Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.2004, Síða 15

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 30. október 2004 | 15
Kvikmyndir
Borgarbíó, Akureyri:
Alien vs. Predator
Anacondas

 (HL)
Blindsker



 (SV)
Cellular


 (HL)
Háskólabíó
Shall we Dance
Sterkt kaffi


 (HL)
Shark tale
Wimbledon


 (HJ)
Næsland


 (HJ)
The Terminal



 (SV)
The Bourne Supremacy




 (SV)
Laugarásbíó
Sky captain and the world of
tomorrow
Shark Tale
Cellular


 (HL)
The Manchurian candidate




 (HL)
Collateral



 (HL)
Anchorman


 (HL)
Á Saltkráku
Regnboginn
Alien vs. Predator
Anacondas

 (HL)
Blindsker



 (SV)
Dís


 (HJ)
White Chicks
 (HJ)
Sambíóin Reykjavík,
Keflavík, Akureyri
Alien vs. Predator
Sky captain and the world of
tomorrow
The Gathering
Excorcist, the beginning
Wimbledon


 (HJ)
Shall we dance
Shark tale
Resident Evil: The Apocal-
ypse

 (SV)
Collateral



 (HL)
(SV)
The Princess Diaries 2


 (HJ)
Gauragangur í sveitinni



 (SV)
Smárabíó
Alien vs. Predator
Anacondas

 (HL)
Blindsker



 (SV)
Dodgeball


 (SV)
The Manchurian Candidate




 (HL)
Pokémon 5
 (HL)
Grettir/Garfield
(SV)
Myndlist
101 gallerí: Steingrímur Ey-
fjörð. Til 30. okt.
Gallerí +: Kristján
Steingrímur Jónsson, inn-
setning. Málað með jarðvegi.
Til 31. okt.
Gallerí Banananas: Sigrún
Hrólfsdóttir opnar einka-
sýningu. Nýjar teikningar
og skúlptúr. „Innsetning
Sigrúnar er snotur og
skemmtileg, en ristir tæpast
mjög djúpt. Viðfangsefnið er
eitthvað í áttina að leitinni
að sjálfinu, viðhorfi samtím-
ans til sakleysis, tilvist æv-
intýra í nútímasamfélagi og
kannski tilvera okkar í sam-
hengi við forn minni? Blá-
eygur bambi hefur verið
tjargaður og fiðraður, hann
hvílir undir lauflausu tré/
óveðursskýi sem málað er á
vegg. Þetta er einföld og
auðlæsileg mynd og sama er
að segja um teikningar Sig-
rúnar sem hún hefur greini-
lega vandað sig við en bera
þess merki að hér er ekki
listateiknari á ferð. Sömu
viðfangsefni má sjá hér, and-
litsmynd af ungri konu, tré í
óveðri, tætingslegan fugl,
„grave chick“, mynd af línu í
flækju. Líklega á þetta að
fyrirstilla óreiðu nútíma-
samfélags og spurningar
þær sem það skapar fólki við
að mynda sjálfsmynd sína.
Sjálfsmynd má t.d. auðveld-
lega ímynda sér í mynd trés,
hver sem er getur reynt það
á sjálfum sér. Hvernig tré
ertu í dag? Laufríkt og
sterkt og skín sólin á þig?
Eða hrekstu í vindinum og
eru laufin að fjúka? Ertu
ungt tré með sveigjanlegum
stofni eða eldra tré sem
haggast ekki? Þegar ég
skoða þessa innsetningu Sig-
rúnar kemur þróun list-
arinnar á síðustu áratugum,
sérstaklega eftir framkomu
hugmyndalistarinnar upp í
hugann. Með hugmyndalist-
inni slaknaði mjög áherslan
á handverkið svokallaða,
þannig er það algeng afstaða
í dag að listamenn þurfi ekki
að vera málarar til að sýna
málverk, ekki teiknarar til
að sýna teikningar o.s.frv. Í
sumum tilfellum er þetta
gott og gilt en ég sé aftur og
aftur dæmi þess að lista-
menn koma ekki ætlun sinni
á framfæri vegna þess að
handverkið bregst þeim.“
Ragna Sigurðardóttir.
Til 7. nóv.
Gallerí Sævars Karls: Ingi-
björg Hauksdóttir sýnir
óhlutbundnar myndir. Til 14.
nóv.
Gerðarsafn: Í blóma/En
cierne, spænsk
nútímamyndlist unnin á
pappír. Til 7. nóv.
Gerðuberg: Alþýðulistamað-
urinn Sigurður Einarsson
sýnir olíumálverk í Bog-
anum. Náttúra og þjóðtrú.
Til 30. okt.
Grafíksafn Íslands: Salur ís-
lenskrar grafíkur. Ragn-
heiður Ingunn og Þórdís
Erla Ágústsdætur – Helgir
staðir og Minningarbrot. til
