Fréttablaðið - 23.01.2005, Blaðsíða 19

23. janúar 2005 SUNNUDAGUR
60 x 60 sm
Handlaugar
19.900,-
Verð frá: 29.900,-
E
i
n
n

t
v
e
i
r

o
g

þ
r
í
r

2
8
7
.0
3
8
Verð: 58.000,-
39.900,-
ÚTSALA
Vaskar
Sturtuhausasett
Verð frá: 7.990,-
3.990,-
Verð: 11.900,-
7.900,-
Salerni
Handklæðaofnar
60 x 120 sm
Verð: 29.900,-
19.900,-
á hreinlætistækjum
Hvítur:
Verð: 39.900,-
29.900,-
Króm:
Verð: 14.900,-
9.999,-
Blöndunartæki
Frábært úrval blöndunartækja
9.999,-
Verð: 15.900,-
Verð: 7.990,-
4.900,-
Verð: 9.900,-
4.900,-
Skatastaðavirkjun
Villinganesvirkjun
Brúarvirkjun
Urriðafossvirkjun
Holtavirkjun
Hvammsvirkjun
Blönduvirkjun
Krafla-Námafjall
Reykjanes og Svartsengi
Hengill
Brennisteinsfjöll
Krýsuvík
Hrafnabjargavirkjun
Þeistareykir
Blanda
Jökulsá austari
Skjálfandafljót
Jökulsá á Fjöllum
Jöku
lsá á
Da
l
Jök
uls
á í
F
ljó
tsd
al
Sk
af
tá
Tu
ng
na
á
M
ar
ka
rfl
jó
t
Þj
ór
sá
Þjó
rsá
Ka
lda
kv
ísl
K
ví
sl
av
ei
ta
Norðlingaölduveita
Kárahnjúkavirkjun
Markarfljótsvirkjanir
Laxárvirkjun
Skaftárveita
Selvogsbanki
Mikilvægasta
hrygningarsvæði
þorsks við Ísland
Hólm
sá
V
es
tu
rö
ræ
fi
Hvítá
H
ví
tá
A
ldeyjarfoss
Hágönguvirkjun
Fljótshnjúksvirkjun
Kortið sýnir virkjunarkosti 1. áfanga Rammaáætlunar um nýtingu vatnsafls og jarðvarma, útg. af iðnaðar- og viðskiptaráðuneytinu 27. nóvember 2003.
Jökulsá vestari
Ar
na
rd
al
sv
irk
ju
n
Þjó
rsá
rve
r
Búrfell I og II
Núpsvirkjun
Sultartangavirkjun
Búðarhálsvirkjun
Hrauneyjafossvirkjun
Vatnsfellsvirkjun
Sigölduvirkjun
Langisjór
Torfajökulsvirkjanir
Skaftárvirkjun
Hólmsárvirkjun
10 km
Áhrifasvæði jarðvarmavirkjana
Lón í rekstri
Fyrirhuguð lón
Háhitasvæði
Miðhálendið skv. Skýrslu Samvinnunefndar um skipulag miðhálendisins.
Fyrirhugaðar háspennulínur - áhrifasvæði raflína og vega eru ekki sýnd á kortinu.
Orkuver
Umhverfisáhrif vatnsaflsvirkjana ná út í haf og geta haft áhrif á
hrygningar- og uppeldissvæði nytjafiska.
Möguleg áhrifasvæði vatnsaflsvirkjana
afmörkuð skv. skilgreiningu á ósnortnum víðernum í lögum um náttúruvernd
nr. 44 1999. Viðmið löggjafans er að til þess að hægt sé að njóta einveru og náttúru,
þurfi að vera „í a.m.k. 5 km fjarlægð frá mannvirkjum og öðrum tæknilegum
ummerkjum, svo sem raflínum, orkuverum, miðlunarlónum og þjóðvegum“.
Í reynd yrði sjónrænt áhrifasvæði oft víðáttumeira á miðhálendinu, en stundum
innan við 5 km þar sem ár renna í þröngum dölum.
M eð þessu korti erum viðað hvetja fólk til aðskoða heildarmyndina.
Við viljum að fólk spyrji sig
hvert við erum að stefna og
minnum á að það er aldrei of
seint að skipta um stefnu,“ segir
Ásta Arnardóttir verkefnis-
stjóri Íslandskortsins sem gefið
var út á föstudag. Kortið sýnir
áhrif stóriðju á Íslandi eftir
fimmtán ár ef áætlanir stjórn-
valda ná fram að ganga. Í tilefni
útgáfunnar var blásið til kynn-
ingarfundar á Hótel Borg sem
var fjölsetinn. Tíu náttúru-
verndarsamtök hvaðanæva af
landinu komu að gerð kortsins
sem var unnið í sjálboðavinnu.
Áhrif vatnsfallsvirkjana ofmetin
Á kortinu er gengið út frá
Rammaáætlun um nýtingu
