Vikublaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 3

VIKUBLAÐIÐ 14. JANÚAR 1994
Mðhorf
3
Tilraun sem má ekki mistakast
s
Atakalírill landsíundur er lið-
inn hjá. Þar ríkti sátt en
sundurlyndi. Yfirborðið
fínpússað en alkalískemmdir undir.
Skyldi styrkur steypunnar harðna
við fagurlega pússað yfirborðið?
Um árabil hefur ríkt slíkt sund-
urlyndi innan Alþýðubandalagsins
að líkja má við krabbamein.
Þar hafa annars vegar stangast á
sjónarmið þeirra sem hafa byggt
upp flokkinn um áraraðir og svo
hinna sem vita betur. I krafri naín-
giftar flokksins, sem er bandalag,
rúmast þar inni fólk með svipaðar
lífsskoðanir - en þó gjörólík sjónar-
mið. Fólk sem er svo skoðanaríkt
að það kann sig lítið að hemja. Ein-
staklingshyggjan blómstrar. Þetta
er, eins og fyrr segir, ekki óeðlilegt
út frá nafngift flokksins. Ut frá
þessu skipulagi spretta svo sérhags-
munahópar sem virðast ekkert hafa
með Alþýðubandalagið að gera
annað en stofna til vígaferla.
Framundan er svo stofnun eins
slíks hóps sem hugsaður er sem lít-
ils háttar mótvægi við Kvennalist-
ann en verður þó ekkert annað en
eitt aflið enn til þess að auka á
sundurlyndið.
Agaleysi
Agaleysi sextíu og átta kynslóð-
arinnar einkennir þennan flokk. I
hvaða flokki öðrum myndi það t.d.
líðast að formaður flokksins færi á
eigin spýtur í fundaherferð með
formanni annars flokks með það
markmið að leggja eigin flokk nið-
ur - án nokkurs einasta samráðs við
eigin flokksmenn? Einungis einn
maður í öllum þingflokknum hafði
eitthvað við þetta að athuga opin-
berlega. Það er trúlega eini þing-
maður flokksins sem hefur þing-
störf fyrir hugsjónir en ekki ein-
göngu atvinnu.
Þó svo að ég sé sjálfur nokkuð
hlynntur skoðunum formannsins
um að leggja þurfi Alþýðubanda-
lagið niður í núverandi mynd, þá
eru vinnubrögð hans í þessu máli
með öllu óviðunandi. Þetta er ein-
ungis eitt dæmi um það stjóm-
málalega agaleysi sem viðgengst og
ríkir á mörgum sviðum innan
flokksins. Hertur agi og þar af leið-
andi beinskeyttari vinnubrögð er
það sem flokkurinn þarfnast. Þeir
sem hafa að markmiði að siðbæta
aðra flokka og jafnvel heilt þjóðfé-
lag verða að byrja í eigin flokki.
Að mínu mati er brýnt að huga
að því fyrir næsta landsfund að
breyta eða afnema þau lög flokks-
ins sem heimila stofnun alls konar
undirflokka innan Alþýðubanda-
lagsins þar sem fólk getur starfað
án þess að vera einu sinni félagar í
flokknum. Hugsunin með þessum
lögum hefur sjálfsagt verið sú að
auka lýðræðislegt yfirbragð flokks-
ins út á við - en veikir hins vegar
alla starfsemi inn á við.
Annað er það sem veikir stöðu
flokksins, en það eru hin stöðugu
átök milli þeirra tveggja arma sem
myndast hafa innan flokksins.
Meðan þau átök fá að blómstra óá-
reitt verður stefna flokksins niður á
við og fylgið flyst jafnt og þétt yfir
á Kvennalistann hvort sem mönn-
um líkar bemr eða verr. Þessi átök
voru með minnsta móti á afstöðn-
um landsfundi, en hætt er við því
að þau eigi eftir að blossa upp í
kring um skipan lista flokksins í
Reykjavík fyrir næsm borgarstjóm-
arkosningar.
Borgarstjómarkosn-
ingar
Hugsanlega em greinar þeirra
Marðar Amasonar og Garðars
Mýrdal, sem birmst í Vikublaðinu
fyrir nokkm, forsmekkur að því
sem koma skal. Vonandi þó ekki.
