Fréttablaðið - 05.05.2003, Blaðsíða 14

Hvort sem það er lognið á und-an storminum eða ekki; þá
virðist sem það sé að draga úr
þeim miklu hræringum sem hafa
verið á fylgi flokkanna undan-
farna mánuði. Ef við berum sam-
an tvær stórar kannanir Frétta-
blaðsins, aðra gerða 19. og 24. apr-
íl og hina gerða 1. og 3. maí, þá eru
í raun einu breytingarnar þær að
Framsóknarflokkurinn hefur
unnið aðeins á en Samfylkingin að
sama skapi gefið eftir. Sveiflurn-
ar á milli þessara tveggja kann-
ana eru að öðru leyti sáralitlar –
engar ef tekið er mið af vikmörk-
um. Í fyrri könnuninni fengu
Vinstri grænir 8,2 prósent en 8,7
prósent í þeirri síðari. Frjálslynd-
ir fengu 11,6 prósent í lok apríl en
10,7 prósent í byrjun maí. Sam-
fylkingin fékk 31,2 prósent í fyrri
könnuninni en 28,8 prósent í þeir-
ri síðari. Framsókn var með 12,2
prósent í lok apríl en er nú með
15,6 prósent í byrjun maí. Og
sjálfstæðisflokkurinn var með
35,2 prósent og fær nú 35,0 pró-
sent. Mesta sveiflan er hjá Fram-
sókn; 3,4 prósentustig – en minnst
hjá Sjálfstæðisflokknum; 0,2 pró-
sentustig.
Er þetta þá búið? Liggja línurn-
ar klárar? Mun ríkisstjórnin rétt
merja þingmeirihluta eftir að
Framsókn tapar tæpum 3 pró-
sentustigum og Sjálfstæðisflokk-
urinn tæpum 6 prósentustigum?
Verða Frjálslyndir sigurvegarar
kosninganna með næstum allan
ávinning stjórnarandstöðunnar?
Það er ekki gott að segja. Í nýj-
ustu könnun Fréttablaðsins voru
tæp 18 prósent ýmist óákveðin,
neituðu að svara eða sögðust ein-
faldlega ekkert ætla að kjósa.
Þegar allir voru spurðir hvort
þeir hefðu endanlega gert upp
hug sinn um hvað þeir ætluðu að
kjósa á laugardaginn treystu að-
eins um 65 prósent sér til að svara
því játandi. Um 35 prósent kjós-
enda er enn ekki harðákveðinn.
Það er því enn jarðvegur fyrir
flokkana til að kasta í einhverjum
fræjum. Og eins enn tækifæri til
að fæla frá sér fylgið.
Það er hins vegar varhugavert
að túlka þetta sem svo að 35 pró-
sent kjósenda séu óvissir og gætu
þess vegna allir stokkið á einn
flokk. Flest af þessu fólki er nokk-
uð visst um hvað það vill. Það er
hins vegar þaulvanir neytendur
og getur vel beðið fram á síðustu
stundu með að ákveða sig endan-
lega ef eitthvað betra yrði í boði á
lokasprettinum.
Það má heldur ekki oftúlka
hversu lítil hreyfing hefur verið á
fylginu að undanförnu. Sveiflan
yfir til Framsóknar er til dæmis
ekki eins lítil þegar það er haft í
huga að hún varð fyrst og fremst í
landsbyggðarkjördæmunum.
Fylgi Framsóknar í þéttbýliskjör-
dæmunum virðist hins vegar svo
til frosið. Það er enn allt eins lík-
legt að Halldór Ásgrímsson falli
af þingi og að hann haldist inni.
Að sama skapi heldur Samfylk-
ingin sínu ágætlega í þéttbýlinu
en tapar úti á landi. Vegna kvóta-
málsins var kosningabarátta þess-
ara tveggja vikna ef til vill eink-
um háð úti á landi og þessar fylg-
isbreytingar urðu afleiðingar
þess. Það skiptir því nokkru hvaða
mál það verður sem tekur sviðið
síðustu vikuna, og hvernig staða
hvers flokks er í því máli, hvort
þeir hafa möguleika á að ná vænni
sneið af hinum óákveðnu og þeim
sem eru alltaf til í að skipta um
skoðun. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um stöðu
stjórnmálaflokkanna.
