Atuagagdliutit - 13.11.1980, Qupperneq 35

naftsumemit
Qalerallit — 1979mi qalerallit qe-
rititassat tarajortigassanit lOOri-
aatingajammik amerlanerusi-
mapput. Qerititassat tunineqar-
tut 752.017-iusimapput tarajorti-
gassallu 87.413-iullutik.
Eqaluit — Piniartoqarfimmi tuni-
sineq allanngoqattaartaqaaq. As-
sersuutigalugu 1978imi tunine-
qarput 300 kilo 1979imilu 39 kilo-
innaasimallutik.
Uukkat — 1979ime Uummanna-
mi uukkat 154.165 kilo panerti-
taasimapput.
Eqalussuup neqaa — Uummanna-
mi eqalussuup neqaa saneqqutiin-
nagassaanngilaq. 1979mi tunine-
qarsimapput 35.620 kilo.
Mattak — 1979mi Uummannami
mattaarniarneq arfinileriaammik
qaffappoq tunisaasimappullu 333
kilo.
Umiatsiat — Ukiortaamilo 1979-
80mi Uummannami umiatsiaqar-
poq 379nik aquuteralattalinnik a-
quuteralattaqanngitsunillu, a-
ngallatillu 10 tonsit tikinnagit o-
qumaassusillit 44 pigineqarlutik
kisitsisit atorlugit nassuiaasior-
neq malillugu.
Uummannaq — Ateq Uumman-
naq isumaqarpoq qaqqaq uum-
mannangasoq, qeqertami qaqqar-
suaq 1.175 meterinik portussilik
malillugu.
Sumiissusaa — Uummannap illo-
qarfia Uummannap qeqertaata
kangia’tungaanippoq, 70° 40' al-
lorniusami sanimukaartumi avan-
narpasinnerusumi — 58° 08’ allo-
niusami kitaa’tungaaniittumi tu-
kimukaartumi.
Kaperlak — Allorniusaq sanimu-
kaartoq najoqqutarissagaanni
Uummannami kaperlannera no-
vemberip 20.aniit aallartittarpoq
januarillu 23.ani taamaatittarlu-
ni, qaqqarsuilli pissutigalugit ka-
perlannera sioqqutsilluni aallar-
tittarpoq, tassa novemberip 7.a-
niit februarip sisamaata tungaa-
nut.
Illoqarfik ikinngut — Uumman-
nap illoqarfittut ikinngutaa tas-
saavoq Helsingør.
Imigassaq — Uummannami nu-
naqarfittaaniluunniit pointinik
tuniniaaneq ajornartorsiutaasi-
manngisaannarpoq. Tamaani ma-
littarisassaatitat malilluarneqar-
simapput, — atip allassimaffia i-
laatinnagu imigassamik tunine-
qarunnanngilatit imigassarsinia-
raluaruit. Illorsuarni ima suka-
ngatigisimapput allaat imiaaqqat
kimikitsut pointilersorneqarsi-
mallutik.
DIVERSE
Mattak — Uummannaq fik seks-
doblet sin mattak-indhandling i
1979 og kom op på 333 kilo.
Spiritus — Hverken i Uumman-
naq eller bygderne har det no-
gensinde været et problem, at der
var handel med point. Her er ord-
ningen blevet administreret som
yen skulle, og uden navnemærka-
ten over arket har der ikke været
uddelt spiritus. I Illorsuit har
^an endda strammet systemet så
f^get, at man har taget point for
iyse øller.
UUMMANNAQ
Tivallaqqi
Joas Andersenip ilisimasalikkersaarnermini a-
ngakkorsuaq Tivallaqqi uani sammivaa.
Ikerasammi pavani, uanga siu-
lersuara anaanama akkassua
aamma angakkuissuusimavoq
— Tivallaqqi. Nukaa Siivali
aatagaarput.
Tivallaqqip nuliata qavak-
kut Mørchit siuliisa ilaat up-
pertorsuaq — uersua naamik
silaqarsimanngilaq. Nuliata-
gooq takusarlugit illerfiup toq-
qortaasa arlaanni inuusan-
nguit marluk, sunaaffa isumal-
luutai. Arnannguaq angutin-
nguarlu. Takusarlugit suna
pissutigisimanerlugu taamaal-
luni aallarsimalersoq taanna
Tivallaqqersuaq oqarlunilu, —
oqartaramingukua, atianik
taasanngilaat, anna, meeqqani
taaniarunigit akkua, atiinik
taanagit, anna ilaanni taamaa-
ligaangami kisimi nakeriallan-
nartaraluarpoq — inuusaati-
kassai ingillassuakka!
Tigusinnarlugit igissimavai,
uf fa aallareersoq. Sermip kuja-
tinnguanut quassioriartoq.
Tassaligooruna Tivallaqqip
ileqqorigaa taamannak aalla-
runi ullaannguaq unnukkaa
taarsisoq tikilissooq natsil-
laannarsuarnik qamutini naal-
lugu, ilaanni qaleriit.
Inuusat igereerai kingune-
ritsiaannaraa aatsaanngooq
ullorpaannartoq qimussersu-
aartulerput. Kinamitaava, al-
lamik qimussissaqanngilaq. U-
paruartorput — Tivallaqqiu-
na. Ila sukkassusia tikilersoq.
Qimmini sannersikkamigit
majuaqaaq.
