Atuagagdliutit - 15.02.1962, Page 22

aulisagkat ajornikut amussi-
ssut ajunårutigissariaKarpait
Savalingmiune aulisagartat niorarneKarnerine misigssuissut
ajornikut avdlanut akuliuneKanginerine umiatsiaup atautsip
inuisa pigssarsiagssaraluinut
Savalingmiune aulisagkanik sutdli-
verujugssuit mardlussut åipåt, Baca-
lao, ThorshavnimitoK, angalaordlugo
encarsautigerKajånaKaoK KaKUgo nu-
navtine sårugdlingnut tarajugkanut
panersiveKalerumårnersoK. matuma
sujornagut sårugdligit tarajugkat pa-
nersertarnere pissariussarsimaKaut
Savalingmiune seidneK tåkutiuitsu-
ngajaussoK siagdlikulaKissordlo sila-
me panerserneKartaraluarmata. måna
Vestmanhavnime tatsit ilåta sapusi-
orneratigut ingnåtdlagiali'.rferujug-
ssuaK 1954-ime pingortineKarmat e-
lektricitet atugaujartuinarpoK taima-
lo sårugdligit klipfiskiliarinerine Ka-
norssuaK silardloKåtåraluarpatdlunit
panersiagssat silamut ånineKånguara-
tik panerserneKartalerdlutik panersi-
verujugssuarne ingnåtdlagissamik i-
ngerdlassune.
Bacalaome sårugdligit nunavtlne
pissut ilait sujorna 1200 tons uninga-
tineKarput panerseriårdlugit tuninia-
gagssat sulivfingme takornariarnivne
ingerdlaKatigissara forretningsførere
oKardlune sårugdligit tarajugkat Ka-
låtdlit-nunånit pissut savalingmior-
miut tunissagssiåinit ajortortaKame-
rujugssussartut. suliarineKartut ilait
Kaleriågkat takutipai mingnikuina-
ngajaussut aKigdlugtortaKaKissut nu-
navtine kalåtdlit tarajorterivine tara-
jorneKarsimassut OKautigalugit.
Bacalao niuvertorssuarmit Poul
Hansenimit pilersineKarsimavoK
Klaksvigime niuvertorssup Kjølbrop
sulivfiutålo aulisagkerivingne angner-
ssauvdlutik. Bacalaome suliagssanut
torKorsiviugatdlartartoK taraj ortigar-
parujugssuarnut inigitineKarsinaussoK
plus 4-nik kiéssuseKartineKartuarpoK
aulisagkat tarajugkat avdlångoratik
KanoK sivisutigissumigdlunit tåssani-
tineKarsinaussut OKautigineKardlune.
1960-ime tåssane niorKusiarineKarsi-
måput aulisagkat 5200 tons, sujornalo
taima amerdlatigissunik niorKUsior-
nigssaK ilisimagineKardlune. suliv-
fingme atautsime tåssane inuit 170 su-
lissorineKarput, ulapivfiunerussup na-
låne sulissut amerdlanerulertardlutik.
