Tíminn - 21.07.1972, Blaðsíða 8

8
Frá kauplagsnefnd:
Vísitala og skattar
1 opinberum greinargerðum
kauplagsnefndar i febrúar og mai
s.l. kom fram, að nefndin mundi,
þegar þar að kæmi, taka afstöðu
til þess, hvort áorðin breyting á
tekjuöflunarkerfi hins opinbera
skyldi hafa áhrif á visitölu fram-
færslukostnaðar og þá hve mikil.
Hefur nefndin nú komizt að þeirri
niöurst.öðu, að rétt sé, að áhrif
þessarar kerfisbreytingar skatta
á afkomu launþegafjölskyldna
séu metin og látin koma fram i
visitölunni, ef þau reyndust
skipta máli. Hér er átt við fjöl
skyldur meö miðlungstekjur eða
lágtekjur i Reykjavik, enda er
framfærsluvisitalan lögum sam-
kvæmt miðuð við aðstæöur þar.
Nefndin telur, að slikt mat
hljóti fyrst og fremst að byggjast
á útreikningum, sem leiða i ljós
sambærilega breytingu álagðs
tekjuskatts og hliðstæðra skatta á
árinu 1972 frá þvi, sem orðið hefði
á sama ári samkvæmt eldra
skattkerfinu. Breyting þessara
skatta frá 1971 til 1972 skiptir hins
vegar ekki máli i þessu sam-
bandi, eins og málavextir eru.
Hækkun fasteignaskatts frá
1971 til 1972 i kjölfar nýs fast-
eignamats er þáttur i áorðinni
kerfisbreytingu skatta, en hefur
ekki verið tekin með i þessa út-
reikninga Kauplagsnefndar.
Astæðan er sú, aö hækkun
fasteignaskatts er sérstaklega
tekin til greina við útreikning
visitölunnar, þ.e. látin koma fram
i hækkun á húsnæðislið hennar.
Framhald á bls. 12
F'ornlcifafræðingar við vikingagröf i Kaupangursvik á Eyiandi.
Kaupstaður frá vík-
ingaöld á Eylandi
i Kaupangursvik á Kylandi i
Kystrasalti hefur fundizt
kaupstaður frá vikingaöld,
sem virðist sambærilegur við
vikingabæi þá, sem áður hafa
fundizt, bæði lieiðarbæ við
Slésvík og kaupstaðina fornu á
Gotlandi.
Þessa staðar er getið árin
1283 og 1347, en i fyrrahaust
fundust fyrstu minjar um
forna frægðhans. Þarna komu
fram i dagsljósið margvisleg
merki um mannavist, för eftir
stoðir húsa eldstór og sorp-
haugar og þarna fundust
meðal annars vogir og pening-
ar, sem hvort tveggja bendir
til þeirra viðskipta, sem þarna
hafa farið fram.
Þarna hefur sýnilega einnig
verið stundaður mikill iön-
aður, einkum skornir munir úr
horni og beini, svo sem kamb-
ar, og þar hafa verið ofnar til
þess að bræða málm. Enn-
fremur hafa fundizt leifar
kvarnar, sem notuð hefur ver-
ið til þess að slipa kalkstein,
en mikið af slikum steini var
langan aldur flutt frá Eylandi
á fjölmarga staði við Eystra-
salt og Norðursjó.
Svokallaðir dómhringir,
sem eru þarna skammt frá,
hafa reynzt vera grafir frá
timum Vinda á áttundu og ni-
undu öld.
Fullgildir aðilar í samnorrænu aðstoðinni í haust:
Erum 0.6% á eftir
- og fáum meira frá Þróunarstofnuninni
en við leggjum fram
EB—Reykjavík.
Undanfarna mánuöi hefur verið
haft samband og viöræöur farið
fram fyrir milligöngu isl. utan-
rikisráöuneytisins, viö stjórnvöld
á öðrum Norðurlöndum vegna
væntanlegrar þátttöku islands I
samnorrænni aöstoö viö þróunar-
löndin. Þess mun vera aö vænta,
aö samningar takizt meö
haustinu og island hefji þá starf
sitt þar, sem fullgildur aöili. Mun
island þá liklega taka þátt i
kostnaði við uppbyggingarstarf-
semi i Kenya og Tanzaníu, sem
skýrt er frá i annarri frétt i blaö-
inu.