Iserami isiinnarluni oqarsi-
mavoq: Kia inuusaatinnguak-
ka igikkamigit? Igissimavasi!
Nuliagooq nipaallarami o-
qarpoq: Uangaakua atorfissa-
qanngimmata igillarakkit.
Tassami uppertorsuarnik siu-
leqarami.
— Taamaattoqanngilaq! I-
sumalluutikkaakua. Takussa-
git nipparniarlunga suli ilima-
gileriarnagu tusalerpara ar-
nannguaq qiarpaluttoq. Nu-
nap tungaaniik ornippaluk-
kaanga. (Suligooq taartoq nip-
palerami). Orniguppaluttoq ti-
kileriallaraa inuusaalluni ar-
nannguaq qialluni ornikkaa-
nga.
Tigusimavaa. Tigugamiuk
aatsaat uninnganiariartoq ser-
mip qiterliup nalaaniik angu-
tinnguaq qiarpalulluni. Tikile-
riallaramiuk inuusannguaq a-
ngutinnguaq, — qialluni tikik-
kaani. Tigusimavaa. Uffa aal-
lareersoq nuliata igikkai.
Taamaalilluni oqarfigisima-
vaa: Kingorna taamaaliussan-
ngilatit! Isumalluutikkaakua!
Tivallaqqi angakkuinnaana-
ni nakuarsuusimavoq assullu
qimmerissorsuusimalluni. Uf-
fagooruna qimminngerpoq,
qimminngerpoq. Tassagooq
neqersuit aamakkorsuit — su-
na sutorumaguni, qimme-
ruummerlunilu qimmersuarmi
ilaat ajunngikuttortoq qimillu-
gu. Ernersiaminut qimitsittar-
paa.
Taamaallunigooq-aasit, tas-
sa: nalaasaartorsuulluni erner-
siani makeriarluni oqarfigaa:
Qimmimik qimitsigit, nah-
nginnaq, qimmeruppallaaqaa-
nga! Uffa neqersuit.
Anigamigooq ittoqussua u-
toqarsuaq sannginneq ajor-
toq, ukua ilai imaattoraluarlu-
git toqutassaqannginnami
taama ajunngitsigisut, — itto-
qussua! Taanna sannginneq a-
jormat.
Tivallaqqi, immaqami pasit-
takkami anisorlu — tassami a-
rajutsissannginnami — qi-
miunningooq atitinniarlugu a-
nueraa.
— Suniarinuna? Qataattu-
kuloorsuarooruna.
— Aa, unarsuaruna san-
nginneq aj ormat qiminniariga.
— Taammaattoqanngilaq!
Isumalluutigaana! Taamaallu-
tit takussuat!
Tassa takutinngilaa, aku-
tinngilaa aappalukattaaralugu
sunaaffa takutinniaraa.
Qarajaruna qangali nanoqa-
rajuttorsuaq. Sermersuarmiik
pavuuna itivittut tassuuna aq-
qartarsimagamik. Qaannamil-
luunniit nannuttaartarsimap-
put.
Taamaalluni qimusseqatiga-
lugu, tallimaannaasaarluni-
gooq — Tivallaqqi Taannar-
suaq, ittoqussua aasinaat ta-
maani qasungataaq. Nannup
tumersui atuallassimavaat.
Atuallallugillu ukua piuma-
vallaaqimmata qimmini mar-
luk tukissimavai. Qimmii-
ngooq taakkua marluk aallara-
mik pituutaarullutik.
Taamaalisorlu ernersiani o-
qarfigisimavaa: Naqitarutit ti-
gullugit aalajangikkit! Taa-
maalisorlu aatsaat ilimasaarsi-
mavai taakkua — kalerrippai.
Ittoqussuanngooq ilima-
saarmatik inuttunngooq ar-
pattorsuulluni qimminut taka-
kununnga marlunnut pingatsi-
uppoq. Tassalu tikillugit tassa
aatsaat aallarsimavoq. Aalla-
ramigooq, — sanilinigooq ilisa-
risimanngilai, tassa sukkaner-
suarmik.
Takusiuk taakkugooq qim-
mit marluk piigai qimangaat-
siarlugit unipput — annilaa-
ngagileramigit qamutitaqan-
ngitsut. Unikkamik, ugguuna-
gooq sukkanera paasivaat,
peersaataangooq kingumut
tikkorlugit erfapput aallarsa-
kuttoornermini. Iluliarssup
qaanngortaanut alakkarlugu
nannuttarisimavaa.
Nannuttaralugulugooq er-
nersiani oqarfigaa: Takuat, i-
sumalluutaassusia!
Qamutit sikuinnarmut qimanneqartarneri aamma isumaliutigisassaapput. Qa-
mutit tuumut sikumut kappussamut pitunneqarsinnaapput qanittumukassa-
gaanni, imaluunniit sikumi putulioriarluni illugiinnik tigummivimmut eqqaanar-
tumik tassunga pitunneqarsinnaapput. Tamanna Jakob Dalagerip takutippaa.
At parkere sin slæde på isen er sin sag. Man man nøjes med at tøjre slæden til
sin istuk, man er i nærheden, eller man kan forankre skaglerne i isen. Man hug-
ger simpelt hen et håndtag i isen med sin istuk, sådan som Jakob Dalager viser
på billederne.
35