ing/nikortiterissut
sårugdligit tarajugkat nunanut av-
dlanut tunineKångirerine nunavtini-
sut errortorneicardlutik tarajondng-
neKartarput, klipfiskiliagssatdlo åma
errortorneicartardlutik panerserne-
Karnigssamik sujornagut. portugag-
ssat — tarajugkat — panersiagssatdlo
portorneKartinagit angutit mardlung-
nit misigssorKigsårneKartarput angi-
ssusé pitsåussusilo najonrutaralugit
ingmikortiternøKartardlutik. angutit
tåuko nålagauvfingmit atorfeicarti-
taussut SavalingmiuninaK nåpitag-
ssåungitdlat åmale nunane avdlane
sordlo Danmarkime aulisariutit tiki-
nerine amussanik niorainerme ingmi-
kortiterissardlutik taimalo aulisariu-
tip atautsip amussai angissutsinut å-
ssigingitsunut ingmikortitigalugit pi-
ssarineKartut pitsåussusé misigssor-
tardlugit ajortoKarångat ajortut nior-
Kutigssiortunut tamanut ajunårutau-
tinagit aulisasatigingnut atautsinut
ajunårutautitardlugit. taimaingmat
aulisariutit atausiåkåt inugtaisa ta-
marmik pisinaussartik tamåt anguni-
artarpåt aulisagartamik pitsauvdlui-
nartunigssåt. nunavtine aulisagaerni-
arfingne tamane Ggtutit kigdlingine
angutit taimåitut aulisagartanik ta-
mardluinarnik misigssuissut pilersi-
savalingmiormiut aulisagarforforujug-
ssupuf. umiatsiait aulisariarsimavdluiik
fikiiuf aferfigineKangifsårneK ajorput
ufagssarsiniarfunif.
ilångautautitarpait
neKaraluarpata aulisagkat nunavtine
niorKutigssiarineKartut ajortungoriar-
tornerat unigtineKåsagaluarpoK.
piumassat åssigingitsut
Bacalaome sårugdligit klipfiskiliag-
ssat panerserneKartarnerine nunat
sordlit pisinigssåt najorKutaralugo
panersissoKartarpoK. nunat klipfiski-
aik tunissaKarfiunerpaussartut ilagåt
Spania. tåssunga tunissagssiat mar-
dloriardlutik panersivingmitineKar-
tarput katitdlugit nalunaeKutap aku-
nerine 28-ne — panersinerit tamaisa
nalunaeKutap akunerine 14-ine pa-
nersivingmitineKartardlutik. taimatut
panersiat inernermingne imeK akugi-
ssåt 45 pct. migssiliortarpoK, taraju-
gaunermingnit imeK akugissåt 25 pct.
migssiliordlugo migdleriarsimassar-
dlune. Brasiliap pisiagssame Spania-
me pisiarineKartartunit panernerunig-
ssåt piumassarissarsimavå. Brasiiia-
mut tunissagssiarineKartut klipfiskit
nalunaeKutap akunere 60 panerserne-
Karérångamik imeK akugissåt 34 pct.
migssiliortardlugo, tarajugaunerming-
nit 45 pct. migssiliordlugo imeK aku-
gissåt migdleriarsimassardlune. så-
rugdligit angnerit kussanarneritdlo
Spaniamut tunineKartarput, nioncu-
tigssiat pitsaunerssait 29 kg-nik OKi-
måissusilikutåt påpiaramik porKåri-
ardlugit kassinut Kissussunut portu-
neKartarput. pitsaunerpåjungitsut på-
piaramik porneKancåriardlutik simig-
ssiamik KagdlerneKartarput.
nerpit Kerititat
Savalingmiune niorKutigssiornerme
elektricitet atugaujartortitdlugo auli-
sagkat nerpé Kerititat nunavtinisut
niorKUtigssiarineKariartorput. suliv-
fingme pulågkavne taimatut nioncu-
t.gssiorneK autdlamerneKarérsimavoK
agdlilerneKarujugssuartugssardlo o-
KautigineKardlune. sulivferujugssup
igdlutaisa såvata tungåta ilå sigssiug-
kap timinguanitoK igdluliorfigssaK
sule igdluliorfigineKarsimångilaK. tå-
ssane aulisagkat nerpiardlugit Keriti-
tagssiordlune sulivfigssaK sananenar-
tugssauvoK. OKautigineKarpoK sårug-
dligit tarajugkat tuniniartarnerat a-
jornarsiartuinartoK pingårtumik Spa-
niame sulissut akigssarsiaKånginga-
jagdluinarnerat pissutigalugo tåssane
taraj ugkanik niorKutigssiat avdlane
niorKutigssianit akikinerussungordlu-
git tunineKarsinaungmata pisiariuma-
neKarneru j artormata.
