Tíminn - 28.11.1973, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miðvikudagur 28. nóvember 1973.
Rannsókn Kleifarvatnsmólsins er ólokið:
Eitt tækið vestrænt
en selt til Rússlands
Upplýsingar Olafs Jóhannessonar ó
ÓLAFUR Jóhannesson, forsætis-
og dómsmálaráöherra, svaraöi i
gær fyrirspurn frá Ellert Schram
um niðurstööur rannsóknar
vegna móttökutækja, sem fund-
ust i Kleifarvatni fyrri hluta
septembermánaðar sl. i svari
sinu sagöi Ólafur Jóhannesson
Er tilkynnt hafði veriö um
þennan tækjafund til lögreglunn-
ar, fór fram lögreglurannsókn um
þetta efni við bæjarfógetaemb-
ættiö i Hafnarfirði,og voru teknar
skýrslur af allmörgum aðilum,
sem tekiö höföu þátt i fundi tækj-
anna og flutningi, en svo sem
fram h&furkomiði blaðafrásögn-
um, voru það menn að æfingum i
svonefndum froskmannabúning-
um, sem fundu tækin á allmiklu
dýpi i Kleifarvatni. Ennfremur
sendi bæjarfógetaembættið tækin
til skoðunar hjá Landssima Is-
landsog fékk skýrslu sérfræðinga
OKT hafa veriö uppi raddir meöal
öfundarmamia stúdenta (öfunda
hvaö?). aö sá lýöur liggi I leti á
slyrkjum og lánum. Fyrir ófróöa
mætti c.t.v. upplýsa, aö nám cr
vinna og aftur vinna, og undir-
staöa velferöar er raunhæf þekk-
ing, sem menn afla sér með
mcnnlun, er öllum slcndur nú til
boöa á islandi.
Rannsóknir hala leitt i ljós,
að margir háskólamenntaðir
menn, sem hafa evlt bæði fé og
tima, að ótalinni mikilli vinnu, i
að afla sér menntunar innan
múra grárrar stofnunar, ná seint
i skottið á iðnaðarmanninum,
sem fer út i atvinnulifið 19 ára að
aldri eða fyrr, hvað lifskjör snert-
ir. Standist likamleg og andleg
heilsa manna það álag, sem 20
ára nám eða meira krefst, þá
byrjar atvinnulifið með þungum
skuldaböggum, og beztu ár
ævinnar eru horfin. Hegar úr
þessari rúllupylsupressu úrelts
prófakerfis er komið, þjáist
annar hver maður af súrum
maga, og sumir enda i stóra hvita
húsinu við sundin blá, oft með
sorglegum endalokum. Þeir, sem
ekki ganga þennan hála og krók-
ótta stig, er menntavegur kallast,
ættu að spara sér stóryrðin i garð
stúdentanna, enda alger óþarfi.
Allir, sem hafa áhuga á, komast i
H.t., og þvi fleiri þvi betra.
Oldungadeild M.H. sér fyrir þvi.
Til að auðvelda mönnum að
stunda þaö nám, sem þeir óska,
geta þeir fengið lán úr lánasjóði
námsmanna (LIN). Það er vissu-
lega mikilvæg stofnun, þótt hún
Landssimans um tækin.
— Ekki kom fram við rann-
sóknina,með hverjum hætti tækin
heföu komizt á þann stað, er þau
fundust, né heldur hverjir hefðu
haft þau undir höndum. Skýrslur
þessar voru sendar saksóknara
rikisins frá bæjarfógetanum i
Hafnarfirði, en voru þaðan
sendar dómsmálaráðuneytinu,
sem siðan sendi þær til skoðunar i
utanrikisráðuneytinu, og eru þær
þar enn i athugun.
Segja má, að tilefni þess, að
ráðuneytin hafa fengið skýrslurn-
ar til skoðunai;séu blaðaskrif, þar
sem fram hafa komið grunsemdir
um, að tækin hafi komið úr vörzlu
erlends sendiráðs. — Minna má á
i þessu sambandi, að starfsmenn
erlendra sendiráða verða, sam-
kvæmt alþjóölegum reglum, ekki
kallaðir fyrir rétt i þvi riki, þar
sem þeir eru starfandi.
— Til nánari upplýsinga um
■sé ekki gallalaus, fremur en aðr-
ar slikar. Henni fylgir endalaust
pappirsflóð og vottoröavesen. Ef
námsmaður erlendis á ekki ein-
hvern ættingja eða vin, sem
getur staðið i þvi brölti að hlaupa
milli banka, LIN og pósts, þá er
hann illa staddur. Það er næsta
furðulegt, hve litil samvinna er
milli gjaldeyrisdeildanna og LIN.
Ef vel ætti að vera, ætti að leggja
yfirfærslur inn á bankareikning
nemanda i viðkomandi náms-
landi.
