Tíminn - 27.02.1972, Blaðsíða 20

y.v.v.v.
W.W.W.W.W.W.W.W.W.W.W.W.W.W.W.WAW.W.W.W.W.W.W.W.4W.W.W.W.W.W.W.W.;.
Uhru Kekkonen Finnlands-
forseti er stæöilegur og
gerðarmikill maður.
?
í
Við syöri höfnina, þar sem
forsetahöllin stendur er oft
kyrrlátt og fagurt um kvöld,
er Ijósin speglast I stafalogni
vatnsflatarins, en markaðs-
torgið er orðið autt og hljótt.
Bátarnir eru kannski að
•eggja út til næturveiöanna til
þess að geta komið með nýjan
fisk í soöiö að morgni.
Forsetahiónin fara til Finnlands á morgun
í hvítri borg við
blá sund og græna skóga
Sunnudagur
27. febrúar 1972
Forseti íslands, dr. Kristján Eldjárn og kona
hans, frú Halldóra Ingólfsdóttir, leggja af stað
i opinbera heimsókn til Finnlands með fylgdar-
liöi sinu á morgun. Þetta er vináttuheimsókn,
sem báðar þjóðirnar munu fagna, og enginn
vafi er á þvi, að islenzku gestunum verður vel
tekið af þjóð og forystumönnum þúsund vatna
landsins.
Finnar og við erum útverðir
Norðurlanda i austri og vestri.
Þeir eru taldir allfjarskyldir
að uppruna og máli, en hið
sama er raunar ekki hægt að
segja um menningu þeirra og
lifsviðhorf. Þar er hörð
lifsbarátta, sem með ýmsum
hætti er býsna sviplik, þótt
bjargræðisvegir séu um
margt litt sambærilegar og
landkostir aðrir.
Hins vegar er veöráttan og
viðátta beggja landanna til
þess fallin að fóstra svipað
lundarlag og lifsmat, og þetta
kemur greinilega fram i þvi,
hve Finnar og tslendingar
eiga hægt um vik að falla i
ljúfa löö saman, þegar þeir
eiga samfundi. Þá er stundum
sem þeir eigi saman eitthvert
orðlaust mál, sem báðir skilja
og brúi að nokkru djúpið, sem
staöfest er milli tungutaksins.
Finnar og tslendingar eiga
likasta stjórnarhætti Norður-
landaþjóða. Báðar þjóöirnar
búa viö lýðveldi, sem er ungt
að árum. Þær hafa forseta-
stjórn, og stjórnarskrárvald
forsetanna er likt, þótt liklega
teljist Finnlandsforseti valda-
meiri, einkum i reynd og hefð
um beitingu forsetavaldsins.
Hann virðist til að mynda hafa
rikari frumkvæðisáhrif á
stjórnarmyndanirnar. Báðar
þjóðirnar hafa átt við svipaða
örðugleika að etja i efnahags-
málum (verðbólguna) hin
siðari ár, og fremur óstöðugt
stjórnarfar, og samsteypu-
stjórnir eru aöalvenja i báðum
löndunum. Hins vegar eiga
tslendingar engan veginn
sömu sögu og Finnar i sjálf-
stæðisbaráttu og vernd sjálf-
stæðis og Finnar, sem hafa
orðið að sýna sjáifstæðislund
sina i verki, svo að um munar,
en þó hygg ég hinn heiti sjálf-
stæðishugur, sem með báðum
þjóðunum býr, sé harla likur.
Kekkonen Finnlandsforseti
er góðkunningi tslendinga.
Hann hefur komið hingað i
heimsókn, sem var ofurlitið
mannlegri en konungsheim-
sóknir.
Af honum hafa gengið
ýmsar gamansamar sögur hér
eins og titt er um þá, sem
mannsbragð er að. Þegar
hann var á ferö I Mývatnssveit
með fylgdarliði sinu, islenzku
og finnsku, rölti hann einn
sér — segir sagan — heim i
Geiteyjarströnd og hitti fyrir
vel miðaldra bónda, sem var
að gera að netum við bæjar-
hús, og tók hann tali og komst
að þvi, að bóndi var einn
þriggja bræðra, sem ekki
höfðu gifzt, og kotið var hús
móðurlaust. Kekkonen varö
alvörugefinn á svip og kvað
þetta ekki gott búskaparlag,
þætti a.m.k. ekki gott i Finn-
landi. Bóndi samsinnti þvi, en
kvað ekki hlaupið að þvi að ná
i konu — eða gæti Finnlands-
forseti nokkuð hjálpað upp á
sakirnar. Hann hefði kannski i
förinni einhverja konu, sem
reynandi væri aö biðja.
Kekkonen tók þessu tali hið
bezta og skemmti sér vel og
spurði margs um Mývatn og
veiði þar.
Sagan sýnir þaö eitt, að
Kekkonen er hressilegur
maður og kann ákaflega vel
við sig utan hirðar, Hann er
sterkbyggður og hraustur,þótt
farinn sé að eldast,. Til
skammst tima stundaði hann
mjög gönguferðir og ýmsar
iþróttir, hljóp til að mynda á
skriða langar leiðir. Það bar
oft við,að minnsta kosti fyrir
nokkrum árum, að hann fékk
sér morgungöngu út á fiski- og
matvælatorgið rétt hjá for-
setahöllinni við Vikina i Hels-
ingfors. Hann tók sölukarlana
og kerlingarnar tali og hefðu
þetta veriö islenzkir sjómenn,
hefði hann áreiðanlega fengið
sér i nefið hjá þeim. Það vakti
venjulega meiri athygli þarna
á fiskitorginu, þegar Nurmi,
sem átti heima þarna skammt
frá, skrapp á torgið til að
kaupa sér i matinn.
