Atuagagdliutit - 13.11.1980, Page 28

UUMMANNAQ
KGH Uummannami
aningaasalersueqataalersoq
Piviusumik Uummannami nioqqutissiorneq aningaa-
salersorneqalerpoq. Ukiualunnguit matuma siorna
Uummannap eqqaani inoqarfiit siuarsarneqartussa-
tut pilersaarutaannaagaluarput.

KGH 70ikkunni umiatsiapassuit Uummannap eqqaamiuini tunisimavai, paasiniaatigalugu inuussutissarsiuti-
galugu aalisarnermut toqqammavissaqarnersoq. Taamaattoq maannakkut naluneqanngilaq, kisiannili inunnik
ajunaartoqartarpoq umiatsianik qajannartunik angalaarnerminni.
Kongelig grønlandske Handel har i 70’erne solgt mange joller i Uummannaq distrikt for at finde ud af, om der
virkelig var basis for et erhvervsmæssigt fiskeri. Det er der, ved man nu, men flere er døde under sejlads med
de farlige joller i isen.
Illoqarfik Uummannaq Kalaallit
Nunaanni illoqarfittut ineriartor-
tingaagassatut KGH-p tungaanit
isigineqarsimanngilaq. Aatsaalli
ukiuni kingullerni kommunalbes-
tyrelsep illoqarfimmiullu piuma-
saqartualernerisigut arlaatigut
pisoqallattaalerpoq. Maannalu
KGH-p akuerisimavaa illoqarfim-
mi suliffissuaaraqartariaqartoq.
KGH-p Uummannamik soquti-
ginnippiannginnera illoqarfiup
niuertuanit Sven Gjerulfimit
nammineerluni soqutiginninngis-
susianit pissuteqanngilaq. Sven
Gjerulf siornatigut illoqarfimmi
najugaqarsimavoq, 1975-imilu u-
terpoq niuertunngoriartorluni.
— Ukiut pissanganarluinnar-
tuusimapput, niuertoq oqaluttu-
arpoq. Allaffia KGH-p Uumman-
nami illorsuisa kusanartut ilaata
qalianiippoq.
— Illoqarfiup inuutissarsior-
nikkut periarfissarisai soqutigiso-
rujussuuakka, maangaanillu aal-
lassaguma pissutaassapput
meeqqama atuarnerat.
Sven Gjerulfip nioqqutissior-
neq soqutigisaraa. Isumaqarpoq
Uummannaq periarfissaqarluar-
toq.
1972-imi niuertumut taartaa-
gallarluni Uummannamiissima-
voq. Taamanikkut Uummannami
kinguppannik tunngaveqarluni
sulliveqarnissaa assut pingaar-
tinneqaraluarpoq. Tamanna Sven
Gjerulfip taamanikkut maanak-
kullumi akerleraa. Oqarpoq ajor-
nakusooqisoq qeqertami imissa-
qannginneq pissutigalugu.
Akerlianik aalisakkanik qeriti-
tanik nioqqutissiornissaq anneru-
soq piumaneruaa.
— Isumaqarpunga tamanna
Uummannamut aqqutissaviusoq,
oqarpoq.
Qaffariarujussuarneq
Sven Gjerulfi 1975-imi niuertun-
ngormat illoqarfimmi qerititsivik
ataasiinnaq piuvoq. Ullumi pi-
ngasuupput. KGH-p nutaat mar-
luk pisiarisimanngikkaluarpai.
Kommunep pigai, KGH-illi ator-
pai. Tamatuma kinguneraa nioq-
qutissiornerup qaffariarujussuar-
nera. Aalisakkat qerititat nioqqu-
tissiaapput.
Sven Gjerulf niuertunngormat
Uummannap pigisaanilu tamar-
mi, imaappoq Uummannami qale-
rallit qerisut tonsit 62-it tunine-
qarsimapput. 1976-imi nioqqutis-
siat 248 tonsinut qaffariarput,
1977-imi 520 tonsinut 1978-imilu
amerlanerpaallutik 920 tonsinut.
