Vikublaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 16

Munið
áskriftarsímann
17500
Hver á að borga brúsann?
Sættir hafa náðst um óbreyttan rekstur Sólheima út þetta ár en meta á þjónustuþörfina
ráðuneytisins og stjórnar Sólheima
um óbreyttan rekstur út þetta ár.
Þá mun félagsmálaráðuneytið hafa
fallist á að endurskoða rekstrar-
framlög til Sólheima þegar árs-
reikningar heimilisins liggja fyrir
og niðurstöður Ríkisendurskoðun-
ar á fjárhagsstöðu heimilisins.
Samkomulagið gerir einnig ráð
fyrir að framkvæmt verði ahnennt
mat á þjónustuþörf fatlaðra.
Fjárveitingar Sólheima í framtíð-
inni eiga að grundvallast á því og
gert er ráð fyrir að gengið verði frá
þjónustusamningi sem taki gildi frá
og með 1. janúar 1995.
Þeir sem vinna að málefnum
fatlaðra hafa bent á að Sólheimar
séu alltaf í fjölmiðlum en almenn-
um málefnum fatlaðra sé lítið sem
ekkert sinnt í fjölmiðlum. Það er
réttmæt gagnrýni. Fjölmiðlum er
allt of starsýnt á einstakar deilur
manna á milli og rífa þær oft á
tíðum úr öllu samhengi. En fátt er
svo með öllu illt að ei boði nokkuð
gott.
Deilan á Sólheimum hefur leitt
sjónir manna að málefnuin fatlaðra
almennt. Knúið frain spurnigar á
borð við hver sé staða sjálfseign-
arstofnana, hvort rétt sé að hver
sem er geti farið út í framkvæmdir
fyrir fatlaða og hvort þeir aðilar
geti síðan komið eftir á til ríkis-
valdsins efrir fjármagni? Því það er
alltaf einhver sem jiarf að borga
brúsann.
Einhver þarf að sjá um að fjár-
magna reksturinn og síðast en ekki
síst þá munu heimilismenn gjalda
þess ef öryggi heimilisins er ekki
tryggt - eins og heimilismenn á
Sólheimum hafa eflaust gert.
Nordisk Forum 1994:
Kynning á
laugardag
Undirbúningur vegna Nor-
disk Forum kvennaráð-
stefnunnar er í fullum gangi hér
á Iandi sem amiars staðar á
Norðurlöndum, en ráðstefrian
verður haldin dagana í. til 6.
ágúst n.k. í Abo í Finnlandi.
Bráðabirgðadagskrá þingsins er
komin út, en nú þegar hefur verið
tilkynnt um nærri 900 dagskrárliði.
Frestur til að tilkynna um dag-
skráratriði rennur út 1. febrúar
n.k., en almennar þátttökutilkyn-
ingar verða að berast fyrir 1. maí.
Til að kynna gang mála efiiir
undirbúningsnefnd Nordisk For-
um til fundar laugardaginn 15. jan-
úar kl. 10.30 í samkomusal BSRB
að Grettisgötu 89.
A fundinum verður m.a. bráða-
birgðadagskrá Nordisk Forum
kynnt, rætt verður um þátttöku ís-
lenskra kvenna í Nordisk F'orum,
Gréta Eiríksdóttir frá Flugleiðum
segir frá ferðamöguleikum og
gefnar verða upplýsingar um gist-
ingu. Anna S. Björnsdóttir rithöf-
undur ræðir um þátttöku rithöf-
unda og ljóðskálda í Nordisk For-
um.
dæmi séu aftur á móti góð. Þó ekki
hafi verið gerðir þjónustusamning-
ar þá gildi ákveðnar starfsreglur
milli skrifstofunnar og þessara
stofrianna sem báðir aðilar virði.
Enn og aftur deila menn
um Sólheima í Gríms-
nesi. Stjóm Sólheima
með Pétur Sveinbjamarson, for-
mann stjómar, í broddi fylking-
ar, sakaði Jóhönnu Sigurðar-
dóttur félagsmálaráðherra um
margra ára ofsóknir á hendur
Sólheimum. Hann segir ráðun-
eyti hennar hafa trassað í fimm
ár að gera jijónustusamning við
stofriunina og það sem varð til
þess að endanlega sauð upp úr
hafi verið áform um að setja
stofriunina í fjársvelti með
skertum fjárframlögum í fjár-
lögum þessa árs. Ríkisendur-
skoðun og félagsmálaráðuneytið
hafa aftur á móti ásakað stjóm
Sólheima um að nota rekstrarfé
til þess að borga skuldir sem em
tilkomnar vegna offjárfestingar
á Sólheimum.
Hverfer ekki að
lögum?
