Tíminn - 30.05.1972, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 30. mai 1972.
TÍMINN
0
...... ..............................................
Úlge'fáttdl; Fraw*6t<tt»rtíotó;urírtn
Fr«rr>kvæn>d»»ti<iri;Kflstfánfl«nedlkfsSött, "ftjtíljörsrt :tt6rarirttl:: ::
Þárartnssott f&W, Attdrés: KfMJiíwsort, iörv Hdijaíftrt, EnctrlSí
6. Þorst-ðjnsíon og T<Sm«j. Ki>r(ssott. AirgtýsJnstaítióri: Sfeln-
grífrtur <jis!asott. RttsfíórnarskTjtstofur f €ddu7>úsirtU/ *fm«r
iéaðð ’— 1A3Q6. Skriístofur Pankðstrœti 7. AfgrítSslusfmi
13333.. Augiýsingasimj 17513^ ASrar skrifstofyr simi T$300,
ÁskttWtargíald kr, -22Í,ÓQ á mánuSi innantaniís. I tattsa$rf<r
kri tíJ» airtUktS. — BUSiþrsnt h.f. (Öffsat)
Orlof húsmæðra
Á Alþingi i fyrravetur fluttu tveir þingmenn
Framsóknarflokksins frumvarp um að hækka
framlag rikissjóðs til orlofs húsmæðra úr 10 kr.
i 100 kr. fyrir hverja húsmóður i landinu.
Frumvarp þetta náði ekki fram að ganga, en
það var eitt af fyrstu verkum núverandi rikis-
stjórnar að taka þetta mál til meðferðar. 1
septembermánuði siðastl. skipaði Hannibal
Valdimarsson félagsmálaráðherra fimm kon-
ur i nefnd til að endurskoða lögin um orlof hús-
mæðra. Nefndin samdi frumvarp til nýrra laga
um þetta efni, og var það samþykkt að mestu
óbreytt á nýloknu þingi.
Aðalbreytingin, sem felst i hinum nýju lög-
um, er sú, að framlag rikisins til orlofs hús-
mæðra er hækkað i 100 kr. á hverja húsmóður i
landinu. Framlag rikisins verður þvi um 5
millj. kr. árlega, þar sem húsmæður eru taldar
um 50 þús., og skiptast þær þannig, samkvæmt
manntalinu 1970, að giftar konur voru 38.824,
konur i óvigðri sambúð voru 1.680, en einstæðar
mæður, ekkjur og fráskildar konur 9.500. Sam-
kvæmt fyrri lögum nam heildarframlag rikis-
ins ekki nema 500 þús. kr., en hafði verið hækk-
að i eina millj. kr. á fjárlögum ársins 1971. Þá
er i nýju lögunum ákveðið, að framlag sveitar-
félaga skúli' vera 50% af framíagi rikisins, og
getur það þvi orðið á þriðju millj. króna, en ár-
ið 1970 nam framlag sveitarfélaga um einni
millj. króna.
Samkvæmt þessu munu opinber framlög til
orlofs húsmæðra aukast verulega og umrædd
starfsemi vaxa að sama skapi.
í hinum nýju lögum segir, að sérhver kona,
sem veitir heimili forstöðu, án launagreiðslna
fyrir það starf, eigi rétt á að sækja um orlof.
Þegar valið er úr umsóknum, skulu viðkom-
andi orlofsnefndir hafa til hliðsjónar barna-
fjölda, aldur barna og aðrar félagslegar að-
stæður þeirra. Konur, sem hafa tvö börn eða
fleiri innan 7 ára aldurs, skulu njóta forgangs-
réttar. Orlof skal helzt ekki vera styttra en 7-10
dagar. Heimilt er orlofsnefndum að nota allt að
20% af framlagi rikis og sveitarfélaga til þess
að greiða kostnað vegna barna orlofskvenna á
barnaheimili, eða annars staðar, meðan á or-
lofsdvöl stendur.
