Tíminn - 31.12.1972, Blaðsíða 15

Sunnudagur 31. desember 1972
TÍMINN
15
tJtgefandi: Framsóknarflokkurilin
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-:|
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (rits,tjóri Sunnudagsblaðs TImans)j:
Auglýsingastjóri: Steingrfmur Gislasqiíit. ■ Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, sfmar 18300-lS306j:
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusimi 12323 — auglýsý
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjaldjj
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasöiu 15 krónur einJj
takið. Blaðaprent h.f.
Við áramót 1972—1973
Siðasti dagur ársins 1972 er senn á enda. Nýtt
ár, 1973, gengur i garð og við höldum mót nýrri
tið og hækkandi sól.
Við áramót lita menn gjarna yfir farinn veg,
hugleiða atburði liðins árs og reyna að rýna inn
i hið ókomna á nýju ári og spá i það, sem fram-
undan er.
Árið 1972 er mikið merkisár i islenzkri sögu.
Þá náði islenzka þjóðin merkum áfanga i bar-
áttu sinni fyrir sjálfstæði og tilverurétti i landi
sinu. Fiskveiðilögsagan við ísland var færð út i
50 sjómilur 1. sept. 1972. Sá atburður ris öllum
öðrum ofar á íslandi á þessu ári.
En árið 1972 varð einnig merkisár vegna þess
að þá mátti heita að alger vinnufriður rikti i
landinu. Það væri út af fyrir sigekki merkilegt,
ef ekki hefði hagað svo til á 12 ára stjórnarferli
fyrrverandi rikisstjórnar, að íslendingar slógu
þá heimsmet á hverju ári i vinnudeilum og töp-
uðum vinnudögum. Þess vegna verður þetta ár
skráð meðal merkisára hjá samtökum verka-
lýðs og atvinnurekenda.
Fullyrða má einnig, að lifskjör á Islandi hafi
aldrei fyrr i sögu þjóðarinnar verið jafn góð og
á þessu ári og fyrir það hljótum við öll að
þakka.
Þjóðartekjurnar urðu að visu ekki alveg eins
miklar og reiknað hafði verið með i upphafi
ársins og þess vegna verðum við að hægja
sóknina örlitið i bili.
En það er siður en svo ástæða til að æðrast
yfir þvi. Við heilsum nýju ári með nýjum von-
um og nýjum heitum um að takast á við þá
erfiðleika, og þau verkefni, sem við vitum að
biða okkar á árinu 1973, með kjarki, elju og
þrautseigju og taka einhuga nýja lotu i barátt-
unni fyrir betra lifi þjóðarinnar og réttlátara
þjóðfélagi á Islandi.
Við vitum, að framfarasókn okkar markast
fyrst og fremst af þvi, i hve miklum mæli fisk-
ur gengur að landinu og hve fiskimönnum
okkar byrjar vel til að draga björg i bú. Þess
vegna biðjum við fyrir gjöfulum miðum og
góðum gæftum á árinu 1973.
Og ef náttúran bregst okkur ekki eigum við
að hafa betri skilyrði en nokkru sinni fyrr til að
draga mikinn feng i þjóðarbúið. Á árinu 1973
munum við fagna tugum nýrra og fullkominna
fiskiskipa, sem dreifast munu á verstöðvar
landið um kring. Við þessi nýju skip bindum
við miklar vonir og þá bættu aðstöðu, sem unn-
ið er að i fiskverkunarstöðvum landsins.
Heitastar eru þó óskir okkar um að okkur tak-
ist á nýja árinu að vinna fullnaðarsigur i land-
helgismálinu. I þeirri von óskar Timinn les-
endum sinum og landsmönnum öllum farsæls
nýs árs og þakkar samfylgdina á árinu 1972.
TK
ERLENT YFIRLIT
Þátttaka Kínverja setur
nýjan svip á alþjóðamálin
Miklar breytingar hafa orðið á málefnum Evrópu
('liou En-lai
EF EKKI hefðu komið til
hinar nýju loftárásir Banda-
rikjamanna á borgir i Norður-
Vietnam, sem voru hafnar rétt
fyrir jólin, hefði árið 1972
fengið góð eftirmæli sem ár
aukins friðar og batnandi
sambúðar milli þjóðanna.
