Atuagagdliutit - 27.10.1960, Blaðsíða 2

atuartartut agdlagait
V tamanitdlo

tigulågkat
folketingimut Kinersinigssax —
kikusagpatdlo?
nautitaemiarfit imiårKanik
sodavandinigdlo ulivkårput
niuvertoruseKarfingme iliniartitsissoK agdlagpon: pisiniarfik
kiksinik mamakujugtunigdlo nungutsingisåinarpoK, nautitatdle
KaKutigordlutik
nakorsauneK akivoK: nautitaerniarfiuniaraluartut imiårKanik
isumaKarpunga nunavtine folketing-
imut ilaussortagssaK tamatigut kalå-
liussariaKartOK isuma tamåna påsi-
nerdluinerussoK isumamigdlo aulaja-
ngiussineruinardlune åmalo Kavdlu-
nåmik Kinersisagåine kalåleKatinik a-
sigssuinermik nikagingningnermig-
dlunit tungaveKartitaussartOK. tamå-
na kukuneruvoK Kinersissarneruvdlo
pingåssusianik påsingnigdluarsimå-
nginerup erssemeralugo. savalingmi-
ormiut åssersutigineKartarput tåuko
folketingimut ilaussortagssamingnik
Kavdlunåmik Kinersisanatik ilaming-
nik Kinersissarmata. tamåna tuping-
nångerugtormat angnerussumik nav-
suiauteKartariaKångikaluartoK ima o-
KauseKarfigilara: inuiånguit tåuko
Kåumarsagaunikut, iliniartitaunikut,
avdlarpagssuartigutdlo uvavtinit ka-
låtdlinit sujuarsimanerujugssuput nå-
lagkersuineruvdlo tungåtigut inuiang-
nut avdlanut kagdlusimårnerujug-
ssuvdlutik sungiussisimanerujugssu-
put taimåitumigdlo tupingnartoKarane
ilamingnik sungiussivdluarsimassunik
Kinerdlerumassarmata.
Kularatalo ugperårput ama uvagut
kalåtdlit taima angussaKarumårdluta.
imåitoK erKarsautigissariaKartoK ilé-
ngutdlara: Danmarkime ukiamut bi-
skorpigssanik mardlungnik Kinersisso-
KartugssauvoK. radiokut tusarparput
savalingmiune provstiussoK savaling-
miormio piukuneKartOK Kinigagsså-
ngortitåusassoK KularutigineKaranilo
DanmarkimisaoK taigorneKardluåsa-
ssok. taimale Danmarkime palasit
provstit avdlatdlo Kinigagssausinauso-
rinaraluartut amerdlavdluinarKing-
nårtigissut! tamåna Kavdlunånut bi-
skorpigssatut KinerneKarsinaugaluar-
tunut asigssuinermik KavdlunåKati-
nigdlunit nikagingningnermik tunga-
vexarpa? taimåingitdluinarpoK. kisiå-
ne-una suliagssap pingåKissup naler-
KutumigtaoK inugtaKartariaKarnera-
nik påsingningnermik pingårtitsiner-
migdlo tungaveKartoK. taimåitumik
mana Avangnåne Kavdlunåmik Kiner-
sisaguvta nangåKinata folketingimile
suliagssarititaussut pingåssusianik på-
singnigdluta kina tamatumunga na-
lencutoK Kinerniartigo Kavdlunåjune-
ra unigfiginago! puigusångilarputdlo
Kujatåne KinigagssaK påsissat malig-
dlugit kalåliusaoK kussanéinåsavdlu-
nilo kalåleK Kavdlunårdlo nunavtinit
folketingimut ilaussortångorpata ta-
måna kalåtdlit Kavdlunåtdlo suleKati-
gigsimaneranut suleKatigigtariaKarne-
rånutdlo erssiutauginåsangmat.
måna Kinersivingme avangnardler-
me Kinigagssångortitdlutik sarKumer-
sut takutipåt Avangnåne nunaKartu-
mik kalåtdlimik — ajoraluartumik —
folketingimut piukunartoKarsimångit-
sok. tamarmik Kinersivingme avang-
nardlerme najugaKartungitdlat nauk
tamarmik avangnånérérsimagaluar-
dlutik taimåitumigdlo Avangnåne pi-
ssutsinik ilisarssisimassutut oKautigi-
ssariaKardlutik. månamut Kinigagsså-
ngortitut sisamåuput. angutit tåuko
(Peter Nielsen, Mikael Gam, Peter E-
gede Knud Hertlingilo) ardlåt folke-
tingimut Kinersivingme avangnardler-
me ilaussortångorumårpoK, kinauju-
mårnersordle Kinersinerup aulajange-
rumårpå. måna kingusileraluartumik
pivfigssångorpoK isumavut sarKumiu-
tisavdlugit A/G-kutdlo tusartiniåsav-
dlugit sujunertaralugo Kinersivingme
taima siémasigtigissumitugut taimai-
liomikut isumat eKitemiarniardlugit
angutit Kinigagssångortitut pitsauner-
pårtåt KinemeKarKUvdlugo.
