Sunnudagsblaðið - 25.04.1965, Síða 11

staði. Fyrir utan Háumola voru ]já
Sv° staksteinalausir harðlendis-
meiar> að varla sást þá betra
sPrettfaeri annarsstaðar. Þá tóku
við mýrar alla leið ofan á Stúf-
eyri> sem er nokkru fyrir sunnan
Borðeyrina, þar sem ^borðin" stóð
1 allri sinni reisn. Þegar þetta var,
upphlaðinn vegur, þráðbeinn
°6 vej gerður, frá melunum ofan
a Btúfeyrina, sem var kölluð langa
tú. Það var hin bezta vegabót,
s°ni ég hafði séð, gerða af manna-
t'öndum. Á Stúfeyrinni, segir
tliavius, að til forna hafi verið
skipanaust og að á 18. öld megi
siá rústir, 67 feta langar og 20
teta breiðar.
Þegar við vorum að ríða ofan
öngu-brúna, kom maður á eftir
oitkur á harða spretti. Hann reið
Sfáum hesti. fjörmiklum og glæsi-
e6um á að líta. Þetta var Björn
ándi Jónsson á Kollafossi í Vest-
Urárdal. Hann heilsaði upp á okk-
Ur 6laðlega og hægði ferðina lítið
eitt, en svo hleypti hann hestin-
Um á sprett alla leiS út í kaup-
Rtaðinm •
. "Nú langar Björn meir en lítiS
1 tárið*" heyrði ég afa minn tuldra
a6t við sjálfan sig. Björn var son-
Ur Jóns óðalsbónda og hrepp-
st3óra á Kollafossi. Hann hafði
e.rft eftir föður sinn fjórða part af
íorðinni, Kona Björns hét Ingi-
törg. Þau áttu einn son og ekki
annað barna. Hann varð ekki að
manni- Bjöm var smár vexti, en
Verkmaður góður og komst vel af
eð lítið bú, en gagnsamt. Hann
ap greiðamaður, hjálpfús og
jtestrisinn. Á Kollafossi var mikil
mferð af kaupstaðar-ferðamönn-
vm’ einkum að vetrinum, því þá
a' Hioitafjörður oftast ísilagður
ra áramótum til vordaga. Þá fóru
al«bændur beinustu leið yfir
^utafjarðarháls og á isi þvert
11 fjörðinn til Borðeyrar. í þess
m ftidráttaferðum komu flestir
. á Kollafossi og þáðu greiða,
S’stingu 0g margskonar fyrir-
« e>ðslu hjá Birni bónda. Hann
r avallt birgður af heyjum. Var
vfg Bvað hann gerði vel
.. íerðamenn og hesta þeirra.
v °rn Var allvínhneigður. Hann
v via fénaðarslátrun hjá Riis-
z un um áratugaskeið að haust-
inu og liafði ákveðið verk með
höndum, sem hann vann faglega,
svo drakk hann brennivín sér til
sáluheilla á frídögum.
Sumarið 1902 var ég smali á
Húki, sem er næsti bær við Kolla-
foss. Ég sat hjá kvíaám og hélt
mig nærri veginum yfir Hrúta-
fjarðarháls og hitti marga ferða
menn. Björn á Kollafossi fór oft á
laugardögum til Borðeyrar. Stund-
um kom hann ekki til baka fyrr en
á.sunnudag, þá slompfullur. Hafði
hann þá setið við drykkju á veit-
ingahúsinu fram á nótt, en haldið
svo á stað heimleiðis en sofnað á
leiðinni í brekku eða laut, dróst
heimferðin því á langinn.
. Björn átti gráan reiðhest, hinn
raesta gæðing. Hesturinn var svo
vitur og gerhugull um húsbónda
sinn að orðlagt var. Þótt Björn
væri moldfullur og gæti vart selið
í hnakkanum, var það ekki að baga,
því hesturinn hagaði ferðinni að
öllu }eyti eftir því, sem Birni hent-
aði bezt, Þó að hesturinn væri að
upplagl ákaflega viljugur, fór
hann ekki að því þó að Björn væri
að kákla í hann með svipu eða
vildi hleypa honum á sprett ,því
þegar hesturinn fann að húsbónd-
inn var fullur og reikull í áset-
unni, lötraði hann götuna, hvernig
sem Björn lét. Þegar Björn slangr-
aði út í hliðarnar, sveigði hestur-
inn sig undir slinkina. Þegar
Björn fór af baki til þess að bæta
á sig víni, en valt svo söfandi ofan
í laut eða gjótu, fór hesturinn að
sinna sínum frumstæðustu þörfum
og saddi sig á grængresinu. En
þegar hann hafði fengið nægju
sína af matmiklum brekkugróðrí,
sem sólin hafði seitt upp úr
ósnortinni moldinni í hálsaröðlim-
um, gekk hann lötrandi^ til hús-
bónda síns, stóð yfir honum litla
stund hugsandi, með áhyggju-
svip, en ýtti svo við honum með
snoppunni og vakti hann.
Ég heyrði sagt, að menn hefðu
séð það að Gráni hefði lagzt á
hnén til þess að Birni yrði auð-
veldara að stíga á bak, þegar hann
var nær ófær.
Norðlingavað er skammt frá því
sem áin fellur í Hrútafjörð. Talið
er að 19—20 manns hafi drukkn-
að í fljótinu, sem er djúpur hylur,
upp af vaðinu. Aðaldýpið er við
vesturbakkann, en að austan-
verðu er slétt grjóteyrí og góð
landtaka- To.fhraukar höfðu ein-
hverntíma verið settir beggja
megm árinnar til þess að leið-
beina vegfarendum á vaðið. Þeg
ar menn komu vestanað beint frá
hinum óþrjótandi brunnum Bakk-
usar, var stefnt í mikla hættu, e£
farið var út í ána fáum' fetum
fyrir ofan vaðið, þá stungust mað-
ur og hestur beint á höfuðið fram
af þverhníptum marbakka. Maður-
inn losnaði við hestinn og lagðist
á botn árinnar til eilífðar óminn-
is, eða nýs lífs, sem mannkynið
órar fyrir, en hefur þó vart tekizt
að henda reiður á til þessa. —
Þannig drukknuðu flestir, sem fór-
ust í Norðlingafljóti.
Eitt sinn kom Björn á Kolla-
fossi vestan frá Borðeyri og var
mikið drukkinn að vanda. Hann
reið Grána sínum. Þetta var seinni
hluta sumars, um miðja nótt f
Magnús F. Jónsson fer með afa sínum í kaupstaðarferð í fyrsta
sinn. Hann er allur á iði af eftirvæntingu og tekur vel eftir
öllu. í þessari þriðju grein segir frá því er þeir komast á
f
ákvörðunarstað, Borðeyri við Hrútafjörð. Fyrst er „borginni"
lýst nokkuð, en inn í frásögnina er fléttað frásögnum af sér-
kennilegum mönnum og baráttu fólksins. Magnús hefur meðal
annars mjög gott auga fyrir því sem til gamans má telja.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - SUNNUDAGSBLAÐ 323