Bacalaome KerititsiveKarfingme u-
ningatineKarsinaussut 700 tonsiugat-
dlarput agdlilerineruvdlo kingorna
niorKutigssiat inerdlugit Kerititat a-
merdlanerussut torKorsivigssaKartine-
Kalisavdlutik. inime tåssane 22-nik i-
ssigtuarpoK. sulivfingme taima angi-
tigissume perdlukut amerdlassaKing-
mata erKåinarumanagit minkiuteKar-
fik pilersineKarsimavoK måna 8000-
inik minkiuteKarfiussoK. minkit neri-
ssagssait aulisagkat perdlukue suliv-
fingme KeritineKartarput tåssanilo
torKortarineKartardlutik. minkinut
nerissagssiat Danmarkime aulisagkat
perdlukuisa taimatut umassunut neri-
ssagssiaussut åssigivdluinarpait.
akkorderdlutik sulissut
Bacalaop igdlutaisa ilåta Kaliane
arnarpåiluit ilamik sulivfinit kiangne-
russume sulissut tåssa Kalorssualior-
Færingerne spiser masser af fersk fisk.
Hvergang en båd kommer ind, går
folk selv ned fil båden og køber mid-
dagsmaden.
tut kilisautit Kalorssuagssåinik. iser-
simatsiarnivne agdlåt unikåtdlagatik
ulapitorujugssuvdlutik sulingmata a-
nivdlutalo takornarniartitsissoK o-
KarpoK akkordisiaKardlutik suligamik
ulapituartussut. Kaliane init ilait au-
lisariutinut atortugssausiviuput.
Thorshavnime umiarssualiviup ku-
jåmut sineriåta ilåne aulisariutit ta-
litarferujugssuata timå’tungånlpoK
Bacalao tåussumalo saniane igdloru-
jugssuaK tikerårnerma nalåne sule i-
nersimångitsoK sananeKardlune. tå-
ssagOK tarajusivigssaK: åmalo nåpar-
taliorfik tåssanitdlune. 1950-ip kingu-
ninguagut Savalingmiut erKåine ang-
magssarssuarniarneK autdlarnerne-
KarpoK sujorna angmagssagssuit nå-
partanut 100 kg-nik OKimåissusiling-
nut tarajugkat 140.000 migssiliordlu-
git — ukiumit sujulianit pigssarsiari-
neKarfunit nåpartanik 60.000 migssi-
liortunik amerdlaneruvdlutik. nåpar-
tat angmagssagssuit tarajorterneKar-
figssait tamarmik sulivfingme tåssane
sananeKartarput Kissuit nunanit av-
dlanit pineKåinartardlutik. ukioK a-
tauseK angmagssagssuit tarajugkat
200.000 Savalingmiune niorKutigssia-
rineKarsimåput.
pitsaunerussumik
årKigssussineK
sårugdligit tarajugkat klipfiskitdlu-
nit niorKutigssiarinere akilersinau-
jungnaeriartormata pissutaussut ila-
gåt Savalingmiune sulissut akigssar-
siaisa Kutdlariartupilorpatdlåmerat.
