Tíminn - 29.09.1973, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Laugardagur 29. september 1973
ÞAÐ ER ENGIN SÆLA
AÐ VERA VARAFORSETI
Varaforseti Bandarikjanna
hefur aldrei haft mikia þýö-
ingu sem slikur, og embættiö
hefur hvorki veriö sérlega
ánægjulegt né ábyrgöarmikiö
fyrir þá stjórnmálamenn, sem
hafa gegnt þvi.
Einn af þeim fáu, sem kunn-
aö hafa vel viö sig i embætti
varaforseta, var Richard
Nixon. Aö minnsta kosti segir i
annálum, aö hann hafi oröiö
æfareiöur, þegar Eisenhower
forseti stakk upp á þvi áriö
1956, sem var kosningaár, aö
Nixon hætti sem varaforseti
og tæki i staöinn viö einhverju
ööru embætti innan stjórnar-
innar, þó ekki utanrfkisráö-
herraembættinu. Nixon á aö
hafa svaraö þvl til, aö hann
myndi draga sig I hlé frá
stjórnmálalifinu „meö fyrir-
litningu”. En svo skipti Eisen-
hower um skoöun, Nixon var
útnefndur og kjörinn varafor-
seti fyrir nýtt kjörtimabil.
Lyndon B. Johnson, hinn
gamli og reyndi þingmaöur,
var varaforseti John F.
Kennedys til 1963. Samkvæmt
nýútkominni ævisögu
Johnsons, var hann „þung-
lyndur og niöurdreginn” viö
tilhugsunina um stjórnmála-
lega framtið sina á þessum
árum.
Um Hubert Humprey, sem
var varaforseti Johnsons á ár-
unum 1965 til 1969, var sagt, aö
honum heföi iöulega fundizt
hann auömýktur og vikiö til
hliöar.
Franklin D. Roosewelt for-
seti „útsleit” tveimur vara-
forsetum, John Garner og
Henry Wallace. Sagt er um
Garner, aö eitt sinn I reiöi hafi
hann hrópað: — Embætti
varaforseta ekki einu sinni
fimm aura viröi.
Thomas Jefferson var hins
vegar annarrar skoöunar,
þegar hann sagöi: — Næst-
æösta embætti i stjórn okkar
er viröingarfullt og þægilegt,
en þaö er ekki hægt aö segja
um þaö æösta.
Flestir varaforsetar hafa þó
haft þá tilfinningu, aö þeir
væru til einskis þarna, þvi i
embættinu felast engin völd
eöa umtalsverö áhrif. Þaö
eina, sem þaö býöur upp á, er
aö varaforseti er forseti
öldungadeildarinnar, án at-
kvæöisréttar þó, nema þegar
atkvæöi falla jöfn.
Eini möguleikinn á þvi að
varaforseta takist aö vinna
sér völd og áhrif, er þegar for-
seti andast I embætti. Þá verö-
ur varaforsetinn sjálfkrafa
forseti, og átta af fyrirrennur-
um Spiros Agnews hafa oröiö
forsetar á þann hátt.
John Calhoun, sem var
varaforseti Andrew Jacksons
valdi þann kost aö segja af sér
og snúa aö störfum i öldunga-
deildinni. Annars var hann
sérstakur fyrir þaö aö vera
varaforseti tveggja forseta I
röö, sem voru andstæöingar I
stjórnmálum: John Quincy
Adams frá 1825 til 1829 og siö-
an Jackson. Aö Calhoun
slepptum hefur þaö ekki kom-
iö fyrir, aö varaforseti hefur
sagt af sér á kjörtimabilinu,
og þaö hefur heldur ekki gerzt
I allri sögu Bandarikjanna aö
varaforseta hafi verið stefnt
fyrir rikisrétt.
Eitt tilfelli er þó til, sem
likja mætti viö þá aöstööu,
sem Spiro Agnew er I nú. Þaö
er mál Arons Burr, sem var
varaforseti Thomas Jeffer-
sons I byrjun fyrri aldar. Burr
var ákæröur fyrir morö, eftir
aö hann varö stjórnmálaleg-
um andstæöingi sinum
Alexander Tamillon aö bana i
einvigi. Burr hélt þó áfram aö
gegna embættisskyldum sin-
um meö ákæruna á bakinu, og
máliö kom aldrei fyrir rétt.
Spiro Agnew — hvaö gerir
hann?
Bezta lýsing á lifi varafor-
seta er ef til vill lýsing
Thomasar Marshall siðan
1920. Hann likir varaforseta
Bandarlkjanna viö örkumla
mann, sem ekki getur hreyft
sig, en lifir þó og fylgist með
öllu: Hann getur ekki talaö,
hann getur ekki hreyft sig,
hann finnur ekkert til, en samt
er hann sér vel meðvitandi um
allt sem gerist I kring um
hann. SB/NTB
Fórnarlömb byltingarinnar:
Frá högum einnar
fjölskyldu í Chile
EIGINMAÐUR hennar og
tveir synir sitja I fangelsi.
