Tíminn - 31.12.1972, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Sunnudagur :tl. desember 1972
Iðjusemi,
nægjusemi;
hjálpsemi
Nýlega fóru 20 norrænir blaða
menn til Kina
Frásögnin, sem hér birtist,
er eftir Per AAonsen, fréttamann
norsku fréttastofunnar NTB
Við lögðum af stað frá Helsing-
fors og fórum styztu leið til Pek-
ing, gegn um Moskvu og Siberiu
með sovézka flugfélaginu Aero-
flot. Venjulega tekur þessi ferð
um 20 klukkustundir, en við kom-
um á áfangastað nákvæmlega
þremur sólarhringum eftir að við
lögðum af stað. Á leiðinni urðum
við að gista við óþægilegar að-
stæður og án farangurs okkar.
Við vorum á barmi örvæntingar
og lungnabólgu, þegar við loks
komumst á leiðarenda.
Frá kinverskum sjónarhóli er
það sjálfsagt gott og blessað að
gestirnir komi yfir Siberiu. Sá
sem kemur frá hinu eyðilega, is-
kalda Irkutsk til hins fjölmenna
og frjósama héraðs kring um
Peking, þar sem ljúfur blær leik-
ur um pilviðartrjánum, kemst
ekki hjá þvi að hugsa hlýlega til
Kina. Gestgjafar okkar létu mjög
á sér skilja, að ekki væri óvana-
legt, að Kinafarar lentu i þreng-
ingum á leiðinni gegn um Sovét-
rikin. Þeir vissu alls ekki til að
Pekingflugvöllur hefði nokkurn
tima verið lokaður, á meöan við
sátum i kuldanum i Siberiu og
biðum.
Kinverks hreinskilni
Þetta var i fyrsta sinn, sem við
urðum vör við fjandskap þann
svo ekki sé meira sagt, sem virð-
ist rikja i sambandi Kina og
Sovétrikjanna. Jafnframt feng-
um við forsmekkinn af þeirri und-
arlega miklu hreinskilni i stjórn-
málum, sem kinverskir kommún-
istar sýna nU orðið útlendingum.
Á þeim hálfa mánuöi, sem heim-
sóknin varði, spurðum við fjölda
spurninga og svörin voru opinská,
ekki sizt, þegar um var að ræða
persónulegar aðstæður. Einnig
kom þarna i ljós hæfileiki, sem
maður rekst sjaldan á hjá
kom múnistiskum valdhöfum.
Háþróuð kimnigáfa. Kinverjar
þora að hlæja að sjálíum sér.
Venjulega eru einhver vand-
kvæði á að fá að nota myndavélar
að vild i einræðislöndum, en i
Kina urðum við ekki vör við slikt.
Jafnvel á flugvelli, þar sem við
fengum að sjá lendingar og flug-
tök herflugvéla og sumir drógu
varlega upp myndavélar, skipti
sér enginn af þvi. Ýmislegt af þvi,
sem við höfum lesið um myrkv-
anir og eltingaleiki við „ókunna
djöfla” og spratt upp Ur menning-
arbyltingunni, virtist nú heyra
fortiðinni til.
Fátækt land
Kina er fátækt land og þróunar-
land. Það fengum við alls staðar
að heyra, bæði frá stjórnmála- og
embættismönnum. En við leituð-
um árangurslaus að þeirri fátækt,
sem blasii við manni i öðrum
Asiulöndum, i formi mannlegra
hörmunga og neyðar. Þegar Kin-
verjar telja land sitt fátækt, eiga
þeir ekki við, að fólkið vanti mat,
föt eða þak yfir höfuðið, en að
efnahagur landsins sé grund-
vallaður á frumstæðum landbún-
aði, sem á að framleiða mat
handa 600 milljónum manna, sem
þau störf vinna og 150 milljónum
sem búa i borgunum. Ennþá búa
um 80% þjóöarinnar utan borg-
anna og allt það fé sem þarf til að
byggja upp iðnaðinn og nútima
þjóðíélagsform, verður að koma
i'rá landbúnaðinum. Kinverjar
eru ákveðnir i að bjarga sér sjálf-
ir, án nokkurrar aðstoðar utan
frá.
En til þess þarf mikið strit.
