Morgunblaðið - 28.05.2005, Síða 38

38 LAUGARDAGUR 28. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í FRÉTT í sunnudagsblaði um
verkefnislok Námsflokka Reykja-
víkur, þar sem grunnskólanem-
endur höfðu kennt eldri borg-
urum tölvunotkun, hrökk ég við
að sjá að nú væri
verið að leggja niður
Námsflokkana og
óvíst um þetta og öll
hin bráðnauðsynlegu
viðfangsefnin sem
þeir hafa verið að
leysa. Hverjum dett-
ur slíkt í hug? Eru
það þau borg-
arstjórnvöld, sem
eiga að sjá til þess
að hver borgarbúi
fái fræðslu við sitt
hæfi?
Námsflokkarnir
hafa í áratugi verið
sá sveigjanlegi aðili í
fræðslukerfinu sem
þegar við lá hefur
getað brugðist fljótt
við þróun og kröfum
hvers tíma á okkar
hraðfleygu öld. Af
handahófi kemur
mér t.d. í hug þegar
Sóknarkonur þurftu
að fá þjálfunarnám-
skeið til að hysja
upp launum sínum
og líka að mig minn-
ir þegar bráðnauðsynlegir
sjúkraliðar þurftu forfræðslu til
að geta komist í Sjúkraliðaskóla
og í framhaldi voru sett upp for-
for-námskeið fyrir þær sem höfðu
enn minni skólagöngu. Nú síðast
voru það Námsflokkarnir sem
gátu brugðist við þegar nýbúar
tóku að koma til landsins í ýmis
störf og þurfa fræðslu og ís-
lenskukennslu til framgangs. Það
eru Námsflokkarnir sem jafnan
hafa brugðist við með ýmiskonar
kennslu fyrir þá sem orðið hafa
eftir eða utanhjá í skólakerfinu
og þurfa að bæta kunnáttu til að
ráða við og fá kjark til að leggja í
átak til að koma undir sig fót-
unum eða komast aftur með ár-
angri inn í skóla. Þá ýmist kennt
í einstökum fögum eða miðað við
vissa áfanga í skólakerfinu.
Kannski er mikilvægasti þátt-
urinn fram á þennan dag að
hjálpa þeim einstaklingum sem
hrakist hafa af einhverjum
ástæðum úr skóla og veita þeim
hverju sinni það sem á vantar til
að ná upp á veginn aftur.
Vinnubrögðin hafa ætíð verið
að bregðast við þegar þörfin læt-
ur á sér kræla, á hvaða sviði sem
er. Þá myndaður námsflokkur,
honum haldið úti svo lengi sem
hún sýnir sig og lagður niður
þegar aðrir aðilar hafa tekið við
eða aðsókn rýrnað. Þannig hafa
Námsflokkarnir verið frum-
kvöðlar um svo margt sem nýtt
hefur komið inn á tímum hrað-
fleygrar þróunar og tækni.
Námsflokkarnir hafa í áratugi
verið barómetið sem mælir hvar
þörfin er mest og bregst einmitt
við á þeim tíma.
Þörfin hefur sannarlega verið
fyrir hendi. Oft um fjögur þúsund
manns á ári sem hefur fundið
hvar skórinn kreppti og fengið
skyndiplásturinn í hinni fjöl-
breyttustu fræðslu og endurhæf-
ingu. Dettur nokkrum manni sem
til þekkir í alvöru í hug að ein-
hver nefnd eða ráð, þótt við
menntasvið sé kennt, geti brugð-
ist svona við og leyst á skömmum
tíma hinn fjölbreytta vanda ein-
staklinganna. Er
kannski verið að
segja öllum að þeir
geti bara farið í end-
urhæfingu í háskól-
unum eða mennta-
skólunum, sem eru
yfirfullir. Vantar
minnir mig um 600
pláss í háskólum. Þar
er miskjarkmikið fólk
á ýmsum aldri og í
ýmsum vanda ekki
hvatt og tosað inn.
Endurmenntun og
endurhæfing eru orð
sem með réttu eru á
allra vörum í um-
ræðunni, m.a. hjá öll-
um stjórnmálaflokk-
um. Heyrði ekki
betur en um það
væru höfð stór orð á
landsþingi Samfylk-
ingarinnar um fram-
tíðarstefnu um síð-
ustu helgi, þó það séu
reyndar þeirra
flokksmenn sem í for-
ustu í fræðslumálum í
borginni hafa for-
göngu um að leggja Námsflokk-
ana niður. Mér skilst að menn
beri fyrir sig sparnað og nið-
urskurð í fræðslumálum.
