Tíminn - 25.03.1970, Blaðsíða 7

Tíminn - 25.03.1970, Blaðsíða 7
WroVIKUDAGUR 25. marz 1970 TÍMINN 7 Björn Pálsson, alþingismaður: Skattfrjálst braskfélag Tímanlega á þessu þingi flutti Eyjólfur Jónsson frum varp til laga um Fjárfesting- arfélag íslands ih.f. ásamt Bene dikt Gröndal. Svipað frumvarp hafði Eyjólfur flutt á næsta þingi á undan, en þá dagaði það uppi. Milli þinga vann Eyjólfur að því að afla frum- varpinu íylgis. Leitaði hann einkum íil Verzlunarráðs ís- lands oq Félags ísl. iðnrekenda um stuðning. Lét Eyjólfur að því liggja í framsögu, að þeir vœru frumkvöðlar að þessu hugarfóstri sjálfs hans. Taldi einnig, að samþykkt frurn varipsins mundi gera okkur að mestu velmegunarþjóð verald- ar. Ég álít rétt, þar sem frum varp þetta, er frumlegt, að skýra frá efni þess og fara um það nokkrum orðum. Verzlunarráð íslands og Fé- lag ísl. iðnrekenda s'kulu sam- kvæmt frumvarpinu hafa for göngu um stofnun Fjárfesting arfélagsins, og þeir aðilar. sem samtök þessi fcveðja til. Hluta fé skal eigi vera minna en 80 milljónir. Einkatoönkum og op inberum sjóðum í landinu er heimilt að kaupa og eiga hluta bréf í félaginu, án tillits til gagnstæðra ákvœða laga um þessar stofnanir skal stofnun- ttm þessum jafnframt heimilt að vera fullgiidir stofnendur að félaginu. Félagið skal vera sfcattfrjálst til 1977, hliðstætt og Landsbanki íslands. Verk- efni fjárfestingarfélagsins sfculu meðal annars vera þessi: 1. Að vera frumkvöðull að sto'faun, endurskipulagn- ingu og sameiningu atvinnu- fyrirtækja. 2. Að kaupa, eiga og selja Mutatoréf í atvinnufyrirtæfcj ,um og skuldabréf þeirra. 3. Að greiða fyrir útgáfu hlutabréfa og skuldabréfa at vinnufyrirtækja með beinni og óbcinni þátttöku í útboðum og annarri dreifingu á þeim. 4. Að útvega, veita og á- byrgjast lán til atvinnufyrir- tækja, sem félagið tekur þátt í og beitir sér fyrir. 5. Að taka þátt í rannsókn um á atvinnunýjungum og til- raunum með þær, og hafa milli göngu um öflun o.g sölu á rétt- indum til hagnýtingar þeirra. 6. Að annast tæknilega og viðskiptalega ráðgjafaþjón ustu við stofnun og rekstur atvinnufy rirtæk j a. Óskyld verkefni. Eins og sjá má, er hér um óskyld verkefni að ræða, sem grípa inn í starfssvið stofnana, sem þegar eru fyiúr. Félaginu er ætlað að hafa frumkvæðið að sameiningu og endurskipu- lagningu hlutafélaga að því er mér virðist á öllum sviðum þjóðfélagsins. Til þess þarf yf- irgripsmeiri þekkingu og hæfni en ícstæða er til að ætla, að þetta félag hafi. Vafalaust getur verið ástæða til að sam- eina félög vissum tilfellum. En það á að gerast eftir eig- in óskum þeirra og fyrir frum kvæði aðilanna sjálfra, sem gerzt þekkja að sjálfsögðu hvað bezt hentar í því efni. Annað höfuðverkefnið á að vera að eiga og braska með hlutabréf. Við erum kotríki, eigum tiltölulega mörg hluta félög, en lítið af hlutabréfum. sem hafa varanlegt verðgildi. Kauphallir þrifast tæpast nema í stórum ríkjum. Að sjálfsögðu getur félag eða ein- staklingar stofnað og starf- rækt sölumiðstöð fyrir hluta- bréf. Til þess hafa