Vikublaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 14

14
VIKUBLAÐIÐ 14. JANÚAR 1994

Prófkjörsslagur sjálfstæðis-
manna hófst fyrir nokkrum
dögum. I gær birtust á sel-
skapssíðu Pressunnar litmyndir af
fjáröflunarhófi sem Gunnar J.
Birgisson (Isleifsson fyrrverandi
borgarstjóri og núverandi Seðla-
bankastjóri) hélt í Rúgbrauðsgerð-
inni fyrir stuðningsmenn sína. Am-
eríkanar kalla svona fyrirbæri
„fúnd raising dinner" og tíðkast
meðal pólitíkusa þar vestra.
Tilgangurinn er tvíþættur.
Frambjóðandinn aflar fjár til að
standa undir kosningabaráttunni
með því að selja miða inná hófið og
stuðningsmenn fá tækifæri til að
leggja inn greiða sem þeir síðan
innheimta þegar og ef frambjóð-
andinn kemst til valda. Þessi háttur
er gróðrarstía spillingar því að
beinlínis er gert ráð fyrir viðskipta-
sjónarmiðum í stjórnmálum. Það
er langur vegur ffá stjórnmála-
fúndum þar sem samskotabaukur
er látinn ganga á milli manna yfir í
fjáröflunarhóf sem sonur Seðla-
bankastjóra hélt fyrir viku.
I fjáöflunarhófi er kinnroðalaust
gengist við aðgreiningu milli al-
mennings og „elítunnar" sem til
skamms tíma var ekki gert á Is-
landi. Hingað til hafa flestir stjórn-
málamenn hér á landi að minnsta
kosti þóst byggja fylgi sitt á stuðn-
ingi sem venjulegt fólk veitir vegna
þess að það finnur til samkenndar
með stjórnmálaviðhorfúm við-
komandi.
X „stjórnmálaheimi fjáröflunar-
hófsins eru það grímulausir prívat-
hagsmunir sem ráða ferðinni þar
sem skipst er á peningum, völdum
og aðgengi að hinu opinbera. Al-
menningur og almenn velferðar-
sjónarmið eru víðs fjarri fjáröflun-
arhófinu. Þar sitja til borðs einstak-
lingar sem hafa efni á að borga að-
gangseyri að stjómmálamanni, eða
verðandi stjórnmálamanni í þessu
tilviki.
Gunnar J. Birgisson virðist halda
að það séu stjómmál á nútímavísu
að efna til hálf-opinbers matarboðs
fydt útvalda og stofna til skuldar
við þá. Það sýnir kannski best á
hvaða leið Sjálfstæðisflokkurinn er
að ungur maður sem ætlar sér
ffama á vettvangi flokksins skuli
leggja fyrir sig þessa tegund stjórn-
mála.
Þáttur Pressunnar í málinu er
merkilegur. Ritstjóri blaðsins segir
í ávarpi til lesenda að hann ætli að
gera Pressuna trúverðuga og fjalla
meira um stjónrmál og hið opin-
bera. Samt sér hann ekki aðra hlið
á fjáröflunarhófinu en þá sem snýr
að samkvæmislífinu. Og þó. I
myndatexta er talað um Andrés
nokkurn Magnússon „hluthafa" og
sþSFt hversu mörg hlutabréf hann
hafi keypt í ffambjóðandanum.
Hver er þessi Andrés? Jú, hann
starfaði fyrir skemmstu hjá Press-
unni en gekk til liðs við Gunnar
Smára og keypti hlut í Eintaki sem
verður brátt að vikublaði í sam-
keppni við Pressuna. Það er ekki
von að Pressan sjái stóru myndina.
Ritstjómin hefur mestan áhuga á
að slá fyrrverandi samstarfsmenn
sína neðan beltis.
HÚN GUÐ
s
Olafúr Þ. Þórðarson al-
þingismaður, ffam-
sóknarmaður og
bóndi stígur aldrei, svo ég viti,
fæti í ræðustól á alþingi að
hann ávarpi ekki þingforseta
með orðunum: „Herra for-
seti“. Hann lætur það ekki á sig
fá þótt á forsetastóli sitji nú-
orðið að jafnaði kona, hann
veit sem satt er að forseti er
karlkynsorð og hann veit sjálf-
sagt líka að karlkynið er ríkj-
andi í íslensku máli, það er
æðst kynjanna þriggja í hugum
„málhafa" eins og málffæðing-
ar hafa bent á.
Nú er það ekki bara svo að
konur gegni æ oftar hefð-
bundnum störfúm karla, held-
ur sinna karlar nú einnig í
nokkrum mæli svonefndum
kvennastörfúm. Þá getur
stundum orðið erfitt að greina
karla ffá konum líkt og í dæm-
inu um þingforsetann. Maður
sem gerist „símastúlka“, svo
eitthvað sé nefnt, verður til að
Haukur
Hannesson
mynda alls enginn „símamað-
ur“ við það.