En er eitthvert vit í því að
spara einmitt þarna, með því að
slátra Námsflokkunum? Sífellt
aukinnar menntunar er krafist. Á
okkar miklu breytingatímum er
varla nokkur stétt eða hópur sem
ekki þarf að aðlaga sig og end-
urhæfa og gerðar um það kröfur
til að geta leyst störfin af hendi.
Stórir hópar fengu ekki nákvæm-
lega viðeigandi menntun á sínum
tíma. Nýleg könnun með sam-
anburði við önnur lönd sýndi að
hér hættir stærra hlutfall ung-
linga í skóla en í nágrannalönd-
um okkar og er uggvænlegt. Og
önnur könnun sem sýndi að sá
hópur er líklegastur til að verða
atvinnulaus seinna á ævinni og
einnig í meiri hættu að verða eit-
urlyfjanotkun að bráð.
Í nýlegri bók minni „Eins og
ég man það“ var eitt af því minn-
isstæða þegar við fræðsluráðsfólk
á áttunda áratugnum vorum að
byggja upp á nýjum tímum full-
orðinsfræðslu Námsflokkana og
fá þeim fastan sess til framtíðar í
Miðbæjarskólanum og hve ósátt
ég var þegar nýr borgarstjórn-
armeirihluti brá kverkataki á
starfsemina á endurmenntunar-
árinu 1996 með því að taka
stærstan hluta af skólahúsinu
undir skrifstofur. Hvað þá nú
þegar þeir verða endanlega
hengdir upp í kyrkingarólinni á
tímum þegar þörfin fyrir skjótan
og sveigjanlegan aðlögunartíma
að menntun og endurmenntun er
brýnni en nokkru sinni. Klaus-
unni lauk með orðunum að þetta
hafi að vísu verið nokkuð löngu
eftir mína tíð (og meirihluta
sjálfstæðismanna). „Og maður á
ekki að gráta það sem maður get-
ur ekkert gert við!“ En lái mér
hver sem vill að hin sorglegu tíð-
indi um andlát Námsflokkanna
græta mig meira en svo að ég
geti orða bundist. Aðallega furða
ég mig kannski á að nokkrum
ábyrgum skuli detta þetta í hug
og kannski aðallega að hann skuli
komast upp með það.
Endurmenntun
Námsflokkanna
slátrað
Elín Pálmadóttir fjallar um
námsflokkana
Elín Pálmadóttir
’Námsflokk-arnir hafa í ára-
tugi verið baró-
metið sem
mælir hvar
þörfin er mest
og bregst ein-
mitt við á þeim
tíma.‘
Höfundur er blaðamaður.
Nú, ári fyrir borgarstjórnarkosn-
ingar, hefur Sjálfstæðisflokkurinn í
borgarstjórn lagt fram hugmyndir
að nýju framtíðarskipulagi fyrir
Reykjavík undir kjör-
orðinu Búum til betri
borg – horfum lengra,
hugsum stórt. Meg-
intilgangur þessara
hugmynda er að auka
lífsgæði í Reykjavík
með því að bæta og
fegra umhverfið, fjölga
valkostum í skipulags-
málum, leysa brýn úr-
lausnarefni í sam-
göngumálum og fjölga
þeim tækifærum sem
Reykvíkingar og aðrir
hafa til búsetu í höf-
uðborginni.
Með því að kynna þessar hug-
myndir sínar nú vill Sjálfstæðis-
flokkurinn efna til öflugrar og al-
mennrar umræðu um
framtíðarþróun borgarinnar. Það er
von borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins að íbúar taki þessum
vinnubrögðum vel og verði virkir
þátttakendur í mótun metnaðar-
fullra tillagna fyrir Reykjavík. Til
að svo geti orðið mun borgarstjórn-
arflokkur Sjálfstæðisflokksins
standa fyrir íbúaþingi fyrir alla
Reykvíkinga í júní, auk funda í öll-
um hverfum borgarinnar, þar sem
þessar hugmyndir verða kynntar og
ræddar. Sérstakur hugmyndabanki
verður einnig opnaður á heimasíðu
borgarstjórnarflokks Sjálfstæðis-
flokksins, þar sem íbúum gefst kost-
ur á að segja álit sitt á okkar hug-
myndum eða kynna sínar eigin. Með
þessu vonast Sjálfstæðisflokkurinn
til að búa til betri borg í nánu sam-
starfi og samvinnu við borgarbúa.