14 5. maí 2003 MÁNUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
Þegar Bush Bandaríkjaforsetiauglýsti sig alla leið í Hvíta hús-
ið lagði hann á það ríka áher-slu
hvílíkt valmenni hann væri og
hversu annt honum væri um þá
sem minna mega sín. Íhaldsstefna
hans var kennd við mannúð og því
mjög haldið á lofti að hér væri önn-
ur og mýkri íhaldsstefna á ferðinni
en sú frjálshyggja sem Reagan-
stjórnin starfaði eftir. Efndirnar
þekkjum við: ekki eru aðeins kom-
in til valda stríðsóð trúfífl sem
neita að fallast á þróunarkenningu
Darwins heldur finnst manni jafn-
vel sem Ronald Reagan hafi verið
hálfgerður Olof Palme hjá þeim
öfgasinnaða hægri manni sem nú
situr í Hvíta húsinu. Og hagstjórn-
in snýst um að létta sköttum af auð-
kýfingum.
Ekki er allt sem sýnist.
Til að geta gert upp hug sinn
verður maður að vita um fyrirætl-
anir þeirra sem hyggjast setjast í
stjórn, vita hverra hagsmuna þeir
gæta - vita hverjum þeir eru skuld-
bundnir eftir kosningar. Nú er til
dæmis Bush-stjórnin að launa tó-
baksframleiðendum stuðninginn
með því að þvælast fyrir tóbaks-
vörnum á heimsvísu. Hér á landi
háttar hins vegar svo einkennilega
til að við kjósendur fáum ekki að
vita hverjir kosta framboðin. Að
þessu sinni kemur ekki rödd yfir
framboðsauglýsingarnar sem segir
mjúklega: þessi frambjóðandi er í
boði Ístaks...
Stjórnmálaarmur S-hópsins
Þessi kostun er sögð vera einka-
mál. Og sé að marka Kjartan Gunn-
arsson framkvæmdastjóra Sjálf-
stæðisflokksins er leyndin yfir
framlögum til stjórnmálaflokka
meira að segja mannréttindamál.
Það fellur með öðrum orðum undir
mannréttindi að stórfyrirtæki fái
að kaupa sér aðgang að landstjórn-
inni á laun. Ekki þarf maður þó að
hafa fylgst mikið með stjórnmálum
til að skynja hversu nátengdir
stjórnmálaflokkarnir eru voldug-
um hagsmunum. Framsóknar-
flokkurinn auglýsir til dæmis um
þessar mundir fyrir ævintýralegar
upphæðir sem einhver þarf að
standa straum af. Þessi flokkur
hefur löngum virkað á mann eins
og stjórnmálaarmur S-hópsins svo-
kallaða - sem er klúbbur eða
bræðralag gamalla SÍS-drengja -
en maður ímyndar sér að það sé
ekki síður talið mikilvægt hjá stór-
útgerðinni og kvótaaðlinum að
þessi flokkur sé enn um sinn við
völd.
Mennirnir sem eiga fiskimiðin
við landið eru nú svo óttaslegnir að
þeir láta heimsfræg endurskoðun-
arfyrirtæki reikna út unnvörpum
að hrun blasi við í greininni ef kom-
ið verður á atvinnufrelsi á Íslandi
og afnumið það lénskerfi sem nú
ríkir í sjávarútvegi. Þeir neyta
allra bragða, og því ekki að kaupa
eins og einn stjórnmálaflokk?