Kekkonen Finnlandsforseti
verður þó að hafa lifvörð að
boði þingsins, og lifveröir
hans eiga ekki sjö dagana
sæla, þegar hann þrífur
sprettinn. Þegar Kekkonen
brá sér á skiði hér á árunum,
áttu lífverðirnir fullt I fangi að
fylgja honum eftir, og það var
leikur hans að hlaupa þá af
sér.
Finnska forsetahöllin
stendur viö Vikina eða syðri
höfnina, og er afar fagurt yfir
að lita og út til eyja og sunda.
Finnska lýðveldið er
rúmlega sextugt og hefur haft
átta forseta á þeim tima.
Fyrstur var Stahlberg. Hann
var lögfræðingur og samdi að
mestu stjórnarskrána áður.
Hann reyndi aö sameina
sterkt forsetavald og rótgróið
þingræði. Hann reyndi að
þræða nákvæmlega götu þing-
ræðis, en þó kom það i hans
hlut að leysa upp þingið eftir
ákvæðum stjórnarskrár, sem
gaf forsetanum þetta
varavald, Þetta gerðist i
kjölfarharðrar þingdeilu, sem
endaði með fangelsum 27
kommúnistafulltrúa, ákærðra
fyrir fööurlandssvik. For-
setinn greip til þessa ráðs I
þviskyni að gera þingið starf-
hæft fremur en að leggja
áherzlu á forsetavaldið
Relander var næsti forseti,
kjörinn 1925,. Hans er einkum
minnzt sem fyrsta finnska for-
setans sem beitti sér ákveðið
fyrir norrænni samvinnu.
Hann heimsótti öll norrænu
rikin, og menn muna vel eftir
honum i einföldum borgara-
fötum meðal gullskrýddra
konunga og drottninga i
skrautvögnum.
Svinhufvud var hinn þriðji
og hlaut auknefnið „Ukko-
Pekka” sem ef til vill mætti
leggja út Pési pjakkur, en
hafði þó virðingu góða, þótt
umdeildur væri.
Kallio var fjórði Finnlands-
forseti. Hann var bóndi og átti
mikinn þátt i bændalöggjöf.
Risto Ryti var viðskipta-
fræðingur og hans er minnzt
sem hins skýra fjármálafor-
seta i striðinu 1940-45.
Mannerheim marskálkur
var aldrei kjörinn forseti eftir
reglum stjórnarskrárinnar,
heldur settur með sérstökum
lögum tii þess að leiða Finna
út úr striðinu, og hann hlaut
nauðsynlegt vald til þess að
láta þjóðina þola sult, dauða
og örbirgð. Þá fórn varð
þjóðin að leggja á sig til þess
að bjargast.
Paasikivi tók við af Manner-
heim og kljáðist við vanda-
málin eftir striðið. Það voru
ekki auðveld ár með allar
striðsskaðabæturnar. Hann
var höfundur þeirrar stefnu,
sem sagan kallar nú „Paasi-
kivi-linuna. Kjarni hennar er
viðurkenning á lifsnauðsyn
þess að hafa sæmileg skipti
við fyrri óvin — Rússa.
Siðan tók Kekkonen við og
hefur setið rúman áratug.
Enginn hefur verið fastari I
sessi en hann, og hann hefur
hlotið mikla viðurkenningu
sem vitur forseti. Stefna hans
og stjórnlagni hefur tryggt
Finnum frið og sæmileg skipti
við nágranna I austri, en jafn-
framt gefiö færi á að taka
mikinn þátt i norrænni sam-
vinnu og eiga hlut að lausn
mála i Evrópu. Hann hefur
haldið fast við Paasikivi
linuna og aukið hana.
Dugnaður og skýrleiki
Kekkonens er viðkunnur og
viðurkenndur. Hann er fæddur
um aldamótin en hefur þó
fram á þennan dag verið
óþreytandi sem ungur maður.
Hann hleypur, fer á skiðum, er
sifellt i ferðalögum, stundar
veiðar og dansar. Enginn
kann honum betur að leika á
hið margraddaða finnska
stjórnmálahljóðfæri, tilbrigði
hans I samsteypustjórnum er
göldrum likust.
Aður fyrr var hann liðtækur
forystumaður i bænda-
flokknum finnska, sem nú
heitir miðflokkur. Kekkonen
hefur vonandi geðjazt vel að
þvi að koma til Islands, og
hann lagði það á sig að koma
aftur þeirra erinda einna að
renna fyrir lax. Vonandi á
hann eftir að koma svo sem
einu sinni eða tvisvar til þess
enn.
islenzku forsetahjónin
munu dveljast mest i Helsing-
fors og þá i forsetahöllinni við
syðri höfnina, og er ekki ólik
legt, að þau langi til þess að
bregða sér út á matvælatorgið
i björtu og svölu morgunsári.
Þau munu fara til hinnar
öldnu borgar, 'Abo og skoða
einn merkilegasta borgar-
kastala Norðurlanda. Þau
munu einnig fara til Lahti,
hins nýja og bjarta bæjar við
vötnin, þar spm hvitar ný-
Framhald á dls. 19
I
1
?
í
I
í