Hvar sem við fórum á ferð okkar,
sáum við bændafjölskyldur að
störfum. Á eftir uxaplógnum
gegnu berfættir vinnuflokkar,
sem pældu i moldinni með löng-
um verkfærum. Meðal þessa fólks
voru bæði konur og börn. Milu
eftir milu er hver fermetri
ræktaður og akrarnir sundur-
skornir langs og þvers af áveitu-
skurðum. Eftir þjóðvegunum er
sifelldur straumur þungt hlað-
inna vagna af grænmeti. Þeir eru
á leið til borganna. Hestar og asn-
ar draga suma, en menn aðra.
Kinverskir bændur eru vanir
striti, en þó að uppskera bregðist i
einstökum héruðum vegna flóða
eða þurrka, þýðir það ekki lengur
hungursneyð og flótta milljóna til
að bjarga lifinu. Framleiðslan
hefur verið skipulögð, svo og
dreifingin, þannig að þessi
ógnvaldur er nú á brott rekinn Ur
lifi þjóðarinnar. Maturinn er
nægur(þvi verði uppskerubrestur,
kaupir stjórn korn á alþjóða-
markaði.
Tvær breytingar
Þessi breyting á lifsaðstöðunni
er áreiðanlega sú merkasta, sem
orðið hefur i Kina eftir bylting-
una. Þegar þetta er haft i huga, er
auðveldara að skilja þau sterku
itök, sem Mao formaður og
kom múnistaflokkurinn eiga
meðal þjóðarinnar. Kinverjar
hafa öðlast öryggi, sem þeir
þekktu ekki áður.
Þegar kinverskir kommúnistar
tala um valdatökuna 1949, nota
þeirekki orðin bylting. Þeir kalla
það frelsunina og leggja i orðið
tvöfalda merkingu: P’relsun frá
gamla kerfinu, sem hélt fólkinu
niðri og frelsun frá nýlendufyrir-
komulaginu. 1 hundruð ára höfðu
nýlenduveldin þvingað veikar kii>'
verskar stjórnir til að viðurkenna
sérréttindi útlendinga á sviði
stjórnmála og efnahagsmála.
Kinverjum var þessi timi mikil
auðmýking. Kommúnistar bundu
endi á þetta. Kina reis upp, svo
orö formannsins séu notuð. Þjóð-
arvirðing Kina var endurreist.
Að sjálfsögðu er þetta mjög
notað i áróðri öllum. Alls staðar
fengum við að heyra hversu mik-
ilvægt það væri, að erfiði þjóð-
arinnar kæmi henni til góða. En
á bak við þetta er raunsæi. Það
væri ekki mögulegt að láta 700-800
milljónir Kinverja vinna jafn
mikið og þeir gera, ef þeir hefðu
ekki sterka tilfinningu fyrir þvi,
að þeir væru að byggja upp
framtið þjóðarinnar.
Reikningsskekkja
1 þessu var það, sem
Sovétmenn reiknuðu skakkt.
Kinverjar þörfnuðust mjög hjálp-
ar Sovétrikjanna á sviði efnahags
og tækni. En frelsið varð þyngra á
metunum og Kinverjar vildu ekki
Það er aöaljámbrautarstööin i Peking, sem ber mynd Maos formanns. Frainar er eins konar leigubill
og er farþeginn i þann veginn að borga bflstjóranum fargjaldið.
þiggja aðstoð með skilyröum.
Þegar Rússar fóru heim árið
1960, skildu þeir eftir mörg hálf-
köruð mannvirki. Eitt þeirra,
brúin yfir Gulafljót við Nanking,
hefur siðan orðið eins konar þjóð-
artákn um kinverskan vilja og
sjálfshjálp. ,,Þetta byggðum við
með eigin höndum" stendur á
stórum, rauðum skiltum við brú-
arsporðana. Hingað kemur fólk
alls staðar að úr landinu og ungir
leiðsögumenn segja stoltir frá
þvi, hvernig þetta hátæknilega
mannvirki varð til árið 1968, þrátt
fyrir svik Rússa.
„Byggt með eigin höndum”
geta verið einkunnarorð álþýð-
unnar i Kina. Hvar sem við fór-
um, hittum við fyrir vinnusamt
og þolinmótt fólk, sem hafði yfir
að ráða einstökum vinnuaga,
iðjusemi , þoli og nægjusemi. All-
ir sýndu okkur kurteisi og hjálp-
semi.
Þetta eru allt góðar, gamaldags
dyggðir, sem hafa mætti i háveg-
um viðar i heiminum en hjá Mao i
Kina.
( Þýtt—SB)
Hópur verkafólks á leið á akrana. A skiltinu eru tilvitnanir i Rauða kverið hans Maos, en þær eiga að
hjálpa fólkinu að vinna.