— 1979-imi 752 tonsiinnaat ni-
oqqutissiaraavut, tamatumanili
pissutaanerpaavoq silarlunneru-
jussua, niuertoq oqarpoq.
Sven Gjerulf isumaqarpoq ni-
oqqutissiat pitsaanerusumik iner-
neqarumaartut, pingaaruteqarne-
rarpaalu Uummannaq piniarto-
qarfittut taaneqartarunnaassap-
pat.
— 1979-imi puisit amii 21.000-
it tunineqaraluarpummi, kisianni-
li tamanna nalinginnaanngivip-
poq. Siunissaq aalisarnermik tun-
ngavilersorneqassaaq. Qalerallit
qeeqqallu naammattorsuupput.
Aalisarnermik nioqqutissiorne-
rup inuutissarsiutitigut tunngx-
vissaq pilersissavaa. Isumaqar-
punga piniartoq siunissami pini-
arnerinnavimmik inuutissarsior-
sinnaanngitsoq.
Aalisagarpassuit
Sven Gjerulfi Uummannamut pi-
gami isumaqarsimavoq Uumman-
nap pigisaanilu aalisakkanik mi-
sissuinissaq pisariaqarluinnar-
tuusoq.
— KGH-p suliffiliornermut pe-
qataalerneranut pissutaavoq
maanna ilisimalersimagatsigu
Uummannap eqqaanilu aalisagar-
passuaqartoq, niuertoq nassuiaa-
voq. — Maangalu pininnit aalisar-
nermik ingerlatsineq annerulersi-
mavoq. Tamanna takuneqarsin-
naavoq KGH-p ukiuni kingullerni
umiatsianik 350-inik tunisaqarsi-
maneragut.
AG: — Nunaqarfiit eqqaanni
aamma aalisagarpassuaqarpoq,
kisiannili tunitsivissaaleqissup-
paat?
— KGH aaliangersimasumik
kaajallaasarpoq angallat »Lars
Møller«i atorlugu. Taanna Uum-
mannap Qaarsut, Ikerasaap Saat-
tullu akornanni kaajallaasarpoq.
»Lars Møller«imut aalisakkat, ni-
oqqusiat nioqqutissiareqqitassat
avammullu tunisassat nassartin-
neqartarput. Taassuma saniati-
gut pajuttaat »Hvidfisken« ilaati-
gut aalisakkanik nassarluni Uum-
mannamut utertarpoq.
AG: — Kisianni soorlu Illorsuit
Nuugaatsiarlu aalisakkanik qeri-
titassanik tunisivigineqarsin-
naanngilat.
— Taamaappoq, nunaqarfiillu
taakku marluk Uummannamit u-
ngasinnersaapput. Ajornakusoor-
titsillutillu. Nuugaatsiamili qul-
lukkeriveqarpoq. Illorsuit aamma
peqartariaqaraluarpoq. Nunaqar-
fiit taakkorpiaat piniartoqarfiu-
sutut suli natsorsuunneqartaria-
qarput, ilaatigullu uparuarsima-
vara nikkuliorfeqartariaqarnerat.
Sinerissami nikkunik nioqqusia-
nik tunisinissamut periarfissaru-
jussuaqarpoq.
Qerititsiviusumik
umiarsuaqannginneq
Sven Gjerulfip ilumuunnginnera-
rallarpaa KGH-p umiarsuarmik
qerititsiviusumik nunaqarfinnut
atassuteqaatissamik pisaarnis-
saa.
AG: — Nunaqarfinni amerla-
soorsuit tamanna tusatsiartarsi-
mavaat, tassagooq KGH-p
» Hvidfisken« i qerititsivinngortin-
niaraa Uummannap nunaqarfiillu
akornanni angalaartuartussan-
ngorlugu?
