Atuagagdliutit - 27.10.1960, Blaðsíða 25

PETER FREUCHEN:
»K’imugseriarssuarme
pmiartut...«
(nr. suj. nangitaK.
nunamut pigavta nåmagsissaligssu-
artut ingmivtinut isumaxarfiginguat-
siavigpugut. tåssunga pigavta sordlu-
me ilungersornartorsiomerpagssuavut
tamarmik sujungnaertut, måssa sule
naluvdlugo KanoK piumårnerdluta i-
malunit umiarssuarmit tikinexarsi-
nåusanerdluta. uvangale erKaivdlugo
måssa septemberiussox K’imugseriar-
ssuåkornerput ila usorssisimanera a-
ngeKaoK. tåssaKame xåumat tåuna
xéumatautitdlugo sujornatigut tamau-
narxutoxarsimaguja, kingornalo ima-
Ka åma taimaisissoxarnavi-arane.
sujornatigut K’apiarfigtalingmini-
kungilanga — Thomip xexertå kalåt-
dlisut taimak ateKartitaugame — au-
ssaunerane, ukiunerane avxusårérsi-
magaluardlugo. KeKertap xerxata
migssånipoK tasex imertarfigssarxi-
vigsoK, erKånguanilo igdlukut suju-
morpavut kalåtdlit najugarisimassa-
ralue. kingugdlermik tamaunarxuka-
ma aputeKarpiångitsoK igdluvigkiorsi-
nåunginama orxuånivfigssarsiordlu-
nga sujumorpara sigssamut xanigtu-
me ivnårxigsox iluavigsox. månalo å-
ma iluaxutigilerujarput iluagtitåreri-
aravta, nånuvdlo amia puissitdlo amé
nagsatavut iluaxutsersutigeriaravtigik
xangaungmatdle tupiussångualiorér-
pugut.
tåssane erxigsigatdlarujugut — tai-
mak piumangårnata. uvdlut sujugdlit
mardluk nåmagkaluarput, ardlileralu-
ardlugitdle umiarssuarmigdlo takunex
sapileravta avångusugdluinalerpugut.
kisa uvdlut taimak utarxiussårfivut
xavsiunersutdlunit nalulerpavut. sa-
påtip akunera atausiusoralugulo åma-
le sapåtit akunere mardlusoralugit —
aj ornaKaoK, naluvdluinalerpavut...
uvdlut ilåne Itukusuk nånumik ta-
kuvdlune uiséinavik tikiupox. uvdlut
kingugdlit avangnertardlune siko ava-
lagsimangmat nanox nanorujutarssu-
ax inuinaxårput, kalålersavtalo nanox
xåmardlugo pigaluarpåt, ajornaxaor-
dle. axaguane uvdlåralånguax Ituku-
suk xåxarparteraluarsimavox nanor-
siordlune. nånumigdle takunane av-
dlamik takussaxarpox — exérame!
igdluvigkavtinitugut anertikartui-
nauvdlune nagdliupox avdlamik nipa-
xarane:
„umiarssuit! umiarssuit!"
uvanga sinimissålersimagaluarpu-
nga, kalåtdlisutdle „umiarssuårtorpa-
luk“ tusardlugo pigsigpunga.
„Skib! Der er skib!“ danskisut niv-
dliavunga — tulugtutdlume: „A ship!
A ship is Corning!"
taimåisagamigdlume tamarssuarmik
makiterukamik angumerigssåungit-
dlatdlunit. tasama-tasama umiarssup
nåparutai ersserxarigserérsut issigå-
vut. umiarssuax atausiusoralugo ima-
lunit ardlariusasoralugit misigssor-
dlualeriåsassugut nåparutit issigissa-
vut ama péruput, taimaisingmat a-
nersårpiarnerdlunit sapilerpugut. su-
nauvfa-una xapitsiarnerat pissutauv-
dlune erssiatdlagtardlutigdlo åungat-
siartaratdlåsassut erssarigserxingmata
påsilerpavut umiarssuit mardlussut,
umiarssuit arlangniutit mardluk tu-
ngåinavivtinunguatsiavigsox ingerdlå-
put. tåssa tugdliupox xanox isiordlu-
ta pinerpox umiarssuarmiunut takor-
xusårniarnigssarput, umiarssuitdle u-
ngasigpatdlårmata ilåka pivåka igdlu-
vigkavtinukåinarxuvdlugit, avigsårti-
nata pikunartunik nerexatigérxårat-
dlarniarumåravta.
