Morgunblaðið - 29.05.2005, Page 18

18 SUNNUDAGUR 29. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Laxveiðin hefst á miðviku-daginn kemur þegarstjórnarmenn í Stanga-veiðifélagi Reykjavíkurtaka að egna fyrir fiska í
Norðurá. Veiðimenn eru bjartsýnir
að eðlisfari en að þessu sinni eru
væntingar veiðimanna mjög miklar
fyrir sumarið. Í kjölfarið á afar góðu
veiðisumri í fyrra, þegar yfir 45.000
laxar voru teknir á stöng, en það er
mesti afli frá 1988, spá fiskifræðing-
ar góðri veiði á ný. Búast þeir við öfl-
ugum smálaxagöngum fyrir Vestur-
landi og að sterkar göngur stórlaxa
láti sjá sig í ánum.
Út júnímánuð hefst veiði í hverri
laxveiðiánni af annarri og fljótlega
ætti að koma í ljós hvort þessar
björtu spár rætast.
Laxveiðin hefur lengi verið sveip-
uð ljóma, enda æsispennandi og
krefjandi íþrótt. Íslendingar hafa
löngum þótt standa stíft við og
leggja mikið upp úr góðum afla. Sér-
fræðingar tala um breytt viðhorf og
veiðiaðferðir, sem endurspeglist
ekki síst í því að sífellt fleiri veiði-
menn eru reiðubúnir að sleppa laxi í
árnar; náttúran, félagsskapurinn,
veiðitæknin og sjálf takan, þegar
fiskurinn fellur fyrir flugunni, skipti
orðið meira máli en matur á diskinn.
Fregnir berast af síhækkandi
veiðileyfum en engu að síður rjúka
þessi leyfi út, og sagt er að í sumum
bestu ánum yfirbjóði Íslendingar er-
lenda veiðimenn, sem áður sátu einir
að bestu veiðitímunum. Veiðifram-
boðið er samt mikið, og menn geta
fundið laxveiðileyfi á afar ólíku verði.
En er það raunin að allir séu jafn-
bjartsýnir fyrir sumarið?
„Væntingarnar eru vissulega
miklar. Ég held þetta geti orðið met-
ár,“ segir Orri Vigfússon, formaður
Verndarsjóðs villtra laxastofna.
„Það byggist samt á vatnsbúskapn-
um,“ bætir hann við. „Síðustu sumur
hafa þurrkar komið niður á veiðinni.
Í fyrra hefðu margar ár í Borgarfirði
getað gefið meiri veiði en það vantaði
vatnið.
En ég er mjög bjartsýnn.“
Og Bjarni Júlíusson, formaður
SVFR, stærsta stangaveiðifélags
landsins, segist aldrei hafa verið
jafnspenntur fyrir upphaf veiðitím-
ans.
„Ég hef mikið álit á fiskifræðing-
unum og þeir hafa verið nokkuð af-
dráttarlausir. Þeir segja að vænta
megi góðra smálaxagangna fyrir
Vesturlandi og svo kæmi mér ekkert
á óvart að spár þeirra um tveggja
ára laxinn fyrir norðan rættust.
Þetta samband milli góðs smálax-
asumars og góðs stórlaxasumars ár-
ið eftir hefur rofnað í Borgarfirðin-
um en það virðist ennþá hanga fyrir
norðan.“ Bjarni vonast eftir góðu
vatni í Borgarfirði í sumar. „Á Holta-
vörðuveiði eru öll gil pökkuð af snjó
og klaka. Vatnsstaðan ætti að geta
verið góð.“
Fá veiðileyfi óseld
Þröstur Elliðason, hjá veiðiþjón-
ustunni Strengjum, sem leigir meðal
annars Hrútafjarðará og Breiðdalsá,
segir væntingarnar aldrei hafa verið
jafnmiklar, allar götur frá 1988.
„Ég var orðinn bjartsýnn áður en
heyrðist frá fiskifræðingunum. Ef ég
horfi einkum til Norður- og Austur-
lands, þá er ég mjög bjartsýnn um að
