Vikublaðið - 15.03.1996, Blaðsíða 1

r
Margrét Frímannsdóttir, V ikublaðið og Páll Vjlhjálmsson senda Alþýðuflokkniim kveðju á bls. 2. Svavar
Gestsson, Ólafur Ragnar Grímsson, Róbert Marshall, Mörður Árnason, Steingrímur J. Sigfússon, Hjörleifur
Guttormsson, Árni Johnsen, Jón Baldvin Hannibalsson, Jóhanna Sigurðardóttir, Hjálmar Árnason, Jóhann
Geirdal, Guðmundur Árni Stefánsson, Bryndís Hlöðversdóttir, Kristín Ástgeirsdóttir, Guðni Ágústsson og
Steinunn V. Óskardóttir segja hvers þau óska Allþýðuflokknum á 80 ára afmæli hans á bls. 7.
Alþýðu-
samband
íslands
80 ára
Kveðja jrá Margréti
Frímannsdóttur
Alþýðusamband íslands er áttatíu ára um þessar
mundir. Attatíu ára saga baráttu fyrir bættum
kjörum launafólks, áttatíu ára barátta fyrir vel-
ferðarkerfi, fyrir þjóðfélagi réttlætis og jöfnuðar er að
baki. Spor verkalýðshreyfingarinnar má sjá víða í ís-
lensku þjóðfélagi, hvort sem er í löggjöf eða annars
staðar þar sem málefni launafólks eru til umfjöllunar.
Og þegar grannt er skoðað þá eru það ófa málefhi sem
verkalýðshreyfingin hefur látíð sig varða í gegnum tíð-
ina, því það er fátt í mannlegu samfélagi sem ekki
snertir hagsmuni hins vinnandi marms. Stærstu sigrar
verkalýðshreyfingarinnar eru þó án efa ýmsar félags-
legar mnbætur eins og atvinnuleysistryggingar og al-
mannatryggingar sem hafa myndað öryggisnet sam-
hjálpar og velferðar í íslensku samfélagi. Slagurinn við
verðbólguna var unninn með tilstyrk verkalýðshreyf-
ingarinnar og þjóðarsátt gerð um að ná tökum á þeirri
óheillaþróun sem var að leiða efiiahagslíf íslensku
þjóðarinnar í glötun.
Það sem áunnist hefur vill stundum gleymast og á tíma-
mótum sem þessum er vel við hæfi að rifja upp sigrana. En
hvar stendur verkalýðshreyfingin í dag og hvert stefhir
hún?
Islensk verkalýðshreyfing stendur á tímamótum en hún
hefur mildlvægara hlutverki að gegna nú en oft áður. Sam-
tök launafólks um allan heim hafa átt í vök að verjast á síð-
usm árum og ekki síst hefur risinn í norðri, norræna verka-
lýðshreyfingin staðið í ströngu við að verja réttindin sem
hún hefur fært launafólki á Norðurlöndunum árásum.
Norræna módelið er fyrirmynd þess á hvem hátt öflug
verkalýðshreyfing getur breytt þjóðfélaginu til hins betra
auk þess sem þríhliða starf aðila vinnumarkaðar og stjórn-
valda hefur hvergi virkað bemr og með ríkari árangri en á
Norðurlöndum.
Islensk verkalýðshreyfing er hluti af þessu stórvirki í
norðri og hún má vera stolt af því. En hún hefur líka mik-
inn orðstír að verja. Það eru blikur á lofti og vegið er að því
kerfi samhjálpar, jöfhuðar og réttlætis sem verkalýðshreyf-
ingin hefur átt stærstan þátt í að skapa. Til þess að verja það
sem áunnist hefur er brýnt að það fólk sem trúir á mildl-
vægi hennar í samfélaginu standi saman. Verkalýðshreyf-
ingin á sér ekki nógu sterka fylgissveit í stjórnmálum vegna
sundrungar jafnaðamiannahreyfingarinnar, sem á sér sínar
sögulegu skýringar. En er ekki mál að linni? Alþýðubanda-
lagið ályktaði á nýafstaðinni kjaramálaráðstefhu um nauð-
syn þess að verkalýðshreyfingin ættí sér pólitískan bakhjarl
á Alþingi og í sveitarstjórnum. Alþýðubandalagið hefur
jafhan látíð sig málefni launafólks og verkalýðshreyfingar
varða, en eigi að verða tíl verðugur keppinaumr frjáls-
hyggjuaflanna í þjóðfélaginu, þá þurfa þeir flokkar sem vilja
kenna sig við jöfnuð og félagslegt réttlætí að sameina krafta
sína á einn eða annan hátt. Krafiur samstöðunnar er síst
minni og mikilvægari í stjórnmálum en í verkalýðshreyfing-
unni og við þurfum á honum að halda.
