Tíminn - 23.12.1972, Blaðsíða 9

Laugardagur 211. desember 1972
TÍMINN
9
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
: Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: l>ór-
: arinn Þórarinsson (ábm.l. Jón Helgason, Tómas Karlsson,:
: Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timans),:
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason, Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300-18306
Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiöslusimi 12323 — aúglýs-í:j:::
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurtsimi 18300. Askriftargjaltlg:
^25 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-:::::|:
takið. Blaðaprent h.f.
12% — 18%
í fyrrinótt lauk þingstörfum á Alþingi fyrir
jól með afgreiðslu fjárlagafrumvarpsins fyrir
árið 1973.
Við lokaumræðuna um fjárlögin var gerð
grein fyrir þeirri þjóðhagsspá, sem Hag-
rannsóknardeild Framkvæmdastofnunarinnar
hefur gert eftir gengislækkunina, og þróun
verðlags og kauplags á næsta ári og áhrifum
þess á útgjöld og tekjur rikisins.
Samkvæmt þessari spá Hagrannsóknar-
deildarinnar er gert ráð fyrir þvi, að #ráð-
stöfunartekjur heimilanna i landinu aukist um
18% á árinu,en verðlag hækki um 12-13% að
meðaltali. Forsendurnar eru þær, að grunn-
kaup mun hækka um 6% hjá hinum almennu
verkalýðsfélögum 1. marz og um 7% hjá opin-
berum starfsmönnum. Verðlagsbætur verða
svo greiddar á laun skv. kaupgreiðsluvisitölu.
Verðlag mun hækka vegna gengislækkunar-
innar og af öðrum ástæðum einnig,og er reikn-
að með,að kaupgreiðsluvisitalan verði að með-
altali á árinu 122,5 stig,en hún er nú 117 stig.
Þessar tölur eru þó allar með þeim fyrir-
vara, að hugsanlegt er, að rikisstjórnin og
verkalýðshreyfingin semji um einhverjar þær
ráðstafanir gegn verðbólguþróuninni á næsta
ári, sem þýddu,að hækkun visitölunnar yrði
minni en þarna er spáð.
Þar sem þeir ráða
Enn er ihaldið i borgarstjórn Reykjavikur
samt við sig.
„Aðförin að Reykjavik”, eins ihaldið kallaði
skattalagabreytingar rikisstjórnarinnar, hefur
reynzt búhnykkur fyrir borgarsjóð Reykjavik-
ur og er fjárhagur hans góður, þrátt fyrir það,
að framkvæmdir á vegum borgarinnar hafa
aldrei verið meiri en á þessu ári, enda voru
framlög til þeirra aukin um 100% á árinu. Þá
hefur dregið úr ýmsum útgjöldum borgarsjóðs
vegna annarra lagabreytinga rikisstjórnarinn-
ar og átaka i tryggingamálum. Framkvæmda-
áform borgarinnar voru svo mikil,að ekki tókst
nærri þvi að koma þvi öllu i verk, sem á fjár-
hagsáætlun þessa árs var, og eru þvi á annað
hundrað milljónir á biðreikningum.
Við þessar aðstæður lögðu andstöðuflokkarn-
ir i borgarstjórn til, að ekki yrði lagt 10% álag
ofan á útsvör borgarbúa og 50% ofan á fast-
eignagjöld af ibúðum þeirra og lögðu til
lækkanir á fjárhagsáætlun,svo til þess þyrfti
ekki að koma. Þessa tillögu felldi ihaldið.
1 málaflutningi Sjálfstæðismanna og i mál-
gangi þeirra Mbl. er harðast deilt á rikisstjórn-
ina fyrir of miklar framkvæmdir, sem valdið
hafi ofþenslu á framkvæmdamarkaði og dregið
vinnuafl frá atvinnuvegunum. Hefði mátt ætla,
að Sjálfstæðisflokkurinn lifði eftir þessum
kenningum, þar sem hann fengi einn að ráða.
Þvi er ekki aldeilis að heilsa. Tillögum um að-
hald er visað frá og ákveðið að nota allar
heimildir til hins ýtrasta til sem mestrar skatt-
heimtu á hendur Reykvikingum. Um leið er
kvartað yfir þvi, að lög leyfi ekki enn meiri
skattheimtu!
— TK.