arfeK umassuvoK tupingnartumik
silatoK, agdlåme aperKutigineKarsi-
mavoK isumaKarfigineKardlunilo sila-
tussutsimigut inungnit inornerusångi-
nguatsiartOK. ersserKigsumigdle OKau-
tigineKarsinauvoK Karatsap sanane-
Karnerata tungåtigut arferit inungnit
Kavsitigut sujuarsimanerussut. inuit
avguaKatigigsitsineK maligdlugo Ka-
rasait 1400 gram migss. OKimåissuse-
Kartarput. arferup kigutiligssup Ka-
raså 8000 gr anguvdlugit OKimåissu-
seKartarpoK. una pissutausimångika-
luarpoK arfeK inungnit angineroKiga-
me angnerussumik KarasaKarneranut
pissutaussoK, ilisimaneKarporme arfe-
rit Karasait tugdlerinitut agsorujug-
ssuaK sanavdluagaussut. umassut Ka-
ratsamik ilait tugdlermik erKaimtut
tusåniarnermut atortarpait, kisalo
inuit atordlugit påsiniainerne påsine-
KarsimavoK Karatsap ilai tugdlit erKai-
nitut tusånermut plnaratik åmale er-
Kaimangningnermut pingårtorujugssu-
ssut. arferuvdlo Karasåta tamånltup
inerivdluarsimanerata Kularnarung-
naersisimavå arferit ama erKaimat-
dlandgsoruj ugssusassut. tamånalume
misiligarneKartarneratigut åma ug-
pernarsarneKarsimavoK, pingårtumik
påsineKarsimavdlune tutsarigsorujug-
ssussut. tusarsinåussusiata nalunaer-
ssorneKardlune misigssugarineKarne-
rata påsinarsisisimavå arferit inung-
nit uvaguvtinit tutsaringnerujugssu-
ssut.
„Marinelandime" misigssuinerit
arferit pivdlugit Kanordlo inussau-
siånik ilisimaligkavut amerdlanerit
amerikamiut Floridame imarmiunut
katerssugausivigssuånit pigssarsiari-
neKarsimåput. arferit åssigingitsut
mardluput —- sordlume naluneKångit-
sok, tåssalo sorKagdlit kigutigdlitdlo.
kingugdlernut misigssorneKartartunut
ilåuput kiagtup årdluarssue puissitdlo
måne issigtune nalungisavut tåukulo
misigssugaunerussarsimangmata pi-
ssutauvoK imarnerssarssuarme misig-
ssuivfigineKartartume umassutigkumi-
narnerungmata mikinerunertik pissu-
tigalugo.
imarnerssarssuarme tåssane ilisi-
matut misigssuissamermingne alaper-
nauserdlugo påsiniardluarsimassaisa
ilagåt Kanok iliordlutik arferit neri-
ssagssatik ujartardlugitdlo sukaKissu-
mik ingerdlagaluardlutik tigussarait.
tamatumunga tagpissusiat pissutausi-
masinåungilaK arferime amerdlaner-
pagssuit tagpitsorujugssuput, kisalo
imame isortume samanersuardlunit
tåKissume takungnigsinaunerat ilua-
Kutausinaunane. taimåikaluartordle
aulisagartat ilait sule panerserneKar-
tarput igdloKarfingnilo mingnerussune
Kuit umafut ffut pigiumaneKardluarput
pifsaunerungmafagoK.
1955-ime akigssarsiaK nalunaeKutap
akuneranut 3,40 kr-usimavoK sujor-
na 4,67 kr-uvdlune (Bacalaome) auli-
sagkatdle niorKutigssiarineKartut
1955-ime akiat 1961 tikitdlugo avdlå-
ngorsimanane. tamåna pissutigalugo
aulisagkat nerpé Kerititat niorKutig-
ssiarineKariartuinåsassut aulajanger-
neKarsimavoK — sordlume nunavtine
ama taima pissoKalersoK. tamatuma
saniatigut niorKutigssiornerme akig-
ssaiautit migdlilerniardlugit niorKutig-
ssiornerup sukanerpåmik ingerdlåne-
Karsinaunera misigssorneKarpoK år-
KigssutdluarneKarune sulissut nuker-
ssorpatdlåratik suleKatigigdluardlu-
tigdlo suliatik nåmagsilertortarsinau-
niåsangmatigik. sulivfiup takornarni-
arnerane Danmarkimit ilaoKatima i-
låt angalaortoK nåpipara tåunalo OKa-
lugtuarpoK tåssane sulinerup pitsau-
nerussumik årKigssuneKarnigsså a-
arferit nerissagssanik tigusiniardlutik
uniungisåinangajagdlumarput åmalo
misiligutitut akornusersutaugaluit ui-
arterKigsårtarpait. „Marineland“ime
imarnerssarssuarme arferit misiligau-
taussut nerissagssait plastikimik av-
sserneKarsimåput arferit plastike tåu-
na takusinåungikaluardlugo tamar-
dluinarmik uiartertarpåt. kisalo av-
ssiaKUtsiussaK tåuna mardlungnik
angmanilersimavåt åipå angmåina-
vigsumik åipåle iluatungågut plasti-
kimik avsserdlugo. arferup misiligu-
taussup ingerdlåinavigdlune putoK
avssaKångitsoK ornigsimavå.
