Atuagagdliutit - 02.12.1976, Síða 19

Akilinermiut
agdlausitårput
sordlo taerériga Canadame ag-
dlausigssatut sujunersutigssamik
suliniarnermut ilångutdlugo Inuit
åssigingitsune nunanartut KanoK
isumaKarnerånik påsiniaivigine-
Karput. tamatumanile sujunersu-
tigssap ilusiliorneKarnera sujor-
Kutdlugo inuit isumåt tusarniar-
neKarpoK, tåssa agdlausigssatut
sujunersuligssaK inungnut aula-
jangersiniåsagaluaråine isumat
ima åssigingitsigisinaungmata
iluamik maligtarissalingmik sa-
nanigssaK ajornarsisinauvdlune.
taimåitumik agdlausigssatut suju-
nersutigssap KanoK ilusilernigsså
atautsimititalianut suliagssångor-
titauvoK, inuitdlo akuerssinerat
atautsimititaliap sulinigssånut a-
kuerssinertut issigissariaKarpoic.
tamatuma pissutaisa ilagigunar-
påt Akilinermiuvta „landsrådiå-
nik“ taissagarput nunavtinisut
inuit nangminerissåtut sivnissuå-
tutdlo issigisavdlugo ajornakusor-
nerungmat, tamatumuna „Inuit
Tapirisat" Kaningnerussutut issi-
gineKardlune.
Inuit OKausinik sulivfeKarfiup
sujulerssuissua José KusugaK a-
tautsimissutaussartut tungaviga-
lugit agdlausiliornigssame sut sia-
nigissariaKartut pivdlugit nalu-
naerssuerérsimavdlune martsip
nålernerane atautsimlnerme er-
Kartugagssanik sarnumiussivoK,
tåukulo najornutaralugit sujuner-
sutigssat mardluvingordlugit su-
liarineKarput.
Canadame Inuit sumiorpalu-
ssutsimikut åssigingissutait erssi-
uteKartugssaussutut isumaKatigi-
ssutigineKarput, ilåtigut pissuti-
galugo uvaguvtitut periarfigssair
ajornarnerungmat, tåssa OKauseK
atauseK åssigingmik agdlagkalu-
ardlugo sumicrpalussuseK malig-
dlugo åssigingisitårtumik atuar-
neKarsinaussungcrtineK ajorna-
kusornerungmat. tamatumane pi-
ssutaussut ilagåt Inuvviup erKå-
ne taisinerit amerdlanerusinau-
ssarmata, s. i. kangisingnerussu-
me OKauseK „arnaq“ tasamane
taineKartarmat „aranaq", taima-
tutdle åssigingissutaussut /rn/-
imut ilaujuåinarnatik, åmalume
sumiorpalussutsit ardlåt Inuit
atautsimordlutik OKalugtarnerå-
tut issigineKarsinaulersimånging-
mat, sordlo nunavtine Kitåta Ker-
Kamiut OKalugtarnerat ilåtigut er-
Kordluinångikaluartumik, angner-
tutigutdle erKukånersutut taima-
tut issigisinaugigput.
agdlagtausigssatut sujunersume
erssiutitut atorneKartut pingasui-
nåuput, tåssa erssiutit OKautsit
påsineKarnigssanut namagtut pi-
ngasuinaungmata, kalåtdlitdlo o-
Kaustne taimåikaluardlutigtaoK.
tåssa agdlagtåsåput: ini, itirpuq,
siku, anivuq, il. il.
erssiutit sivitsorsimatitdlugit
mardloriagaussarput, s. i.: ataata,
siiqquq, uumajuq, ukurtiik, il. il.
kisiåne erssiutit mardluk sanile-
rit ilait tainerni mardlunltarput:
tariuq, pinasuarpuq, isiniartuq, il.
il. amale tainerme atautsimitar-
dlutik: aiviq, aulajuq, ailaq, il. il.
tåssa sivitsutiligtut atuagagssåu-
ngitsut tamarmik tusarssaugamik.
tamatumuna OKautsivtinit av-
dlaunerat malungnarpoK, OKaut-
sitdlo ilisamartut ilaisa agdlausi-
torKavtine kukussumik agdlagsi-
manerinik erssersitsisinauvdlutik,
s. i. aiviq, satimik, il. il. .