A árunum 1985 til 1992 hafa
verið byggðir samtals 2100 fer-
metrar á Sólheimum. „Þessi upp-
bygging hefrir kallað á aukin fjár-
framlög úr ríkissjóði. Samt sem
áður hafa ákvarðanir um þessa
fjárfestingu aldrei verið bomar
undir jiá aðila sem lögum sam-
kvæmt á að gera, þ.e.a.s. Svæðis-
skrifstofu í málefrium fatlaðra,
stjórnarnefrid og félagsmálaráðu-
neyti.“ Svo kemst Bragi Guð-
brandsson, aðstoðarmaður félags-
málaráðherra að orði í grein í
Morgunblaðinu, föstudaginn 7.
janúar sem hann nefriir „Er
félagsmálaráðherra vondur við
Sólheima".
En hvernig stendur á því að
Sólheimamenn hafa komist upp
með það í öll þessi ár að fara ekki
að lögum. Svæðisstjóm fatlaðra á
samkvæmt lögum að hafa eftirlit
með þeim aðilum sem veita fötl-
uðum þjónusm á þeirra svæði. All-
ar meiri háttar breytingar á starfs-
semi á aftur á móti að leggja fyrir
svæðisstjórn til umsagnar. Og fél-
agsmálaráðherra gemr svipt rekstr-
araðila starfsleyfi að tillögu svæðis-
ráðs og stjórnarnefndar hafi hann
ekki uppfyllt kröfur þeirra um það
sem talið er ábótavant í rekstri.
Framkvæmdastjóri Svæðisskrif-
stofu fatlaðra á Suðurlandi, Eggert
Jóhannesson, segir Sólheimamenn
hafa sniðgengið svæðisskrifstofuna.
Þeir hafi t.d. ekki fengið umsögn
svæðisskrifstofunnar um breyting-
ar sem gerðar hafa verið á
Sólheimum. Samskiptin við aðrar
sjálfseignarstofrianir í þeirra um-
A síðustu átta árum hafa húsuœðisbyggingar að Sólheimum veriðsamtals 2100 fennetrar. ^íkvarðanir hafa aldrei
verið bomar undir lögmœta aðila, “ segir Bragi Guðbrandsson, aðstoðarmaður félagsmálaráðherra. Mynd. BG
„Svæðisskrifstofan hefur ekki
sinnt sinni eftirlitsskyldu", er álit
Margrétar Frímannsdótmr, al-
þingismanns sem sat í stjórn Sól-
heima í mörg ár og er nú í fúll-
trúaráði þess. Hún segir að sem
sjálfseignarstofriun sé Sólheimum
ekki skylt að fara með sín mál
gegnum svæðisskrifstofnuna en
lögum sainkvæmt' eigi skrifstofan
að hafa eftirlit með aðbúnaði fatl-
aðra á sínu svæði. Sér vitanlega hafi
starfsmenn svæðisskrifstofunnar
ekki haft fyrir því að kynna sér þá
aðstöðu sem byggð hafi verið upp
fyrir fatlaða á Sólheimum.
Ekki vildu menn í félagsmála-
ráðuneytinu kannast við að ráðu-
neytið eða stofrianir þess hefðu
ekki staðið við eftirlitsskyldu sína.
Bragi Guðbrandsson, aðstoðar-
maður félagsmálaráðherra, vildi
aftur á móti benda á að uppbygg-
ingin á Sólheimum hefði kostað
mikið fé. Skuldir styrktarsjóðs Sól-
heinia næmu nú 70 milljónum
króna og skuldir Sólheima sjálfra
hefðu verið um 20 milljónir sam-
kvæmt ársreikningum 1992. Nú,
ári síðar em skuldirnar komnar
niður í 3 milljónir samkvæmt upp-
lýsingum stjórnar Sólheima. Bragi
segir að ríkisendurskoðun hafi gert
athugasemd við það hvernig þessi
skuld hafi verið greidd. Hafi hún
verið tcldn af rekstrarfé heimilisins
sé hér um alvariegt mál að ræða.
Engir þjónustusamn-
ingar, engar reglu-
gerðir
Viðræður við félagsmálaráðun-
eytið um framtíðarhlutverk Sól-
heima hafa staðið yfir í fimm ár án
árangurs efrir því sem fram kemur í
skrifum Péturs Sveinbjarnarsonar í
Morgunblaðinu 4. janúar síðast-
liðinn. Þá kveður ráðuneytið hafa
trassað að gera lögboðaðan þjón-
ustusamning við Sólheima.