Geta menn virkilega gert kröfu
um samfylkingu margra flokka til
þess að fella íhaldið í Reykjavík
samtímis því að leyfa sundurlyndis-
púkanum, sem oft hefur verið
nærri lagi að kljúfa Alþýðubanda-
lagið, að leika lausum hala?
Geti Alþýðubandalagið ekki
komið sér saman um fólk á lista í
sæmilegum friði er vart hægt að
telja þann flokk vel til þess fallinn
að axla það hlutverk að halda sam-
an félagshyggjuflokkunum - en
það er jú það hlutverk sem mér
finnst að flokkurinn ætti að hafa
fyrir og.eftir þessar kosningar.
Eg get verið Merði sammála um
það atriði sem fram kom í grein
hans að æskilegast væri að finna
mann, sem báðar fylkingar gætu
sætt sig við, til þess að leiða listann.
Annað atriði þykir mér þó mikil-
vægara og reyndar mikilvægast, en
það er að til starfans veljist fólk sem
hefur mikla reynslu af borgarmál-
um þó svo að það fólk tengist af
einhverjum ástæðum öðrum hvor-
um armi flokksins. Það að vinna
borgina í kosningum er bara hálfur
sigur. Eftir er að vinna sigur á öllu
því embættismannakerfi borgar-
innar sem þar hefur hreiðrað um
sig undanfama hálfa öld. Ef við
ætlum að fela viðvaningum það
verkefni er verr af stað farið en
heima setið.
Þær forsendur sem Mörður gaf
sér til þess að útiloka Guðrúnu A-
gústsdótmr frá því að leiða listann
eru barnalegar og átti ég satt að
segja ekki von á slíkri röksemda-
færslu frá þokkalega greindum
manni. Það er ákveðin list að
kunna að þegja. Sú list er hvurgi
eins vandmeðfarin og í stjómmál-
um þar sem mörg orð falla. Listin
er hins vegar sú að kunna að þegja
á réttum tíma - hafa örlitla tilfinn-
ingu fyrir því hvað vinnst og hvað
tapast með stóryrðum.
Megimnálið er að ná sem
breiðastri samstöðu um að fella
íhaldið í Reykjavik. Hvað svo
sem það fólk heitir er til þeirra
starfa velst, skiptir ekki öllu
máli, svo fremi að það sé góðum
hæfileikum búið og hafi góða
innsýn í málefini borgarinnar.
Kostir sameiginlegs
framboðs
Kostir sameiginlegs ffamboðs
em margir. M.a. þeir að vinstri-
menn hafa nú tækifæri til þess að
sýna Reykvíkingum ffam á að þeir
séu tilbúnir til þess að láta að vilja
fólksins í stað þess að vinna þvert
gegn hagsmunum þess - eins og oft
hefur gerst hjá stjórnmálaflokkum
þegar hagsmunapotið hefur verið
látið hafa forgang. Tiltrú fólks á
stjómmálaflokka hefur verið að
dvína að undanförnu. Oflugt
vinstra ffamboð myndi efla þessa
tiltrú að nýju og skila þeim flokk-
um sem að því stæðu ríkulegum á-
vexti í næstu alþingiskosningum.
Að auki myndi þetta fella glund-
roðakenningu stuttbuxnadeildar-
innar.
Allur tilkostnaður sem kosn-
ingastarfi er samfara myndi
minnka til muna, s.s. útgáfukostn-
aður kosningablaða, dreifingar-
kostnaður auglýsingakosmaður,
skrifstofuhald ofl.
Aróður og upplýsing yrði mark-
vissari þó svo að segja megi að við
ofurefli sé að etja þar sem hægri-
pressan er annars vegar.
Reikna má með að slíkt ffamboð
gæti skapað svipaða stemmingu í
borginni og varð á sínum tíma þeg-
ar Vigdís Finnbogadóttir var fyrst
kjörin forseti. Þá reis alþýða lands-
ins upp gegn yfirstéttinni og emb-
ættismannaveldinu.
Málefni - uppstilling
Verði af sameiginlegu framboði
þeirra fjögurra flokka sem staðið
hafa í viðræðum að undanförnu er
mikilvægast að fólk geti komið sér
saman um algjöra breytingu ffá
þeirri stefnu sem ríkt hefur hjá nú-
verandi meirihluta í stórum mála-
flokkum, s.s. atvinnumálum, fjöl-
skyldumálum, skólamálum og sam-
göngumálum. Aldraðir, atvinnu-
lausir og öryrkjar bíða í röðum eft-
ir því að geta sparkað í frjáls-
hyggjupostulana.
