24 stundir - 26.07.2008, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 26. JÚLÍ 2008 24stundir
Það hefur verið bent á þá hættu
að þegar heilbrigðisþjónusta er boðin
út líkt og til stendur með Sjúkra-
tryggingastofnun að ýmsar aðgerðir
flytjist frá háskólasjúkrahúsum með
þeim afleiðingum að erfitt verði að
þjálfa nýtt heilbrigðisstarfsfólk í
þeim. Er hætta á því að þetta gerist
hér?
„Stofnunin mun alls ekki bjóða
öll verk út og verk hafa verið boðin
út áratugum saman með góðum
árangri. Hvað varðar kennsluhlut-
verkið og raunar rannsóknarhlut-
verkið í heilbrigðisvísindum þá
verður ávallt að taka fullt tillit til
þess. Kennsluhlutverkið verður
tryggt. Að vísu tel ég það æskilegt
að kennsluhlutverkinu á vettvangi
sé sinnt hjá fleirum en opinberum
aðilum. Það er vegna þess að það er
líka gott fyrir nemendur að kynn-
ast öðru en opinberum stofnun-
um. En það er hins vegar algjörlega
ljóst að Landspítalinn er flaggskip-
ið og þar verður þungamiðjan í
heilbrigðisþjónustunni í framtíð-
inni og uppbygging nýs spítala
miðast öðrum þræði við kennslu-
og rannsóknarhlutverkið sem LSH
hefur og mun hafa í framtíðinni.“
Það hafa verið fréttir af því að
einkaaðilar vilji bjóða upp á hjarta-
þræðingar utan Landspítalans.
Verða hjartaþræðingar boðnar út?
„Ég hef ekki skoðað þetta mál
sérstaklega en það er ekki þannig
að tilteknir aðilar, sama hvort þeir
eru opinberir eða einkaaðilar, geti
búið til þjónustu og ætlast til þess
að hið opinbera að hlaupi til og sjái
viðkomandi fyrir verkefnum.
Hjartaþræðingar eru í höndum
Landspítalans og sem betur fer
sjáum við mjög mikla aukningu á
þjónustu þar. Landspítalinn getur
og hefur án þess að ég hafi skipt
mér af samið við þriðja aðila um
ýmislegt annað, eins og aðrar heil-
brigðisstofnanir, ef stjórnendunum
finnst það skynsamlegt og ef fyrir
því eru faglegar röksemdir.“
Snýst ekki um rekstrarform
Þú ert mikill stuðningsmaður
einkaframtaksins. Hvernig munt þú
koma þeirri hugsjón í framkvæmd í
heilbrigðisráðuneytinu?
„Þetta snýst í rauninni ekki um
trúarbrögð eða rekstrarform. Þetta
rúma ár sem ég hef verið í embætti
hafa verið færð verk úr einkageir-
anum til hins opinbera og ég hef
verið kallaður ríkisvæðingarsinni
fyrir það. Ég er í rauninni að reyna
að ná eins mikilli þjónustu og ég
get í krafti þeirra fjármuna sem Al-
þingi úthlutar til heilbrigðismála.
En það er ekki bara magnið heldur
líka gæðin og öryggi sjúklinga sem
við þurfum að horfa til. Við getum
ekki nálgast viðfangsefnið eins og
hefðbundin viðskipti því þetta eru
ekki ekki hefðbundin viðskipti.“
Kostnaður notenda eykst ekki
Mun kostnaður eða aðgengi not-
enda heilbrigðisþjónustunnar breyt-
ast eitthvað?
„Nei. Það er mjög mikilvægt að
það komi fram að fólk mun greiða
það sama burtséð frá því hver veitir
þjónustuna, einkafyrirtækið eða til
dæmis Landspítalinn. Augnsteina-
aðgerðinar eru gott dæmi um það,
eða sú aðgerð að gera heilsugæsl-
una gjaldfrjálsa fyrir börn.“
Hverju svarar þú þeim sem segja
að þegar fjármagn fylgir sjúklingum
og er árangurstengt þá auki það
heildarkostnað í heilbrigðiskerfinu?
„Málið sé alls ekki svo einfalt og
mjög hæpið að draga þá ályktun.
Það sem gerist að jafnaði er að
framleiðni eykst og kostnaður á að-
gerð lækkar.