Bifreiðatryggingar
Það var upplýst á nýloknum aðalfundi Sam-
vinnutrygginga, að tap þeirra á bifreiðatrygg-
ingum nam 24 millj. kr. á siðastl. ári. Hagnað-
ur af öðrum tryggingum varð hins vegar það
mikill, að heildartapið varð ekki nema tæpar 5
millj. króna. Bersýnilegt er af þessu, að ið-
gjaldagrundvöllur bifreiðatrygginga er brost-
inn, þvi að ekki getur talizt eðlilegt, að aðrir
iðgjaldagreiðendur séu látnir greiða hallann af
bifreiðatryggingum. Aðalfundur Samvinnu-
trygginga beindi lika áskorun til rikisstjórnar-
innar um endurskoðun á tryggingaupphæðum
og iðgjaldagrundvelli ábyrgðartrygginga bif-
reiða fyrir 1. mai 1973.
Stefán Valgeirsson:
St j órna ra ndstaða n
1 ÞEIM löndum, þar sem
stjórnarfar er likt og hjá okk-
ur islendingum, er hlutverk
stjórnarandstöðunnar yfirleitt
talið mjög mikilvægt. En það
er fyrst og fremst f þvi fólgið,
að veita valdhöfunum hæfilegt
aðhald. Það getur svo verið
álitamál, og nánast matsatriði
hvers tlma, hvernig stjórnar-
andstaðan á að halda á málum
til að ná fram þeim markmiö-
um, sem til er ætlazt. Þá ætti
það að liggja ljóst fyrir hverj-
um manni, að það er engan
veginn vandalaust að vera
vakandi yfir hverju spori,
hverri ákvörðun stjórnar-
valda, taka afstöðu, túlka
hana og skýra, varpa Ijósi á
flestar hliðar hvers máls, eftir
þvi, hvernig þaö er valiö.
Aöalatriöið er þó, aö mála-
tilbúnaöur allur sé þannig, að
þjóðin taki mark á stjórnar-
andstöðunni og telji hana
ábyrga.
En eigi að vera einhver von
til þess, verða þeir, sem þar
eru i málssvari, að hafa þekk-
ingu á þeim málum, sem þeir
fjalla um, hafa skilning á,
hvað langt má ganga, svo þaö
fari ekki aö verka öfugt við
það, sem tii er ætiazt. Hafa
skilning á þvi að láta andstæð-
ingana njúta viðurkenningar
þegar það á við og þeir hafa til
þess unnið, en þá er lika frek-
ar óhætt að vera óvæginn,
þegar tiiefni gefst.
AÐUR fyrr mun stjórnarand-
stöðu oft hafa verið mislagðar
hendur, og menn alls ekki á
eitt sáttir, hvernig það tókst
til, frekar en hjá valdhöfun-
um. En um hitt held ég að
flestir séu að verða sammála,
að stjórnarandstaðan nú sé sú
vesælasta, sem um getur I is-
lenzkum stjórnmálum, og það
i fyllstu merkingu þess orðs.
Það væri hægt að tiifæra
mýmörg dæmi til að renna
stoðum undir þessa fullyrð-
ingu en að þessu sinni læt ég
nægja að draga fram þrjú
dæmi, eitt frá hverju dagblaði
stjúrnarandstööunnar nú sið-
ustu daga, er gefa til kynna,
hvernig komið er fyrir þessum
flokkum.
Ekki er mér ljóst, hver
ástæðan er fyrir þessari nið-
urlægingu þessara biaða,
hvort þaö er sprottið af virð-
ingarleysi og vanmati á þjóð-
inni, eða hvort um er að kenna
vanþekkingu og skilningsleysi
þeirra, sem penna þar stýra,
nema hvort tveggja sé.
Hver sem ástæöan er, liggur
það ljóst fyrir, að þeir sem
ráða ferðinni, hafa algjörlega
brugðizt. Þeir hafa komið
þeim stimpli á stjórnarand-
stöðuna, að hún sé marklaus
og óábyrg.