Árásir þessar vekja þá spurn-
ingu, hvort allt, sem hefur
áunnizt á árinu til að bæta
sambúð þjóðanna, hafi verið
unnið fyrir gýg. Veruleg
ástæða er til að óttast það, ef
Bandarikjamenn hætta ekki
árásunum fljótlega og semja
frið á grundvelli þess bráða-
birgðasamkomulags, sem
hafði náðst milli fulltrúa
Bandarikjanna og Norður-
Vietnams nokkru fyrir for-
setakosningarnar, og átti mik-
inn þátt i hinum glæsilega
kosningasigri Nixons.
Langt er siðan nokkur at-
burður hefur vakið svo mikla
furðu og eins mikla og al-
menna andúð og reiði og þess-
ar loftárásir Bandarikja-
manna á borgir og fjölbýlis-
staði i Norður-Vietnam. Af
hálfu Bandarikjastjórnar
hefur ekki heldur verið gefin
nein eðlileg skýring^á þessu
háttalagi. 1 einni svipan hefur
Nixon glatað þvi trausti, sem
hann var búinn að vinna sér
með ferðum sinum til Moskvu
og Peking og annarri friðvæn-
legri starfsemi á undanförn-
um mánuðum. Aftur var kom-
inn til sögunnar hinn gamli
Nixon, sem þykir óútreiknan-
legur og fáir hafa þvi borið
fullt traust til.
Þetta mun vekja nýja tor-
tryggni i sambúð þjóðanna og
gera samningaviðræður tor-
veldari eftir en áður. Þó
myndi þetta geta lagast
nokkuð, ef fljótlega tækist að
koma á friði i Vietnam.
AF ÞEIM atburðum, sem
gerst hafa i alþjóðamálum á
siðastliðnu ári, hafa ferðir
Nixons vakið einna mesta at-
hygli, en eftir er að sjá, hvort
þær leiða til mikils árangurs.
Margt bendir til, að þær hafi
verið farnar öllu meira i póli-
tisku áróðursskyni vegna
kosninganna, en i þeim til-
gangi að vinna að varanlegum
bata i samskiptum stórveld-
anna. Það, sem siðar meir
mun sennilega setja mestan
svip á árið, er þátttaka Kin-
verja i alþjóðlegum samskipt-
um.
Á árinu 1972 hurfu Kinverjar
fyrst til fulls, frá þeirri inni-
lokunarstefnu, sem þeir hafa
fylgt siðan Kommúnistar
brutust til valda i Kina, þeir
hafa ekki aðeins hafið fulla
þátttöku i alþjóðlegum sam-
tökum og stofnunum, eins og
Sameinuðu þjóðunum, heldur
hafa þeir opnað sendiráðs-
skrifstofur i flestum löndum
heims og látið hin margvisleg-
ustu alþjóðamál til sin taka.
Óneitanlega ber alþjóðlegt
samstarf orðið breyttan svip
eftir að nýtt stórveldi er hér
komið til sögunnar við hlið
Bandarikjanna og Sovétrikj-
anna. Þótt Kina sé enn langt
frá þvi að vera eins efnahags-
lega voldugt og risaveldin tvö,
geta áhrif þess á alþjóðlegum
vettvangi orðið eins mikil eða
jafnvel meiri. Þetta stafar af
þvi, að Kina hefur skilyrði til
að samlagast betur þriðja
heiminum svonefnda eða þró-
unarlöndunum svonefndu,
heldur en risaveldin tvö.
Þess sjást lika orðið merki á
ýmsan hátt, að Kina hyggst
sérstaklega ætla að láta mál-
efni þriðja heimsins til sin
taka. Þetta gera Kinverjar
m.a. i sambandi við hafréttar-
málin og ber að minna á i þvi
sambandi, að málstaður ís-
lands á hauk i horni, þar sem
Kina er.
