Vikublaðið - 19.11.1992, Qupperneq 8

8
VIKUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 19. nóvember 1992
Verkalýðshreyfingin getur ekki
borið ábyrgð á ríklsvaldinn
Kári Arnór Kárason, formaður Verkalýðsfélags Húsavíkur og Alþýðu-
sambands Norðurlands, er 36 ára gamall Húsvíkingur, fæddur í Hafnar-
firði. Hann er giftur Kristjönu Skúladóttur bankastarfsmanni og eiga
þau tvö börn, tíu ára stelpu og tveggja ára strák. Kári teflir og æfir fót-
bolta í frístundum.
Hann flutti sextán ára til Reykjavíkur og átti hcima þar í nokkur ár en
þvældist svo út í lönd og lærði m.a. hagfræði í Svíþjóð en segist samt ekki
- En hvernig er að búa á Húsa-
vík?
- Mér finnst gott að búa á Húsa-
vík, segir Kári. - Það hefur þá kosti
sem yfirleitt fylgja því að búa í litlu
samfélagi. Það er mikil nálægð við
annað fólk. Allt sem mann vantar er
innan seilingar og maður þarf ekki
að eyða tímanum í að þvælast á milli
staða. Nálægðin hefur auðvitað sína
ókosti líka en mér líkar þetta vel. Eitt
það besta við svona staði er að geta
bara opnað dyrnar og hleypt krökk-
unum út.
Atvinnumál
- Var Húsavík á aftökulista
sjávarútvegsráðherra?
- Nei, þar var hún ekki, hvernig
sem á því stendur. Þróunin á Húsavík
hefur verið svipuð og víða annars
staðar á landsbyggðinni. Fólki hefur
að vísu ekki fækkað en íbúafjöldi
hefur staðið í stað heilan áratug. At-
vinnulífið var traust en hefur átt í vök
að verjast upp á síðkastið, m.a. vegna
þess að þjónusta við landbúnað og
úrvinnsla landbúnaðarafurða hafa
skipt miklu máli á Húsavík. Þar hef-
ur ekki eingöngu verið byggt á sjáv-
arútvegi en samdráttur þar og í land-
búnaði ógnar okkur Húsvíkingum.
Mjólkurbúið okkar lendir mjög lík-
lega á einhverjum aftökulistanum.
Þar er framleitt Baulujógúrt sem
varð landsfrægt vegna viðskipta-
átaka.
Útgerðin hjá okkur mótast af
þeirri kreppu sem er í greininni.
Vegna kvótakerfisins er erfitt að
auka hráefni og þar með veltuna í
greininni. Fyrir áratug eða þar um bil
voru sótt tíu þúsund tonn á smábát-
um rétt út fyrir hafnarkjaftinn ef svo
mætti segja. Núna eru menn komnir
undir fimm þúsund tonn og smábáta-
útgerðin er ekkert orðin. Það hafa
orðið miklar breytingar á stuttum
tíma og þær hafa auðvitað komið
niður á þeim fyrirtækjum sem þarna
eru þó að við komumst reyndar
sæmilega af, miðað við það sem
fréttist af öðrum stöðum.
Það kemur upp á móti þessu að
rækjuvinnsla hefur aukist og virðist
fulll af rækju fyrir Norðurlandi,
sennilega vegna þess að cnginn fisk- i
ur er til að éta hana. Til dæmis er'
komin rækja í Skjálfanda sem aldrei
hefur verið þar. Það eru einhverjar
breytingar á lífríkinu í gangi. Það
hafa menn reynt að notfæra sér og
byggt upp eina stærstu rækjuverk-
smiðju landsins. Það hefur spornað
gegn þróuninni en þó hefur störfum í
sjávarútvegi fækkað um 50 - 60 eða
þar um bil á sl. 3 árum. Það hafa
fyrst og fremst verið heilbrigðisgeir-
inn, skólakerfið og önnur opinber
þjónusta sem hefur tekið við fólki í
störf. Nú er farið að skera það niður
líka en við höfum þó ekki enn lent í
fólksfiótta.
Verkalýðshreyfingin
- Hvernig er að vinna í verka-
lýðshreyfingunni um þessar
mundir?
- Það hefur bæði góðar og slæmar
hliðar. Það skemmtilega er að því
fylgja mikil samskipti við annað
fólk. Verkalýðshreyfingin er líka að
aðstoða fólk við að ná rétti sínum og
bæta kjör þess og það gerir þetta við-
fangsefni jákvætt. Hins vegar þarf
oft að ganga inn í deilumál, gera
kröfur sem jafnvel valda deilum. Það
liggur líka ljóst fyrir að maður getur
aldrei uppfyllt allar þær kröfur sem
til manns eru gerðar. Verkalýðs-
hreyfingin er auðvitað hagsmuna-
samtök og í því á hún að vinna en
fólk vill alltaf meira en það fær og
það er ekki alltaf hægt að verða við
því. Það er ekki hægt að ganga bara
inn í fyrirtækin og koma þaðan með
vita nákvæmlega hvernig á að leysa efnahagsvanda þjóðarinnar. Skiln-
ingur manna á honum er ærið misjafn, segir Kári Arnór sem kveðst
vissulega hafa sínar skoðanir á því hvað beri að gera en segir að líklcga
yrðu ekki allir sammála um sínar lausnir.
