Ertu ekkert að
djamma, hvað er að þér? Það
særði mig að finna enga aðra
hugsun. Var maður ekki meira
virði en þetta? Já, nú hef ég
alveg skýra línu yfir vinahóp-
inn, - en auðvitað á ég helling
af kunningjum. Ég hef loksins
komist að því að besti vinurinn
sem ég á er hún móðir mín.“
- Þið eruð fleiri íslendingar
við skólann?
„Já, og með því fyrsta sem
ég geri þegar ég kem út verður
að samfagna skólasystur minni
sem er að útskrifast, en hún er
Elísabet Jónasdóttir á Morg-
unblaðinu. Hún er hreint gull
af manni og er það besta sem
ég sé þegar ég kem inn í
skólann. Já, ég sakna þess
innilega að við skulum ekki
vera á sama ári, hún er svo
frábær."
- Er ekki Arne Treholt næst-
um hluti af lífl allra sem tengj-
ast blaðamennsku í Noregi?
„Jú, það má segja það. Nú
er von á dómsuppkvaðning-
unni, líklega í fyrstu viku af
júní. Ég vorkenni honum
heilmikið, því þetta er maður
á besta aldri og fallegur í
þokkabót. Það er ömurlegt að
þetta skuli vera svona innilok-
að og ég og allar þessar stelpur
göngum lausar fyrir utan! Ætli
hann fái ekki svona 15-18 ár?
Nei, það er greinilegt að það
er ekki allt fallegt sem þeir
hafagegn honum.-íbakhönd-
inni. Það sést best af því að
þegar réttarhöldin voru opin
var eins og saksóknarinn væri
með trompin uppi í erminni.
Það kom ekkert í ljós sem féll
undir þessa 90. grein um brot
sem gætu skaðað öryggi
Noregs. Menn biðu eftir stóra
hneykslinu. En eftir að réttar-
höldunum var lokað er greini-
legt að eitthvað mikið hefur
kornið í Ijós. Lasse Qwikstad,
saksóknari sagði nefnilega í
lok ræðu sinnar, þar sem hann
krafðist 20 ára fangelsisdóms,
að ekki væri hægt að hafa þetta
minna, slíkur væri verknaður-
inn. Slíkum mönnum verður
maður að trúa. Þeir hafa þarna
eitthvað sem ekki hefur verið
bi rt og það er talað um að erfitt
verði að birta dóminn vegna
þess að það geti skaðað hags-
muni ríkisins.“
- Nú tekur við starf hjá norska
útvarpinu?
„Já, ég byrja þar sem dag-
skrárfulltrúi á ritstjórn rásar
tvö í Osló, en fer svo yfir á
fréttastofuna þann 1. júlí. Rás
tvö er mikið með styttri þætti
allt niður í tvær mínútur, - en
stöku sinnum upp í tvo tíma, -
og er eiginlega lík rás eitt. Það
er ekki eins mikill munur og á
rás eitt og tvö á íslandi. Það er
reynt að hafa rásirnar nokkuð
keimlíkar, því eins og for-
stöðumaðurinn þarna sagði:
„Hver- vill vera með mjög
þunga dagskrá á sinni rás.“ Já,
ég byrja þarna á mánudaginn.
Nei, ég er ekkert mjög kvíðin.
Ég ætla að bjóða fram íslensk-
ar hugmyndir, því það er það
sem ég kann helst skil á og læt
bara reyna á hvernig gengur.“
Allt í lagi með hjónabandið,
- verst med framhjáhaldið
Arnþrúdur Karlsdóttir rædir um blada-
mennsku, pólitík, hjónaband og vináttu