eigi verið skilyrði eða ástæða þótt til þess. Við eigum nóg af hluta félögum, og engin vandkvæði hafa verið á að fá hlutabréf prentuð eða skuldabréf samin, enda eigi skortur á lögfræðing um í þessu landi. Fjórði starfsliðurinn er um að útvega veita og ábyrgjast, lán til atvinnufyrirtækja, sem Björn Pálsson. félagið tefcur þátt í eða beit- ir sér fyrir. Eigi er óeðlilegt, að félag þetta reyni að útvega lán til eigin fyrirtækja. Hins v&gar hygg ég, að lánstraust erlendis hljóti að verða dálít- ið takmarkað, jafnvel þótt hlutafé eigi að vera að nafn- inu til 80 milljónir. Hins veg- ár hefur ríkið beint eða ó- beint orðið að standa bafc við flest erlend lán. Ástæða er til að ætla, að svo muni verða framvegis. Bezt er að skulda sem minnst, en beri nauðsyn til að taka lán, hygg ég, að félag sem þetta muni engum straumhvörfum ráða. Fimmti og sjötti starfsliður eru annars eðlis. Þar á félag þetta að gerast ráðgjafi at- vinnufyrirtækja, tæknilega og viðsfciptalega, og enn fremur áð annast tilrauna- og rann- sóknastarfsemi. Hingað til hef ur ríkið eða stofnanir þess annazt þessa starfsemi að mestu, beint eða ótoeint. Til er rannsóknarráð rifcisins, rann sóknarstofnanir sjávarútvegs ins, rannsóknarstofnun bygg- ingariðnaðarins, rannsóknar- stofnun fiskiðnað^rins, rann sóknarstofnun iðnaðarins og rannsóknarstofnun landbún- aðarins. Án efa má eitthvað af þessum stofnunum finna, því að ekkert er fullkomið. En þá er rétta leiðin a@ efla þessar stofnanir með bættum starfs- skilyrðum og hæfum mönnum í stað þess að fela fjárvana braskfélagi að vaða inn á starfssvið þeirra. Er rétt að einkabankar og opinberir sjóðir gerist aðilar að braskfélöguin? Seðlabankinn gefur út fróð- legt og þarft rit. sem heitir Fjármálatíðindi. Þar er ágæt ritgerð um hlutvei lánastofn ana. Upphaf hennar hljóðar bannig: „Hlutverk bankastofnana er fyrst og fremst fólgið í ör- uggri varðveizlu og ávöxtum fjár fyrir þá, sem þess óska. Leiðin að því marki er fólgin í lánveitingum til þeirra aðila, sem telja sig hafa þörf fyrir lánsfé og geta veitt nægi- lega tryggingu fyrir endur- greiðslu". í ritgerð jressari er hvergi talað um, að hlutverk lána stofnana sé að eiga í hlutafé- lögum. Það gefur auga ieið, að eigendur hlutafélaga verða að sjá þeim fyrir nauðsynlegu rekstrarfé, eigi þau að geta starfað. Félög, sem bankar eiga hlut í, búa því við allt aðra aðstöðu en önnur félög. Forráðamenn viðkomandi banfca geta tæplega tekið ó- hlutdræga aístöðu gegn slífcum félögum. Sparifé það, sem bönkum er trúað fyrir, getur á þann hátt verið notað í vafa- samt brask, og því getur fylgt margþætt spilling. Ég held því, að það væri frekar óvit- urlegt af íslenzkum einkabönk urn að fara inn á þá leið að gerast meðeigendur að brask- félögum og gera að engu með einni setningu þau lagaáfcvæði, sem um það hafa gilt. Einfca- bankar hafa eigi ríkisábyrgð fyrir spariinnlánum, og hvar verður numið staðar, ef inn á slíka leið er farið? Verða eigi flestar lánastofnanir þá fyrr en varir orðnar meðeigendur í fyrirtækjum gegnum