KanoK-una iliortarsimanerpat? ar-
ferit imangertat pissarneråtut ilior-
tarsimåput. imangertåme takungnig-
småussuseKångingajagdluinaiiput. ar-
ferit nipinik sukasorujugssuarnik aut-
dlarartitsissarput sumutdlo akingmig-
dlutik akisuanerat tusanrigtardlugo,
tåssalo taimisivdlutik sujunermingne
soKartoK påsinamago amale KanoK
ungasigtigissoK påsisinångortardlugo
tåssalo KanoK angitigissoK. tåssalo av-
dlatut OKautigalugo arferit sianiuti-
mingnik tusånermut atortunik taku-
ssarput.
arferit OKaloitatigigkångata
nipitaoK atordlugit arferit ingming-
nut nalunaerfigeKatigigtarput. arferit
sumigdlunit takussaKarångamik ka-
malerångamigdlunit Kiarssungnertut
ingajagtumik såkortumik nipiliortar-
put taimaisigångatdlo arfeKatai encå-
nitut erninardluinaK erKånut kater-
ssutarput.
arferit taimatut nipiliortarnere —
sordlo piniagagssamingnik ujåssitit-
dlutik „oKaloKatigigtitdlutigdlo" inup
siutainit tusåneKarsinåungitdlat. „Ma-
rineland“ime misiligainerit maligdlu-
git arferit nipiliornere ugtortarneKar-
simassut ilåtigut 196 kilocyklit anguv-
dlugit akulikissuseKartarsiméput. ki-
locykle atauseK igsariarnermut 1000-
eriardlune sujumut kingumut uteri-
artarpoK. inu,p siutaisa nipip igsariar-
nera 15 kilocyklinik sukåssusilik tai-
mågdlåt tusarsinauvå. tåssalo arferit
tusarsinaunerat angnertorujugssussoK
ugtortainerit tamåko erssersipåt. ar-
ferinåungitsutdle åmale umassut ar-
dlaligpagssuit inup tusarsinaussainik
angnerujugssuarmik tusarsinaussut i-
lisimaneKarpoK. arferit imartorami-
nerssuarme erKartugkavtine misili-
gautigineKartut atautsimilersutdlo ug-
tortautaussut kipisuitsungajavingmik
torarfigineKalersarput. tamatumuna-
lume takuneK ajornartångilaK arfe-
rit agsut ingmingnut OKaloKatigigdlu-
artartut.
En del af fangsten tørres, og særlig på
de små pladser har man stadig de små
udhuse, hvor man kan opbevare pro-
viant.
nguniardlugo avdlångortiterissoKarsi-
naussoK påsiniarKUvdlugo KaerKune-
Karsimavdlune. sulinerup ardlaligtigut
iluarsineKarnigsså sujunersutigisima-
vå åmalo nalunaeKutap akunermusia-
Kardlutik sulissut ilarpålugssue ak-
korderdlutik sulilernigssåt sujunersu-
tigisimavdlugo.
ukioK kingugdleK Savalingmiut nu-
nanut avdlanut tunissait 110 mili. kr.
