Tíminn - 02.10.1973, Blaðsíða 9

Tíminn - 02.10.1973, Blaðsíða 9
Þriðjudagur 2. október 1973. TtMINN 9 Útgefandi: Framsóknarflokkurinn Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ititstjórar: Þór- arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif- stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif- stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug- lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuði innan lands, i lausasölu 22 kr. eintakið. Blaðaprent h.f - Iðnaðurinn, sem er útundan Það var ljóst, þegar Island gerðist aðili að Efta, að það myndi skapa margvislega erfið- leika þeim iðnfyrirtækjum, sem framleiða aðallega fyrir innlendan markað, þegar toll- vernd sú félli niður til fulls, sem þau hafa notið hingað til. Sú hefur orðið reynslan annars stað- ar, þar sem likt hefur verið ástatt. Þessi áhrif hafði t.d. Eftaaðildin i Noregi. Á timabilinu 1959-1970 minnkaði hlutdeild norskra iðnfyrir- tækja i heimamarkaði úr 58% 138% fyrstu árin eftir inngönguna i Efnahagsbandalagið. Eins og er, framleiðir meginþorri islenzkra iðnfyrirtækja fyrir heimamarkað. Útflutning- ur iðnvara hefur nokkuð aukizt siðustu árin, og aðildin að Efnahagsbandalaginu ætti heldur að bæta stöðu hans. En það tekur tima að ryðja sér braut á erlendum markaði. Hingað til hafa það verið aðalviðbrögð is- lenzkra stjórnvalda við þeim vanda, sem hér er fyrirsjáanlegur, að gera ráðstafanir til að efla útflutningsiðnaðinn. Fyrrv. rikisstjórn stofnaði sérstakan útflutningssjóð i þessu skyni, og núv. stjórn hefur stofnað iðnrekstrar- sjóð, sem á eingöngu að veita lán til út- flutningsiðnaðarins. Þá hefur Seðlabankinn hingað til framkvæmt lögin um veðlán iðnaðarins aðallega á þá leið, að kaupa fram- leiðsluvixla af útflutningsiðnaðinum. Allt er þetta góðra gjalda vert og ber að meta að verðleikum. Það er vissulega nauðsynlegt að styðja útflutningsiðnaðinn. En það má ekki verða til þess, að iðnaðurinn, sem vinnur fyrir heimamarkaðinn.gleymist. Hér er um að ræða meginhluta islenzks iðnaðar, eins og hann er i dag. Ef hann verður fyrir verulegu áfalli, munu hundruð manna missa atvinnu, og margt af þvi er fólk, sem búið er að fá mikilsverða þjálfun, sem hvergi kæmi þá ef til vill að not- um. Þetta myndi einnig hafa óhagstæð áhrif á gjaldeyrisskiptin við útlönd. Menn verða að gera sér grein fyrir þvi, að það er engu veiga- minna að spara þjóðinni gjaldeyri en að afla hans. Mál iðnaðarins hljóta að verða meðal aðal- mála á næsta þingi. Afstaða þingsins verður að sýna, að iðnaðurinn, sem framleiðir fyrir heimamarkað, sé ekki hafður útundan. Útvegurinn þarf sitt Sú hugdetta Magnúsar Kjartanssonar iðnaðarmálaráðherra að stofna einn alls- herjarverðjöfnunarsjóð fyrir atvinnuvegina, hefur vakið óþarfa úlfaþyt i herbúðum stjórnarandstöðunnar. Hún telur hana fyrir- boða um, að rikisstjórnin ætli að breyta eitthvað núgildandi lögum um verðjöfnunar- sjóði sjávarútvegsins. Vitanlega hefur það ekki komið til tals, enda öllum ljóst, að sjávarút- vegurinn þarf sitt. Reynslan