31. okt.
Hafnarborg: Margrét Sig-
fúsdóttir „Óður til Íslands“,
og Valerie Boyce. Til 8. nóv.
Hallgrímskirkja: Haustsýn-
ing Magdalenu Margrétar
Kjartansdóttur í fordyri
kirkjunnar. Til 25. nóv.
Hönnunarsafn Íslands,
Garðatorgi: Sænskt listgler,
þjóðargjöf.
Iðntæknistofnun: Nýsköpun
í ný sköpun. Átta listamenn
úr Klink og Bank.
Íþróttahúsið Eiðum: Dieter
Roth. Til des.
Kjarvalsstaðir: Ragna Ró-
bertsdóttir – Kynngikraftur.
Til 31. okt.
Listasafn Akureyrar: Pat-
listasafnsins: Nica Radic,
Journal.
Safn – Laugavegi 37: Harpa
Árnadóttir, málverkasýning
til 7. nóv.
Safn Ásgríms Jónssonar:
Þjóðsagnamyndir Ásgríms
Jónssonar.
Salur íslenskra myndlist-
armanna: Íris Friðriksdóttir
vinnur með límband sem hún
límir beint á vegg. Til 29.
okt.
Smiðjan – Listhús: Tolli „Í
ljósaskiptunum.“ Til 4. nóv.
Leiklist
Austurbær: Vodkakúrinn,
sun.
Borgarleikhúsið: Lína
Langsokkur, sun. Héri
Hérason, lau. Geitin – eða
hver er Sylvía?, lau. Belg-
íska kongó sun. Screen-
saver, sun.
Broadway: Allra meina
þjónn, lau.
Hafnarfjarðarleikhúsið:
Úlfhamssaga, lau.
Iðnó: Tenórinn, lau. Faðir
vor, sun.
Íslenska óperan: Litla stúlk-
an með eldspýturnar, lau,
sun. Sweeney Todd. lau.
Loftkastalinn: Eldað með
Elvis, lau. Hinn útvaldi, sun.
Möguleikhúsið: Hattur og
fattur, sun. Völuspá, sun.
Þjóðleikhúsið: Edith Piaf,
lau. Böndin á milli okkar,
sun. Svört mjólk, lau, sun.
Dýrin í Hálsaskógi, sun.
Böndin á milli okkar, sun.
rick Kuse – Encounter. Til
11. des.
Listasafn ASÍ, Freyjugötu:
Guðjón Ketilsson, „Verk-
færi“ og Kolbrún S. Kjarval,
„Hljómur Skálanna“. Til 7.
nóv.
Listasafn Íslands: Tilbrigði
við stef: Guðmunda Andr-
ésdóttir – yfirlitssýning.
Sýning á forvörslu í Lista-
safni Íslands. Til 31. okt.
Listasafn Reykjanesbæjar:
Valgarður Gunnarsson, „Ei-
lífðin á háum hælum“. Til 5.
des.
Listasafn Reykjavíkur –
Ásmundarsafn: Maðurinn
og efnið. Yfirlitssýning. Til
2006.
Listasafn Reykjavíkur –
Hafnarhús: Erró, Víðáttur.
Yfirlitssýning. til 27. feb
2005.
Listasafn Reykjavíkur –
Kjarvalsstaðir: Ragna Ró-
bertsdóttir Kynngikraftur.
Til 31. okt.
Listasafn Sigurjóns Ólafs-
sonar: Mánasigð. Græn-
lenska listakonan Isle
Hessne.
Náttúrugripasafnið
Hlemmi: Skyssuv
hur1220vm. Tuttugu og sex
myndlistarnemar sýna.
Norræna húsið: Norður og
niður, samsýning norrænna
listamanna. Til 31. okt.
Nýlistasafnið: Grasrót #5,
ungir íslenskir listamenn
sýna. Einnig í sal Orkuveitu
Reykjavíkur. Anddyri Ný-
GUÐJÓN Ketilsson myndhöggvari hefur
skapað sér nokkra sérstöðu innan íslenskr-
ar myndlistar en verk hans einkennast af
samblandi af hugmyndafræðilegri nálgun,
innblæstri oft á tíðum sóttum til fortíðar og
nosturslegu handbragði, nokkuð sem ekki
oft fer saman en má einnig finna til dæmis í
verkum Hannesar Lárussonar, án þess að
ég ætli mér þó að spyrða þessa tvo lista-
menn frekar saman. Guðjón vinnur í tré og
hefur nálgast efnivið sinn á ýmsa vegu,
hann smíðaði til dæmis skó og sýndi í Ný-
listasafninu og ekki er langt síðan hann
sýndi tréverk í Hallgrímskirkju, byggt á
klæði, en verk í svipuðum dúr sýndi hann
áður undir nafninu Brot og byggði þau á
birtingarmátum klæðis í málverkum og
höggmyndum frá barokktímanum. Nú hefur
Guðjón lagt fyrir sig hlutasmíð en hann
sýnir um það bil hundrað hluti í Ásmund-
arsal Listasafns ASÍ og nefnir þá verkfæri.
Verkfæri Guðjóns eiga það öll sameiginlegt
að þau skortir notagildi, þó held ég að
kannski mætti hræra í sósu með einu þeirra
og lemja einhvern í hausinn með öðru en þá