— Tamanna ilumuunngilaq. Pi-
lersaarutigineqaranilu. Akerlia-
nilli ilumoortoq tassaavoq KGH-
p Qallunaat nunaanni umiarsuali-
orfinni ajornartorsiuteqarneq pis-
sutigalugu qinnutigisimammagu
Uummannap eqqaanilu atugassa-
mik qerititsiviusumik umiarsuali-
ornissaq »Hvidfisken«ip kaajal-
laasartutut taartissaanik. »Hvid-
fisken« qerititsiveqaranilu nilla-
taartitsiveqanngilaq, KGH-lu
Qaarsuni qerisunik tunisisarner-
mik pilersitseqqammerpoq. Taa-
maattumik umiarsuaqartariaqar-
pugut qerisunik nassarsinnaasu-
mik. Umiarsuaq taamaattoq soo-
runami naammatsinnissani tikil-
lugu qerisunik uteriarnermini
nassarsinnaasassaaq, tamatu-
munnga ilanngullugit nioqqutis-
sat qerisut. Mannali tikillugu ili-
simanngilara umiarsuaq pissaner-
lugu.
Nunaqarfinni KGH
Uummannaq suliffissuartaaler-
poq, nioqqutissiorneq alliartortu-
arpoq. KGH-p manna tikillugu i-
ngerlatsinini qimassimavaa.
Uummannaq KGH-p aningaasa-
lersueqataaffigiligaanut ilaaler-
poq. Nunaqarfiilli qanoq?
AG: — Nunaqarfinni qerititsivee-
raqassava?
— Naamik, tamanna KGH-p
peqataaffiginianngilaa. Kommu-
neli pilersaaruteqarpoq, maanna-
lu Niaqornat peqalereerpoq.
AG: — KGH-mi nunaqarfinni
suniarpa?
— KGH sunianngilaq. KGH-p
nammineq suli siunissani ilisima-
linngilaa namminersornerulerne-
rup tigusiumaarnissaa eqqarsaa-
tigalugu.
AG: — Nunaqarfinnut tunnga-
tillugu KGH inuutissarsiorner-
mut ingerlatsinissaminik aalia-
ngersagaqanngila Uummannap i-
noqarfii eqqarsaatigigaanni.
— Taamaakkaluarpoq. Isuma-
qarpugut qalerallit tarajorterne-
qartarnissaat, aalisakkat paner-
tuliarineqartarnissaat, nikkulior-
tarnissaq, puisit amiinik tunisi-
sarnissaq qullukkiortarnissarlu a-
nguniartariaqartut.
AG: — Taamatut ingerlatsinik-
kut nunaqarfiit inuerutilernissaat
annilaangagisariaqanngila?
— Annilaangagisariaqarpoq i-
laatigut. Tamanna Kalaallit Nu-
naannut tamarmut atuuppoq. I-
sumaqarpungalu nunaqarfiit pi-
sinnaasaq tamaat atorlugu napa-
tinniartariaqartut ajornanngik-
kaangat. Isumaqartuartarpunga-
lu nunaqarfiit ajortumik pineqa-
raangata nikalluallannartuusoq.
Sven Gjerulfi isumaqarpoq in-
naallagissiorfiit pilersiortorne-
qartut qularnanngitsumik aa-
laakkaallisaataajumaartut.
naitsumemit
Kissaatigisat — 1977mili Saattut
inuussutissarsiornermut perori-
artorfiusinnaasut tungaatigut
kissaatigisatik Uummannap
kommunalbestyrelsianut tunni-
ussimavaat. Siulleq tassaavoq in-
naallagissiorfik, aappa aalisakka-
nut qerititsivik taavalu erngup
tungaatigut pitsanngorsaatit tul-
liutillugit, eqqaavilerinerup tu-
ngaatigut pitsanngorsaatit, un-
nukkut eqqaavilerisalerneq, talit-
tarfiup pitsanngorsarneqarnera,
aqquserngup tallineqarnera ani-
ngaasallu bygderådit atugassaa-
sa amerlineqarneri.
Uummannami niuertoq Sven Gjerulf Uummannami inuutissarsiornerup ineriartornis-
saanut assorsuaq soqutiginnippoq.
Uumannaqs handelschef, Sven Gjerulf, er meget interesseret i udviklingen af Uum-
mannaqs erhversvliv.
28