åipersarissat sivitsugkat mar-
dloriagaussarputaoK, s. i. akka
amma, unattauq, pmnga, tåssa
åma „ng sivitsugaK" nng-imik ag-
dlagtardlugo. kalåtdlisut „sukå-
ssumik" taiguteKartitsinerput ila-
ne „sukariarner“mik taivdlugo
ajoKersutigineKartarmat åiper-
sarissanik sivitsugkanik enrartui-
ssalernerput avdlagssautigineKåi-
narane ugpernarpiångitsutut issi-
gineKartananarpoK. naluvara Ka-
noK ilivdlune Kleinschmidtiusi-
manersup „sukariarner“mik taisså
„sukariarni“ngorsimanersoK, ki-
siåne erssiutip tainera avdlångo-
rane åipersarissap tainera sivit-
sortarpoK amerdlanertigut mar-
dloriautine sivnerdlugo sivisussu-
seKalersardlune. sorunalume „su-
kåssutaussaKartitavtine erssiut åi-
persariardlo tamarmik mardlori-
arsimassaiiDut: kuukkut, uummat,
inuuvvik, il. il. — tamatumane
sianigissagssauvoK 1, g, v-lo si-
vitsorsimasinaungmata erinaeru-
natik, tåssa 1-iuinardlutik, g-
uinardlutik v-uinardlutigdlo: ta-
tiggaq (tingmiaK), uvva, avla/
alla.
åipersarissatdle mardluk sanile-
rigsinåuputaoK tamarmik tusar-
ssauvdlutik: igvit, ilvit, akpa, ma-
liglugu, maliktugu, tikingmat, u-
qarpat, igluksaq, il. il. tåssa tåu-
ko tungavit pingårnerssait, åma-
lo sumiorpalussutsit ardlane ni-
pangeriassårfik Ejnar Heilmanni-
tordlugo „simérsorpatdlagtussi-
ssok“ inangissumik (’) nalunae-
KUtserneKarpoK, s. i. a’aarpuq,
tia’a, mautari’naaq, il. il..
Paadlimiut erKåmiuilo, Smålo
Eqalugtutsiarmiut erKåmiuilo
/s/-imik atuingitdlat, /h/-migdle
taorsertardlugc, tåuko periarfig-
ssineKarput h atorsinaussungor-
dlugo, tamatumane åma oKauser-
sianik atuinermingne h-mik atui-
nigssåt naluneKångerérmat. tai-
matutdle ingmikut atorneKarsi-
naussunik akuerssinerup tungavia
tåssa Inuuvviup erKåne nunagdlit
ingmikut periarfigssaKarnigssåt
pingitsorneK ajornarunarmat (s. i.
aranaq).
sumiorpalussutsip erssiutaisa
ilagait s. i. kinåussusersiusissarne-
rit ilait, s. i. iliphi, ilipsi, ilipfi,
Smalo r-ip kingornagut avdlå-
ngorautit ilait, s. i. kangirluk, ka-
ngirsuk. tamåko paitsugagssatut
issigineKaratik atautsimut issigi-
sinaussanik oKauseKalertinane
nalornissorutausinaunerat tunga-
vigalugo ingmikutårnigssånut pe-
riarfigssineKarput, tamatumunale
OKautsit isumait ilisarnarungnaer-
sinagit atorneKartugssauvdlutik.
ingmikut taissariaKarpoK „1 eri-
naitsoK11, tåssa Kleinschmidtip
„dl“-imik agdlagtagå, agdlausitå-
me „ll“-imik agdlangneKartaler-
sok kalåtdlisumit avdlaussumik
ajornartorsiutitaKarmat, tåssa
„dl“/„ll“ kalåtdlisut „l“-imit mar-
dlutigut avdlaungmat: erinaitsu-
nermigut Smålo sivitsorsimaner-
migut, tåukulo åssigingissutau-
ssul ataKatigigdluinarmata sivit-
sornerata nalunaerneratigut ka-
låtdlisut erinaitsungorneråtaoK
nalunaerneKartarpoK, tamatumu-
na g-gg Smalo r-rr pissuseKatiga-
lugit. Akilinermiutut, „inugtitut"
åssigingissutaussut tåuko mar-
dluk ataKatigingitdlat, sivitsorsi-
magaluardlune erinaKåinarsinau-
vok (1-erpalugdlune), s. i. iglu,
maliglugu, åmale sivitsorsimav-
dlune erinaitsusinauvdlune (uva-
guvtitutdle), s. i. maliklugu tiki-
laurama, tåssa latinerit naKinere
Annoncér
i
GRØN LANDSPOSTEN
atorniarssarigaluardlugit tamatu-
muna sanerKiineKarput, tamatu-
mungalo pissuterpiaussoK tåssa
åma „1“ sivitsorsimångikaluardlu-
ne erinaitsusinaungmat, taimalo
OKautsip isumånut avdlångutausi-
nauvdlune, s. i. iluittuq (ilivitsoK)
Smålo i&uittuq (iluaitsoK), tåssa
/&/ skrivemaskinamik agdlang-
nerme atorniarneKarpoK, naKita-
nile „1“ atugagssatut KinerneKar-
dlune. tamatumuna nagguveKa-
tivta OKausé kipariartortitdlutik
agdlausiliornigssamut akornutig-
ssanik ilajartorput kalåtdlit OKau-
sé ajornångineruvdlutik.