Samkvæmt lögum um málefni
fatlaða getur ríkið gert þjónustu-
samninga við aðra aðila, til að
mynda sveitarfélög og sjálfseignar-
stofnanir. Þessir aðilar sjá þá um
jijónustu við fatlaða sem rfkið bor-
gar lögum samkvæmt. Þetta ákvæði
kom inn í lögin þegar þeim var
breytt síðla árs 1992.
Ennþá hefur ekki verið gengið
frá jijónustusamningi við neinn
aðila að sögn Braga Guðbrands-
sonar, aðstoðarmanns félagsmála-
ráðherra. Bragi tók ekki undir þær
ásakanir að óeðlilega langan tíma
hefði tekið að gera samningana.
Ymislegt hefði orðið til að tefja
gerð þeirra, m.a. kosningar um
sameiningu sveitarfélaga. Þá er
meirihluti reglugerða með nýju
lögunum ekki tilbúnar enn. Og
lögin kveði ekki á um að það eigi að
gera [ijónustusamninga, heldur
aðeins að hægt sé að gera þá.
Skýr ákvæði um sjálfeignarstofri-
anir vantar inn í lögin að sögn
Margrétar Frímannsdóttur alþing-
ismanns sem sæti á í fulltrúaráði
Sólheima. Aðstoðarmaður ráð-
herra er ekki sama sinnis og bendir
á að víða í lögunum sé fjallað um
sjálfseignarstofnanir.
Hver sem er hcfur heiinild til
þess að fara af stað og byggja íbúðir
fyrir fatlaða eins eða hvað annað,
svo framarlega sem byggingin falli
inn í skipulag á hverjum stað. Og
það er smuga í lögunum um mál-
efni fatlaðra sem félagasaintök og
aðrir aðilar sem sjá um málefni
fatlaðra hafa komist framhjá. Þess-
ir aðilar hafa sótt um lán úr Bygg-
ingasjóði verkamanna til byggingar
félagslegra íbúða án nokkurra leyfa
eða tryggingar á því hver á að
borga rekstur þeirra síðar meir.
Bragi Guðbrandsson, aðstoðar-
maður ráðherra, segist aðspurður
vita til þcss að þessi smuga hafi
verið notuð en vildi taka það fram
að nú væri búið að loka henni. Frá
síðastliðnu hausti hafa umsóknir til
Byggingasjóðs verkamanna ekki
verið afgreiddar nema þeim fylgi
uppáskrift frá ráðuneyti.
Hver borgar brúsann?
Sættir eru í sjónmáli á Sólheim-
um. Samkomulag hefur náðst milli
Nefndin sem falið var að ná sáttum í Sólheimamálinu á fundi með biskupi og fulltrúum félagsmálaráðuneytis.
Sættir náðust um óbreytan rekstur Sólheima á fundinum. A mytidinni eru frá vinstri: Bragi Guðbrandsson
aðstoðannaður félagsmálaráðherra, Asta R. Jóhannesdóttir sem s<eti á t fulltniaráði Sólheima, Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson, fulltníaráðinu, Ólafttr Skúlason biskup, Margrét Frímannsdóttir, fulltrúaráðinu og Sturlaugur
Tómasson úrfélagsmálaráðuneyti. Mynd: OI.Þ.
Dagsbrún mótmælir
Fundur Verkamannafélags-
ins Dagsbrúnar haldinn 13.
janúar 1994 mótmælir harð-
lega broti Vinnuveitendasam-
bands Islands fyrir hönd Stál-
smiðjunnar hf. á dómsátt
gerðri fyrir Félagsdómi 23.
nóvember 1993 í máli varðandi
uppsögn og endurráðningu
Gylfa Páls Hersis, verkamanns.
Skorar fundurinn á Vinnuveit-
endasambandið að sjá til þess
að Gylfi Páll verði endurráðinn
þegar í stað. Að öðrum kosti
mun Dagsbrún hefja undir-
búning verkfallsboðunar til að
knýja frarn efridir á dómssátt-
inni.
Jafriframt mótmælir fundurinn
uppsögnum starfsmanna Stál-
smiðjunnar hf. 1. nóvember 1993
og síðari kröfum Stálsmiðjunnar
um efrii ráðningarsamninga sem
alvarlegu broti á vinnulöggjöfinni
og aðal- og sérkjarasamningum
félagsins.
Vinnuveitendasamband íslands
hefúr haft atbeina að kjarakröfum
og bromm gegn friðarskyldu.
Þessari aðför Vinnuveitendasam-
bandsins er harkalega mómiælt
og allur rétmr áskilinn til aðgerða
verði uppsögnum Stálsmiðjunnar
og kjaraskerðingu haldið til
streitu.
Fundurinn ákveður að boðað
verði til trúnaðarmannaráðsfúnd-
ar um málið í næsm viku, m.a. til
að afla verkfallsheimildar.