ilavutdle ånagkumivdlutik issigissa-
tik alartaiserdluinarpait aterumana-
tigdlo. Olsenivdle akuerssårpånga, nå-
nup xajua erxaigaluardlugo axajarua
nangagagssaujungnaivigsimavox, pui-
ssivdlo nexå imunga oxåtårxigkat-
dlarnaviånginamiungox igarxussissu-
nga ilalerdluinarpånga.
Merxusåx igassussaramime xanga-
le-åsit xalarérpox. angatdlåssavut ne-
riniaraluaramik uninganex sapinga-
(inuit arxe atuagkame agdlagsi-
massut atuagkap nugternerane a-
ssilivdluåinagåuput. — nugt.)
nugt. H. H.)
jagdluinarput, nerisoriniardlugit xi-
maguterérsimassaraut xåxitut. tåssa-
ne isumaliorxutigilerparput xanox i-
sivdluta takorxusasanersugut umiar-
ssuarmiunut, ilame xånglnartariaxå-
ngikaluarmatigut. aulajangerpugut
puissip amiutivta angnerssåt siåriar-
dlugo iputinut nagsatariuagkavtinut
isuisigut aulajangerdlugo erfagtugsså-
ngortiniardlugo.
Sæmundsen Olsenilo puissip amia i-
putinik ipulik igdlugigdlutik avåmu-
kautilerpåt umiarssuit xanigdliartui-
nartut parssiamiardlugit. uvagut ar-
påinax nasigtarfivtinukarpugut tésså-
ngånit maligtarivdluarumanermit. u-
miarssuit issigisinauvdluarpavut uku-
le ilavut nåperiaissut migdliartuinara-
mik kisa tomerinånguatut issikoxa-
lerput, kisalo takugssaujungnaerput
tarrissigavtigik. nasigfivtinit siko i-
ngerdlavigissåt issigalugo manigsu-
ssåraluax avxutigalugo-åsit maninar-
naviångitsox nalunångilax, xulamå-
ngitsumigdlo-åsit siko uningainartu-
sanane. sunauvfame ilumut taimåitox.
erinitsautivigdlugit kingumut tåkuput,
tamatumuna tungåinavtinut inger-
dlavdlutik. tikiukamik oxalugtupåti-
gut siko avalagterfigssåunginerardlu-
go. avdlatut ajomaxaox umiarssuar-
miunit takunexångitsorpugut.
taima påsigavtigo ila nuånikalua-
xaox, angatdlåssavutdlume nuånå-
rungnaerdluinarput. sivnerserautdluta
erfagtitarput puissip amia aulateruti-
gissarparput, umiarssuarmitdle xa-
mutiligpatdlagtunguamik tusagaxåsa-
nata, taimailiortaraluarmatame ila-
mingnigdlunit ungasigdlissorsimassu-
nik kalerrisåriniarångamik.