tainikutårtumik agdlangnerme
nutåmik sujunersutåuput tama-
likagtumik atorneKarnerat aulaja-
ngersimanerussumik taorsemeKé-
sasscK, tamatumuna tainerit nag-
gatåine åipersarissat erssitugsså-
ngordlugit, erssiutit sivitsorsima-
nere nalunaigagssångordlugit, „k“
„k“-lo aulajangersumik ingmikor-
tugssångordlugit, taimatutdlo „g“
„ng“-ilo, Smålo kisa tainerit /&a/
/&u/ /&i/-lo /la/ /lu/ /li/-nit ing-
mikortineKarsinaulerput. tainerit
/sa/, /su/, /si/ Smalo /ha/, /hu/,
/hi/ ingmikortivingikaluardlugit
ingmikortinigssånut periarfigssi-
neKarput, kisalo (’), taivdlugo
„a’a“, tainikutårtumik agdlang-
nermisaoK atorsinaulerpoK, tai-
mailivdlunilo naKinernik agdlag-
kanit tainikutårtunik agdlangner-
mut nikineK utertinerdlo ajorna-
rungnaerput.
tamatumunga tungatitdlugo isu-
mat mardluk erKarsautigineKar-
sinåuput, tåssa agdlausitårput a-
tuinarsinåungineramiko, Smalo
kalåtdlit Inuitdlo OKautsimikut
angnertujårtumik påseKatigigsi-
naugamik sorme atautsimut ag-
dlauseKalinarniångitdlat? aperKU-
tit tamåko sarKumersarput åssi-
gingnik kingornussaKarnivta nu-
kigtorsarsinaunigsså pinarnago,
Smale sordlo atåssuteKamiamiv-
tigut, atuagauteKaKatigingnikut
avdlatigutdlo ikioKatigigsinaunig-
ssaK erKarsautigalugo. isuma tåu-
na ingmine kajumingnauteKaralu-
ardlune ajornakusoruteKarpoK
scrdlit CKausisa atornigssåt aki-
neKarsinaugunångingmat, Smålo
OKautsivut agdlausiliornigssap tu-
Robert Petersen
ngånit issigalugit åssigingissute-
Karmata. Inugtitut sordlo åssigi-
ngissuteKarpoK OKåsagåine ikpak-
saq pisuic&unga tikilaurtunga,
imalunit aqagu pisuglunga tikin-
niartunga. åma tåukunane -laur-
tunga isumaKångilaK tikitsiartu-
nga, erssersipåle pisimassunera.
atuagkame Sprog i Norden
1976-ime Kavdlunåt, norskit sven-
skitdlo atautsimut agdlauseKarsi-
naunerånik isuma agdlauserine-
KarsimavoK, atautsimutdlo ag-
dlauseKalisagaluaråine avdlångor-
titagssat misigssorneKardlutik.
nautsorssutauvoK OKautsit agdlag-
kat 100-ngorångata tauva norski-
sunit OKautsit pingasut agdlang-
nerat avdlångortåsassoK, Kavdlu-
nåtunit OKautsit 13—14 migssåine,
svenskisunitdlo OKautsit 19—20
saniåne, tamånalo akornutigssau-
ssutut issigineKarpoK. Alaskap
avangnåmiue tikinardlugitdlunit
atautsimut agdlausiliorniåsagalu-
aruvta avdlångortitagssat amer-
dlanerunigssåt ilimanai-poK, tåu-
kualo saniatigut taigutitaoK åssi-
gingisitårnigssåt nautsorssutigi-
ssariaKardlune. taimåitumik na-
lerKunerusagunarpoK agdlauseK
atauseK anguniagarinago agdlaut-
sit pingasutdlunit periusigssat
atautsit tungavigalugit suliaussut,
taimåilivdiutigdlo påseKatiging-
nigssamut avKutausinaussut a-
nguniaråine. tamatumuna ag-
dlautsit atuarfingme iliniartitsi-
nermut iliniutinutdlo årKitaunerat
Sma imailiatdlåinardlugo avdlå-
ngortineK ajornarunarmat.
Robert Petersen.
/i ly VERDENS BEDSTE HI-FI
dDPlØNEER

.... ? ^ ^
•
' r •: r ■> ^
PIONEER RECEIVERE
SX 1250 2x200 w...................kr. 6.585,- HENT
SX 950 2x110 w....................kr. 4.425,- EN BROCHURE
SX 850 2x 85 w...................kr. 3.880,- HOS DERES
SX 750 2x 60 w...................kr. 2.940,- FORHANDLER g
SX 650 2x 35 w...................kr. 2.475,- - ELLER REKVIRER g
SX 550 2x 20 w...................kr. 1.880,- HOS....
SX 450 2x 15 w....................kr. 1.530,- 2
r 1
u
9270 KLARUP
19