AF ÞEIM ástæðum sem hér
eru greindar, væri það senni-
lega rökréttast að velja Chou
En-lai mann ársins 1972, þvi
að hann hefur og mun hafa, átt
meginþáttinn i þvi, að Kina
hefur horfið frá einangrunar-
stefnunni og lætur nú alþjóða-
málin i vaxandi mæli til sin
taka. Við Chou hafa lika eink-
um rætt þeir mörgu þjóðhöfð*-
ingjar, forsætisráðherrar og
utanrikisráðherrar, sem hafa .
heimsótt Peking á árinu 1972.
En segja má, að milli rikjanna
hafi verið einskonar kapp-
hlaup um að senda helztu odd-
vita sina i utanrikismálum til
viðræðna við Chou og Mao.
Gamansamur blaðamaður
hefur sagt, að það þyki nú orð-
in „finna” fyrir slika menn að
fara til Peking en til Washing-
ton og Moskvu, enda séu
heimboð til siðarnefndu borg-
anna orðin hversdagsleg.
NÆST á eftir þátttöku Kina i
alþjóðamálum, hafa söguleg-
ustu atburðir ársins 1972 gerst
i Evrópu. Þar ber fyrst að
nefna, að Efnahagsbandalag
Evrópu stækkar um áramótin
og eru nú öll stóru rikin i Vest-
ur-Evrópu orðin aðilar að þvi.
Þetta getur átt eftir að hafa
örlagarik áhrif og þó einkum,
ef þær fyrirætlanir rætast, að
Efnahagsbandalagið breytist i
einskonar bandariki V-Evr-
ópu. Athyglisvert er að hlut-
lausu löndin i V-Evrópu
standa utan þessa nýja banda-
lags og mynda nú orðið kjarn-
an i Friverzlunarbandalagi
Evrópu (Efta), þar sem ís-
land er þátttakandi. í öðru lagi
ber svo að nefna i sambandi
við Evrópumálin, samningana
milli þýzku rikjanna; sem
hafa i för með sér viðurkenn-
ingu á sjálfstæði Austur-
Þýzkalands og aðild beggja
rikjanna að Sameinuðu þjóð-
unum. Vonandi á þetta eftir að
stuðla að stórbættri sambúð
milli austurs og vesturs i
Evrópu, þótt enn sé eftir að
ryðja úr vegi mörgum torfær-
um áður en sambúð þýzku
rikjanna kemst i eðlilegt horf.
Má þar fyrst nefna ferðalög
milli landanna og þó einkum
ferðalög Austur-Þjóðverja
vestur á bóginn. Siðast en ekki
sizt, ber svo að nefna Helsinki-
fundinn, sem hófst i nóvember
siðastliðnum og hefur það
verkefni að undirbúa öryggis-
málastefnu Evrópurikja, þar
sem Bandarikin og Kanada
verða einnig þátttakendur. Sú
stefna getur átt eftir að reyn-
ast árangursrik, ásamt þeim
viðræðum um samdrátt her-
afla i Mið-Evrópu, er mun
hefjast i Genf i janúarlok,
milli fulltrúa frá rikjum
Atlantshafsbandalagsins og
Varsjárbandalagsins. Eðlilegt
er þó ekki að búast við mjög
skjótum árangri.
ÞEGAR Vietnamstyrjöldin
er undanskilin, hvilir mesti ó-
veðursskugginn yfir Austur-
löndum nær, þvi að enn hefur
ekki þokað neitt til samkomu-
lags i málum Araba og lsraels<
manna. Miklu fremur hefur
ófriðarhættan aukizt, þar sem
Israelsmenn virðast búa sig
undir að innlima að nokkru
eða öllu þá landshluta, sem
þeir hernámu 1967. Það verður
eitt af mikilvægustu verkefn-
um stjórnmálamanna á næsta
ári að vinna að lausn þessarar
hættulegu deilu, þvi að annars
eykst striðshættan þar óð-
fluga.
Þ.Þ.
GLEÐILEGT ÁR