Cyril Cray, The Scotsman:
Offjölgunin er mesta
vandamál mannkynsins
Hún getur reynzt Bretum þung í skauti
ÞAÐ var dr. John A. Lor-
aine við hásk. i Edinborg, sem
samdi bréfið, sem 52 frægir
læknar og háskólamenn i
Bretlandi undirrituðu i janúar
i vetur, þar sem skorað var á
Breta að taka forustu um tak-
mörkun mannfjölgunar. Dr.
Loraine ritar grein i timaritið
Prevent og vikur þar á ný að
knýjandi þörf á þvi, að rikis-
stjórn Bretlands hefjist handa
um ráðstafanir gegn mann-
fjölgun.
Timarit þetta er nefnt ,,rit
allra, sem vilja koma i veg
fyrir sjúkdóma.” f grein sinni
krefst dr. Loraine þess, að
..rikisstjórnin segi offjölgun
skýlaust strið á hendur, heiti
frjálslyndum lögum um
fóstureyðingar og einnig þvi,
að hver og einn geti látið gera
sig ófrjóan sér að kostnaðar-
lausu. Fyrrnefnt bréf læknis-
ins frá i janúar var birt i riti
brezka læknafélagsins og
„Lancet” og vakti allmikinn
áhuga.
Um það kemst hann svo að
orði:
„Það virtist fá góðar undir
tektir hvarvetna i starfsgrein
okkar. Ég ræð þetta meðal
annars af þvi, að við höfum
fengið um 2000 hliðholl svar-
bréf við fyrsta ákalli okkar.
Það er i senn skylda okkar og
réttur að sjá til þess, að þessi
svarköll magnist og verði að
voldugri hljómkviðu”.
HVARVETNA blasa við
ægileg vandamál, sem eru i
nánum tengslum hvert við
annað. Meðal hinna helztu má
nefna offjölgun, mengun
umhverfis, þrot takmarkaðra
auðlinda, vaxandi fátækt mitt
i allsnægtunum, ógnvekjandi
ófreskju ófyrirsjáanlegrar
þjóðfélagsspillingar og sivax-
andi hættu á hungursneyð um
alla jörðina.
,,En ofar öllu þessu gnæfir
offjölgunin sjálf eins og ægi-
legur risi, sem heldur hnettin-
um i heljargreipum”, segir dr.
Loraine.
Hann segir stjórnmálamenn
allra flokka hvarvetna reyna
að ástunda útbreiðslu háska -
legrar firru. Þeir viðurkenni
fúslega offjölgunarvandann
meðal vanþróuðu þjóðanna i
hinum svonefnda þriðja
heimi, Asiu, Afriku og Suður-
Ameriku, en þverneiti hins
vegar. að við slikan vanda sé
að etja meðal hinna þróaðri
þjóða, svo sem Breta, Japana,
Bandarikjamanna og aðildar-
þjóðanna að Efnahagsbanda-
lagi Evrópu.
MEÐAL hinna vanþróuðu
þjóða koma einkennin fram i
gifurlegum vexti borga, sárri
fátækt og sulti, en þau eru öll
önnur og mildari meðal hinna
þróaðri þjóða. „Plágan læðist
þar með veggjum, einkennin
breiðast hægt út, en sóttin eln-
ar eigi að siður, og allt stefnir
að hinum eina, ömurlega
enda”.
Meðal þróuðu þjóðanna
kemur offjölgunin niður á svo-
nefndum sameiginlegum lifs-
gæðum. Þar spillist loft, vatn
og land, auðlindir eru þurr-
ausnar, borgirnar breiðast út i
öllum sinum herfileika , og
þrengslin i óendanlegum
borgaóskapnaðinum valda
sálrænni streitu.
ÞARNA koma einnig við
sögu mjög hatrömm mannleg
vandamál eins og atvinnu-
leysið, sem nú er meira og til-
finnanlegra meðal hinna þró-
aðri þjóða en nokkru sinni fyrr
siðan i kreppunni miklu um og
upp úr 1930. Ösennilegt er, að
það minnki til muna þrátt
fyrir ákafar tilraunir stjórn-
málamanna samtimans til að
auka efnahagslega grózku.
„Geimskipið jörð hefir
varla efni á mikilli fjölgun
meðal hinna þróaðri þjóða.