tveggja ára laxinn komi núna. Ef
hann kemur ekki nú, eftir þessar
sterku smálaxagöngur í fyrra, þá
kemur hann aldrei.“
Og Stefán Sigurðsson, sölustjóri
hjá Lax-á, sem er stærsta fyrirtækið
á veiðileyfamarkaðinum, hlakkar
mikið til. „Ég er með fiðring í mag-
anum. Ég fer sjálfur í opnunina á
Blöndu, 5. júní, og er ofboðslega
spenntur. Maður hefur orðið vitni að
því að þegar mikið gengur af smálaxi
þá kemur stórlax árið eftir, það verð-
ur örugglega raunin.“
Allir veiðileyfasalar, sem rætt var
við, voru sammála um að þessi mikla
bjartsýni um veiðina í sumar end-
urspeglist í sölunni; uppselt er í
margar ánna og lítið eftir í öðrum.
„Það er sáralítið eftir hjá okkur,“
segir Stefán. „Við eru líklega betur
sett með bókanir en síðustu ár,
ásóknin er mikil. Veiðin var svo góð í
fyrra að nú vilja allir veiða sömu laxa
og þeir veiddu í fyrra,“ segir hann og
hlær.
Þröstur segir söluna líka mjög
góða hjá sér. „Hrútafjarðará er upp-
seld, það ert mjög vel bókað í Breið-
dalinn en það er aðeins laust í Laxá í
Nesjum, á góðum tíma, og svo í Nes-
veiðum í Aðaldal. Eftirspurnin er yf-
irhöfuð mun meiri.“
SVFR býður upp á fjölbreytilegt
úrval laxveiðiáa og Bjarni Júlíusson
segir uppselt í nokkrar.
„Hítará er alveg farin, Norðurá
svo til alveg en eitthvað er laust í
ágúst. Svartá er uppseld. Slakasta
salan er í Sogið, eins og Alviðru-
svæðið, og svo er laust í Stóru-Laxá í
júlí.“
En þegar talað er um veiðileyfi, þá
geta þau kostað á bilinu „4.800 krón-
ur og upp í Laxá á Ásum“, eins og
Stefán Sigurðsson kemst að orði. Og
svo er ýmist boðið upp á veiði með
eða án þjónustu, og er framboðið líka
mikið hvað það varðar.
„Við viljum bjóða upp á allar teg-
undir af ám, fyrir alla veiðimenn,
fjölskyldur sem einstaklinga. Við
höfum undanfarið verið að leggja
talsverða áherslu á tveggja stanga ár
með húsum. Það hentar til dæmis
fjölskyldum og hópum veiðimanna
sem vilja taka það rólega saman og
fá að vera í friði. Það er ágætt úrval
til af veiðiám þar sem leyfin kosta
20.000 og minna.
Flestir veiðimenn eru venjulegt
fólk sem vill fá veiðileyfi á góðu
verði.“
Færri kostir fyrir maðkinn
Stefán segir að það færist einnig í
vöxt að Íslendingar kaupi dýrari lax-
veiðileyfi og þá fari þjónustan að
skipta mjög miklu máli.
„Ef þjónustan er ekki í lagi fer allt
í háaloft. Menn vilja fá lúxus ef þeir
borga fyrir hann.“
Að sögn viðmælenda er algengt að
þjónusta í veiðihúsi, gisting og fullt
fæði, kosti á bilinu átta til þrettán
þúsund á dag. Menn hafa á orði að
það sé ekki mikið, í samanburði við
hótelherbergi sem kosti kannski
15.000 krónur; þarna sé innifalinn
matur sem oft er matreiddur af
bestu matsveinum landsins. „Veiði-
leyfin geta hækkað,“ sagði einn við-
mælandi,“ en ekki þjónustan. „Þessi
þáttur í rekstrinum skilar ekki hagn-
aði en laðar veiðimenn að.“
Þeir sem þekkja til laxveiðinnar á
Íslandi eru sammála um að veiði-
menning íslenskra laxveiðimanna