Foreldrar í borginni bíða eftir
öðru úrræði en leikfangageymslu
fyrir börn á grunnskólaaldri.
Fólk bíður eftir stefnu sem
byggir á öðru en yfirborðslegri
glæsihallarsýndarmennsku og
margra milljarða blikkbeljugeymsl-
um.
Skipan lista er mikilvæg og
vissulega er skipting sæta milli lista
á annan veg en ég hefði helst kosið,
ef marka má nýjustu fréttir af þeim
málum. Reikna má með að mörg-
um Alþýðubandalagsmanninum
þyki hlutur síns flokks heldur rýr.
Það má hins vegar ekki hafa það í
för með sér að menn fari í fýlu
einn ganginn enn. Mér þykir jaðra
við kraftaverk að það skuli hafa tek-
ist að spyrða þessa flokka saman
um það málefni að endurheimta
Reykjavíkurborg úr tröllshöndum.
Kann ég þeim sem unnið hafa ötul-
legast að því verki bestu þakkir.
Við slík tímamót verða allir
flokkar að gefa nægilega eftir til
að saman náist, Alþýðubanda-
lagið líka. Það eru hinir mannlegu.
þættir, sem hægrimenn hafa traðk-
að niður í svaðið, sem vinstra ffarn-
boðið mun hefja til vegs og virð-
ingar á ný. Þess vegna má þessi til-
raun undir aungvum kringumstæð-
um mistakast. Þar verða allir, sem
setja velferð lifandi fólks á hærri
stall en dauðra montbygginga, að
taka saman höndum.
Vinstrimenn, þetta gæti orðið
fyrsta skrefið sem taka þarf til að
sameina vinstri öflin í Iandinu
meira en verið hefur tdl þessa.
Höfundur er kennari.
Rauðir blúndusokkar
Ifljótu bragði mætti ætla að
blessað Ríkissjónvarpið sé
loksins að vakna af þymirós-
arsvefni sínum. Síðastliðinn
mánuð hafa nefnilega verið á
dagskrá þrír umræðuþættir þar
sem fjallað var um hið víð-
feðmna efni jafnréttismál! Hví-
líkt og annað eins, skyldi það
vera nýi framkvæmdastjórinn
sem er svona víðsýnn eða er
gagnrýni útvarpsráðs að skila
sér? Eru konur loksins að kom-
ast þangað sem hátalararnir og
myndavélarnar eru? Skyldi þetta
vera enn einn afrakstur kvenna-
baráttu síðustu áratuga? Hefur
ríkisfjölmiðillinn Sjónvarp gert
sér grein fyrir að jafhréttismál
eru þungaviktarmál rétt eins og
landbúnaðarmál (svo ég steli
ffasa ffá Rannveigu Sigurðar-
dóttir hagfræðingi BSRB)?
Fyrsti þátturinn, Síðdegisum-
ræða á sunnudegi, fjallaði um
kynferðislegt ofbeldi og karla-
skýrsluna. Svo helguðu Ingó og
Vala einn þátta sinna stríði kynj-
anna. Og í Síðdegisumræðu síð-
asta sunnudags var umræðuefn-
ið hvað kvennabarátta síðustu
áratuga hefði fært konum. Eg
missti af fyrsta þættinum og get
því ekki dæmt um hann, en hin-
ir tveir voru afar lélegir svo ekki
sé dýpra í árinni tekið.
Mér veittist sá vafasami heið-
ur að sitja í sjónvarpssal í þætti
Ingó og Völu. Við skötuhjúin
vorum beðin um að lesa karla-
skýrslu félagsmálaráðuneytis
gaumgæfilega og sagt að Sig-
urður Svavarsson, einn skýrslu-
höfunda, yrði í panel. I eldhúsi
upptökuversins fyrir útsendingu
Ragnhildur
Vigfús-
dóttir
kom í ljós að fólk var mætt til
leiks á mjög ólíkum forsendum.