Einnig er annar bróöir eigin-
mannsins I múrnum, og hinn
er eftirlýstur af lögreglunni
sem einn helzti „óvinur þjóö-
arinnar”.
Allir voru þeir meölimir
flokks Allendes og eru nú eins
og hundelt dýr i Chile. Samt
sem áður vogar hún sér aö
segja frá þvi, sem gerzt hefur,
og láta I ljós sorgina og
skömmina, sem hún finnur til
vegna þess.
Við sitjum á heimili
Palestro-fjölskyldunnar I
bæjarhlutanum San Miguel,
„rauðu kommúnunni”, og
ræöum við þá fjölskyldumeð-
limi, sem enn eru frjálsir. Hér
var stödd ung stúlka frá
Alasundi, þegar vopnaðir her-
foringjar réöust inn og drógu á
brott með sér tvo af sonum
fjölskyldunnar.
Þaö var Randi, stúlkan frá
Alasundi, sem herforingjarnir
fóru verst með. Hún var með
hálfs annars árs gamla dóttur
sina I fanginu, þegar her-
foringjarnir komu. Þeir settu
barnið á gólfið og tóku til að
berja Randi i siðurnar með
riffilskeftunum og hótuðu að
skjóta hána. Seinna var það þó
einn yngri herforingjanna,
sem reyndi að huggahannog
róa.
Fjölskyldufaðirinn Julio og
bróöir hans Tito sitja inni-
lokaöir á eynni Isla Dawson
viö suöurodda Chile. Synirnir
Osman, 28 ára, og Julio yngri,
18 ára, eru innilokaöir I
Santiago. Hinn hættulegasti
þeirra allra, þingfulltrúinn
Mario Palastro, er á flótta, og
enginn hefur heyrt frá honum,
slöan byltingin var gerö. A
miövikudaginn tilkynnti her-
foringjastjórnin aö hann væri
meðal 13 hættulegustu óvina
þjóöarinnar og sendi út hand-
tökuskipan. Þrjá fjölskyldu-
meðlimi til viðbótar hefur
stjórnin látið handtaka, meðal
þeirra hinn 17 ára gamla
Nelson Salines, sem er
bæklaður, en það kom ekki I
veg fyrir að honum væri mis-
þyrmt við handtökuna.
Allt þetta fólk var virkt i
stjórnmálum i tið Allendes, en
stjórnmálasaga fjölskyldunn-
ar nær mun lengra aftur i tim-
ann. Hún hefur starfað fyrir
margar rikisstjórnir.
Lögreglustjórinn i San
Miguel hefur sagt, að Marx-
ismanum verði að útrýma i
sjöunda ættlið. Yfirmaður
þeirrar herdeildar, sem gerði
leitina miklu I hverfinu, sagði
hins vegar, að langbezt væri
aö brenna hverfið.
Húsmóðirin litur I kringum
sig á heimilinu, á allar bæk-
urnar, málverkin og hvað það
nú er sem finnst á venjulegu
heimili. Hin, synir, dætur og
tengdabörn, sitja bara og
stara fram fyrir sig, án þess
aö segja orö. Þaö eru 11 börn i
fjölskyldunni, sem alls telur
um 50 meðlimi. Fyrir öllu
þessu fólki hefur heimurinn
hrunið.
Þegar hermennirnir komu
og gerðu húsleitina, fundu þeir
plaköt með Che Guevara og
Castro i herbergi eins drengs-
ins. Þau voru rifin niður og
brennd á götunni, ásamt
marxiskum bókmenntum.
Brjóstmynd af Lenin létu þeir
þó i friði, og einn drengjanna
segir, að það hafi bara verið
vegna þess að þeir þekktu
hann ekki.
Palestro-fjölskyldan er of-
sótt. Allir vinnandi meðlimir
hennar hafa verið reknir frá
störfum slnum, og banka-
reikningum hefur verið lokað.
A hverri nóttu færir fólkiö sig
úr stað vegna hættunnar á aö
veröa handtekið i rúmum sin-
um.
Þau segja frá reynslu sinni á
rólegan hátt, en stundum vilja
þó öll tala i einu. Hvers vegna
eru þau svona viljug að tala,
þegar þau vita.aö það skapar
þeim bara ný vandræði?
— Vegna þess, að viö viljum
aö heimurinn viti, hvað er að
gerast i Chile, og þess vegna
lýsum viö högum einnar fjöl-
skyldu. En þaö eru margar,
sem eiga við það sama aö búa,
segir húsmóðirin.
Palestro-fjölskyldan viður-
kennir, að hún trúi á
sóslalismann og sé stolt af þvi.
Einn af ungu mönnunum
segir: — Við óttuðumst allan
timann, að þetta endaði svona,
yegna þess að andstaðan gegn
okkur var allt óf sterk.