áróð- ur eða mútur? Bankafyrirtæk- in hefðu betri aðstöðu með út vegun lánsfjár. Önnur fyi’ir fyrirtæki gætu tæpast þrifizt jafnhliða þeim. Ég álít því, að þarna sé vei’ið að fara inn á óeðlilega og hættulega leið. Lög um hlutafélög. Til eru lög um hlutafélög. Vera má, að breyttar aðstæð- ur valdi því, að ’-örf sé þar á breytingum. Þá er að gera þær. Henti iðnrekendum að sameina fyrirtækí sín í stærri einingar og þurfi til þess breytta löggjöf á einhvex-ju sviði, held ég, að allir telji eðlilegt, að verða við sfcj'nsamlegum ósk- um í því efni. Það þarf að vera samræmi í þeim aðgerð- um, og þær þurfa að vera byggðar á reynslu og þékk ingu. Uudanþága frá skattgreiðslu. Lagt er til, að Fjárfesting- arfélag þetta verði skattfrjálst til ái-sins 1977. Eigi er ólífc- legt, að farið verði fram á, að þetta skattfrelsi vei’ði fram- lengt, þegar þar að kemur. Hafi verndarar þessa félags góða aðstöðu þá, gæti þetta skattfrelsi staðið lengur. í skjóli þess gæti átt sér stað mai’gþættur rekstur og ef til vill einhver smáspilling. Ráð- herra bankamála lýsti því yf- ir, í umræður á þingi. að fé lag þetta beri eigi að skoða sem lánastofnun, og muni þvi eigi hejTa undir bankamála ráðuneytið. í lýðræðislandi eiga sömu lög að gilda fyrir alla. Sé horfið af þeirri leið, er lýðræðinu hætt, og hvar enx takrnörkin? Geta eigi fleiri aðilar farið fram á að fá með séi’stökum lögum leyfi til að stofna sfcattfriáls félög til einhvers konar refcsturs eða rannsóknarstarfsemi. Útvegs- menn, eigendur u’ystihúsa, mjólkurbú, bændasamtök eða jafnvel Alþýðusambandið. Ég held að þetta sé dálítið vafa- söm leið. Hvar eiga tafcmörk- in að vera? Hvenær á að stinga við fótum? Lokaorð. I’ækniþróun er ör nú á tím um. og við verjum ef tii vill of litlu fé til rannsókna og nýj unga á sviði stvinnulífsins. Fiskimálasjóður hefur nokkur fjárráð, sem hann má verja til þeirra hhita f. sviði sjávarút- vegsins. Ég hygg, að viturlegt væri að stofna sjóð vegna iðn- aðarins í sama skyni, með beinu framlagi frá ríkissjóði eða iðnþi’óunai’sjóði. Stofnlána sjóðir atvinnuveganna mættu gjarnan hafa meiri fjárráð. Þeir hafa veriö margsfeertir með endurtefenum gengislækk unum. Þá þarf að auka með góðri fjárstjórn og auknu eigin fé. Engin vandkvæði verða bætt með stofnun brasfc félaga. sem boi’in eru uppi með lagastoðum, sem byggj- ast á ranglæti og hættulegum lagabreytingum. Mér þykir leitt að þui’fa að vera á móti þessu frumvarpi. vegna þess að mér er vel við höfund þess. Maðui’inn er í’öskur og góður drengur. Hitt má engan um saka, þó að hann sé misvitur. Það er ekki eigin sök. JAFNGOTT í HF HREINN Niu rauðar rósir... œiaQi væru tilvalin gjöf handa sérhverri húsmóður. En rósir standa ekki lengi, því miður. Á hinn bóginn eru skýrir litir og hvítari áferð OXAN þvottarins óendanlegur ánægjuauki fyrir allar hús- mæður. OXAN lágfreyðandi þvottaefni er gert fyrir konuna, sem hefur ánægju af rauðum rósum og fallegum þvotti. LÁGFREYÐANDI ÞVOTTAEFNI JAFNGOTT í ALLAN ÞVOTT.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.