Þegar ég spurði Völu um hvað
þátturinn væri eiginlega, sagði
hún að það kæmi í ljós í kynn-
ingunni. I stað þess að vera mál-
efnaleg umræða um stöðu karla
og þar með stöðu kynjanna var
efni þáttarins „hvernig vilja kon-
ur að karlmenn séu og karlar
konur...“. Þátturinn endurspegl-
aði engan veginn þær málefna-
legu og skemmtilegu umræður
sem fóru fram áður en útsend-
ing hófst (meðan stjórnendur
voru sminkaðir) og þrátt fyrir að
salurinn væri fullur af góðu fólki
- sá besti sem þau höfðu haff,
sagði Vala fyrir útsendingu -
datt umræðan dauð niður. Sú
litla sem myndaðist var strax
drepin niður. Þvf miður er ég of
vel upp alin svo ég gekk ekki út
þegar ég fékk fyrstu spurning-
una, hvort jafnréttisbaráttan
hefði fært mér draumaprinsinn
- og hvað mér þætti kynæsandi
við minn heittelskaða. Þess í.
stað sat ég þarna og lét þessi ó-
sköp yfir mig ganga og fór heim
sáróánægð. Og ég var eflaust
ekki sú eina sem var misboðið
með þættinum. Þetta hefðu get-
að orðið góðar umræður ef
stjórnendur hefðu aðeins haft á-
huga á því, hefðu valið öðruvísi í
panelinn, spurt málefnalegra
spurninga og stjórnað þættin-
um. Það hefði t.d. verið fróðlegt
að fá að vita hvað kemur í kjölfar
karlanefndarinnar, hvort karl-
menn hafi áhuga á breyttum
kynhlutverkum, hvers vegna
þeir fái svo mikla athygli loksins
þegar þeir tjá sig um þessi mál,
hvemig hungur feðra samrýmist
íslenskum veraleika... En ó nei,
áhugi stjórnenda þáttarins
beindist í annan og áhugaminni
farveg.
Eftir að hafa horft á síðasta
„jafnréttisþáttinn“ íhuga ég al-
varlega að segja upp áskrift
minni að ríkissjónvarpinu. Sjón-
varpið telur sig eflaust vera að
sinna jafhréttisbaráttunni með
þessum þáttum, en efmstök og
val þátttakenda benda frekar til
þess að verið sé að reyna að
grafa undan því sem áunnist
hefur með henni. Stjórnendum
þáttanna (að minnsta kosti
þeirra tveggja sem ég sá) tókst
að setja umræðuna á byrjunar-
reit sem er langt frá þeim meg-
instraumi sem vitsmunaleg um-
ræða um jafnréttismál er í þjóð-
félaginu. Hafa þeir ekki áttað sig
á því að það kemur yfirleitt
meira út úr skynsamlegri rök-
ræðu en kappræðum og því ó-
þarfi að draga fram öfgafulla
einstaklinga með lítt grundaðar
skoðanir. Eiga fjölmiðlar að
endurspegla raunveruleikann
eða vonast stjórnendur ríkis-
sjónvarpsins til þess að geta
dregið umræðuna í þjóðfélaginu
niður á það plan sem hún er á í
umræðuþáttunum sem það býð-
ur upp á?
Vísitala
j öfnunarhlutabréfa
Samkvæmt ákvæðum 5. og 6. málsl. 1. mgr. 9. gr. laga nr. 75/1981 um
tekju- og eignarskatt hefur ríkisskattstjóri reiknað út vísitölu almennrar
verðhækkunar í sambandi við útgáfu jöfnunarhlutabréfa á árinu 1994 og
er þá miðað við að vísitala 1. janúar 1979 sé 100.
1. janúar 1980 vísitala 156
1. janúar 1981 vísitala 247
1. janúar 1982 vísitala 351
1. janúar 1983 vísitala 557
1. janúar 1984 vísitala 953
1. janúar 1985 vísitala 1.109
1. janúar 1986 vísitala 1.527
1. janúar 1987 vísitala 1.761
1. janúar 1988 vísitala 2.192
1. janúar 1989 vísitala 2.629
1. janúar 1990 vísitala 3.277
1. janúar 1991 visitala 3.586
1. janúar 1992 vísitala 3.835
1. janúar 1993 vísitala 3.894
1. janúar 1994 vísitala 4.106
Við útgáfu jöfnunarhlutabréfa skal annars vegar miða við visitölu frá 1.
janúar 1979 eða frá 1. janúar næsta árs eftir stofnun hlutafélags eða
innborgunar hlutafjár eftir þann tíma, en hins vegar skal miöa viö
vísitölu 1. janúar þess árs sem útgáfa jöfnunarhlutabréfa er ákveðin.
RSK
RÍKISSKATTSTJÓRI