Við erum með ákveðna reynslu
hér á landi og það er eitt af því sem
verið er að leggja til grundvallar. Ég
held að flestir séu á því að æskilegt
sé að hafa einhverja umbun innan
heilbrigðisþjónustunnar. Það er
hins vegar mjög auðvelt að ganga
of langt og búa til einhverja hvata
sem valda skaða annars staðar í
kerfinu.“
Betri horfur á Landspítala
Fjárhagsvandi Landspítalans er
orðinn árviss viðburður. Er lausn í
sjónmáli?
„Nýir stjórnendur hafa skilað
verulegum árangri þegar kemur að
rekstri. Ef ekki hefði komið til þessi
þróun á gengi íslensku krónunnar
þá sýnist mér að reksturinn væri í
ágætu lagi sem er mikil breyting frá
fyrra ári. Það er í sjálfu sér mjög
ánægjulegt.“
Hefði verið betra ef við hefðum
verið í Evrópusambandinu?
Menn verða að átta sig á því að
það mun aldrei neinn leysa vand-
ann fyrir okkur. Við þurfum að
leysa okkar mál sjálf. Landspítal-
inn hefur hagnast mikið á geng-
isþróuninni á undanförnum ár-
um, um tæplega 400 milljónir á
síðasta ári en í ár lítur út fyrir að
spítalinn tapi 1000 milljónum á
genginu. Það eru engar töfra-
lausnir til. Ef einhver heldur því
fram að lönd Evrópusambandsins
þurfi ekki glíma við neinn efna-
hagsvanda eða verkefni á því sviði
þá hvet ég viðkomandi til þess að
leika sér á netinu í smástund og
lesa erlend blöð.“
Hvað með fjárhagsvanda ann-
arra heilbrigðisstofnana, til dæmis
Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja?
„Ég hef áætlanir um það að
skoða þær stofnanir á landinu sem
eiga í erfiðleikum. Til þess að geta
tekið markvissar ákvarðanir þá
þurfa að liggja fyrir haldgóðar og
lýsandi upplýsingar og það verður
að segjast eins og er; þær hafa ekki
Vill hámarka þjónustu
Guðlaugur Þór Þórðarson
heilbrigðisráðherra situr í
einu erfiðasta ráðherra-
stólnum. 24 stundir ræða
við Guðlaug Þór um starf-
ið í ráðuneytinu og gagn-
rýni sem hann hefur
fengið á störf sín
og áform.
a
Ég held að flestir
séu á því að æski-
legt sé að hafa einhverja
umbun innan heilbrigð-
isþjónustunnar. Það er
hins vegar mjög auðvelt
að ganga of langt og búa
til einhverja hvata sem
valda skaða annars stað-
ar í kerfinu.
 Forgangsatriði að tryggja kennsluhlutverk heilbrigðiskerfisins  Ánægður með þróun lyfjamála
 Góður rekstrarárangur nýrra stjórnenda Landspítalans  Fylgist vel með kjarasamningum ljósmæðra
Elías J. Guðjónsson
elias@24stundir.is
FRÉTTAVIÐTAL
frettir@24stundir.is a
Við gátum fjölgað aðgerðum úr 1800 í 2600.
Það þýðir að 800 einstaklingar geta fengið
augnsteinaaðgerð sem gátu það ekki áður.
Guðlaugur Þór segist strax hafa
lagt mikla áherslu á lyfjamálin
eftir að hann tók við embætti
og segir ánægjulegt að fylgjast
með þróuninni á þeim
vettvangi og vísar til
þess að einu vörurnar
sem hafi lækkað í vor
hafi verið lyfin.
Íslendingar hafa ekki
notið aðgangs að ódýr-
um samheitalyfjum eins
og nágrannalönd okkar. Munum
við sjá einhverjar breytingar á því
á næstunni í kjölfar nýrra lyfja-
laga?
„Það hefur komið fram að þau
eru byrjuð að lækka og frum-
lyfjaframleiðendur fygldu á eft-
ir þannig að samkeppnin er að
aukast og það er að skila sér í
lægra verði. Samheitalyfjafyr-
irtæki eins og Actavis virðast
telja að stjórnvöldum sé loksins
alvara í því að lækka lyfjaverð
því það lækkaði verð um 120
milljónir á mjög mikilvægum
tíma.“
Þú hefur talað fyrir sam-
norrænum lyfjamarkaði. Hvernig
standa þau mál?