åma anorssålugtukasingorpox, ta-
månalo ilutigalugo siagdlilerdlune.
taimailingmat ikumatitsiniamex ajor-
narujugssuaxaox, åmale ikumatitsiga-
luaruvta kalerrisårutitut isumavdlu-
tigssarivatdlasångikaluarparput sila
xaumasorssungmat. anordlilermat ili-
manarsigaluarpox sikup aserortiler-
nigsså, taimaileriarunilo avalangnig-
sså xularnarungnåisagaluardlune, tau-
va umiarssuit Thomip xexertånut pi-
sinångusagaluit ilimagissariaxalisaga-
luardlune.
tårsilerpox, taimaingmat ikumatit-
siguvta takunexarnigssarput xulåkér-
parput. sule ikitsisautexarpugut ilivit-
sunik, Olsenilo ikumatitsissorxuvar-
put. iputip nagsatavta åipå tigoriar-
dlugo sanalerpå, sånakunilo katersso-
riardlugit orssup igineranik kuseriar-
tariardlugit ikitsisit ardlalingordlugit
ikipai, kukuniaraluaramile kisa ikit-
sisai xamiput, ajornaxaox, kukuniagå
ikumångitsorpox. kukuniartuaraluara-
migit ajornaxaut masangnermit. ilu-
mutdlume ikitsisautivut nungorxaja-
xai ilumutdlime ilisimassårssungitsu-
guma. patrone atausex tiguvara axer-
dlualo pérdlugo, paugssaisalo agfai
sénakut kukuniagkavta atånut kuiv-
dlugit. tauva paugssat sivnere kingu-
mut patronimut imiupåka ivssuatsia-
mernitdlo iluarsauteriardlugit palili-
utdlugit. namagsigama autdlaisip på-
va sånakunut agtortingajaveriardlugo
nusugtautå nusugkavko — ingnåtdlak!
xangaungmatdle sånakut ikumarér-
put. Merxusåx ikumatitsissuliuparput,
tåuna xanordlunit xissugssardliortigi-
galuarångame xamigtujuitsungmat.
ivssuatsiait iluarsautdlugit iginermut-
dlo misugdlugit Merxusåp ikumatitag-
ssaliai ikeriardlugit aulaterissuiné-
ngorpugut. måna tårsivingmat umiar-
ssuit issigisinaujungnaeravtigik na-
luvarput sule xexertax erssineråt.
tårmut ilimasugtuatsiångorpugut xa-
mutileriarpatdlangmik tusagaxåsaso-
raluta imalunit xumorårtåumik taku-
ssaxåsasoraluta.
unuax nipaexaox anoritånguaxara-
ne. tåssane nålarululerugtortugut åri-
me xångorpatdlak tutsiupox, tåssalo
påsivdlugo takunexarsimavdluta. mi-
nutit ardlalinguit xångiutut åma xå-
ngoxaox, tamatumuna ingnåtdlagssu-
ax takorxårparput. minutit pingasut
xångiutut åma tåssa xångorxigpox —
tåssa takunexarsimavugut. xularissa-
riaerupox, sordlume åma xularung-
naersivigkumavdluta arfangniumit pi-
ngasoriardlune maligtuinarnik xumo-
romexarpox.
tåssane Merxusåx usorssitdluinar-
pox: „ila, angalanerput misigissaxar-
nåssusia. utorxalitdlardlunga åma på-
sigujara sunauvfa xavdlunåt uvdlori-
ssanut agdlåt sapingikait, måssa uv-
dloriaxarnångitsorssuarme!"
kingumut tangmårfivtine katerssu-
terxigkavta ikumatitserxigpugut. ne-
rerusugtoxångilagut, pisangaxigavtalo
sinigkusugata.
Rockwell Simonip oxalugfigånga u-
miarssuarmik avalaxatigerxuvdlutik,
kalålersavta Thulemut uterunik o-
xautiginarumårménga ilaussunga. i-
sumaxarsimassox-una taimak någdli-
uperåmartorsiornerput xångeravtigo
ferielårnigssara kigsautigigiga. xu-
ngujugdlungale oxarfigåra taimatut
inunex sungiusimagiga nuliamalo Na-
varanåp tikinigssara utarxingmago,
ximatdlugulo sumutdlunit autdlarnig-
ssara uvanga kigsautigingexigavko. o-
xarfigåra Kalåtdlit-nunåninera avdla-
ninigssavnit tamanit pitsaunerpautit-
dlugo. tamåna pivdlugo Thuleme nu-
nagssisimanerarpunga.