Þegar sótt er um lán úr LIN, er
nemandi spurður um sumartekj-
ur, og siðan fer lánsfjárhæðin að
miklu leyti eftir þeirri upphæð,
m.ö.o. viðkomandi er hegnt fyrir
að vinna. Sá, sem ekki getur eða
nennir aö vinna, fær hærra lán.
Hérerpotturbrotinn. Rétt væri að
ákvarða grunnupphæð láns án til-
lits til sumartekna, og siðar mætti
taka inn ýmsar aðstæður, svo
sem börn. Skörin fer þó fyrst að
færast upp i bekkinn, ef farið
verður að flokka menn niður eftir
þvi, hvort pabbi greiðir háa
skatta eða ekki, þvi það veit hver
tslendingur, að rikisbubbi og
skattgreiðandi er ekki það sama.
Dagblöðin ættu að birta i heild
sinni nýtt frumvarp til laga um
námslán og námsstyrki, svo að
almenningur geti kynnt sér það.
Liklega er leitun að þeim há-
skólastúdentum, sem búa heima
nú til dags, og vafamál er, hvort
feður þeirra (þótt e.t.v. rikir séu)
ausi i þá peningum.
Viðast erlendis eru lán stúdenta
á ábyrgð rikisins. tslenzkir stú-
Alþingi í gær.
þessi tæki, sem fjallað er um i
fyrirspurninni, má visa til þess,
sem segir i skýrslu sérfræðinga
Landsimans. Kemur þar fram, að
ætla megi, að flest tækin séu af
rússneskri gerð, en þó einstök
tæki frá Vestur-Evrópu. Um eitt
þeirra tækja mun vera upplýst
frá framleiðanda, að það hafi
verið selt til Rússlands frá fram-
leiðandanum. Letur hefur verið
máð af ýmsum tækjanna, en þau
eru ýmist viðtæki fyrir ýmis
tiðnisvið, örbylgjumóttökutæki
eða segulbandstæki. Póstur og
simi hefur ekki fjallað um inn-
flutning tækjanna. Ekkert hefur
verið i ljós leitt, sem tengir þetta
neinu ákveðnu sendiráði. tvo sem
áður segir, eru skýrslur þessar
enn til skoðunar hjá dóms-
málayfirvöldum og utanrikis-
ráðuneytinu, og tel ég ekki
ástæðutil að ræða málið frekar,
eins og það liggur nú fyrir.
dentar verða aftur á móti að leita
til vina eða vandamanna, og þá
oftast foreldra sinna, i þessu til-
liti. A þessu mætti gjarna verða
breyting, svo ekki þurfi að
iþyngja ættingjum námsmanna
með óþarfaáhyggjum, né náms-
manni sjálfum. Um þetta atriði
hafa verið uppi háar kröfur, en
þeim ekki verið sinnt ennþá.
Það er misjafn sauöur i mörgu
fé, einnig i stúdentahjörðinni.
Taka verður tillit til eðlilegs
námstima að mati viðkomandi
stofnunar, þegar um eðlilegan
námsárafjölda þess, sem náms-
lána nýtur, er að ræða. Það er
ekki rétt gagnvart hinum al-
menna skattgreiðanda, að stú-
dent lifi á láni án þess að gera
neitt, eins og komið hefur fyrir.
Með þessu er nú nokkuð fylgzt, og
er það vel. Þó verður seint á móti
utanferðum i eitt ár eða svo eftir
stúdentspróf spornað, þar sem
menn eyða láni og styrk i flest
annað en að læra, en eru þó inn-
ritaðir i einhverja menntastofn-
un.
Samkvæmt fjárlögum næsta
árs koma námslán einungis
til meðað fullnægja að meðaltali
78% af áætlaðri námsfjárþörf, en
það er að sjálfsögðu of litið. I
stuttu máli:
— Auðvelda þarf fyrirkomulag
á afhendingu láns, t.d. með beinni
yfirfærslu til viðkomandi náms-
lands.
— Námsmanni skal ekki „refs-
að” fyrir að vinna i leyfum með
lækkuðu láni.
— Rikisábyrgð á lán er nauð-
synleg.
Nánismenn i
Oulu í Finnlandi
nóvember 1973.
Karl Tryggvason
Kristfn Jónsdóttir,
Málfriður Kristjánsdóttir,
Óli Il ilmar Jónsson.
Eftirfarandi fyrirspurnir
hafa verið lagðar fram:
Til iðnaðarráðherra um
málefni útflutningsiönaðar og
lagmetis.
Frá Heimi Hannessyni.
1. Hafa ákvarðanir verið
teknar af hálfu stjórnvalda
um greiðslur til útflytjenda
iðnaðarvarnings og lagmetis
vegna gengistaps þessara
aðila i sambandi við gengis-
breytingar þessu ári?
