Tíminn - 10.06.1970, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
MIÐVIKUDAGUR 10. júní 1970.
SUMARFRÍ MARGRA FARA ÚT
UM ÞÚFUR VEGNA VERKFALLA
SB—Reykjarí þriðjudag.
Þessa dagana c-~ ýmsir lík-
lega farnir að vel' fyrir sér,
hvort ekki sé farið að þrengj
ast í búi hjá þeim sem lengst,
hafa verið . verkfalli. Blaðið
hitti affl máli nokkra heimilis-
feður, Som hafa verið í verk
falli síðaii þau hófust, og
spurði þá hvernig hljóðið í
þeim væri yfirástandinu.
Magnús K. Jónsson, Miðtúni
84, sem er verkamaður hjá
BæjarútgerfSinni, er búinn að
vera í verkfallinu í rúma viku:
— Þetta er bölvað ástand, svo
sem, en maður vonar bara, að
eitthvað fáist úr þessu
brasi.
— Er þetta ekkert farið að
koma illa við heimilið?
— Nei, nei, það gwt ég fekki
sagt. Konan mín vinnur alian
daginn og ég skoða bara verk-
fallið sem sumarfrí.
— Tekurðu þá eikkert sumar
frí, annað en þetta?
— Það fer nú eftir ýmsu.
Annars var ég að fa skattseðil
inn og ég sé ekki annað, en ég
geti „spanderað1 á mig öðru
sumanfríi.
— Þú hefur sem sagt ekki
miklar áhy.ggjur.
— Nei, ekki meðan maður
klýfur þetta og heldur þakinu
yfir höfðinu á sér, en ég held
ég vildi nú ekki vera í þessu
lengur en svona viku til við-
bótar.
Ágúst Guðjónsson. Sólheim-
um 27, sem er yerkamaður hjá
Eimskipafélaginu, er búinn að
vera í verkialli í hálfan mán
uð.
— Ég er nú ekkert að spekú
lera í sjátfum mér, en það eru
margir, sem fara mjög illa út
úr þessu. Ég tek sumarfríið
mitt bara núna, þá kemur þetta
ekki eins illa út.

— Þú ert þá ekkert óánægð
ur með ástandið?
— Nei, mér líður ekkert
illa, en hver veit svo, hvað
kemur út úr þessu. Maður verð
ur bara að bíða og spara krón
una. Það þýðir ekkert að vera
að fara í verkfall og bryja svo
strax að kvarta. Ég á ekki
bítl, svo ég er ekki bensínlaus.
Ólafur Pétursson, Njálsgötu
25, er einnig verkamaður hjá
Eimskip. Hann segist ekki enn
vera farinn að. svelta, en byrj
aður að spara.
— Miaðui verðirr áð gera
það, annars á maður nú sumar
leyfispeningana og þeir fara í
þetta. Hitt er kannski verra,
að maður þorir ekkert að fara
og getur ekki gert það sem
maður ætlar að gera.
- Hvað myndirðu þola þetta
lengi í viðbót, svona fjárhags
ins vegna?
— Ég veit það ekki, það er
aldrei hægt að reikna það út.
Konan mín vinnur nú enn, en
það er ómögulegt að segja,
nema hún lendi í verkfalli lika.
— Aðalatriðið er, að ein-
hverjar raunhæfar bætur fáist
svo út úr þessu öllu saman á
endanum, maður bíður bara og
vonar.
BÆNDUM Á ÖSKUFALLS-
VEITT AÐSTOÐ
SVÆÐUM
FB-Reykjavík, þriðjudag.
Samkvæmt tillögum Harðæris-
nefndar hefur ríjcisstjórnin nú fall
izt á að bændum, sem orðið hafa
fyrir miklu tjóni vegna öskufalls
úr Heklu, verði veittur nokkur
stuðningur, Harðærisnefnd lagði
fram bráðabirgðatillögur í fimm
liðum, en ncfndin telur þó þess
engan kost að gerðar verlði nú end
anlegar tillögur' vegna þess að alls
ekki er séð fyrir hve tjónið kann
að verða mikið, t.d. vegna van-
halda og afurðatjóns, og telur
nefndin tillögur um þau atriði ekki
innan verksviðs síns.
Tillögurnar, sem ríkisstjórnin
hefur fallizt á eru svohljóðandi: i
A. Nefndin telur eðlilegt að bænd
ur fái, sumpart sem óafturkræft
framlag og sumpart sem lán.
allt að 80% af auknum fóður-
Stangaveiðin er nú hafin að full
um krafti í Norðurá í Borgarfirði.