Tito Palestro var borgar-
stjóri I San Miguel, þegar bylt-
ingin var gerð. Bróðir hans
Mario var einn skeleggasti
andstæðingur borgaralegu
andstöðunnar I þinginu, og það
var hann, sem fann upp á þvi
að kalla ihaldssama þingmenn
„Múmíur” Hann gagnrýndi
mjög hversu hermenn voru
harðhentir við verkamenn i
verksmiðju einni, er þeir voru
I verkfalli, og fékk að launum
reiöi hersins. Hann var meira
aö segja ákæröur fyrir þessi
orö sin. Veröi hann handtek-
inn, á hann á hættu þunga
refsingu.
Þaö versta fyrir fjölskyld-
una er óvissan um framtiðina
og hvað verði um þá, sem sitja
I fangelsum. — Llklega eigum
viö enga framtið fyrir okkur,
segir frú Palestro, en hún
stynur ekki. ntb/sb
Bezt að vera
kennarafrú
Þessi mynd var tekin af Jörinu Jónsdóttur og Sigurvin Einarssyni á gullbrúökaupsdegi þeirra á
fimmtudaginn. Tímamynd Róbert
FIMMTUDAGINN 27. september
áttu Jörina Guðriður Jónsdóttir
og Sigurvin Einarsson, fyrrver-
andi alþingismaður, gullbrúð-
kaup. Þessum timamótum fögn-
uðu hjónin i hópi barna sinna og
tengdabarna að Hótel Holti i
Reykjavik.
Hjónin voru hin hressustu, þeg-
ar blaðamaður og ljósmyndari
frá Timanum litu til þeirra i hóf-
ið. Var mikið rætt um liðna tima,
enda eflaust margs að minnast
frá fimmtiu ára hjúskapartið.
Bæði eru hjónin kennarar að
mennt. Jörina útskrifaðist sem
Var annað á kútunum en þar átti að vera?
Klp—Reykjavik. Eins og fram
hefur komiö i fréttuin, rak likið af
Gunnari Kristinssyni kafara, sem
drukknaði skammt fyrir utan
Sandgerði i fyrra mánuöi, upp i
fjörur i Fuglavik fyrir nokkrum
dögum.
Eins og menn muna, bar dauða
Gunnars að mjög snögglega, og
voru uppi ýmsar getgátur um
þaö, hvernig hann hefði borið að
höndum. Þegar likið rak að landi,
var það iklætt búningnum, og
voru allir fylgihlutir fastir við
hann, hnifur, gleraugu og annað.
Það eina sem vantaði.voru tveir
súrefniskútar af þrem. sem
Gunnar heitinn var með, er hann
fór niður til að leita að bandarisku
flugvélinni, sem þarna hafði
nauðlent nokkrum dögum ábur.
Likið var flutt til Hafnarfjarð-
ar, þar sem það var krufið, en
búningurinn og kúturinn voru
sendir til rannsóknarlögreglunn-
ar þar.
Innihald kútsins verður sér-
staklega rannsakað eftir helgina,
en menn sem eru vanir froskköf-
un hafa haldiö þvi fram, að mögu-
leiki sé á, að i kútnum hafi verið
eitthvað annað en það(sem þar á
að vera. Slysið hafi gerzt á svo
litlu dýpi, að Gunnar hafi átt að
hafa alla möguleika á að komast
upp með þvi að leysa lifbeltið,
sem hann var með um mittið, en
þó tókst honum ekki.
Skýrslur um niðurstöður
rannsóknarinnar verða ekki til-
búnar fyrr en eftir nokkrar vikur,
en jarðaför Gunnars heitins verð-
ur gerð frá Fossvogskapellu eftir
hádegi n.k. þriðjudag.
kennari árið 1922, en Sigurvin
1923. Voru þau i Ólafsvik fyrstu
hjúskaparárin við kennslu, og var
Sigurvin skólastjóri barnaskólans
i Ólafsvik 1923 til 1932. Þaðan
fluttust þau til Reykjavikur og
hafa búið þar siðan, að undan-
teknum þeim árum, þegar þau
bjuggu að Saurbæ i Rauðasands-
hreppi i V-Barðastrandasýslu.
Sigurvin var kjörinn á þing fyrir
Barðstrendinga 1956, varð svo
þingmaður Vestfirðinga við kjör-
dæmisbreytinguna 1959, og sat á
þingi til ársins 1971. Sigurvin hef-
ur gegnt fjölda trúnaðarstarfa
auk þingmennskunnar, var gjald-
keri og siðar framkvæmdastjóri
um tima, oddviti hreppsnefndar
Ólafsvikurhrepps og sat lengi i
miðstjórn Framsóknarflokksins.
— Af öllum þessum störfum
held ég, að kennslan hafi verið
mér hugfólgnust, sagði Sigurvin.
Samskipti við börn og unglinga
hafa verið okkur hjónunum mikið
ánægjuefni.
— I minum hjúskap hefi ég
verið gift kennara, framkvæmda-
stjóra og Alþingismanni, sagði
Jörina og mitt álit er, að það
bezta sé að vera kennarafrú.