Morgunblaðið - 24.07.2005, Side 16

16 SUNNUDAGUR 24. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
G
amla bíó, nú Ís-
lenska óperan,
er í raun næst-
um fullkomin
umgjörð um
söngleikinn
Kabarett. Húsið
fagnar áttræðisafmæli á næsta ári
og er því frá sama tímaskeiði og
Kabarett gerist. Það minnir óneit-
anlega á fornan glæsileika með ör-
fínu ívafi hnignunar. Síð-klassísk
hönnun Einars Erlendssonar arki-
tekts, er tók mið af bíóhúsum í
Evrópu um miðjan 3. áratug sein-
ustu aldar, rómanskir bogar, súlur
í íburðarmiklum korinþískum stíl
og bleikir, gylltir og grænir fletir,
vekja sterk hughrif við inngöngu;
eins og verið sé að vitja gamallar
fegurðardísar.
En kona sú hylur nú aldur sinn
undir hnausþykku lagi af farða,
málningu, gerviaugnahárum, hár-
kollu og ódýrum skartgripum.
Kona sem ekki væri ólíklegt að
stundaði elstu viðskiptin í dimmu
horni Kit-Kat klúbbsins, þar sem
Kabarett gerist að miklu leyti.
Kolbrún Halldórsdóttir, leikstjóri
sýningarinnar, segir að það hafi
verið þessi tvíræði sjarmi hússins
sem sannfærði hana og Felix
Bergsson, hinn stofnanda leik-
hópsins Á senunni, um að þarna
ætti að setja upp Kabarett.
Uppáhaldsverkin valin
Þau hafa unnið svo lengi saman
að þau segjast nánast orðin eins
og gömul hjón, en fyrir vikið sé
einnig verkaskiptingin skýr og
hugmyndirnar samstiga. Og þau
segja að aðdragandinn að uppsetn-
ingu Kabaretts hafi verið langur.
„Eins og er raunin með flest
verkefni leikhópsins spretta þau
úr sameiginlegum ákvörðunum
okkar Kollu,“ segir Felix.
„Trúlegast má segja að leikhóp-
urinn hafi verið stofnaður til að
setja upp uppáhaldsleikverkin
okkar. Og ég er ekki fjarri því að
við höfum verið að fikra okkur
smám saman að þessu tiltekna
verki. Þannig má nefna að sýn-
ingin okkar, Paris at Night, sem
byggðist á textum franska ljóð-
skáldsins Jacques Prévert, gerðist
að miklu leyti á 2. og 3. áratugn-
um, og frá því tímaskeiði rennum
við inn í tímabil Kabaretts.“
Hann segir verkið frábært í alla
staði, í raun draumaverk fyrir leik-
hópinn. Mjög pólitískt en um leið
gífurlega skemmtilegt, brimandi af
góðri tónlist og hlutverkum. „Við
göngum inn í kabarettinn,
skemmtum okkur konunglega og
erum þátttakendur, en þegar upp
er staðið verðum við að spyrja
okkur samviskuspurninga. Af
hverju tókum við þátt? Sama gildir
um Þjóðverja í seinni heimsstyrj-
öld og raunar alla aðra Evrópu-
búa, því að Þýskaland nasismans
hefði tæpast náð styrk sínum ef
aðrar þjóðir hefðu ekki látið ódæð-
in afskiptalaus.“
Kolbrún tekur undir þetta sjón-
armið og segir að hinn sögulegi
bakgrunnur skipti miklu máli í
uppsetningunni.
„Handritið sem Veturliði Guðna-
son þýddi er ættað úr frægri sýn-
ingu Sam Mendes á þessu verki,
fyrst í London og síðan í New
York, og er allmikið breytt frá
fyrri gerð. Það er miklu styttra og
hnitmiðaðra, beinskeytt og dregur
tímabilið mjög skemmtilega fram.
Túlkun Mendes á skemmtanastjór-
anum er einnig sérstök, hann er
ekki sami sakleysislega fígúran og
stundum áður, heldur meiri mönd-
ull í rás atburða. Hann er marg-
slungnari og fletirnir fleiri, dýna-
mískari.
Ef maður kafar ofan í þessa per-
sónu hlýtur maður að velta fyrir
sér hver snýr hjólunum í kabarett-
inum, og það gerir skemmtana-
stjórinn. Þannig speglar hann þá
menn sem sneru hjólunum í Berlín
meðan á dauðateygjum Weimar-
lýðveldsins stóð 1930–1933.“
Snertifletir páraðir á spássíu
Kolbrún segir að í sínum huga
sé Kit-Kat klúbburinn tvímæla-
laust nokkurs konar smækkuð
mynd þeirra ótrúlegu atburða sem
gerðust í aðdraganda að Þýska-
landi Hitlers. „Lífið er kabarett og
það bókstaflega, því að kabarett á
hverjum tíma sækir inspírasjón í
lífið umhverfis. Þegar við setjum
upp þennan spegil á Íslandi árið
2005 er því óhjákvæmilegt að
spyrja sig hvort kabarettinn end-
urspegli samfélagið í dag? Ég
svara því játandi og held að þessi
samfélagsspegill sé miklu dýpri en
mann grunar og nái til fleiri at-
burða mannkynssögunnar.“
Kolbrún kveðst þó ekki mark-
visst reyna að finna snertifleti á
milli atburða Kabarett og Íslands
samtímans, þeir séu frekar hrip-
aðir á spássíuna. Höfuðmarkmiðið
sé að draga upp skýra mynd af tíð-
arandanum í Berlín á þeirri ögur-
stund á milli stríða sem verkið
gerist á. „Frjálsræðið í Berlín var
ótrúlegt og nánast óviðjafnanlegt
miðað við önnur lönd álfunnar,“
segir Felix. Hann er ákaflega
áhugasamur um það sem á ensku
Morgunblaðið/Árni Torfason
Forleikur að heimsendi
Á meðan Weimar-lýðveldið tórði frá 1918 til 1933 var Berlín kraumandi nornapottur öfga á sviði menningar, fræða, stjórnmála, tekjuskiptingar og
kynferðismála. Óreiðan var í senn skapandi og skelfileg, heillandi og sjúk. Sindri Freysson skellti sér í smókinginn og brá sér í reykjarkófið í hinum al-
ræmda Kit-Kat klúbbi, þar sem söngur og hlátur ómar á meðan nasistar marsera fyrir utan. Kabarettinn er í fullum gangi.
Þórunn Lárusdóttir í hlutverki Sally Bowles og Magnús Jónsson í hlutverki skemmtanastjórans búa sig undir að vefja saman tungum í spillingabælinu Kit Kat-klúbbnum.
Kabarettinn speglar alltaf samfélagið
Morgunblaðið/Eyþór
Felix Bergsson og Kolbrún Halldórsdóttir eru frumkvöðlar leikhópsins Á sen-
unni og að þessu sinni leikstýrir hún og hann leikur.