Talið er að þjóðir Noregs, Svi-
þjóðar og Danmerkur veiti nú ár-
lega 0,7% af þjóðartekjum sinum
til stuðnings þróunarlöndunum og
er talifyað Finnland nái þvi marki
1973—1974. ísland mun hins vegar
veita árlega um 0,1% af þjóðar-
tekjunum i þessu skyni, en þegar
allt er tint til veita Islendingar
um 23,4 milljónir kr. 1972 til
stuðnings þróunarlöndunum.
Sem kunnugt er hefur verið
samþykkt a’ þingi Sameinuðu
þjóðanna að þróuðu löndin veiti
1% af þjóðartekjum sinum til
styrktar þróunarlöndunum. Það
er m.a. hlutverk Aðstoðar Islands
við þróunarlöndin, að Island nái
sem fyrst þvi marki, sem mun
þýða 450—500 milljónir isl. kr. á
ári miðað viö þjóðartekjurnar
1971.
Að lokum skal þess getið, að
fram kom á blaðamannafundi
með stjórnarmönnum Aðstoðar
tslands við þróunarlöndin, að Is-
land fékk i fyrra yfir 30 millj. kr.
úr Þróunarstofnun Sameinuðu
þjóðanna.
TÍMINN
Föstudagur 21. júli 1972
Hugsað til Kiýsuvíkurbergs
Þessa mynd tók sænskur Ijósmyndari, konunglegur hiröljósmyndari. Hann sagöi, aö stórfenglegri sýn
hcföi aldrci boriö fyrir auga myndavélar sinnar, og svo áfjáöur var hann í myndir, að fylgdarmenn hans
uröu að halda i fæturna á honum, svo að hann steypti sér ekki fram af bjargbrúninni í algleymi sinu viö
myndatökuna.
Krýsuvikurberg er undraheim-
ur — dásamlegur staður öllum,
sem ekki eru sneyddir öllu nátt-
úruskyni. Það er að visu hvergi
sérlcga hátt, en það er fimmtán
kilómetrar á lengd, og það er
kviktaf fugli. Þar eru svartfuglar
milljónum saman, og þar má oft
sjá súlur i hundraðatali, komnar
úr mestu súlnabyggð heims. Eld-
cy. Það er svipmikil sjón að sjá
þær stcypa sér úr háalofti þráð-
beint i sjó niöur af svo miklu afli,
að strókarnir standa upp úr sjón-
um, þar sem þær hafna, eins og
þar sé allt í einu kominn gos-
brunnur við gosbrunn.
Fuglar hafa aö miklu leyti átt
griðland i Krýsuvikurbergi i
meira en hálfa öld. Bjargið hefur
ekki verið nytjað að neinu ráði
siðan 1916. Þá bjó i Krýsuvik Jón
Magnússon, faðir Sigurðar end-
urskoðanda og Magnúsar
frönskukennara. Hann hafði ár-
um saman sérstakan bjargmann,
kynjaðan austan úr Mýrdal, og
var hann reiddur fram á bergið á
morgnana um bjargtimann, og
var hann þar siðan einn á daginn
við fuglaveiðar og eggjatekju.
Hann handstyrkti sig á vaö með
þeim hætti, að hann hringaði end-
ann um steina og bar á grjót, og
siðan rakti hann sig á vaðnum
niður i bjargið og hafði af honum
stuðning á göngu sinni um syll-
urnar. Enn þann dag i dag má sjá
uppi á bjargbrúninni steinahrúg-
ur, sem þessi maður og aðrir á
undan honum, notuðu i bjargferð-
um sinum.
Kvöld hvert var svo bjargmað-
urinn sóttur og dagsaflinn reiddur
heim, bæði fugl og egg. Þessar
bjargafurðir voru siðan fluttar á
klökkum inn i Hafnarfjörð og
Reykjavik, þar sem verðið á
bjargfuglseggjunum var fjórir
aurar fyrir heimsstyrjöldina
fyrri. Það var i samræmi við ann-
að verðlag þá, en þótt tuttugu og
fimm egg þyrfti i hverja krónu
voru það ótrúlega miklar tekjur,
sem bjargið gaf af sér — mörg
þúsund krónur árlega, jafnvel allt
að tiu þúsund krónur að meðal-
tali, að blaðinu hefur verið tjáð.