Síðustu áratugi hafa konur
réttilega sótt mjög fram til á-
hrifa í samfélaginu og þær
benda á tungumálið sem eitt af
kúgunartækjum karlveldisins.
Hafa þær brugðist við með því
að kvenkenna ýmislegt sem
áður þótti sjálfsagt að væri
karlkyns. Þegar Samtök um
kvennalista fengu til dæmis
menn á þing urðu allt í einu til
„þingkonur“. Þær fáu konur er
áður sátu á þingi höfðu látið
sér nægja að vera „þingmenn"
eins og karlarnir. En á þeim
tíma þegar konur fengu loks að
vígjast til prests, þá urðu þær
samt ekki „prestkonur" heldur
„kvenprestar11.
Róttækasta tilraun ffamsæk-
inna kvenna til að klekkja á
karlveldinu er þó sú að tala um
„hana Guð“. Mér þótti það
mjög ankannalegt þegar ég
heyrði það fyrst, en með árun-
um lætur maður sér þetta svo
sem lyrida. Þó er ég alltaf ann-
að slagið að velta því fyrir mér
hvernig kvenkynsorðið Guð
muni fallbeygjast.
Sviðsljós
Pálmi Gestsson og Hilmar Jónsson t hlutverkum stnum t Seiður skugganna, sem Þjóð-
leikhúsiðJrumsýnir á Litla sviðinu annað kvöld. Ljósmynd: Þjóðleikhúsið
Seiður skugganna, nýtt
leikrit eftir Lars Norén
Frumsýning á Litla sviði Þjóðleikhússins 15. janúar
Hjartagátan
Setjið rétta stafi í reitina neðan við krossgátuna. Þeir mynda þá bæjarnafri. - Lausnarorð krossgámnnar í síðasta
blaði er Veturliði.
A =
Á =
B =
D =
Ð =
E =
É =
F =
G =
H =
1 =
í =
J =
K =
L =
M =
N =
o =
Ó =
P =
R =
S =
T =
U =
Ú =
V =
X =
Y =
Ý =
Þ =
Æ =
Ö =
1 =
2 =
3 =
4 =
5 =
6 =
7 =
8 =
9 =
10 =
11 =
12 =
13 =
14 =
15 =
16 =
17 =
18 =
19 =
20 =
21 =
22 =
23 =
24 =
25 =
26 =
27 =
28 =
29 =
30 =
31 =
32 =
Annað kvöld ffumsýnir Þjóð-
leikhúsið nýtt leikrit eftir Lars
Norén, eitt eftirtektarverðasta
samtímaleikskáld í Evrópu.
Þetta nýjasta verk Noréns heitir
Seiður skugganna og lýsir ömurlegum
aðstæðum bandaríska leikskáldsins
Eugene O' Neill á efri árum.
Atburðarásin fer fram á einni dag-
smnd árið 1949 á sextíu og eins árs af-
mæli O'Neills. Hann hafði þá dregið
sig í hlé ffá skarkala heimsins og sest
að í afskekkm húsi við strönd Atlants-
hafsins með þriðju eiginkonu sinni
Karlotm. Einu affnælisgestirnir eru
tveir synir O'Neills af fyrri hjóna-
böndum og hefúr hvor um sig lifað í
skugga föður síns, frægðar hans og
skuggunum af þeirri áfengis- og
lyfjafíkn sem fylgt hefur fjölskyldunni.
Þetta er vissulega ævisögulegt leik-
rit um leikskáldið Eugene O'Neill, en
í huga Lars Noréns er þetta leikrit
öðru fremur afar persónulegt verk um
samband einstaklings við fjölskyldu
sína og um það hvernig þetta samband
stjómar lífi okkar og skapar okkur ör-
lög hversu ákaft sem við berjumst til
að losna.
Þetta er í fyrsta sinn sem verk eftir
Lars Norén er sýnt í Þjóðleikhúsinu
en áður hafa tvö verk hans verið sýnd
hér á landi.
Það er Helgi Skúlason sem leikur
O'Neill, en Karlotm konu hans leikur
Helga Bachmann. Syni hans úr fyrri
hjónaböndum leika þeir Pálmi Gests-
son og Hilmar Jónsson. Hallgrímur
H. Helgason þýddi verkið, Arni Harð-
arson semur tónlist, Asmundur Karls-
son annast lýsingu, Sigurjón Jóhanns-
son er höfundur leikmyndar og bún-
inga, og leikstjóri er Andrés Sigurvins-
son.