A/G-me nr. 18 1960 (Kavdlunåtome-
ra nr. 17) „folketingimut Kinersigssa-
målernerme" agdlagtup Jens Poulsen-
• ip Gamip Kinigaunigsså pinavérsårti-
niardlugo agdlagaKarpoK. agdlagtup
issertuarane isumane erssersingmago
nuånaråra tupigusutigalugule Avang-
nåne Kinersissugssaugunarane Kiner-
sinigssamut akuliungmat nangaisåriv-
dlunilo Gamip Kinigausinauneranut.
Gam Kinigaunigsså nangånartoKarti-
kamiuk tungaviginiagai erKarsauti-
gencigsårsimassungivigput, sordlo må-
ko: 1. Gam nålagauvfingme atorfiliu-
nerarpå kukungilardlume. folketing-
imutdle Kinersinigssame Kinigagsså-
ngortitsinigssamut sume atorfeKarti-
tauneK aperKutåusava? måna Avang-
nåne — imaKalume åma Kujatåne —
Kinigagssångortitunit kina nålagauv-
fingme atorfiligtåungila? folketing-
imut ilaussortarisimassavut månalo i-
laussortavut nålagauvfingme atorfi-
liungitdlat? 2. Gam utorKalerémerar-
på. aperlnardlanga: Gam ilisarineKar-
nine tungavigalugit Danmarkime fol-
ketingimut Kinigagsséngortitauniarpat
utorKarineKésanerdlune? ila, tåssaKa!
inuiangne sujuarsimassune angutit
Gamitut ukiugdlit utorKaugissagssåu-
ngitdlat, taimåitumik suna pissutåusa-
va Gam utorKaugalugo Kinigagsså-
ngortitaunera nangånartoKartisaguvti-
go? avdlåusångilaK patsisigssarsiorne-
rinaK! 3. agdlagtortaoK isumaKarpoK
Gamimik Kinerdlerumalernerput tåu-
ssumunga Kujajumanermit pissuteKar-
tOK. påsinerdluinerujugssuaK! kisiåne-
una sulisimanermigut nåmagsissaisi-
gutdlo tatigilersimagiput Jens Poul-
senip OKarneranut Gam inugtautini-
ardlugo: „angut Kinigagssarput tå-
ssaussariaKarmat sujumut erKarsauti-
givdluarigkanik imåinaK malartitag-
ssaunane ingerdlåssiniartoK." kisalo
„OKatdlitoKartitdlugo nangåssuteKa-
rane ingminutdlo ugperalune oKause-
KarsinaussoK.“ Gamip taiméissutsine
takutitarsimangmago oKartoKarsima-
vok: „Gamip oKauserissai ministeria-
me nålångitsugagssauneK ajorput." 4.
agdlagtuvtaoK Gam nålagkersuiner-
mut kagdlusimåmikunginerarpå. åp,
Kinigauvdlune ilaussusimångilaic nå-
lagkersuissimutdle kagdlusimåmiku-
ngitsutut OKautigineKarsinåungitdlui-
narpoK. 1949—50 kommissionimut i-
laussortauvoK. skoledirektøritutdlo su-
lisimanermine anguniagkane pingår-
titanilo pissutigalugit nålagkersuissut
kagdlusimaorfigissarsimångikaluaru-
nigit tåssaKauna taima angussaKartit-
sisimåsagaluarpa? pissortanume Kut-
dlersanut ilaussuvdlune nålagkersui-
ssut kagdlusimaorfigingineK ajorna-
Kaut tamånalo kialunit isumaliutdlar-
Kigsup miserratigiumåsångilå. taissa-
riaKarportaoK folketingimut Kinersi-
nerme sujugdlerme Avgo Lyngemut
sivnissugssaungmat. Avgo Lynge nå-
lagkersuinermik soKutigissaKartusi-
maKigame ilungersordlunilo kalåleKa-
timinik sulissussiniarsimavdlune tai-
mane Kinigagssångortikame soKutigi-
ssaminut suliniarumåmigssaminutdlo
nalerKutumik kingorårtigssarsiorsi-
måsassoK Kularisångilarput.
