Morgunblaðið - 18.05.2005, Qupperneq 8

8 MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Laugavegi 20b • Sími 552 2515 • Auðbrekku 1 • Sími 544 4480
www.1928.is
Sumartilboð á völdum vörum
Allt að 70% afsláttur
Skilrúm 4 hliðar, 160x180 cm
Verð áður 19.900
nú 9.900
Tunnur m. rós
Verð nú
2.950 og 3.950
Skilrúm 6 hliðar, 240x180 cm
Verð áður 29.900
nú 19.500
Kistlar 3 stærðir
Verð nú 2.900,
3.900, 4.900
Blómaborð
Verð áður 7.900
nú kr. 3.500
“Leggið eyrun við og heyrið
McFerrin radda dýrindis bassa-
tóna, jafnframt því sem hann flytur
laglínurnar upp í hæstu hæðir og
framleiðir bakhljóð sem gefa til
kynna trommuleik. Svo áreynslu-
laust virðist þetta og gert af slíku
örlæti andans að það skapar
honum einstaka sérstöðu meðal
djasssöngvara á okkar tímum.”
Chicago Tribune
Bobby McFerrin
Húrra, húrra, við erum komnir í rolluburðarorlof.
Alþjóðaefnahagsráð-ið skilaði nýveriðaf sér skýrslu um
frammistöðu þjóða við að
draga úr kynjamisrétti og
hafnar Ísland þar í þriðja
sæti á eftir Svíþjóð og
Noregi, eins og greint var
frá í Morgunblaðinu í gær.
Raunar skipa Norðurlönd-
in fimm efstu sæti listans,
því Danmörk er í fjórða
sæti og Finnland í því
fimmta.
Rannsóknin fór fram á
heimsvísu og náði til 58
landa og byggðist á að
meta fimm þætti í hverju landi;
þátttöku kvenna á vinnumarkaðn-
um, tækifæri kvenna á vinnu-
markaði, þátttöku í stjórnmálum
og pólitískri ákvarðanatöku, að-
gengi að menntun og heilsu og vel-
ferð.
Norðurlöndin skera sig úr
Einkunnir voru gefnar á bilinu
1–7 og fara Norðurlöndin öll yfir
einkunnina fimm í könnuninni og
skera sig nokkuð úr, eins og sjá má
á töflunni hér til hliðar. Í skýrsl-
unni segir að ekki komi á óvart að
Norðurlöndin tróni á toppi listans,
þar sem norræn samfélög ein-
kennist af frjálslyndi, réttinda-
vernd minnihlutahópa og opnu að-
gengi að velferðarkerfum. Staðan
sé hins vegar ekki jafngóð í tekju-
lægri löndum og í þróunarlöndun-
um, þar sem enn vanti upp á að
ýmsir grundvallarþættir kynja-
jafnréttis séu til staðar. Er sér-
staklega horft til heilsufars mæðra
og grunnmenntunar kvenna.
Nokkra athygli vekur hve neð-
arlega Ísland lendir í mati á þátt-
töku kvenna á vinnumarkaði eða í
17. sæti. Ingólfur V. Gíslason,
sviðsstjóri hjá Jafnréttisstofu, tel-
ur ástæðuna fyrir þessu vera hve
stór hluti kvenna á vinnumarkaðn-
um hér á landi er í hlutastarfi.
Til að meta þátttöku á vinnu-
markaði var m.a. horft til launa-
munar kynjanna og launamunar
fyrir sambærilega vinnu. Þorgerð-
ur Einarsdóttir, dósent við kynja-
fræði í HÍ, segir að launamunur-
inn hér á landi sé mjög mikill og
dragi hann okkur eflaust niður í
þessum flokki.
En er árangurinn hér á landi
raunverulega svona góður og ef
svo er, hvers vegna? Að sögn Ing-
ólfs er þróunin hér á réttri leið og
segir hann kvenna- og fjölskyldu-
vænt velferðarkerfi, þar sem bæði
karlar og konur geta átt fjölskyldu
og frama í atvinnulífinu, stuðla að
þeim árangri. Hann bendir einnig
á að það sem sumir kalli „ríkisfem-
inisma“ hafi haft góð áhrif, þ.e. að-
gerðir stjórnvalda í þá átt að auka
hlut kvenna á sviði pólitískrar
ákvarðanatöku og stjórnun fyrir-
tækja.
Þorgerður segir niðurstöður
rannsóknar Alþjóðaefnahagsráðs-
ins að mörgu leyti endurspegla
stöðu velferðarkerfa ríkjanna og
vera áminning um það hve slæm
aðstaða kvenna er víða um heim.
Opið aðgengi að velferðar-, heil-
brigðis- og menntakerfi eigi
stærstan þátt í því að staða kvenna
sé jafngóð og raun ber vitni á
Norðurlöndunum. Hún bendir til
dæmis á að í Bandaríkjunum sé
fæðingarorlof stutt og oftast
ólaunað og dagvistun ekki á hendi
hins opinbera heldur einkamál
hvers og eins. Staða kvenna á
vinnumarkaði þar sé því lakari en
víða annars staðar, en Bandaríkin
hafna í 17. sæti á lista Alþjóðaefna-
hagsráðsins.
Þorgerður segir að mælistik-
urnar á jafnrétti í rannsókninni
séu um margt ólíkar þeim sem
notaðar eru á Norðurlöndunum.
Til dæmis sé horft til mæðra- og
ungbarnadauða, læsis og tíðni
fæðinga undir eftirliti heilbrigðis-
starfsmanna, en þau vandamál
þurfi íbúar á Norðurlöndunum
sem betur fer ekki að glíma við
lengur.
Aðrar mælistikur
kæmu betur að gagni
Hún segir að til þess að sam-
anburður sem þessi komi betur að
gagni í okkar heimshluta þyrfti að
velja aðrar mælistikur. Hér á landi
séu efnahagsleg völd kvenna t.d.
ekki mikil og í nýju riti Hagstof-
unnar, „Konur og karlar 2004“
hafi komið fram að konur séu um
18% af framkvæmdastjórum ís-
lenskra fyrirtækja miðað við árið
2001 og 2% stjórnarmanna í félög-
unum í úrvalsvísitölu Kauphallar-
innar árið 2004.
Þorgerður segir að skoða verði
betur afraksturinn af skólagöngu
og samfélagsþátttöku íslenskra
kvenna. „Konur eru jafnmikið á
vinnumarkaði og karlar og þær
mennta sig jafnmikið en hafa ekki
efnahagsleg og pólitísk völd í sam-
ræmi við það.“
Fréttaskýring | Ísland hafnar í 3. sæti í al-
þjóðlegri rannsókn á jafnrétti kynjanna
Hagstæður
samanburður
Opið aðgengi að velferðar-, mennta- og
heilbrigðiskerfi talið skipta mestu
Mæla má jafnrétti kynjanna á marga vegu.
Staða kvenna í stjórn-
málum næstbest á Íslandi
 Ísland er í öðru sæti hvað
stöðu kvenna í stjórnmálum
varðar, en Nýja-Sjáland er í
fyrsta sæti. Miðað er við tölur frá
árinu 2002 og m.a horft til fjölda
ára sem kona hefur verið forseti
eða forsætisráðherra, fjölda
kvenráðherra og kvenna á þingi.
Konum á Alþingi fækkaði úr 23 í
19 í þingkosningunum 2003 en í
dag sitja 20 konur á þingi, eða
31,7%. Hlutfall þingkvenna á
heimsvísu er hins vegar 15,6%.
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
 
