Atuagagdliutit - 13.11.1980, Qupperneq 5

Ilinniartitsisut qallunaat
sunaaffa kalaallisut oqaluttut
Agip angalanerani siulersortaasoq Josef Motzfeldt
kalaallit atuarfiat pillugu oqaluttuarpoq, nunaqarfiit
illoqarfiullu atassuteqaqatigiinnerannik, ataatsimut
atuartitsinermik, naalakkersuinermik ingerlatsisu-
nik periusissaaruttutunik ilarpassuinillu.
Angalanitsinni siulersorterput
Uummannap avataani sikup si-
naani naapipparput. Tamaani na-
korsap pujortuleeraa »Deich-
mann« siuminik sikup sinaanut
torrutsitsilluni uninngavoq.
Ukiup upernaallu annersaanni
Uummannap sikua unerisimasi-
nianngilaq, »Deichmann«iUu i-
marnersaq angallavigaa minutsit
40it atorlugit. Sukkangaatsia-
qaaq. Naalagaa Kaali Mathiasse-
ni oqaluttuarpoq savequtaa aali
sukkaallisinneqarsimagaluartoq.
Siornatigut ima sukkaallisinne-
qarsimagaluartoq. Siornatigut i-
nia sukkatigisimagaluarpoq al-
laat qatsungasumi kisaasa amu-
arfiisigut pujortuleeqqap qaanut
imeq isaasarluni.
Sikup sinaani utaqqimmersor-
pugut. Uumassuseqartumik sun-
nguamik takussaasoqanngilaq.
Pujortuleeqqap inuttaasa marluk
sinaasiorlugit angunialukkaluar-
put. Piniartoq ilaasinnaasimasoq
ilulissamut killingusaami erseq-
qartumut pisummik aallarpoq
qassusiarluni.
Utaqqinitsinni siku aserorter-
tuarpoq. Nipeqarani eqqissilluni-
lu quppassileruni quppassileruni.
Puttaat arriitsorsuarmik avala-
garput, soorlumi tassa ikkussor-
tarissat.
Pujortuleeqqap inuttai susaar-
simallutik uterput. Piniartoq qas-
susiarsimasoq aamma uterpoq.
Suialaalerpoq. Tassanngaannarlu
Ungasissumi toorninnguaq taku-
neqarpoq.
Toorninnguaq qanilliartuinnar-
poq. Arriitsumik qimminngoriar-
torpoq, kiisalu naggataagut qim-
mit isikkaneq marluk qamutillu
takusinnaalerpavut, inuillu ilisar-
narsipput. Kiisa sikup sinaava-
nut apuupput. ilassivavullu Josef
Motzfeldt, Uummannami atuar-
fiup pisortaa ilisimannittut ta-
marmik Tuusimik taasagaat, nu-
lia Vivi aamma ilinniartitsisuu-
soq, meeqqamik sisamaasut ilaat
marluk nassarlugit annguttunu-
ku. Uummannatsaamut inuerun-
nermut piniariarsimapput, qale-
ralissuillu maanna pujortuleeqqa-
mut qallulerpaat. Taamatuttaaq
qimmit qamutillu issorarneqar-
put, taava »Deichmann« Uum-
mannap tungaanut utersaaler-
poq; kaffi qalaqqaaq initaani sas-
saalliutigineqarpoq.
Kaajallaaneq
Tuusi nunaqarfiit atuarfiinik ta-
kusaasussaavoq angajoqqaanillu
oqaloqatiginnilluni. Atuartut 9.
klassemut pisussat angajoqqaa-
visa atuarunnaartinniarpaat tas-
sagooq Uummannamut atuariar-
tortussaammata. Tamanna nuan-
narinngilaat.
— Angajoqqaat oqarput meeq-
qat nunaqarfinnit pisut piniarner-
mut aalisarnermillu inuutissar-
siuteqarneq aallarnermikkut qi-
makkumaaraat, taamaattumillu
isumannannginnerusoq atuarun-
naarsikkaanni, Tuusi nassuiaa-
voq. — Angajoqqaat oqaloqatigi-
sussaavakka, neriuppungalu nu-
naqarfinni 9. klasset pilersissin-
naasagigut.
Angalanissamiuna tassani ilaa-
niarnerput akuerisimagaa, tassa
AG Uummannamut tunngasoq il-
loqarfissunnippallaarani aammali
nunaqarfiup tipaanik tipinilaar-
niassammat.