hefur lika sýnt,að yfir honum vofa meiri sveiflur en nokkurri annarri atvinnugrein. ERLENT YFIRLIT Frjálslyndir sigur vissir í Bretlandi Landsfundur þeirra vakti mikla athygli Þingflokkur Frjálslynda flokksins eftir kosningasigrana í sumar. Fremst á myndinni er formafturinn, Jercmy Thorpe. t FYRRI viku hélt Frjáls- lyndi flokkurinn i Bretlandi hinn árlega landsfund sinn i Southport. Filhdur þessi ein- kenndist af óvenjulegri bjart- sýni. Það er að Visu ekki nýtt, að leiðtogar Frjálslynda flokksins geri sér vonir um að endurreisn hans sé i nánd, en þær hafa jafnan brugðizt. Að þessu sinni er bjartsýnin hins- vegar byggð á öllu gildari rök- um en áður. t átta siðustu aukakosningum til þings, sem fram hafa farið i Bretlandi, hefur flokkurinn unnið i fjór- um. Hann hefur þvi orðið 10 þingmenn i stað 6, sem hann fékk kjörna i þingkosningun- um 1970. t héraðs- og borgar- stjórnarkosningum, sem fóru fram siðastl. vor, bætti hann við sig um 1000 fulltrúum, en flokksforustan hefur lagt gifurlegt kapp á það að undan- förnu að treysta undirstöðu flokksins á þann hátt að efla hann á sviði héraðs- og borgarmálefna. Siðast, en ekki sizt, er svo það, að undan- gengnar skoðanakannanir hafa sýnt, að fleiri kjósendur hyggjast nú kjósa hann en nokkru sinni eftir 1920, eða nær 30% kjósenda. Ihalds- flokkurinn er aðeins örlitið hærri, en Verkamanna- flokkurinn nokkru hærri. Fylgisaukning Frjálslynda flokksins er fyrst og fremst á kostnað Ihaldsflokksins, en Verkamannaflokkurinn hefur einnig misst fylgi til hans. A LANDSFUNDINUM i Southport snerust umræðurn- ar að sjálfsögðu mjög um það, hvernig flokkurinn gæti bezt hagnýtt sér hið nýja viðhorf. Meðal annars var rætt um, hvort flokkurinn ætti að stefna að þvi að fá oddaaðstöðu á þingi eftir næstu kosningar og leggja þvi aðaláherzlu á þau kjördæmi, sem eru sigurvæn- legust fyrir hann, eða hvort hann ætti að bjóða fram i svo mörgum kjördæmum, að hægt væri að sýna fram á, að hann stefndi að meirihluta á þingi. Siðari stefnan varð ofan á, og er nú takmark flokksins að bjóða fram i a.m.k. 500 kjör- dæmum. Með þvi að velja þennan kost, getur flokkurinn komizt hjá þvi að segja, hvort hann kýs heldur samstarf við Verkamannaflokkinn eða íhaldsflokkinn. Nokkuð var deilt um það, hvort flokkurinn ætti heldur að beita sókn sinni gegn Ihalds- flokknum eða Verkamanna- flokknum. Trevor Jones, sem hefur átt mestan þátt i að skipuleggja hina nýju sókn flokksins á sviði sveita- og borgarstjórna, vildi að flokkurinn beindi aðallega geiri sinum að Verkamanna- flokknum og stefndi að þvi að ná sæti hans i brezkum stjórn- málum. Niðurstaðan varð helzt sú, að flokkurinn skyldi beina sókn sinni gegn báðum núverandi aðalflokkunum, Ihaldsflokknum og Verka- mannaflokknum. Það væri bersýnilegt, að þjóðin væri orðin þreytt á þeim báðum og teldi stjórn þeirra beggja hafa misheppnazt. Þetta sæist gleggst á þvi, að Verka- mannaflokkurinn hefði ekki hagnazt neitt á óvinsældum rikisstjórnar Ihaldsflókksins. DÓMAR blaðamanna, sem fylgdust með