Fjölgum íbúum með
nýjum íbúðasvæðum
Í framtíðarhugmyndum Sjálf-
stæðisflokksins er gert ráð fyrir
mikilli fjölgun íbúa í Reykjavík. Á
nýjum íbúðarsvæðum sem byggð
verða í áföngum í vesturhluta borg-
arinnar og á Geldinganesi geta risið
íbúðir fyrir um 30.000 íbúa. Með því
að byggja meðfram ströndinni og
nýta áður ónýttar eyjar borg-
arinnar, Akurey og Engey, ásamt
Örfirisey mun Reykjavík standa
undir nafni sem borgin við Sundin.
Þessi nýju íbúðarsvæði má skipu-
leggja með ólíkum hætti en í sam-
ræmi við óskir íbúa og
nálæg íbúðarsvæði eins og Vest-
urbæ og Miðbæ. Ætla má að íbúð-
arbyggð í Geldinganesi geti rúmað
allt að 9.000 íbúa en
þar verður rík áhersla
lögð á gott landrými og
sérstöðu þessa fallega
byggingarlands.
Sjálfstæðisflokkurinn
telur mikilvægt að fjöl-
breytni verði tryggð í
húsagerðum á þessum
nýju íbúðasvæðum,
þannig að val íbúa um
sérbýli eða fjölbýli
verði sem allra best.
Átak 101
Með þéttingu íbúð-
arsvæða í og við mið-
borgina og með nýjum íbúð-
arsvæðum í nágrenni hennar
vonumst við til að miðja höfuðborg-
arsvæðisins verði á ný í miðborg
Reykjavíkur. Með sérstakri áherslu
á svæðið í nágrenni við Laugaveg-
inn og í kringum Tjörnina, t.d með
upplýstu skautasvelli og menning-
ar- og fjölskyldugarði við Hljóm-
skálann, getum við fjölgað þeim
tækifærum sem fjölskyldur hafa til
afþreyingar og skemmtunar í mið-
borginni.
Fjölskylduvæn borg til útivist-
ar, menningar og afþreyingar
Ein af stóru hugmyndunum í til-
lögum okkar um framtíðarskipulag
borgarinnar er sú hugmynd að í
gegnum borgina geti legið óbrotin
útivistarleið, sem vörðuð verður
bæði af opnum svæðum og stígum.
Grænu, opnu svæðin verða þá
skipulögð með hliðsjón af þörfum
íbúanna til útivistar, menningar og
afþreyingar. Endurbætur verða
gerðar á göngu- og hjólreiðastígum
sem tengja munu opnu svæðin, auk
þess sem menningar- og umhverfis-
verðmæti fá sérstaka kynningu og
merkingu. Að auki gera hugmyndir
okkar ráð fyrir því að Viðey verði
tryggð staða sem einstök náttúru-
perla í borgarlandinu, samhliða því
að þar gæti risið lítil og lágreist,
vistvæn íbúðarbyggð. Hugmyndir
um hverfatorg, sem hjartað í hverju
hverfi, munu einnig bæta aðstöðu
íbúa til útivistar í sínu hverfi.
Án hindrana frá
austri til vesturs
Allir þeir sem þurfa eiga að geta
komist leiðar sinnar í borginni á
skjótan og öruggan hátt. Þetta á að
eiga jafnt við um gangandi og hjól-
andi umferð, umferð einkabíla og al-
menningssamgöngur. Stytta þarf
ferðatíma, auka umferðaröryggi og
bæta samgöngumannvirki. Í hug-
myndum okkar er gert ráð fyrir því
að Miklabrautin, sem ein megin-
umferðaræð borgarinnar, verði að
mestu leyti án hindrana frá austri
til vesturs. Framkvæmd við mislæg
gatnamót Kringlumýrarbrautar og
Miklubrautar verði hafin og unnið
verði í áföngum að því að afnema
önnur ljósagatnamót á þessari leið.
Að auki er lagt til að fram-
kvæmdum við fyrsta áfanga Sunda-
brautar verði hraðað og undirbún-
ingur hafinn að síðari áföngum
þessa mikilvæga samgöngu-
mannvirkis.