Silarlueriataarporli. Ulluni pi-
ngasuni qulimiulik (helikopter)
Marmorilimmit Greenexip atorti-
taa utaqqivarput. Nuugaatsia-
liaattussaavaatigut. Utaqqikatal-
luinnaratta aallarniinnalerpugut.
Unnuillu ilaanni unnullualersoq
»Deichmann«imut ilaalluta sikup
sinaavanut aallarpugut, tamatu-
muuna Ulorsuit toraarlugit.
Kaajallaanerput sapaatip a-
kunneranik sivisussuseqarpoq.
Nunaqarfinni tikisatsinni tamani
Tuusi tikilluaqquneqarluartar-
poq. Ilinniartitsisut allersarisani
tamaasa eqqaamallugit tunissu-
tissaqarfigisarpai.
— Nunaqarfimmiuulluni tuni-
sinneq nuannertaqaaq, nassuiaa-
voq.
Tikisani tamani ataatsimiititsi-
sarpoq ilinniartitsisut eqqiaasull-
u tamaasa oqaloqatigisarlugit,
kiisalu angajoqqaat ataasiak-
kaarlugit aammalu angajoqqanik
ataatsimiititsinerni oqaloqatigi-
sarpai.
— Misilillugu nunaqarfiit ukiu-
mut minnerpaamik marloriarlu-
git tikeraarniartarpakka. Pingaa-
ruteqarluinnarpoq pitsaasumik a-
tassuteqarnissaq, nassuiaavoq.
Taamani qulimiulimmut (helikop-
ter) ilaalluta angalaarpugut. Nali-
nginnaasutigut nunaqarfiit nam-
mineq qimusserluni qimmiminillu
atuilluni tikeraartaralj arpai.
Atuarfik kalaaliusoq
Angalanitsinni 70ikkut ingerlane-
ranni Uummannap atuarfeqarfia-
ta Kalaallit Nunaanni atuarfinni
malitassanngorsimanera misigit-
siarparput. »Uppernarsaalli« ta-
matumunnga tunngasoq illoqar-
fiup Uummannap atuarfiani misi-
givillugu misigaarput.
Uloqarfiup atuarfia katillugit
16inik ilinniartitsisoqarpoq. Taa-
mani ilinniartitsisut amerlassusii-
sa affangajaat qallunaajupput, a-
tuarfilli pulaaratsigu oqalunner-
mi qallunaatoorneq tusarsaaner-
saanngilaq.
Ilinniartitsisut qallunaat ta-
marmik kalaallisut oqaluttutut
nipeqarput, Tuusili oqarpoq ataa-
siinnaq kalaallisut oqalussin-
naanngitsoq.
— Kisianni kalaallisut oqaatigi-
neqartut paasisarpai, Tuusi na-
ngippoq.
Ilinniartitsisut qallunaat amer-
lanersaat maanga pinngikkallar-
nerminni nunaqarfinni najuga-
qartarsimapput matuma pigisaa-
ni. Kalaallisut oqalunnissamut
taamaaliornermikkut ilikkarsi-
mapput, kalaallisut inooriaaseq i-
likkarsimavaat, piniartutut inuu-
seqarneq tumisiorsimavaat, ma-
lugisariaqarporlu ilinniartitsisut
tamarmik qimmeqarlutillu qamu-
teqarmata.
AG: — Tamanna sinerissami i-
leqquusunit allaaneroqaa?
Tuusi: — Taamaagunarpoq, ta-
matumalu kinguneraa ulluinnarni
oqaatsitigut paatsooqatigiittar-
nerit pinngitsoortarneri. Pingaa-
ruteqarluinnarpoq ilinniartitsisut
amerlanerpaasut maani sivisuu-
mik najugaqarsimanerat, ilaasa
ukiut tallimat arfinillilluunniit ti-
killugit. Meeqqat angajoqqallu o-
qaloqatigisinnaavaat, paatsooqa-
tigiinnerit paaseqatigiinninngor-
tissinnaallugit, meeqqat angajoq-
qaallu inuusiat nalunngilaat.
— Ingerlatsiniarnermi aaqqis-
sugaasimava ilinniartitsisut qal-
lunaat tikerlaat nunaqarfinnut pi-
sittassallugit?