Á mánudaginn veiddust þar 16
laxar á stöng, þrátt fvrir að enn-
þá sé erfitt að veiða í henni,
vegna flóðanna.
Ekki hafa borizt fréttir af veið
inni í gær, en hins vegar bendir
allt til þess, að hún hafi gengið
dáveí, sem daginn á'ður.
f dag verður Miðfjarðará opnuð
til stangaveiði, svo að ekki er úr
vegi að rifja smávegis upp um
veiðina í henni í fyrra.
Veiðin byrjaði vel í fyrra, bor-
ið saman við sumarið áður. í júní-
mánuði veiddist þrefalt fleiri jax-
ar en í júní 1968, og góð veiði
va^ frá 10. til 28. júlí. í júlílok
kostnaði vegna Heklu-gossins,
að mati nefndarinnar.
B. Bjargráðasjóður greiði kostnað
við lyfjakaup og hluta af dýra-
lækniskostnaði.
C. Þar sem sauðfé verður ,flutt á
hreina haga, verði kostnaður
við flutningana greiddur, þó
ekki yfir ákveðið á kind, er
nefndin gerir tillögur um síðar.
Flutningskostnað á hrossum
beri eigendur sjálfir.
D. Þar sem setja þarf upp girð- ]
ingar vegna geymslu fénaðar,
greiðj Bjargráðasijóður allt að
40% af efniskostnaði. Vinnu
við upþsetningu girðingarinnar
standi bændur straum af sjálf-
ix.
E. Þá leggur nefndin til, að bænd
um á öskufallssvæðum verði
veitt aukaframlag til grænfóð-
höfðu veiðzt nokkru fleiri laxar
en á sama tíma 1968. í ágúst var
veiðin hins vegar mjög léleg, svo
að heildarveiðin varð aðeins 670
laxar, næstum 400 löxum færra
en sumarið áður, og aðeins um
helmingur af meðalveiði, ef mið
að er við síðustu 10 ár.
Fyrsti laxinn veiddist 13. júní í
Stóru kistu í Vesturá. í Austurá
veiddist fyrsti laxinn 18. júni, í
Neðri hlaupum, og daginn eftir
hófst veiðin í Miðfjarðará, í
Brekkulæikjarstrengjum. í Núpsá
veiddist fyrsti laxinn 21. jún, í
Núpsfossum.
Meðalþyn'gd laxins var óvenju-
mikil, eða 9.87 pund. Stærsta lax-
inn veiddi Kristján Sigurmunds-
son, 26 júlí, í Staðarbakkastrengj
um í Miðfjarðará, 21 pundis hæng,
urræktar, er nemi frá 20—40%
af kostnaði við ræktunina. —
Framlagið verði hæst þar sem
öskufall er mest, bæði í heima
högum og á afréttum, en lægst
á jaðarsvæðum og þar sem
annað hvort afréttir eða heima
hagar hafa sloppið við fluor-
mengun vegna öskufalls. Rétt
telur nefndin að takmarka
styrkveitingu samkvæmt þess-
um lið við einn hektara af
grænfóðri fyrir hver 100 ær-
gildj í búi bóndans.
I fréttatilkynmingu frá sam-
starfsnefnd sérfræðinga og Harð-
ærisnefndar, segir ennfremur:
„Búnaðarsamband Suðurlands
og Búnaðarsambönd Austur- og
Vestur-Húnavatnssýslma boðuðu I
þessum mánuði til funda í sam-
ráði við samstarfsnefnd sérfræð-
á maðk. Stærsta lax á flugu
veiddi Jón Halldórsson, 28. júlí, í
Gígju á Austurá, og var það 18
punda hængur en flu'gan Green
Highlander nr. 8. í Austurá veidd
ust tveir 19 punda laxar á maðk,
annar 2. ágúst á Krumma, hinn 7.
ágúst á Kambsfossi, hvort tveggja
hængar. Stærsti lax úr Vesturá
var 18 punda hængur, veiddur á
maðk 19. júlí í Lyngfhyl, en
stærstu laxar úr Núpsá voru 16
pund á þyngd.
Mjög lítið varð vart við smá-
lax, sem venjulega er áberandi í
veiðinni frá því seint í júlí eða
byrjun ágúst. Er það aðalástæðan
fyrir l.úegri ágústveiði, og jafn-
framt lítilli heildarveiði sumars-
ins, því að stærri laxinn virðist
hafa skilað sér allvel. — EB
inga og Harðærisnefnd til að ræða
afleiðingar öskufallsins og ráð-
stafanir til varnar og úrbóta.