„Fyrstu skrefin hafa verið stigin
og felast í því að þeir sem sækja
um leyfi fyrir lyf á sænska
markaðnum geta einnig skráð
sig sjálfkrafa inn á íslenska
markaðinn. Við höfum nú þeg-
ar fengið 16 ný lyf með þessum
hætti. Vandinn hefur m.a. falist
í tæknilegum örð-
ugleikum eins og varð-
andi fylgiseðla á ís-
lensku sem er auðvitað
eðlileg og sjálfsögð
krafa að fá með þeim
lyfjum sem við kaup-
um á Íslandi. Það ætti
samt ekki að skipta máli hvort
þeir eru prentaðar í apótekinu
eða fylgja með í pakkanum. Það
er sú breyting sem hef kynnt og
sent út drög að reglugerð sem
þarf að tilkynna um á Evrópska
efnahagssvæðinu. Þetta væri
miklu einfaldara ef við værum
alveg sjálfráða í þessu. “
Hver eru næstu skrefin í þessum
málum?
„Ég tel mikilvægt að breytingar
á endurgreiðslukerfi lyfja hald-
ist í hendur við breytingar á
smásöluhluta laganna og hef
beðið formann heilbrigð-
isnefndar Alþingis að flytja til-
lögu um að sá hluti laganna taki
gildi um áramót, en þá er áætl-
að að nefnd Péturs Blöndals og
Ástu Ragnheiðar verði komin
með niðurstöðu.“
Þróun lyfjamála góð
Guðlaugur Þór segir að árang-
ur í augnsteinaaðgerðunum sé
skýr afleiðing af nýjum
áherslum við gerð samninga af
hálfu hins opinbera.
„Eftir faglega vinnu og útboð
erum við með samninga til
tveggja ára við fimm aðila. Út-
boð á þessum aðgerðum þýddi
að við gátum fjölgað þeim úr
1.800 ár í 2.600. Það þýðir að
800 einstaklingar geta fengið
augnsteinaaðgerð sem gátu það
ekki áður. Það er sama hvar að-
gerðirnar eru gerðar, á Land-
spítala, á Sankti Jósepsspítala,
Fjórðungssjúkrahúsinu á Ak-
ureyri eða hjá Laser-sjón eða
Sjónlagi. Fyrir hverja aðgerð
erum við að greiða um 77 þús-
und krónur eftir útboð. Það er
mun ódýrara en Svíar greiða til
dæmis og samkvæmt upplýs-
ingum hjá Landspítalanum
kostaði hver aðgerð um 200
þúsund, skv. DRG-kerfinu þeg-
ar við byrjuðum að skoða
þetta,“ segir Guðlaugur Þór.
Útboð sem skilar sér í að 800
manns fá þjónustu sem ella
hefðu ekki fengið hana er auð-
vitað bara sjálfsagt mál.“
Augnsteinaðgerðir
800 fleiri
komast að
verið jafn aðgengilegar og vera
skyldi.
Það leysir auðvitað ekki allan
vanda en menn munu gera sér bet-
ur grein fyrir því hver vandinn er
og af hverju hann stafar. Þegar það
liggur fyrir er hægt að sjá betur
hvað þarf að gera. Við byrjuðum á
Landspítalanum og heilsugæslunni
á höfuðborgarsvæðinu og munum
fara yfir þau svæði sem eftir eru.“
Fylgist vel með ljósmæðrum
Meira en helmingur starfandi
ljósmæðra hefur sagt upp og það
stefnir í alvarlegt ástand í haust ef
ekki hafa tekist samningar við þær.
Sérðu fyrir þér að hægt verði að leysa
þetta mál í tæka tíð?
„Ég vona og að þetta mál verði
leyst því ljósmæður sinna afskap-
lega mikilvægum störfum og hafa
flutt mál sitt með málefnalegum
hætti. Ég hef fulla trúa á því að
samningsaðilar finni lausn og setji
niður deilur sínar.“
Hvað verður gert ef það tekst ekki?
„Það er nú bara þannig að það
reyna allir sem mögulega geta að
leysa málin. En ef við sjáum fram á
átök þá verðum við að búa okkur
undir þau eins og við gerðum þeg-
ar yfirvinnubann hjúkrunarfræð-
inga var yfirvofandi. Meginverk-
efnið er að leysa málið og það er
það sem allir eru að vinna að. Mér
hefur verið haldið mjög vel upp-
lýstum og ég fylgist mjög vel með
stöðunni eins og í öðrum kjara-
málum. En yfirlýsingar frá mér
skipta í raun og veru mjög litlu
máli. Kjaramál geta verið mjög erf-
ið og snúin en sem betur fer er
mjög hæft fólk sem sér um samn-
ingsgerð sem hefur leyst úr þeim
verkefnum sem upp hafa komið
fram til þessa og við skulum vona
að svo verði áfram. Ég hef fulla trú
á því.