LAUGARDAGINN 20. þ.m.
birtist á baksiðu Morgun-
blaðsins frétt með eftirfarandi
fyrirsögn: „Agreiningur i
stjórninni um húsnæðismála-
frumvarpið tafði þingslit.
Ilannibal Valdimarsson hótaði
tvivegis að segja af sér.
Hrossakaup milli hans og
Magnúsar Kjartanssonar.”
Leiðari blaösins helgaði sér
þetta efni þennan dag.
Allir, sem fylgdust meö
þingfréttum dagana á undan,
vissu, að þingslitunum varð að
fresta vegna málþófs Sjálf-
stæðismanna í þessu máii.
Þeir munu hafa áttað sig á,að
tilburöir þeirra til að hindra
afnám visitölubindingar á
húsnæöismálalánum mundi
ekki mælast vel fyrir, og gripu
þvi til þess að reyna að hag-
ræða tii sannleikanum. A
Alþingi þennan sama dag uröu
umræður um þessi skrif Morg-
unblaðsins og kom þar fram
hjá báðum ráðherrunum, að
þessi skrif væru algjörlega úr
lausu lofti gripin, enda vissu
Stefán Valgeirsson.
þar allir, hvað tafði þingslitin,
og fór ekki á milii mála.
Fimmtudaginn 25.mai, s.l.
birtist i Visi grein eftir Geir R.
Andersen.
Aður hef ég séð nafn hans á
siðum Visis, en er ekki ljóst,
hvort hann hefur sér það til
lifsviöurværis aö fylla út
ákveðið rúm þessa blaös, eöa
hvort þessi skrif hans eru tóm-
stundaiöja.
Eftir lestur þessara«greinar,
mætti þó ætla, að fyrri tilgáta
min sé liklegri.
Tvennt liggur þó ljóst fyrir
þessum skriffinni Vísis, og það
er að 60 menn eiga sæti á
Alþingi og þinglausnir hafi
fariö fram á iaugardaginn
fyrir hvítasunnu. En þá er lika
upptaiið. Úr þessari grein er
cftirfarandi setning:
„Ekki tókst að afgreiöa
kosningarloforö stjórnar-
flokkanna um afnám visitölu-
bindingar húsnæöismála-
lananna.”
En það var einmitt síðasta
mál þingsins, sem afgreitt var
að afnema þessa visitölu-
bindingu húsnæöislána við-
reisnarinnar. Þó er fullyrt, að
það hafi ekki verið gert.
Og þá er komiö aö
garminum honum Katli, það
er aö segja Alþýðublaðinu,
sem gengur lengst I
blekkingunum, eins og vænta
má.
i leiöara þess 26. þ.m. sem
hefur að yfirskrift.:
„Allt tekið, sem hægt er að
taka,” segir m.a.:
„Með þeim nýju skatta-
lögum^scm samþykkt voru á
Alþingi I vetur að tilhlutan
rikisstjórnarinnar fara u.þ.b.
55% af tekjum hvers skatt-
borgara I landinu til sameigin
legra þarfa. Fimmttu og fimm
aurar af hverri krónu, sem
launþeginn vinnur sér inn,
fara til hins opinbera/i ikis og
sveitarfélaga.” og síöan
segir: „En fólkið i landinu er
ekki aðeins rukkað um beina
skatta til rikisins. Það þarf
einnig að borga dulin opinber
gjöld, hina svonefndu óbeinu
skatta, svo sem aðflutnings-
gjöld og tolla, leyfisgjöld,
söluskatt og fl. slikt. Þannig
tekur rikið tii sin hluta af þeim
45 aurum sem launþeginn á
eftir af hverri þeirri krónu,
eftir að hann hefur greitt sina
beinu skatta til hins opin-
bera.”