Eg vil fyrir hönd Alþýðubandalagsins óska Alþýðusam-
bandi Islands til hamingju með árin áttatíu og það farsæla
starf sem það hefur skilað. Jaihframt er það ósk mín að veg-
ur Alþýðusambandsins og verkalýðshreyfingarinnar megi
verða mikill hér efrir sem hingað tíl.
Dómarana burt
úr nefiidimum
Þinginenn úr röðum stjómarand-
stöðunnar gagnrýndu harðlega þá
staðreynd að dómarar eiga sæti í
nefhdum og ráðum á veguin fram-
kvæmdavaldsins þegar málið var tek-
ið upp í utandagskrárumræðu á Al-
þingi sl. miðvikudag. Þessi tilhögun
var einkum gagnrýnd í ljósi hættunn-
ar á hagsmunaárekstrum og að óþarfi
sé að dómarar sinni þessum auka-
störfum þar eð nóg sé af Iögfræðing-
um til að veita sérfræðilega ráðgjöf
við lagasmíð.
Það var Margrét Frímannsdóttír sem
efhdi tíl utandagskrárumræðunnar í
kjölfar svara dómsmálaráðherra við fyr-
irspum hennar um þetta efni. I svöram
ráðherra kom meðal annars fram að níu
hæstaréttardómarar og 13 héraðsdóm-
arar eiga sæti í nefndum og ráðurn á veg-
um ffamkvæmdavaldsins eða samtals 22,
þar af níu á vegum dómsmálaráðuneyt-
isins. í umræðunum sagði Margrét að
seta dómaranna í þessum nefhdum og
ráðum væri gegn anda réttarfarslaganna
ffá 1992. Hún sagði að í svörunum við
fyrirspurn sinni hefði ráðherra vildst
undan því að svara hvort þessi tílhögun
samrýmdist meginmarkmiði réttar-
farslaganna um að dómarar, sem skulu
vera umboðsstarfalausir, gegni stjóm-
sýslustörfum og kveði jafhvel upp
stjómsýsluúrskurði. Þess í stað hefði
Margrét: Vilji Alþingis er alger aðskilnað-
ur milli dómsvalds og ffamkvæmdavalds.
ráðherra vísað til hagkvæmnissjónar-
miða, þ.e. að nýta bæri hæfni og þekk-
ingu dómaranna. Margrét sagði að
aldrei mætti leika minnsti vafi á hæfi
dómara, að fjöldi lögffæðinga væri fyrir
hendi til að sinna þessu hlutverki og að
Alþingi hefði kveðið afdráttarlaust á um
sinn vilja um að skilja algerlega á milli
dómsvalds og ffamkvæmdavalds með
Iögunum ffá 1992.
Aðrir þingmenn sem tóku tíl máls
Sameiiungarlisti
á Vestfjörðiim
Alþýðubandalagið,
Kvennalistinn og óháðir
hafa ákveðið að bjóða
ffam sameiginlegan lista
í sveitarstjómarkosning-
unuin sem ffam fara í
nýju sameinuðu sveitar-
félagi á norðanverðum
Vestfjörðum 11. maí
næstkomandi. Umræður
um sameiginlegt ffam-
boð tóku í byrjun einnig
til Framsóknarflokksins,
Vestfjarðalista Péturs
Bjamasonar og Alþýðu-
flokksins, en fýrmefhdu
flokkamir tveir heltust
fljódega úr lestinni og Alþýðuflokkur-
inn dró sig út úr samstarfinu nýlega.
Smári Haraldsson bæjarfulltrúi Al-
þýðubandalagsins á Isafirði segir í samtali
við Vikublaðið að Alþýðubandalagið,
Kvennalistí og óháðir hittist á fundi að
Núpi í Dýrafirði á morgun, laugardag og
þar verður fjallað um tíllögu að ffam-
boðslista.