2. Ef slikar ákvarðanir hafa
ekki verið teknar, er þeirra að
vænta á þessu ári:
Til dómsmálaráðherra um
embætti umboðsmanns
Alþingis.
Frá Pétri Sigurðssyni.
Hvað liður framkvæmd
ályktunar Alþingis, sem sam-
þykkt var á Alþingi 16. mai
1972, um undirbúning lög-
gjafar um embætti umboðs-
manns Alþingis?
Til Samgönguráðherra um
Aðaldalsflugvöll og flug-
samgöngur við Kópasker.
Frá Heimi Hannessyni.
1. Eru uppi fyrirætlanir um
endurbætur á aðstöðu á Aðal-
dalsflugvelli?
2. Hyggjast stjórnvöld beita
sér fyrir þvi, að áætlunarflug
verði hafið aftur til Kópa-
skers?
Til forsætisráðherra um störf
stjórnarskrárnefndar.
Frá Matthiasi Bjarnasyni.
1. Hvað liður störfum
stjórnarskrárnefndar?
2. Hvað hefur nefndin haldið
marga fundi, og hvenær voru
þeir haldnir?
3. Eru likur á, að nefndin ljúki
störfum fyrir þann tima, sem
ætlað er, að minnst verði
ellefu hundruð ára afmælis
Islandsbyggðar á næsta ári?
Til iðnaðarráðherra um raf-
orkumál á Snæfellsnesi.
Frá Benedikt Gröndal.
Hvenær er þess að vænta, að
Snæfellsnes verði tengt við
Andakils- og Landsvirkjanir
eða aðrar umbætur verði i raf-
orkumálum Snæfellinga?
Til iðnaöarráðherra um hitun
húsa með raforku.
Frá Friðjóni Þóðarsyni.
Hvað liður framkvæmd á
þingsályktun um hitun húsa
með raforku, sem samþykkt
var i neðri deild Alþingis 1.
mars 1971?
Til landbúnaöarráðherra um
verðlagningu rikisjarða.
Frá Ólafi G. Einarssyni.
1. Hefur landbúnaðarráðherra
sett sér einhverjar ákveðnar
reglur til þess aö fara eftir viö
ákvörðun söluverðs rikis-
jarða?
2. Ef svo er, hverjar eru þær
reglur, og eru þær breytilegar
eftir þvi, hvort kaupandi er
sveitarfélag eða einstakl-
ingur?
3. Er ákvörðun um söluverð
rikisjarðar i hendi land-
búnaðarráðherra eins?
Til samgönguráðherra um
hafnamál.
Frá Karli St. Guðnasyni.
Hvenær er fyrirhugað að
ljúka við þær framkvæmdir
við landshöfnina Keflavik,
sem rannsóknir hafa leitt i
ljós, að géra þarf, svo að
höfnin i Ytri-Njarðvík verði
nothæf?
Sjálfvirka simakerfið
Björn Jónsson, samgöngu-
ráðherra, svaraði á þriðjudag
fyrirspurn frá Jóni Ármanni
Héðinssyni um sjálfvirka
simakerfið á Suðurnesjum,
sem Jón taldi ekki i nógu góðu
lagi.
1 svari Björns kom fram, að
unnið er að margvislegum
endurbótum á simakerfinu.
Ráðherrann sagði, að viða
væri ástandið slæmt i
simakerfinu, en orsökin væri
sú, að ekki hafa verið leyfðar
nægjanlegar fjárfestingar til
aö auka við kerfið og endur-
bæta. Vandamáliö væri að fá
nægjanlegt fjármagn.
Fjórðungssjúkrahúsið
á Akureyri
Halldór E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra, svaraði á
þriðjudag fyrirspurn frá
Lárusi Jónssyni um það, hvers
vegna fjármálaráðuneytið
hefði ekki enn veitt fram-
kvæmdaleyfi við Fjóðrungs-
sjúkrahúsið á Akureyri.
Halldór E. Sigurðsson sagði,
að byggingaráætlanir hefðu
borizt i ágústmánuði og þyrfti
engan að undra, þótt það tæki
byggingadeild ráðuneytisins
nokkrun tima að yfirfara
áætlanir um fjárfestingu upp á
annan milljarð króna. Hins
vegar myndi verða séð til
þess, að þessi nauðsynjafram-
kvæmd fengi fjármagn og að
byggingahraðinn verði sá,
sem hagkvæmastur getur
talizt þegar allar aðstæður eru
Ihuga hafðar. Það væri ekkert
nýtt að fjármálaráðuneytið
samþykkti ekki allar tillögur,
sem frá ráðuneytum koma. Ef
það gerði það væru fjárlögin,
sem mörgum þætti of há, ekki
27 milljarðar heldur 54.