Gam nangmineK sujugdliuvdlune
Kinigagssångortfniardlune savssartår-
simångilaK KinuvigineKarsimavdlunile
tåssa Ausiangnit. KinuvigineKamine
nuånåjatdlautigisimavå tåssångåinar-
dle akuerssinane erKarsautigivdluar-
Kårdlugo aitsåt akuerssisimavdlune,
taimailioramilo silatusårpoK. oKalugi-
arnermine oKauserissaisa ilait imåitut
(Kup. 23-me nangxsaoK)
sodavandinigdlo ulivkårput
imåitoK tigusimavarput:
Kanigtukut kingutit nakorsåta Ar-
sungminerane påsinarsivoK mérKat
kigutait ajortorujugssussut. atuartut
tamarmik angnertumik suliarissaria-
Karput, kigutit nakorsåtdlo sulissoru-
jugssuvoK kigutit ånåuneKarsinaussut
ånåuniardlugit. mérKat ilaisa kigutait
ajorsisimangåramik iluarsåuneKarsi-
nåungitdlat.
tamatumunåkut Arsuk kisime tai-
måingilaK. Kalåtdlit-nunåne nalunae-
rutit nunaKarfingnit avdlanit pissut
nåpertordlugit kigutit nakorsait pissa-
riaKartut sivnerdlugit suliagssaKarta-
riaKarsimåput. ajungikaluaKaorme a-
simioKarfingmiut akisugaluaKissumik
igdlOKarfit kigutilerivfinukartineKar-
tarmata suliaritikiartordlutik. nalune-
Kångilardle ajorsinavérsårtitsineK na-
korsameKarnermit pitsaunerussoK, (i-
lånilume imaKa akikinerussardlune)
tamatumunåkume KanoK ineruja?
nuånårutigissagssauvoK Kalåtdlit-
nunåne nerissaKarneK ukiune kingug-
dlerne ilisimangnigtunit oKatdlisigi-
neKartalermat. tamåna pissutauvdlu-
ne nerissaKamikut ilencut avdlångo-
riartulersfnåuput tamånalo inuit ki-
gutåinut iluagtitumik suniuteKarsi-
nauvdlune. asimioKarfingmiuvdle o-
KatdlineK tåima atuåsaguniuk issigi-
ngitsomaviångilå „atåtarput KaKor-
torssuaK", KGH. sumume iluaKutau-
va nerissagssanik perKingnartunik i-
nuit iliniartikaluaråine tamåko pisi-
niarfingne pisiarineKarsinåungigpata.
tamatumunga atatitdlugo kamang-
nartarpoK radiokut tusardlugo Dan-
markime paomat tonserpagssuamik
OKimåissusigdlit erKaivingnukåune-
Kartartut sivniligssuamik tamåkoKar-
mat. paomat tamåko ilait Kalåtdlit-
nunånut nagsiuniartariaKångikaluar-
nerdlutik? ukiune måne nunaKar-
fingmivfivne pisiniarfik mamartuku-
jungnik kiksinigdlo nungutsineK ajor-
poK méncat — nunaKarfingne avdla-
nisutdle •— nerissareKissåinik. kisiåne
paornat grønsagitdlo KaKutigortuput.
pisissartut kigsautigissait tamatumu-
nga pissutaugunångitdlat. paornami-
ninguit KaKutigorssuaK pisiniarfing-
mut tikiutartut iserKårtunit nungu-
patdlangneKartarput. „KGH ilingnut
sulissussissåvoK" pilerisårutine ku-
ssanartumik taima agdlagsimavoK. ta-
måna piviussumik tunuleKarpat asi-
mioKarfingmiunut takutineKamiardle!
Kularnångivigsumik nakorsat kigu-
titdlo nakorsaisa sulinerat iluaKuser-
neKåsagaluarpoK kiksinut tyggegum-
minutdlo taorsiutdlugit ipilit gulerød-
ditdlo atuartunit nerineKartaleraluar-
pata, mérarpagsuitdle ilisimavåka
gulerøddimik uneKångitsumik taku-
ssaKarsimanermingnik erKaimassaKå-
ngitsut.
iliniartitsissoK Ernst Jensen
Arsuk.
ajoKaoK
kigutinut tungassut åma nakorsaune-
rup isumagissarai, nakorsaunerdlo
Preben Smith akissuteKarpoK:
iliniartitsissup Emst Jensenip ag-
dlagånut tungatitdlugo ilumornerar-
sinauvara Kalåtdlit-nunåta angner-
ssåne alianangåtsiaKissumik kiguti-
lungneKartoK.