Fiskimið voru fast upp að berg-
inu, og var oft fjöldi skipa
skammt undan landi, einkum
skútur á skútuöldinni, þeirra á
meðal Færeyingar. Vestan við
bergið eru Selatangar, þar sem
fyrrum var útræði. Þar sjást enn
leifar sjóbúðanna gömlu, þar sem
vermennirnir höfðust við.
Frá fjárréttinni sunnan við
Eldborg við Krýsuvikurveg er i
mesta lagi fjörutiu minútna gang-
ur fram á bjarg, og er þar haldið
ofurlitið til austurs. Þar má kom-
ast niður að sjó, og opnast allt
austurbergiö sjónum manna.
Flestum verður ógleymanlegt
að koma á þennan stað um varp-
timann, i mai og júni. Innlendir
menn og erlendir gleyma sér bók-
staflega, þegar þeir sjá hið iðandi
lif, sem þrifst þarna á klettasyll-
unum. Þegar þessi stutti spölur
hefur verið ruddur og gerður bil-
fær, til dæmis fyrir forgöngu
Ferðafélags Islands, munu menn
undrast, hversu lengi sú fram-
kvæmd hefur dregizt.
En eins þarf jafnframt að gæta.
Bjargið verður að alfriða og hafa
þar vörzlu um varptimann og
fram eftir sumri, unz ungar eru
komnir á sjóinn, svo að griðnið-
ingar og skemmdarvargar fái sér
ekki við komið i þessum véum
bjargfuglsins. Það er svo mikil-
fengleg sjón og lifsunaður að
kynnast þessum stað, að hann
ætti að vera einn þeirra, er hvað
mest laðaöi að sér fólk hér i
nágrenni Reykjavikur. En allir,
sem þangað kæmu yrðu að sjálf-
sögðu að hlita ströngum reglum,
svo að mannaferðir styggðu ekki
fuglinn eða trufluðu hann við bú-
skapinn, grjótkast allt að vera
stranglega bannað, sem og hróp
og köll til þess að styggja hann,
svo að ekki sé nefnt óhæfa eins og
byssuskot.
Krýsuvikurberg er ein af perl-
um landsins, og þá perlu ber okk-
ur að vernda og varðveita af um-
hyggju og ástúð og varfærni. Ef
það er gert, getum við átt hana og
notið hennar um langa framtið,
okkur sjálfum og ófæddum kyn-
slóðum til sálubótar i skarkala
hversdagslifsins. JH
Guð opinberaði dýrð
sína í 146 ára manni
Fyrir réttum tvö hundruð
árum var maður jarðsunginn
með mikilli viðhöfn i dóm-
kirkjunni i Arósum. Slikt voru
auðvitað engin ’tiðindi, ef
maöurinn hefði verið tiginn
aðalsmaður, biskup,
herforingi eða valdsmaður.
En þvi fór fjarri. Þarna var
veriö að jarða sjómann,
norskan að uppruna, ættaðan
úr Búhúsléni — snauðan
erfiðismann af þvi tagi, sem
ekki var sérleg virðing sýnd á
átjándu öld.
En hvers vegna var svona
mikið haft við? Til þess lágu
gildar ástæður: Maðurinn var
guðs undur — vantaði ekki
mikið upp á að verða 146 ára.
Hann hét Kristján Jakobsson
Drakenberg. Hundrað og
þrjátiu ára gamall bað hann
sér til handa ungrar stúlku,
sem þó mun ekki hafa viljað
játast honum.
Hár aldur þessa manns
vakti verulega athygli i
Evrópu á sinum tima, þó að
hvorki væri til að dreifa
blöðum né fréttaþjónustu i
likingu við það, sem nú gerist,
og prestarnir lögðu út af þvi i
kirkjum, hvernig dýrð
drottins opinberaðist i aldri
þessa manns.
Kristján Jakobsson
Krakenberg hefði átt að
fæðast 1626, ef rétt hefur verið
tilfærður aldur hans. En sá
hængur er á, aö engar sönnur
verða á þetta færðar, er nú eru
metnar fullgildar. Aftur á
móti ber enginn brigður á, að
hann hafi verið maður
fjörgamall og oröið miklu
meira en hundrað ára.
___________________________ J.H.
KRISTJAN JAKOBSSON
DRAKENBERG — bað ungr-
ar stúlku 130 ára gamall.