isumaga påsivdluånguatsiavigpå, o-
xarpordlo agdlauseriumavdlunga. a-
ngerdlamut apuniariarune angalanine
atuagkiariniardlugo oxarpox. kinar-
dlex tupingnarnerunersox isumamigut
aula j angersinåunginerarpå: kalålex
kinguarsimassugaluardlune taimåitox
inugkuminartox påsingnigtordlo, ima-
lunit uvanga xavdlunåx måne sut ta-
marmik avangnardlersåne kalåtdli-
mik nuliaxardlune sordlulo inunermik
nåmagingnigdlune inussox...
oxarfigåra uvanga taimailiornera
tupingnångingmat. imaxa inunermik
avdlamik ximagterissutut Thule unig-
figisimanerpara. nalungilara Kalåt-
dlit-nunåne suniutexardlunga. kalåt-
dlit asavånga, nålagkångångalo nuå-
narissaxåra. nersornexartarpunga
nauk taimåitugssåungikaluartunga.
måna angatdlavigkuminaitsox naju-
savdlugo iluarineruvara nunagigalu-
avne naligissama akornåne angunia-
gaxarnigssara tunutdliutdlugo!
taima oxalugfigigivne nålaorxigsår-
pånga, kisiåne sordluna ugperivdluå-
ngikånga. nangminex påsingningnine
nåpertordlugo sapitsutut sarxumiuku-
mavånga.
axaguane uvdlåkut xéumalernera
ilutigalugo xåxikama issigåka umiar-
ssuit. takusinauvagutaox xernålugtu-
nguit sikume aulassut. nalunångitsu-
mik sikumut talisimariardlutik ar-
fangniat ilatik tivfartertilerait taku-
niartitdluta.
uivssumexaunga sangmivingma ig-
dluane sikuinarme åma xernålugtut
avdlat takuleravkit. åma sordluna
xingmilissånguatsiartut. Itukusup i-
ssigilertoriardlugit oxarpox:
„imaxa-una Tugtuligssuarmiut!"
Kap Seddon kalåtdlisut taimak taissa-
ramiko. ximugsitdlume tagpavångå-
nérput.
sunauvfame-ukua Mitex Iggiångu-
ardlo, Navaranåp åkå igdlualo. nuna-
xarfigtik alivdlugo nénuniarsimaga-
mik unuisimavdlutigdlo, nåmagtuvig-
dlugo ikumatitavut takusimavait. ki-
kunersut påsiumatsagdlugit åma umi-
arssuaxaxinangmat. asulinax maung-
narsimåput niuversinaugamigdlunit.
nåpikavtigik xujanåtdlagtivigpara, i-
mågdlåt ukua angatdlåssavut isu-
mangnaeréruvtigik ilungersuånguara-
ta Kap Seddonimut ingerdlasinåusa-
gavta.
perssuarsiungårata Thomip xexertå
ximåparput sikumutdlo avalagsår-
dluta. uvanga Bill Rasa ingerdlaxati-
gåra, ilaile sisamat avigsårxuput
nangmingnex avxutigssarsiordlutik u-
miarssuarmut ångutipatdlagkumaner-
mit. eminardle ornerxigpåtigut sikup
xuparssuanut saperssisimagamik isu-
maxatigigsimagamigdlo ingerdlaoxa-
tigigkuvta perdlasissoxångitsuatsiåu-
sagamik, umiarssuitdlume taimak xa-
nigdlitigigavtigik pinerdlissoxartaria-
xångingmat. tåuna Pablo de Sousa ki-
sime ingerdlåinarsimavox apuniarssu-
atåginalersimagame, åmame apunig-
sså xularingilara, nauk nangminex
piumassarigamiuk uiartereruj ugssuå-
sagaluardlune.
(nangitagssaK)
Skandinavisk Reproduktionsanstalt
LcederitrceiU 29 København K.
25