A fundum þessum gáfu sérfræð-
ingarnir yfirlit yfir niðurstöður
rannsókna sinna. M. a. kom
fram, að aska hefur fallið á svæði,
sem afmarkast að austanverðu
nokkurn veginn i beina línu frá
Heklu, um Bláfell, austurbrún
Langjökuls, norður yfir heiðarnar
um miðjan Svínadal og norður yfir
Skaga, nálægt sýslumörkum. Að
vestanverðu eru mörk svæðisins
nokkru óljósari. Liggja þau um
efstu byggð Rangárvalla og Land-
sveitar ,um ofanverða Hreppa og
nálægt miðjum Biskupstungum,
vestur yfir Úthlíðarhraun, um Ok
og efstu sveitir Bor’garfjarðar og
norður um Strandasýslu. Öskufall-
ið var mest og grófast (vikur)
næst gosstöðvunum, en þó hefur
mikið magn af fínni ösku fallið
í Húnavatnssýslum, einkum norð-
anverðu Vestur-Hópi og austan-
verðu Vatnsnesj og einnig í Víði-
dal, Miðfirði og í Þingi og er
magnið þar svipað því sem féll
i uppsveitum Árnessýslu. Sérstak-
lega er cinkennandi fyrir þetta
gos, hve askan var eitruð vegna
hins mikla fluormagns í öskunni.
Var fluormagnið um þrítugfalt á
við það sem það var í HeMugos-
inu 1947. Fluormagnið er því meira
eftir því sem askan er fínni. Þegar
mælingar á fluormagni öskunnar
höfðu verið gerðar, voru bænduri
eindregið varaðir við að beita bú-
peningi á öskusvæðin. Talið er, að
fluormagnið sé orðið varasamt bú-
peningj ef það fer yfir 25—30
milligrömm í kílógrammi af þurr-
efni fóðurs, en hættulegt búpen-
ingi fari það yfir 60 milligrömm
í kflógrammi þurrefnis. Fluorinn
loðir við öskuna og mengar gras-
nálina, en grasið er ekki tali®
taka ýkja mikinn fluor gegnum
rætur. Búpeningur fær þannig mik
ið magn fluors við beit á ösku-
menguðum gróðri. Ennfremur er
mikil hætta á mengun á kyrr-
stæðu yfirborðsvatni.
Fluormagnið i grasi reyndist í
upphafi vera yfir 4000 milligrömm
í kílógrammi þurrfóðurs. Magn
fluorsins hefur minnkað til muna,
bæði vegna þess að hann hefur
skolazt úr öskunni með úrkomu
og magnið verður hlutfallslega
minna í gróiðri eftir því, sem gras-
ið vex. Síðustu mæLingar, gerðar
tæpum mánuði eftir að gosið hófst,
gefa til kynna, að fluormagnið í
ösku og gróðri hafi minnkað veru
lega .Samt sem áður er magnið
ennþá til muna fyrir ofan hættu-
mörk á þeim svæðum, þar sem
mest er um mengun, norðanlands
og sunnan. Reynist magnið víðast
hvar frá 200—500 milligrömm í
kílógrammi í þurrefni fóðurs, en
jaðarsisvæðunum innan við 100
milligrömm í kilógrammi þurr-
efnis.
Sérfræðingar í jarðrækt ráð-
leggja venjulega áburðarnotkun,
auk þess sem talið er til bóta að
bera skeljakalk á rælktað land,
sem notað er til beitar (1 tonn
á hektara). Sérfræðingar gera ráð
fyrir að taða verði ekki tii muna
menguð í haust, en samt sem
áður telja þeir að nauðsyn beri
til að bændur á öskufallssvæðun-
um rækti mikið grænfóður til
haustbeitar og votheysgerðar, þar
sem búizt er við að það verði
ómengað.
Fljótlega eftir að öskuflalið
varð fór að bera á alvarlegum
Framhald á bls. 14.
Kosningahátíð
unga fólksins
B-listinn i Reykjavík efnir til kosningahátíSar fyrir ungt fólk,
sem starfaði fyrir listann við kosningarnar. KosningahátíSin verð-
ur í Glaumbæ í kvöld, miðvikudagskvöld, kl. 20,30. Boðskort verða
afhent á skrifstofu Framsóknarflokksins, Hringbraut 30, i