Opinberun Hannesar
Ekki er allt sem sýnist. Og við
vitum aldrei hvað bíður handan við
horn kosninganna. Þannig er full
ástæða til að óttast að ef núverandi
ríkisstjórn heldur velli þá telji hún
sig hafa þar með fengið umboð til
að hrinda í framkvæmd hugmynd-
um sem Hannes Hólmsteinn Giss-
urarson hefur skrifað heila bók um
við mikil fagnaðarlæti samflokks-
manna sinna. Lítið hefur hins veg-
ar farið fyrir þessum draumsýnum
í kosningabaráttunni nú af ein-
hverjum ástæðum þótt Davíð
Oddsson hafi á sínum tíma lofað
visku Hannesar mjög, jafnvel svo
að maður fékk á tilfinninguna að
þetta væri næsta mál á dagskrá. Í
sem skemmstu máli snýst vitrun
Hannesar um að Ísland verði
skattaparadís fyrir erlenda auð-
kýfinga sem treysta sér ekki til að
greiða sinn skerf til þeirra þjóðfé-
laga sem hafa gert þeim kleift að
hasla sér völl, geymslustöð fyrir
peninga sem ekki er hægt að hafa
annars staðar. Verði skattar hér í
algjöru lágmarki telja þeir félagar
Hannes og Davíð að erlendir auð-
menn muni flykkjast hingað og
fylla hér allar hirslur af aurunum
sínum.
Sjálfstæðisflokkurinn er ríkis-
flokkur Íslands. Báknið burt eða
kjurt var spurt: en í rauninni er það
hann sem er sjálft báknið. Valda-
kerfi hans smýgur um allt þjóðlífið
og lítill áhugi á að draga úr því.
Hagfræðingar eru almennt á einu
máli um að stórkostlegar skatta-
lækkanir þýði að útgjöld ríkisins
verði að minnka sem því nemur.
Þess er naumast að vænta að flokk-
urinn leggi niður þær miklu valda-
stofnanir sem hann hefur hreiðrað
um sig í eða dragi úr umsvifum
þeirra og ekki er mikið eftir sem
hægt er að selja, nema ef til vill
Landsíminn sem selst ekki og
kannski ríkisútgáfa námsbóka sem
gæti lent í klónum á kommúnist-
um. Og þá er aðeins eitt til ráða:
stórkostlegur niðurskurður vel-
ferðarkerfisins. Þar virðist vera af
nógu að taka að mati forsætisráð-
herra sem í málgagni sínu Morgun-
blaðinu í gær kallaði íslenska vel-
ferðarkerfið „það öflugasta sem
þekkt er“.
Það eru ekki bara myndirnar af
honum sem eru fótósjoppaðar held-
ur sjálfur veruleikinn eftir því sem
hentar hverju sinni.
Ekki er neitt sem sýnist.
Kannski erum við einmitt nú að
kjósa um það - án þess að taka eftir
því - hvort hér eigi að verða amer-
ískt þjóðfélag eða hvort reynt verði
að stefna í átt til þeirra velferðar-
samfélaga sem eru í norður-Evr-
ópu. ■
Ingibjörg
Sólrún,
miklu meir!
Bragi Þorfinnsson nemi skrifar.
Það sem stendur upp úr í kosn-ingabaráttunni eru hápólitískar
ræður Ingibjargar Sólrúnar í Borg-
arnesi. Þá síðari hélt hún 15. apríl
síðastliðinn og olli miklu fjaðrafoki
innan herbúða Sjálfstæðisflokksins.
Það er ekki að ástæðulausu að Sjálf-
stæðismenn brugðust við eins og
rassskelltir krakkar í kjölfar ræð-
unnar. Ingibjörg talaði um veruleik-
ann sem blasir við þegnum þessa
lands. Strengjabrúður forsætisráð-
herra hafa undanfarna daga reynt á
örvæntingarfullan hátt að verja for-
ystu sína. Það hefur verið vinsælt
hjá þeim að tala um dylgjur, per-
sónulegar árásir og rógburð. Eng-
inn ræðir hins vegar málefnalega
um inntak ræðunnar. Ingibjörg Sól-
rún gagnrýnir samtvinnun valds í
stjórnmálum og viðskiptalífi og auk
þess misskiptingu auðs og gæða.