A eftir þessu heldur
Alþýðublaðið þvi fram,
að maður sem hefur 400 þús.
krónur i brútto tekjur, eigi nú
að borga i beina skatta til rikis
og sveitarfélaga um 22 þús.
krónur. Fyrr má nú vera. Er
nú liklegt að þetta met Al-
þýðublaðsins i fullyrðingum
um skattpiningu verði af þeim
tekið, þótt hin stjórnarand-
stööublöðin hafi oft gengið
langt i þvi efni. Og mér er
spurn? Getur það verið, að
þetta blaö ætlist til þess.að al-
menningur i landinu taki
mark á þvi eftir svona mái-
flutning. Og þar sem ég hefi
orðið var við, að ýmsir eru
kvfðafuilir yfir sköttunum
sinum á þessu sumri, og
fullyrðingar stjórnarand-
itööunnar hafa sannariega
ekki verið á þann veg að draga
úr þeim kviða, tel ég rétt að
koma hér með nokkur dæmi,
sem gefa til kynna, hvernig
skattálagið mun verða, miðað
við aðstæður, sem tilteknar
eru i hverju dæmi.
SÉU ÞESSI dæmi skoðuð af
raunsæi þá kemur I ljos, að
skattprósentan hlýtur að
veröa innan við 21% af meðal-
tekjum, eða langt innan við
helming af þvi, sem Alþýðu-
blaðið fullyrðir, aö hún verði.
Eða ailt frá þvi að verða sama
og eki neitt og upp i 30% nema
i örfáum tilvikum þar yfir.
Sem dæmi um hreina
undantekningu frá þessari
meginreglu, hafa verið
reiknaðir skattar og útsvar á
einhleyping, sem haf i haft i
brúttótekjur 1750 þúsund, og
er ekki sjómaður.
Reiknað er með i þessu
dæmi, að útsvarsálagningin sé
með álagi eða 11%, þótt þvi
veröi tæpast trúaö, að slík
hcimild verði notuð, að
minnsta kosti af þeim, sem
mest skrifa nú og skrafa um ó-
heyrilega skattpiningu.
Heildarskattar á þessum
manni mundu verða um 730
þús. krónur eða um 41,60% af
brúttótekjum. Hann ætti þó
eftir 1020 þúsund krónur.
Hjón með 2 börn, konan
vinnur ekki úti.:
Brútto tekjur kr. 400.000.-
- alm. frádr. Ca. 20% 80.000.-
sk.sk. tekjur kr. 320.000.-
persúnufrádráttur 280.000,-
Tekjur.sem tsk.rk.af 60.000.-
Samkv. ofanrituðu greiða
þessihjón kr.16.000.-
Sömu hjón greiða i
tekjuútsvar
11% af kr. 400 þús. 44.000,-
-pers.frádr. á útsv. 9.000,-
35.000,-
eöa alls kr. 51.00.-
eða 12.75% af brúttútekjum.
Einhlcypur maður með
sömu tekjur, kr. 400.000.- með
ca. 10% frádrátt eða
Skattsk. tekjur kr. 360.000,-
Hér frádregst
persónufrádráttur 145.000,-
sem tekjusk. reiknast af kr. 215.000.-
eða kr. 82.850,-
og tekjuútsvar n%
44-5000. 39.000.-
eða samtals kr. 121.850.-
eða 30,46% af brúttótekjum.
Hjón með 2 börn, kr.
800.000.- (konan vinnur ekki
úti)
brúttótekjur kr. -20% alm. frádr. 800.000,- 160.000,-
640.000.-
- persónufrádráttur 280.000.-
360.000.-
Tsk. kr. 146.650.-
Tekjuútsv. 11% 88.000 79.000.-
-persónufrádr. 9000 eða 28.20 % 225.650,-
Ef konan ynni fyrir 300 þús.
og eiginmaöurinn fyrir 500
þús„ yröi tekjusk. kr. 66.000.-
lægri eða heildarútgjöld kr.
159.650 eða 19.96%.
Frh. á bls. 15
ÞRIÐJUDAGSGREININ
Þ.Þ.