Sérhver fæðing meðal iðnaðar
þjóða Vesturlanda reynir
miklu meira á takmarkaðar
auðlindir okkar en sams konar
atburður meðal þjóða þriðja
heimsins.
Þróuðu þjóðirnar búa á
fimmtungi landsins, en nýta
eigi að siður fjóra fimmtu
hluta þeirra náttúruauðlinda,
sem jörðin býr yíir. Heita má,
að svo hagi til um sérhvert
hinna þróaðri rikja, að alls-
nægtir þess byggist á þvi, að
fá hráefnin frá löndum i þriðja
heiminum, sem eru viðsfjarri
eðlilegum landamærum
þess”.
„SATT að segja mætti likja
framferði hinna þróaðri rikja
við aðfarir tröllaukins, hnatt-
þrúgandi snikjudýrs, sem
verður þess gráðugra, sem
iðnþróunin og hagvaxtarstefn-
an breiðist viðar út”, segir dr.
Loraine.
Hann segir Breta illa á vegi
stadda i mannfjölgunarmál-
inu. Se'u eyjar og borgriki und-
anskilin,sé Bretland niunda i
röð hinna þéttbýlustu landa,
næst á eftir Bangladesh, For-
mósu, Suður-Kóreu, Hollandi,
Belgiu, Vestur-Þýzkalandi,
Japan og Libanon. Séu Eng-
land og Wales hins vegar talin
sér, komist þau i þriðja sæti á
eftir Bangladesh og Formósu.
Horfurnar fyrir brezka
konungdæmið um næstu alda-
mót og upp úr þvi séu næsta
uggvænlegar.
Spáð er 66,5 milljónum
manna i brezka konungdæm-
inu árið 2000 og 70,9 milljónum
árið 2010. Fæðingar eru 300
þús. fleiri en dauðsföll ár
hvert, en það jafnast á við
ibúatölu Bradford eða Hull. I
meðalfjölskyldunni eru 2,4
börn, en eigi að stöðva fjölg-
unina.þarf sú tala að fara
niður i 2,2 ,
„FLESTIR okkar hallast að
þvi að stöðva fjölgunina
alveg”, segir dr. Loraine. „En
þvi miður gæti framvindan
orðið allt önnur og fjölgunin
allt i einu farið að aukast
hröðum skrefum. Samkv.
niðurstöðum nýlegrar könn-
unar Myra Woolf á óskum
fólks um fjölskyldustærð
kemur sú fróðl, en eigi að
siður uggvekjandi staðreynd i
ljós, að hjón vildu að meðaltali
eiga 3, 4 börn.ef fjárhagsað-
stæður væru hagkvæmar”.
„Offjölgunin er þegar orðin
Bretum næsta dýr, þar sem 50
þúsund ekrur ræktarlands
hverfa i hit þéttbýlisins ár
hvert. Nýjar borgir eru sólgn-
ar i land og auka sifellt á erfið-
leikana.”
Oífjölgunin er lrumorsök
mengunarinnar, ásamt iðn-
væðingu og velmegun, en bill-
inn herðir að hálsinum ef svo
má segja. „Þegar að lokum
aldarinnar liður”, segir dr.
Loraine, „hefir þéttbýlið i
Englandi og Wales sennilega
lagt undir sig meira en fjórð-
ung yfirborðs landsins,ef svo
heldur fram, sem horfir”.
LÆKNAR eru áhrifamenn,
segir dr. Loraine, láta sig
samíélagsmál miklu varða og
hala á liðinni tið orðið sigur-
sælir i baráttu við sóttnæma
sjúkdóma. Baráttan gegn of-
Ijölguninni á og þarf að verða
brezkum læknum og læknum
allra þróaðra þjóða heilagt
mál, segir hann. Þeir verða að
vakna af dvala sinum og taka
sér i hönd „járnsóp sögunnar,”
eins og Leon Trotsky komst að
orði.
Læknarnir verða að leggja
fast að rikisstjórninni að skera
upp herör gegn off jölgun þjóð-
arinnar og boða viðeigandi
aðgerðir bæði innan lands og á
alþjóða-vettvangi. Stjórn-
málamennirnir verða að sýna
og sanna, að ein þjóð hafi þó
að minnsta kosti verið reiðu-
búin að horfast i augu við
mesta vanda tuttugustu aldar-
innar.