hafi breyst mikið, á stuttum tíma.
„Það hefur orðið gjörbreyting á,
menn eru farnir að veiða af hógværð
og í eðlilegri sátt við náttúruna og
aðra veiðimenn,“ segir Orri Vigfús-
son. „Sá bragur er að hverfa að
menn reyni að drepa eins mikið og
þeir geti, þannig að þeir sem á eftir
koma fái engan lax.“
Hann segir að líklega haldist þessi
breyting í hendur við aukna þekk-
ingu og færni veiðimanna.
„Menn eru að átta sig á því að
þetta er ekki keppnisíþrótt.“
Fluguveiðin er langvinsælust.
„Kostunum fer verulega fækkandi
fyrir þá sem veiða með maðki og
spún,“ segir Stefán. „Það er eigin-
lega vandamál þegar menn vilja
komast í veiði með maðki og spún á
góðum tíma. Helst er boðið upp á þá
veiði í júní og fyrstu dagana í júlí en
svo er tekið fyrir það og veitt með
flugu. Ég býst við því að eftir tíu ár
verði svo að segja alls staðar fluga.
Fluguveiðimennirnir eru að ná yf-
irhöndinni.“
Siðferðið hefur batnað
Gísli Ásgeirsson hefur verið leið-
sögumaður í fjöldamörgum ám síð-
ustu tvo áratugi. Hann segir lax-
veiðimenningu landans hafa tekið
miklum breytingum.
„Það er minna um drykkju. Það er
áberandi. Menn hafa meiri áhuga á
að ná árangri í fluguveiði, og gera
vel. Mér finnst siðferðið gagnvart
ánum og náttúrunni hafa batnað. Og
tillitssemi við aðra veiðimenn.
Á síðustu tíu árum hef ég fundið
mikið fyrir aukinni meðvitund veiði-
manna um að takmarka veiðiálagið.
Það var ekki óalgengt að mönnum
þætti sjálfsagt að veiða eins mikið og
þeir gætu borið. Þetta hefur breyst.“
Hann segir veiðimenn orðna flink-
ari og hófsamari.
„Fyrir tíu árum var enginn tilbú-
inn til að sleppa laxi, nú gera það
margir.
Það er augljóslega hreyfing í þá
átt að menn líta á fluguna sem merk-
ara veiðitæki, þótt ég ætli ekkert að
gagnrýna menn sem veiða á spún
eða maðk. Ég held bara að flestir
telji það ekki eins skemmtilegt.
Fluguveiðin býður líka upp á fleiri
svæði, það er búið að banna maðk
víða, og í sumum ám er eingöngu
veitt og sleppt.“
Gísli segir að hæfnislega sé ekki
lengur sá munur sem var á íslensk-
um veiðimönnum og þeim erlendu
sem hann veitir leiðsögn.
„Einu sinni var ég með Breta sem
hafði veitt um allan heim, gerði varla
annað og hafði komið hingað í mörg
ár. Ég spurði hann hvað honum
þætti um íslenska veiðimenn. Hann
svaraði: You are not good fishermen,
but you are the best killers in the
world!“
STANGVEIÐI | Mikil bjartsýni ríkir meðal laxveiðimanna
Búast jafnvel við metveiði
Morgunblaðið/Golli
Fiskifræðingar hafa spáð því að aukinn fjöldi stórlaxa gangi í árnar. Veiðimaður kastar fyrir lax í Berghyl í Fljótaá.





  
 
 
 
 


 




 






  

   


 
 
 
  
 
 


 



















! "#$
% "#$
"#$
 &'$
()&$
*+ ,$ )# - '$
.
$ + *)"& 
$ + /0
1",
2)0$

-',
,, 


 















 

























! "#$
% "#$
"#$
 &'$
*+ ,$ )# - '$
$ + /0
3
$ )# 4'$
2)0$
1",
$ + 4'5
 -', ", 


 













  









Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is