vatnsafls og jarðvarma, 1.
áfanga, sem iðnaðar- og við-
skiptaráðuneytið gaf í árslok
2003. Þar kemur fram að mest
áhersla hafi verið lögð á vatns-
aflsvirkjanir, sem séu einföld-
ustu en um leið skaðlegustu
virkjanakostir í ljósi umhverfis-
áhrifa. Þá segir Ásta að áhrif
vatnsfallsvirkjana séu ofmetin.
„Til að ná markmiðum sínum
þurfa yfirvöld að virkja allar
helstu jökulár landsins. Orkan
sem fæst úr vatnsfallsvirkjunum
er mjög lítil miðað við þá gríðar-
legu eyðileggingu sem þær hafa í
för með sér á miðhálendinu.“
Ásta segir að í Rammaáætlun
séu mikið af upplýsingum um
mögulega virkjunarkosti „og við
spyrjum hvernig ætla stjórn-
völd að nota þessar upplýsing-
ar? Það kemur til dæmis fram
að jarðvarmavirkjanir eru jafn
hagkvæmar og vatnsaflsvirkj-
anir en hafa þann kost fram yfir
að þær valda ekki nærri jafn
miklum umhverfisspjöllum.“
Ásta segir að djúpborun sé
valkostur sem lofi góðu þar sem
rannsóknir bendi til þess að
orkugeta þeirra geti verið fimm
til tíu sinnum meiri en vatns-
aflsvirkjana og umhverfisá-
hrifin þó langtum minni. „Djúp-
borun er spennandi verkefni og
það þarf að gefa því góðan tíma
að rannsaka hana og leggja í það
fé.
Það væri skynsamleg stefnu-
breyting af hálfu stjórnvalda ef
þau væru tilbúin að gefa sér
tíma til að rannsaka djúpboranir
og velja virkjunarkosti í um-
hverfisflokki A.“ ■
Eftirmyndir fremur en frummyndir
Þorvaldur Þorsteinsson, rithöfundur og myndlistar-
maður hélt erindi á kynningarfundinum á Hótel
Borg. Þorvaldur gerði að umtalsefni sínu það gildis-
mat sem hann telur að liggi að baki stóriðju. Hann
sagði að í samtímanum væru eftirmyndir taldar
dýrmætari en frummyndir og nefndi sem dæmi að
það myndi eflaust valda meiri usla ef náttúrumál-
verkum eftir Jóhannes Kjarval eða Ásgrím Sveins-
son og aðra meistara væru eyðilögð, frekar en
þegar náttúran sjálf er eyðilögð. „Við borgum
mönnum jafnvel fyrir að eyðileggja hana.“
Þorvaldur segir að ágæti manns og náttúru væri
ekki metin út frá þeirra eigin kostum. „Maðurinn
og náttúran eru skilgreind út frá skorti, það er út
frá því sem vantar uppá en ekki út frá hver eða
hvað þau eru. Gildi manna er metið út frá því sem
þeir hafa aflað sér en ekki hverjir þeir eru.“
Þorvaldur sagði að sömuleiðis hefði náttúran sem
slík ekkert sjálfstætt gildi heldur væri það metið út
frá til dæmis virkjunarmöguleikum.
ÞORVALDUR ÞORSTEINSSON segir náttúruna vera
talda einskis virði sem slíka heldur væri ágæti hennar
skilgreint út frá virkjunarmöguleikum.ÁSTA ARNARDÓTTIR Það fæst lítil orka
úr vatnsaflsvirkjunum miðað við fórnar-
kostnaðinn.
Tíu náttúruverndarsamtök standa að útgáfu Íslandskorts sem sýnir áhrif stóriðju á Íslandi
eftir fimmtán ár ef áætlanir stjórnvalda ná fram að ganga. Talsmenn útgáfunnar vilja opna
umræðuna og benda á skynsamari valkosti.
Viljum sýna heildarmyndina
RÝNT Í KORTIÐ Páll Steingrímsson kvikmyndagerðarmaður, Guðmundur Páll Ólafsson
náttúrufræðingur og Friðþjófur Helgason kvikmyndatökumaður skoða kortið. Allir hafa
þeir verið virkir í umræðunni um umhverfismál.