— Naamik, tamanna nalaatsor-
neruneruvoq, kisiannili tamatu-
ma pisinnaanera eqqumaffigisi-
mavara. Tamatumattaaq kingu-
nerisimavaa ilinniartitsisut aa-
laakkaanerusut maani suleqatigi-
gatsigit. Inuit suleqataasut aal-
laqqaataanit suliffigisaminnut
qanillutik inuuniarumasimasut.
— Kalaallisut aamma ilinniar-
tinneqarpat?
— Naamik. Ulluinnarni ajor-
nartorsiutaasartut kalaallisut o-
qalullutik anigorsinnaasarpaat, a-
tuartitsigaangamilh qallunaatuu-
nerusoq atuartitsisarput. Ataa-
siinnaq kalaallisut ilinniartinne-
qarsimavoq.
Tuusi naammaginnisimaarnis-
saminut pissutissaqarpoq, ta-
mannalu isertuutinngilaa. Kisian-
ni suut tamarmik isuitsumik pi-
neq ajorput. Aasarlu manna ilin-
niartisisut qallunaat qulaaluat
Uummannap atuarfianit. Ilinniar-
titsisut nutaat takkussimapput,
amerlanerit ingerlaannaq Qallu-
naat nunaannit, ataasiakkaat ilin-
niartitsisut kalaallit.
Atuaqatigiinneq
Tuusip nunaqarfinnut kaajallaa-
reernerata kingorna nunaqarfinni
amerlanerni 9. klasset pilersinne-
qarput. Taamaalillutik meeqqat
atuartut aallartariaarupput. Atu-
arfiup angajoqqaallu suleqatigiil-
luarnerata kingunera kingumut
ersersinneqaqqippoq.
Tamatuma inernerit assigiin-
ngitsut pitissimavai. Uummanna-
mi atuarfeqarfik qallunaajaqqa-
nik kalaaliaqqanillu ataatsimut a-
tuartitsinermut siulersortaasarsi-
mavoq.
— 1975imili tamanna aallartip-
parput, misilittakkavullu pitsaa-
suupput, atuarfiup pisortaa allaf-
fimmini oqaluttuarpoq. — Ukiut
ilaanni qallunaajaqqanik atuar-
tussanik ikittuinnarnik atuarti-
tassaqarsimavugut, taakku atu-
arfimmi atuartuunertik nanertuu-
tigisarsimavaat, upalortuullutik
ilinniarnerminnilu ajornartorsiu-
teqarlutik. Ukiorli atuarfiusoq
naanngitsoq tamaat allanngortip-
parput. Qallunaajaqqat kalaaliaq-
qanut ilanngutitippavut. Anga-
joqqaavi nalornisoorutteqaralu-
arput, kisiannili misiliineq iluat-
silluarpoq annilaangagisaasorlu
qaangerneqajaarluni. Meeqqat
malinnaalluinnarput.
AG: — Meeqqat assigiimmik a-
tuartinneqarpat?
— Aap, atuartitsissutini amer-
lanerni. Kisianni nammineq oqaa-
serisanik atuartitsineq siunilik a-
nguniarsarisarparput, tassa o-
qaaseqaqatigiit annerulinnginnis-
saat saniliminnut ajoqutaasumik
pinngitsoorniarlugu. Kisianni
soorunalimi suna tamaat tikillu-
gu paasiniarsarisarparput iluaqu-
taasussaq ajoqutaasussamin-
ngaaniit annerunnginnersoq eq-
qumaffiginiarlugu. Inooqatigiis-
sutsimut tunngatillugu qallunaa-
jaqqanik kalaaliaqqanut atuaqa-
tiginnitsitsilerneq pitsaanerpaa-
voq. Meeqqalli aamma ilinniarni-
>>Deichmann« Uummannap umiarsualiviani sikup sinaanut talippoq angalatitsisuttalu
'tamutai niuneqarput nuliata Vivip qimmit sissuerpai.
»Deichmann« er kommet ind i isen i Uummannaq havn og vor rejseførers slæde bliver
°sset på isen, mens fru Vivi holder øje med hundene.
Qup. tull nang.
Pisariitsuunngeqaaq umiatsiarpassuit akornanni qimusserniassalluni.
Det er sin sag at sno en hundeslæde ind og ud mellem de mange både på isen.
5