þinginu, eru yfirleitt á þá leið, að það hafi tekizt vel. Það hafi t.d. haft mikið að segja, hvernig for- ustumenn flokksins hafi komið fram. Þeim hafi tekizt að skapa þá mynd, að þeir væru i senn umbótasinnaðir og ábyrgir. Ekki sizt hafi for- maður þingflokksins, Jeremy Thorpe, fullnægt þessari mynd. Allt bendi þvi til þess, að hann muni reynast full- komlega jafnoki þeirra Heaths og Wilsons i þeirri stjórnmálahrið, sem sé fram- undan. Fulltrúar samtaka ungra manna i flokknum, sem oft hafi verið uppivöðslusamir á landsfundunum, hafi nú set- ið á strák sinum og ekki haldið fram sérskoðunum sinum. Eining og samhugur hafi þvi einkennt meira þennan lands- fund flokksins en átt hafi sér stað um langt skeið. Landsfundurinn samþykkti mjög itarlega stefnuskrá. Þar ber einna hæst, að flokkurinn vill stefna að þvi aö koma á hlutfallskosningum. Hann hef- ur ærna ástæðu til þessa, þar sem hann fékk 2 millj. at- kvæða i siðustu kospingum, en ekki nema sex þingmenn, og hann hefði ekki þurft að missa nema 7000 atkvæði til þess að fá engan þingmann kjörinn. Þá vill flokkurinn að Skotland og Wales fái sérstök þing og að heimastjórn annarra lands- hluta sé einnig mjög aukin, eða m.ö.o. að dreifa valdinu sem mest um landið. Flokkur- inn lýsti fylgi sinu við viðtækt atvinnulýðræði, aukin réttindi kvenna, auknar tryggingar, lögbundin lágmarkslaun og stórauknar framkvæmdir i húsnæðismálum. Þá benti hann á ýmis úrræði til að sporna gegn verðbólgu, en for- ingjar hans tóku þó fram, að þeir kynnu ekki ráð til að stöðva hana, en hinsvegar mætti með ýmsum aðgerðum draga úr vexti hennar, en það hefði bæði stjórn Wilsons og stjórn Heaths vanrækt. Flokkurinn tók afstöðu gegn viötækri þjóðnýtingu en viður- kenndi, að hún gæti átt rétt á sér i vissum tilfellum. ÞAÐ kom strax i ljós, eftir að landsfundinum lauk, að stóru flokkarnir höfðu vaxandi beyg af honum. Heath for- sætisráðherra hélt ræðu á stjórnmálafundi rétt á eftir og réðst einkum á Frjálslynda flokkinn. Hann hélt þvi sér- staklega fram, að fylgisaukn- ing Frjálslynda flokksins myndi fyrst og fremst verða Verkamannaflokknum til framdráttar, og gæti þannig tryggt honum stjórnina á næsta kjörtimabili. Þeir, sem væru að kjósa Frjálslynda flokkinn, væru raunverulega aö stuðla að yfirráðum Verka- mannaflokksins. Þótt siðustu skoðana- kannanir styðji þessa kenn- ingu Heaths, fer fjarri þvi, aí fylgisaukning Frjálslynda flokksins valdi honum ekki áhyggjum. Hún gæti einnig orðið Verkamannaflokknum hættuleg. Þetta fer þó senni- lega mest eftir þvi, sem gerist á ársþingi Verkamanna- flokksins, sem verður haldið i þessari viku. Það gæti orðið vatn á myllu Frjálslynda flokksins, ef þing Verka- mannaflokksins samþykkti mjög róttæk þjóðnýtingar- áform. Þess vegna vinnur Wil- son nú að þvi af öllu megni að koma i veg fyrir slikt. Úrslit þessa máls á þingi Verka- mannaflokksins getur ráðið verulegu um það, hvort sigur- ganga Frjálslynda flokksins heldur áfram eða ekki. Þ.Þ. —Þ.Þ.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.