migssiliordlugit akeKarsimåput sårug-
dligit tarajugkat taraj orsimassutdlo
panersiat 55 miil. kr. migssiliordlugit
akigdlit nunanut avdlanut tunineKar-
simavdlutik. sårugdligitdle tarajugkat
tarajorigkatdlo panersiat sule tunine-
Kångitsut 4000 tons migssiliortut uki-
ortåp nalåne Savalingmiune suliv-
fingne uningangmata påsineKarsinau-
vok suna pissutigalugo aulisagkat ta-
rajorterneKartarnerat taimaitikiartu-
årneKartoK. Janus.
arferit piniarniartinatik ersigissa-
Kartinatigdlo uningåinartitdlutik ig-
sariarnerit 15-init 20-tdlo avdlortar-
dlugit nipiliordlutik autdiarartitsi-
ssarput, KUlarnångivigsumik ilisima-
jumåinardlugo erKamingne soKarner-
sok ulorianartoKånginersordlo.
inungnit tutsaringneroKaut
nipit sukasut tusåneKarsinaunerisa
tungåtigut arferit inungnit sujuarsi-
maneruinångitdlat åmalo inungnit
tutsaringnerujugssuput. mérKat iner-
simassuningarnit tutsaringnerugaj ug-
put. nipit såkortussusiat 10 decibeli-
mik taineKartartoK mérKat tusarsi-
naugajugpåt (tåssa inersimassunit
tutsaringneruvdlutik) arferitdle misi-
ligutaussut tusarsinaussait 25-miput.
inuit sianiutait Karatsamitut tusåsi-
naunermutdlo atortut sujomatigut i-
luamik ugtorneKarsinausimångikalu-
arput, månale erKortumik migssinger-
neKarsinaulersimåput 100.000-inut, tå-
ssa niarKup saneråne siutit sianiutai-
sa erKånitut. misigssuinerit kingug-
dlit maligdlugit arferit sianiutaisa tu-
sånermut atortut amerdléssusiat
350.000-inut nautsorssuneKarsimavoK,
tåssa inup tusånermut atortuinit si-
samåt avitdlugo amerdlaneruvdlutik.
tåssa avdlatut OKardlune arferit
månamut j,Marineland“ime misig-
ssorneKartut takutisimavåt umassut
tåuko sujornatigut isumaKarfigine-
Karsimanermingnit silatunerujugssu-
ssut .. umassutdlume avdlat ardla-
ligssuit erKarsautigalugit taimatut i-
POK.
Ausiangne rejenik
niorKutigssiorneK
Ausiangne 1961-ime rejet pitsauner-
siugkat 374 tons K’asigiånguanit nag-
siuneKartut niorKutigssiarineKarsimå-
put 1960-ime 289 tons niorKutigssiari-
neKarsimavdlutik.
1961-ime rejet 19 tons ilivitsutitdlu-
git KeritineKarsimåput, ilait 15 tons
Kalipausigkat Frarikrigimut tunine-
Karsimavdlutik. rejet sivnere utiter-
neKarsimåput Kaleruaiardlugitdlo 58,5
tons silåinarmit iserfigineKarsinau-
jungnaersitdlugit portoriardlugit Ke-
ritineKarsimavdlutik.
Ausiangne fabrikime sujorna inuit
60 sulissorineKarsimåput, amerdlaner-
ssait arnausimavdlutik Ausiangne na-
jugagdlit.
handelimit nautsorssutigineKarsi-
magaluanpoK 1961-ime rejet Kaleru-
aiagkat 44 tons niorKutigssiarineKåsa-
ssut. 58,5 tonsitdle niorKutigssiarine-
Karmata pissutauvoK fabrikime pi-
ssortaussut pikorissusiat arnatdlo re-
jelerissut eKiasuinerat. angussarine-
Kartutdlo tugdlussutigineKarsimaKaut.
ita
arferit silagssoreicaut
amerikamiut imap umassuinik misigssuissarfiåne misigssuiner-
tigut pasineKartut tupingnairissut
22