Hún gagnrýnir meðferð valdsins og
stjórnvöld sem byggja á fælingar-
mætti. Hún gagnrýnir stjórnlynt
lýðræði eins og það hefur verið að
þróast við forystu Sjálfstæðis-
flokksins. Upp er komin valdaklíka
sem ræður lögum og lofum í þjóðfé-
laginu. Hún beitir valdi sínu til að
deila og drottna, umbuna og refsa.
Fólk skynjar þetta hvimleiða ástand
og því er misboðið. Ingibjörg Sólrún
var rödd þessa fólks í Borgarnesi.
Að lokum hvet ég Ingibjörgu til
að koma sem oftast við í Borgar-
nesi. Gullmolarnir sem hafa fallið
af vörum hennar þar eru með þeim
þýðingarmeiri í íslenskri stjórn-
málasögu. ■
Um daginnog veginn
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
■
skrifar um orð og
efndir
Ekki er
allt sem sýnist
■ Bréf til blaðsins
Lognið á undan
storminum?
Magnús Þór Hafsteinsson,
frambjóðandi Frjálslyndra Flokksins
Tökum enga afstöðu
„Við viljum ekki taka afstöðu til svokallaðs viðbótar-
kvóta. Ef okkar hugmyndir verða að veruleika, þ.e.
skipt á milli kerfa, þá munum við verða vör við tals-
vert meiri aflaaukningu en það. Það er mjög mikið af
fiski á grunnslóð, ýsu og þorski, jafnvel miklu meira
en Hafró vill meina. Við það að fara á milli kerfa kæmi
fram miklu meiri aukning en þessi 30 þúsund tonn sem
nú eru í umræðunni. Þeir sjómenn sem ég hef talað við
eru sammála um að nóg sé af fiski í sjónum. Þess
vegna látum við vera að taka afstöðu til þessa viðbót-
arkvóta. ■
Árni M. Mathiesen,
Sjávarútvegsráðherra
Árangurinn ónýtur
„Sá árangur sem við höfum náð í kvótamálum verður
eyðilagður ef hugmyndir Samfylkingarinnar ná fram að
ganga. Ef Samfylkingin vill koma höggi á landsbyggðina
þá er þetta tilvalin leið til þess. Það er ljóst að fyrirtæki
á höfuðborgarsvæðinu eru miklu betur í stakk búinn
fjárhagslega til að kaupa kvóta en smærri fyrirtæki út á
landi sem mörg hver eru með sitt fé neglt niður. Gott
samstarf hefur líka náðst milli vísindamanna, sjómanna
og stjórnvalda í okkar tíð og grundvöllurinn fyrir skerð-
ingu heimilda er að byggðirnar fái aukinn kvóta þegar
heimildir verða auknar að nýju. Þannig haldast 90%
aflaheimilda á landsbyggðinni.“ ■
Ólík sýn flokkanna á kvótaúthlutun
Skiptar skoðanir
■ Af Netinu
Kjaraþversögn
„Aldrei fyrr hafa Íslendingar
haft jafnmikla fjármuni milli
handa. Það er því óneitanlega
gríðarleg þversögn í því að ein-
mitt á slíkum tíma skuli fátækt
aukast hér á landi frá ári til
árs.“
ÓLAFUR INGI GUÐMUNDSSON Á VEFNUM POLITIK.IS
Halldór forsætisráðherra
„Ljóst er því að aðeins í stjórnar-
myndunarviðræðum mun koma í
ljós hver næsta ríkisstjórn verð-
ur. Ljóst er að líklegast verður
Framsóknarflokkurinn í ríkis-
stjórn og eins er það líklegast að
Halldór Ásgrímsson verður for-
sætisráðherra.“
BJÖRGMUNDUR ÖRN GUÐMUNDSSON Á VEFNUM
MADDAMAN.ISTALSMENN STJÓRNMÁLAFLOKKANNA GREINIR Á UM HVERNIG SKULI ÚTHLUTA KVÓTAAUKNINGU Í HAUST. SAMFYLKINGIN VILL BJÓÐA HANA UPP.