  
 
.
 
.
/0'123
4! #

%(- 
5 
4627/2
8 ' 
+'
9#*+
 !
 !"
 !#
 #$
 %"
& '"
& &(
! (
# !'
/,+ : 9 
ÓLAFUR F. Magnússon, borgar-
fulltrúi F-lista, lagði fram tillögu á
fundi borgarstjórnar í gær þess efnis
að borgarstjórn Reykjavíkur sam-
þykkti að ekki yrði heimilað að rífa
19. aldar hús á Laugavegi, milli
Skólavörðustígs og Smiðjustígs. Þá
verði heimildir til niðurrifs húsanna
nr. 4, 5, 6 og 11 við Laugaveg dregn-
ar til baka. Hann sagði að ef þessi
hús yrðu rifin myndi það eyðileggja
19. aldar götumynd Laugavegarins
en Ólafur hefur lagt mikla áherslu á
verndun elstu húsanna við götuna
sem eru meðal þeirra sem borgaryf-
irvöld hafa áform um að rífa.
Ólafur rakti stuttlega sögu
húsanna fjögurra sem hann nefndi í
tillögu sinni. Þar kom fram að húsin
voru byggð á árunum 1868 til 1890
og væru meðal elstu bygginga í
Reykjavík. Hann benti á að þessi
fjögur hús skipuðu auk þess veiga-
mikinn sess í byggingarsögu borg-
arinnar og geymdu merka sögu.
„Sumum þeirra hefur verið breytt í
gegnum tíðina en reynslan sýnir að
eftir að gömlu timburhúsin hafa ver-
ið gerð upp á viðeigandi hátt skipa
þau stóran sess í hugum Reykvík-
inga og fæstir vildu vera án þeirra,“
sagði Ólafur og bætti því við að hann
væri mjög ósáttur við stöðu mála
varðandi verndun gamalla húsa við
Laugaveg og þá sérstaklega varð-
andi stöðu elstu húsanna við götuna.
Bannað
verði að rífa
19. aldar hús