er það líka upptalið. Þó má ekki gleyma
fuglasporafalsaranum sem gæti auðvitað
komið sér vel. Það er spurning hvort heitið
verkfæri sé viðeigandi, en líklega er það
notað til að vekja ákveðnar spurningar.
Hluti Guðjóns má túlka á marga vegu auk
þess að njóta þeirra eins og þeir koma fyr-
ir, leika sér að því að tengja þá við raun-
verulega hluti eða sjá úr þeim nýja mögu-
leika. Hér kemur patafýsik Alfred Jarry til
dæmis til sögunnar en svo nefnast heima-
tilbúin vísindi sem búa til uppruna og nota-
gildi hluta eftir því sem ímyndunaraflið seg-
ir til um. Guðjón kemur með sýningu sinni
einnig inn á viðkvæman þátt í samfélaginu,
ofgnótt hlutanna og hlutadýrkun þá sem
löngu er komin út í öfgar og lengra. Enska
orðið gadget, eða íslenska orðið apparat
kemur upp í hugann þegar horft er á þessa
hluti, en það er notað sem almennt heiti á
hvers kyns hugvitssamlegu tæki, búnaði eða
tilfæringu sem ekki er hægt að tiltaka nán-
ar eins og segir í orðabók. Fáránleiki hluta-
samfélagsins verður sérstaklega augljós
þegar reynt er að finna hlutum Guðjóns til-
gang því þá koma allir þeir ótrúlegu og oft
ofhönnuðu hlutir sem fá má í dag upp í
hugann. Jean Baudrillard hefur skrifað
nokkuð um hlutadýrkun samfélagsins og til-
hneiginguna til að finna hverri athöfn verk-
færi við hæfi, rétt eins og að ef hluturinn
væri ekki til væri athöfnin það tæpast held-
ur. Í enskri þýðingu frá 1996 á bók hans
„Kerfi hlutanna“ sem kom fyrst út á
frönsku 1968, er fjölyrt um fyrirbærið
„gizmo“, sem er eitthvað enn úrkynjaðara
en apparat og um leið tæknitengdara. Þeg-
ar árið 1968 fannst Baudrillard það ógn-
vekjandi hversu margir hlutir þess tíma
falli í kategóríuna „gizmo“. Hann talar
einnig um hversu mjög tæknin er hluti af
lífi fólks og vitnar í George Friedmann þeg-
ar hann segir að fólk sé orðið eins konar
„sunnudagabílstjórar í daglega lífinu“ –
„fólk sem hefur aldrei opnað húddin á bíln-
um sínum, – fyrir slíku fólki er virkni hluta
ekki aðeins það sem hún er heldur hrein-
lega leyndardómur þeirra“. Í dag eiga þessi
orð enn betur við en árið 1968, nú þegar við
notum dag hvern tækni sem er langt utan
við skilning okkar. En með efnistökum sín-
um nær Guðjón einnig að tengja verk sín
liðnum tíma. Áhorfandinn er þá líkt og í
sporum nútímamanns á þjóðminjasafni sem
reynir að átta sig á tilgangi hluta sem ekki
eru notaðir lengur. Ekki má gleyma því að
skoða hluti Guðjóns í listrænu samhengi
sínu einhvers staðar á milli skúlptúra,
hönnunar og nytjahluta. List Guðjóns nær
að vera ótrúlega skemmtilega marglaga líkt
og lesa má í mjög ítarlegri umfjöllun Jóns
Proppé í sýningarskrá en um leið einföld og
öllum aðgengileg. Það má hugsa til lista-
manna á borð við Allan McCollum sem hef-
ur unnið með fyrirbærið hlut og eiginleika
þess, eða Joseph Kosuth sem lagði mikið
upp úr því að lesa listaverk líkt og texta. Á
vissan hátt er sýning Guðjóns líkt og texti,
skrifaður með letri sem við þekkjum ekki
en reynum að ráða í eftir bestu getu, áhorf-
andinn skilur ekki orðin en les þó margt úr
því sem hann sér. Þessi margræðni verka
Guðjóns virkar á áhorfandann eins og
leyndardómur sem vekur forvitni og lokkar
mann til sín aftur og aftur.
Leyndardómar samtímalistar
Ragna Sigurðardóttir
Morgunblaðið/Kristinn
Marglaga „List Guðjóns nær að vera ótrúlega skemmtilega marglaga,“ segir m.a. í umsögninni.
MYNDLIST
Listasafn ASÍ
Til 7. nóv. Listasafn ASÍ er opið frá kl. 14–18,
þriðjudaga til sunnudaga.
Blönduð tækni, Guðjón Ketilsson