Hann kom heim 1983 og fór þá strax að vinna fyrir Verkalýðsfélag
Húsavíkur og hefur verið þar síðan í hinum og þessum verkefnum.
stóra sekki, fulla af peningum.
Á undanfömum árum hefur starf
verkalýðshreyfingarinnar fyrst og
fremst verið varnarbarátta og ýmis-
legt af því sem gerist í dag er ný
reynsla. Þar á ég við uppsagnir á
starfsfólki og breytingar á kjörum
þess. Mönnum er þá sagt upp og þeir
endurráðnir á lakari kjörum. Það er
verið að bjóða mönnum að minnka
við sig vinnu, til dæmis
úr 100% niður í 80% og
gefið í skyn að ef þeir
vilji ekki gera það verði
þeim sagt upp. Hins veg-
ar er ætlast til þess að &
þessir starfsmenn ljúki
sömu störfum og áður og
auðvitað er þetta ekkert annað en
launalækkun.
Við vitum um þó nokkur dæmi
þess að brotið sé á okkar félags-
mönnum. Þeir njóta ekki umsamins
veikindaréttar o.s.frv. en gagnvart
slikum málum kemur fyrir að menn
vilja ekki að við skiptum okkur af
því. Það er ekki vegna þess að fólk
viti ekki að það á þennan rétt og við
- Já. Verkalýðshreyfingin hefur
breyst úr fjöldahreyfingu í stofnun.
Það þykir mörgum mjög slæmt en
það hefur líka sínar góðu hliðar. Það
er dálítil „nostalgía" eða fortíðar-
dýrkun í því fólgin þegar menn
ímynda sér að fyrr á öldinni hafi allir
félagsmenn verið geysilega virkir.
Allir hafi í stuttu máli sagt tekið þátt
í öllu, alltaf verið gaman og hreyf-
ingin sterk. Þetta er einfaldlega ekki
rétt. Sá kjarni sem hefur stjórnað
þessari hreyfingu hefur alltaf verið
lítill eins og í öllum öðrum hreyfing-
um. Fundasókn er minni núna en
hún var vegna þess að fyrr á öldinni
voru fundir ekki einungis haldnir til
þess að ræða mál og taka ákvarðanir.
* “í'
Formaður Verkalýðsfélags Hiisavíkur fyrir framan Fiskiðjusamlag
Húsavíkur hf þar sem stór hluti félagsmanna hefur atvinnu sína.
Ljósm. Víkurbl.
getum varið hann, heldur er
það hrætt við að missa
vinnuna ef það krefst réttar
síns. Það veikir stöðu
verkalýðshreyfingarinnar
við þessar aðstæður.
- Kemur fámennið
ekkert inn í þessa mynd?
- Jú, vissulega. I fá-
menninu hættir fólki til
að taka allt persónulega.
I starfi eins og mínu
verða menn hins vegar
að geta horft framhjá því
hvaða persónur eiga í
hlut.
Þróunin
- Hefur verkalýðs-
hreyfingin breyst mikið
á síðustu þrjátíu árum
eða þar um bil?
Þeir voru líka skemmtisamkomur.
Nú hafa allir meira en nóg af afþrey-
ingarefni og finnst fundir ekki fýsi-
legt skemmtiefni. Þeir eru til þess að
taka ákvarðanir og það er dálítið ríkt
í fólki að vilja láta aðra gera það fyr-
ir sig. Menn vilja horfa á sín mynd-
bönd eða hvað það nú er sem fólk
gerir þegar það á frí.
Nú veita félögin margháttaða
þjónustu. Aðstæður eru þannig gjör-
breyttar og það er mikilvægt fyrir
launafólk að eftirlit með réttindum
þess sé vel virkt. Það er mikilvægt að
fólkið geti leitað til einhvers þegar
það á undir högg að sækja eins og til
dæmis hefur sést í öllum þessum
gjaldþrotum sem nýlega hafa átt sér
stað. Þar hafa félögin staðið í því að
verja hagsntuni sinna félagsmanna
og ná út þeim fjármunum sent þeir
eiga inni.
i
Við vitum um þó nokkur dœmi þess ciö
brotiö sé á okkar félagsmönnum. Þeir njóta
ekki umsamins veikindaréttar o.s.frv. en gagnvart
slíkum málum kemur fyrir aö menn vilja ekki aö
viö skiptum okkur afþví. Þaö er ekki vegna þess aö
fólk viti ekki aö þaö á þennan rétt og viö getum
variö hann, heldur er það hrœtt viö aö missa vinn-
una ef það krefst réttar síns. Þaö veikir stööu verka-
lýðshreyfingarinnar viö þessar aÖstœður.