åssiglngitsut tungånit Kavsinik i-
ssornartorsiomeKartarsimavoK KGH-
p mamartukujuit kiksitdlo amerdla-
vatdlårtut nunalisitarmagit, nunalisit-
sissamerdle mingnerulersineKaraluar-
pat tamatuma iluaKutaunigsså ajora-
luartumik KulamartorujugssuvoK. ta-
måkume aningaussarsiutåuput tunini-
aruminaKalutigdlo, KGH-vdlo nior-
Kutigssanik tåukuninga tunissaKar-
tamine migdlislsagaluarpago Kulari-
ssariaKångilaK inuinait pisiniarfiutig-
dlit niorKutigilerumårait. tamåna av-
dlatut ilioriarfeKarunångilaK nuname
kivfåungissuseKarfiussume demokra-
tiussumilo inugavta. KåumarsaineK
påsisitsiniamerdlo måna tikitdlugo
kinguneKardluarsinaussarsimångit-
dlat.
nautitanit (grønsaginik) paornanig-
dlo nåmagtunik niorKutigssaKartame-
rup tamåna ikiorsisasimagunaraluar-
på. sineriangme atorfiga nåpertordlu-
go angalassamivne malugisimavara
tamåkua tungaisigut niorKutigssaKar-
niarneK nunaKarfingne Kavsérpag-
ssuame ukiut kingugdlit ingerdlane-
rine pitsaunemlersimassoK, grønsagi-
nigdle paomanigdlo pilersorneKameK
nunaKarfingne ardlaKarnerusune sule
nåmaginéngeKaoK nunaKarfingnilo
Kavsine niorKutigssat tamåko akisu-
vatdlårdlutik. niorKutigssat tåuko o-
Kilivatdlårtarnerat inigssaileKissune-
Kameratdlunit pissutaussarnersut på-
siuminaikulugtarpoK. iluaKutigingi-
laitdle grønsaginut inigssianik taine-
Kartartut — nunaKarfingne ilånikut
pigineKartartut — imianik sodavandi-
nigdlo ulivkårsimajuainangaj angmata
paornanut grønsaginutdlo taorsiut-
dlugit. nunaKarfingne mingnerussune
ilitsiviusinaussutuat tåssaugajugpoK
niuvertorutsip igdlua, tupigissariaKå-
ngilardlo igdlume kartoflinik gulerød-
dinigdlo ulivkåmigsså piumassari-
ngingmago.
P. Smith.
inufme utorKalissut?
pivfigssångorsimanermat uvangå-
taoK oKalårdlanga.
ajoraluaKaorme OKautsivut — ag-
dlagtauserputdlume — artornarpat-
dlårssungmata, ajoraluaKaordlo ta-
månarpiaK pissutigalugugOK ukiuvti-
nut nalerKiutdlugo atorfigssaeruniar-
neKalermat, nauk ukiut 100 atorérsi-
magaluardlugo uvfalo utorKaliartor-
nerane atarKiartortugssausagaluardlu-
go. inuit utorKaliartortut utorKalissut-
dlo atarninarsiartortarput, taimalo u-
kiut inuvfigisimassait asulinaK issigiu-
maneKarumassarnatik. agdlagtauser-
putdlo taimatut issigissariaKaraluar-
parput, ukiume 100-rssuit asulinaK u-
kiungingmata. agdlagtauserput taimak
utorKalerértigissoK — taima atarKi-
nartigilerérsimassoK atorfigssaeeruti-
neKésagpat, tauva åma inuit utoritali-
ssut atorfigssaKartitariaerutisavavut,
taimalo sule umatitdlugit „silatånut
tårnerssuarmut ajagtuinartariaKali-
savdlugit?" tamavta taimak isumaKa-
runångilagut.
misiutagssåungitsumik agdlagtau-
serput artornartuvoK, ilikarnerdle a-
jornångilaK. ilikarnigssånut-una pi-
ssutauginartoK iliniutaussut amigar-
patdlårnerat, nauk iliniutit avdla a-
migkisårpatdlårnatik pigaluartut. ag-
dlauserput iliniåsagåine ilikåsagåi-
nilo pingitsorane nåmagtunik iliniu-
siortariaKarpoK måna pigissarput er-
dligissarputdlo Kimangnago. tamåssar-
piarme mérKat atuarfiåne iliniartitsi-
ssussugut amigautigissarput, pingårtu-
migdlo mérKat amigautigissåt nang-
mingnen issigissaKåsavdlutik OKautsit
nagguvinik uigutåinigdlo sussunik. so-
runame sapingisarput tamåt mérKat
iliniartiniarpavut nangmineK påsing-
nigsimanerput najorKutaralugo KanoK
ilioruvta Kanordlo periauseKaruvta
mérKanut pitsaunerusorissavtinik. o-
Karsinéungilanga mérKat agdlagtau-
serput artoråt, Kavsérpagssuime atu-
arfingmit anissarmata kukunérutinga-
jagdlutik. atuartitsissut-uko åma
nangmingneK pissussartut mérKanik
iliniartitsivdluartånginertik pissutiga-
(Kup. 23-me nangisaoK)
atuartartut agdlagait Kup. 23-me
nangisåput
2