En hvers vegna vildi Alþýðuflokkurinn
ekki vera með? „Við héldum satt að segja
að það væri allt klappað og klárt með
þeirra þátttöku, en þá barst okkur á síð-
usm stundu bréf ff á þeim um að þeir væru
hættír við. Þeir báru
því við að grund-
völlurinn að sam-
eiginlegu ffamboði
hefði brostið þegar
Framsóknarflokk-
urimi hafnaði þátt-
töku og svo töldu
þeir að við hin hefð-
um hafnað Sigurði
Olafssyni bæjarfull-
trúa þein-a á Isafirði.
Mér þykir mjög leitt
að þessi afstaða skuli
hafa komið upp, því
viðræðumar höfðu
gengið vel og áhug-
inn virtist eindreginn eða þar til Sigurð-
armálin komu upp. En hvað sem því líður
þá líst mér vel á samstarfið um nýja list-
ann. Eg finn að fólk hér um slóðir vill taka
saman höndum um að byggja upp þetta
nýja sveitarfélag. Það er með öðrum orð-
um mikill samstarfs- og sáttatónn sem við
heyrum. Tveir þriðju kjósenda sam-
þykkm sameiningu sveitarfélaganna hér
og það er skemmtilegt að fylgjast með því
hvemig bjartsýni og jákvæðni eykst sam-
hliða því að barlómurinn lætur undan,“
segir Smári.
Smári: Við heyrum mikinn sáttar-
tón í nýja sveitarfélaginu.
voru Lúðvík Bergvinsson, Bryndís
Hlöðversdóttir og Hjörleifur Gutt-
ormsson og voru á einu máli um að
hættan á hagsmunaárekstrum væri raun-
veruleg og tilhögunin ónauðsynleg, en
aldeilis ekki eðlilegt, eins og ráða mætti
af svörum dómsmálaráðherra.
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráðherra
vildi ekki samþykkja að hætta væri á
hagsmunaárekstrum þótt dómarar taki
þátt í að smíða ffumvörp og minnti á að
það væri Alþingi sem setti sjálf lögin.
Dómarar yrðu ekki endilega vanhæfir
þótt þeir taki þátt í undirbúningi laga-
setningar. Því væri réttaröryggi ekki
skert vegna þessara starfa dómaranna.
Hann viðurkenndi þó að þetta geti verið
álitaefni og að það gæti verið rétt að setja
sérstakar reglur um þetta efni.
Einar Karl
segir upp
Einar Karl Haraldsson ffam-
kvæmdastjóri Alþýðubandalagsins
hefur sagt starfi sínu lausu með
sex mánaða uppsagnaffesti ffá og
með 1. apríl næstkomandi. Einar
Karl hefur gegnt starfi ffam-
kvæmdastjóra ffá árinu 1992.
Opinberir
starfsmenn
eefa ekkert
eftir
Samtök opinberra starfsmanna
gefa ekkert effir í baráttunni gegn
áformum ríkisstjómarinnar. A-
lyktanir halda áffam að streyma
ffá einstökum félögum innan
samtakanna af öflu landinu þar
sem mótmælt er ffumvörpum um
réttíndi og skyldur starfsmanna
ríkisins, um Lífeyrissjóð starfs-
manna ríkisins og um sáttastörf í
vinnudeilum.
í vikunni kynntu fulltrúar samtaka
opinberra starfsmanna trygginga-
ffæðilega úttekt með samanburði á
eftírlatmaréttíndum samkvæmt nú-
gildandi lögum um lífevTÍssjóðinn og
réttindum samkvæmt þeim tíllögum
til breytinga sem ríkisstjómin hefur
kynnt. Þar eru ýmis dæmi metín og í
öllum tilfellum kemur í ljós að ffum-
varp ríkisstjórnarinnar felur í sér
umtalsverða skerðingu á verðmæti
lífeyrisréttinda.
Samtök opinberra starfsmanna
lýsa sig reiðubúin til viðræðna um
breytingar á þeim sviðum sem frum-
vörpin ná tíl, en segja að það verði að
gerast á jafhréttísgrundvelli og í
tengslum við kjarasamninga en ekki
með valdníðslu.