Búum til betri borg – saman
Hér að ofan hef ég aðeins nefnt
hluta þeirra fjölmörgu hugmynda
sem við borgarfulltrúar Sjálfstæðs-
flokksins höfum sett fram um fram-
tíðarskipulag Reykjavíkur. Ég held
að það sé einsdæmi að stjórnmálaafl
í borgarstjórn Reykjavíkur leggi
hugmyndir sínar um framtíð borg-
arinnar með þessum hætti fyrir
borgarbúa og gefi þeim þannig
tækifæri á að móta þær tillögur sem
síðar verða undirstaðan í okkar
kosningaáherslum. Við, sem eigum
sæti í borgarstjórnarflokki Sjálf-
stæðisflokksins, hlökkum mikið til
að kynna þessar hugmyndir enn
frekar og ég hvet alla borgarbúa til
að ganga til liðs við okkur í því
spennandi og skemmtilega verkefni
að búa til betri borg – saman.
Horfum lengra –
hugsum stórt
Hanna Birna Kristjánsdóttir
fjallar um framtíðarskipulag
Reykjavíkurborgar ’Ég hvet alla Reykvík-inga til að ganga til liðs
við okkur í því spenn-
andi og skemmtilega
verkefni að búa til betri
borg – saman.‘
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
Fréttasíminn
904 1100
UNDARLEG árátta er þessi
sókn í heiðar og óbyggðir þegar
komið er að því að skipuleggja
byggð fyrir Reykvík-
inga. Ef svo heldur
fram sem horfir lend-
um við í nágranna-
deilum við Hvergerð-
inga undir lok
aldarinnar sem er að
byrja. Augljósasti
byggingakostur
Reykvíkinga er eyj-
arnar og nesin. Það
er staðföst skoðun
þess sem þetta ritar
að hefjast eigi handa
strax, það er eftir
engu að bíða. Rækta
skjólbelti á Geld-
inganesi, í Viðey, Akurey og Eng-
ey, byggja brýr, blásum á göng.
Flugvöllurinn á að fara, hvert, er
mér nokk sama um, sama gildir
um olíutanka í Örfirisey og þá at-
vinnustarfsemi sem þar er og bet-
ur er komin annars staðar til að
rýma fyrir fólki, borgarbúum.
Umræðan á að snúast um að
búa til borg. Rétt um fyrsta fjórð-
ung síðustu aldar, þegar gengið
var frá skipulagi fyrir Reykjavík,
var ekki gert ráð fyrir því að
byggð yrði nokkurn tíma sunnan
Snorrabrautar sem þá hét Hring-
braut, held ég. Þessir spámenn
héldu, sumir hverjir, því fram að
bygging Háskólans dygði næstu
árhundruðin. Þetta,
eins og margt annað
sem varðar Reykja-
vík, hefur reynst
gróflega of/vanmetið.
Við eigum kost á
tvenns konar hita-
veitu, jarðvarma og
sjávarvarma, nýtum
okkur kosti hvors fyr-
ir sig til fullnustu. Ég
hef undanfarið horft á
skútur siglandi á
Sundunum, ekki
nokkrar skútur, held-
ur tugum saman. Það
er hægt að sigla á
sundunum og það er líka hægt að
búa þar.
Þegar krafa fyrirtækja um
greiðan aðgang að sjó, sem tekur
lengi við drasli og úrgangi, er ekki
lengur fyrir hendi, er rétt að hug-
leiða lóðir fyrir þau til fjalla. Err
listinn virðist ofhlaðinn Fjalla-
bensagenum auk þess sem listinn
virðist telja það í sínum verka-
hring að skipta sér ósmekklega af
atvinnuuppbyggingu í byggð-
arlögum í kring, sú pólitík er óð-
um að fá á sig gærdagsblæ.
Mér finnst tímabært að Reyk-
víkingar fái að kjósa um byggða-
og byggingastefnu. Við höfum
fyllilega efni á að brúa og byggja í
eyjum og á nesjum, látum það eft-
ir okkur, afkomendum okkar til
ánægju og blessunar. Það þarf
ekkert hóf, það þarf bara vilja.
Því má ekki gleyma í þessu
samhengi að uppfyllingarmögu-
leikar bæði við Engey og Viðey
auk nesjanna eru umtalsverðir og
sennilega miklu meiri en í Vest-
urbænum. Maður hlýtur að velta
því fyrir sér hvort Sjálfstæð-
isflokkurinn ætli eins og Err-
listinn að vera í samkeppni um
hreiðurstæði við rjúpur og mó-
fugla, eða ætlar hann að byggja
upp alvöru borg?
Byggjum eyjarnar og nesin
Kristófer Már Kristinsson
fjallar um framtíðarbygging-
arland Reykvíkinga ’Mér finnst tímabærtað Reykvíkingar fái að
kjósa um byggða- og
byggingarstefnu.‘
Kristófer Már
Kristinsson
Höfundur er háskólanemi.