Eintak - 04.08.1994, Blaðsíða 27

Gjörningar Finley, sem
tnakar á sig súkkulaði
til að sýna hvernig
henni finnst feðraveld-
ið gefa skít í kvenfólk,
vœru tiœstutn óhugs-
andi ánfordœmis
Schneemanns.
orkuhólf með efnum eða formum
sem sneiða hjá fyrirsjáanlegum ferl-
((
um.
Samrunar (1965), þekktasta verk
Schneemanns, varpar ágætu ljósi á
þessa viðleitni hennar. Hvernig er
hægt að sýna kvenlíkamann - sam-
farir (hún fær oft elskhuga sína til
liðs við sig) - án hlutgervingar, án
ertingar og eignarhalds? Schnee-
mann hefur valið þá leið að rugla
áhorfandann í ríminu, að grafa
undan getu hans til að troða sér inn
í myndina, með því að draga at-
hygli hans að áferð og sérviskuleg-
um hreyfitakti filmunnar. Stund-
um er klippingin svo hröð að erfitt
getur reynst að átta sig á hverjum
kynfærin tilheyra, henni eða hon-
um. Fókusinn sveiflast fram og til
baka, frá nánast innyflafræðilegum
smásjárathugunum til ýmissa hluta
innan og utan herbergisins, þannig
að hold og umhverfi virkar sem
samofin heild. Jafnvel kötturinn
Kitch, staðgengill áhorfandans, er
kippt inn í leikinn og leystur upp
við athöfnina. (Hún er ástfangin af
köttum, þessum samherjum for-
dæðunnar frá dögum galdrabrenn-
anna, sýnir þeim atlæti og fer jafn-
vel i sleik.) Schneemann vildi miðla
upplifun sinni á samræðinu, ekki
bara að sýna það og þess vegna
málaði hún, saxaði, blettaði,
brenndi og skar í parta af sjón-
næmislagi filmunnar. Hún bakaði
og gufusauð meira að segja film-
una, sem virðist hafa losnað úr efn-
isfjötrum sínum og umbreyst í
óbeislaða orku.
Schneemann hefur aldrei
hvikað í baráttu sinni gegn
hinum „kúgandi karlrembu-
öflum“, þessum ógnandi vofum
sem virðast sækja að henni úr öll-
um áttum, margar þeirra ósýnileg-
ar nema óferskum femínistum.
Strax í upphafi sjöunda áratugar-
ins, fljótlega eftir að hún útskrifað-
ist úr skóla, rétt liðlega tvítug, var
hún farin að tala um að „innleiða
sinn kvenlega vilja“ og „brjóta á
bak aftur samsæri fyrsta kynsins."
Sumar útlínur draugsins hafa
skýrst. Er hún lét gamminnn geysa í
málverkinu, beitti „átakafullum“
pensilstrokum og „djörfum" list-
askala, var hún ásökuð um að vera
of „karlmannleg“. Það herti ein-
ungis hennar kvenlega vilja.
Arið 1962 tók hún sig til og
skeytti saman stórum flekum sem
höfðu að geyma órólega liti, brotna
spegla, víra, timbur, ljós og vél-
knúnar regnhlífar. Útkoman minn-
ir á samsetningar Robert Rau-
schenbergs. Fyrir áeggjan þáver-
andi elskhuga síns, Errós, sem ljós-
myndaði framkvæmdina, kúplaði
hún sér inn í verkið eftir að hafa
smurt sig með málningu og smur-
olíu og vafið utan um sig lifandi
slöngum, reipum og plasti til að
„lýsa yfir sjónrænu yfirráðasvæði
líkamans." Glápskrokkurinn (1963),
nektarfyrirsætan, var rankaður til
lífsins. Upp frá því hefur Schnee-
mann verið orðlögð fyrir að vera li-
stakonan sem notar líkama sinn, en
verkið er eitt fyrsta dæmið um lík-
amslist („Body art“) eins og það hét
síðar.
Eftirleiðis hefur hún verið reiðu-
búin að skutla sér úr spjörunum
(öfugt við Súpermann) hvar og
hvenær sem henni finnst að kven-
fólki vegið. Og gildir þá einu hvort
það er lifandi eða dautt. Þegar hún
var í Hollandi árið 1979, þar sem
hún hélt fyrirlestra og sýndi „fram-
sækna fimleika" í gluggakistu
Kroller-Muller-safnsins (þ.e.
spriklaði um nakin), rakst hún inn
Fyrir áeggjan þáver-
andi elskhuga síns,
Errós, sem Ijósmyndaði
framkvæmdina, kúpl-
aði hún sér inn í verkið
eftir að hafa smurt sig
með málningu og
smurolíu og vafið utan
um sig lifandi slöngum,
reipum ogplasti til að
„lýsa yfir sjónrænu yf-
irráðasvæði líkamans. “
FIMMTUDAGUR 4. ÁGÚST 1994
27