Breyting á lækna-
lögum
Lagt hefur verið fram
stjórnarfrum varp um
breýtingu á læknalögum.
Meginbreytingin i frum-
varpinu frá gildandi lögum er
sú, að islenzkt rikisfang verði
ekki lengur skilyrði fyrir
veitingu lækningaleyfis.
Á að liðsinna
stúdentum?
Æðarfugl —
eða örn, hrafn, svartbakur
Hvað gerir ríkisvaldið?
DÝRASTA vara, sem fram-
leidilerá tslandi er æðardúnn
og fyrir hann er óþrjótandi
markaöur bæði innanlands- og
utan. Við skyldum ætla, að
þjóðarforustan t.d. alþingis-
menn og rikisstjórn hefðu
áhuga á að framleiðsla á
þessari dýrmætu vöru væri
aukin I stórum stil, sem er
mjög auðvelt. Það er aö gera
æðarvarp að stórri, arðsamri
búgrein. En það er nú eitt-
hvað annað en að þannig sé
staðiö að þessum málum af
þjóðfélagsins hálfu.
Nú litur út fyrir, ef svo fer
sem horfir, að æðarfuglinn
verði aldauða eftir nokkur ár
eða áratugi.
A6 æðarfuglinum sækir
vargur, sem drepur meiri
partinn af ungum hans. Fyrst
má telja svartbakinn, sem
viða hirðir 80-90% af
ungunum. Oft fær hann sér 2-3
i máltið. Hrafninn er viða til
skaöa að ógleymdri landplág-
unni sjálfum minknum, sem
Alþingi samþykkti að flytja
inn, ekki þótti nóg að hafa
villimink. Vitanlega getur
alltaf sloppið út úr búrum, ef
þau t.d. fykju ofan af dýrunum
eða óþokkar slepptu þeim út.
Orn getur lika verið hættu-
legur i varpi, en hann er nú
svo fátiður og virðist ekkert
biða hans nema aldauði, þó að
til séu i landinu um 50 pör.
Ef bjarga á æðarfuglinum
verður af opinberri hálfu að
hefja allsherjar sókn gegn
svartbaki, sem einnig er skað-
valdur i laxa- og silungs-
veiðum. Aðeins eitt ráð virðist
vera til og það er eitrun eða
svæfing. En það hefur aldrei
fengizt, vegna þess að þessir
fáu ernir væru þá i hættu. Eins
og.fyrr segir er litil von til
þess, að þessi litli arnarstofn
verði langlifur, en þá er um
val að ræða, hverju á að fórna
æðarfuglinum eða erninum.
Það val virðist auðvelt. Ef
svartbaki og minki væri
útrýmt að mestu, mætti á
skömmum tima margfalda
æðarvarpið og dúntekjuna.
Frægasta dæmið er hjá Gisla
á Mýrum i Dýrafirði. Þar sem
með frábærri hirðingu og
umhyggju hefur raunverulega
verið búið til mikið æðarvarp
á melum og móum við sjóinn.
og minkur
Allar Breiðafjarðareyjar, nes
og flóar gætu verið þéttsetnar
æðarfugli ef ungarnir fengju
að lifa og alast upp. Æðarfugl
getur orðið gamall og verða þá
kollurnar stundum
gráhærðar.
Fyrir áratug var talið um að
allur æöardúnn væri um 4,000
kg, nú er hann varla yfir 1.500
kg-
Visir segir nýlega i grein um
þetta mál: ,,Til marks um
hversu alvarlegt ástandið er
orðið, var þess getið, að nú
teldust vera 1 til 2 ungar á
móti 10 kollum aðhausti.ená
Norðurlöndum voru a.m.k. 2
ungar á kollu að hausti. Er
það afar óþægileg staðreynd
að svartbakurinn étur nú
meirihluta þeirra unga, sem
koma úr hreiðri. I vor átu
hrafnar 12-15 þúsund egg i
Æðey”.
Á stórbýlinu Brokey var
eftir aldamót 80 punda varp,
nú er það komið niður i örfá
kg. I mörgum suðureyjum
Breiðafjarðar er ekki álitið
svara kostnaði að leita að dún.
Þannig er nú ástandið i
þessum málum og opinberir
aðilar verða nú að taka til
höndum. Það borgaði sig að
eyða andvirði eins skuttogara,
til þess að losna við svart-
bakinn. Það þarf ekki að fóðra
æðarfuglinn, hann sér um það
sjálfur. Togari þarf bæði
menn og oliu og hvort tveggja
er dýrt.
Við sjáum hvað máttar-
völdin gera, þetta er ekki
ómerkara mál, en landhelgis-
málið..
Hjálmtýr Pétursson.