Atuagagdliutit - 11.04.1984, Blaðsíða 20

Itsuartorfik:
Nunarsuarput
aserulerpa?
Ukiorpassuit ingerlaneranni
siulittuutigineqartarsimavoq »silarsuup aserornissaa«
— maannalu atominik sakkussiat nalaanni aamma
erininarsinani tutsiuttarpoq
Allattoq: Kate Hansen
Ukiuni untritilippassuarni nunar-
suatsinni inuit ilaasa upperisartik
tunngavigalugu nunarsuatta sequ-
minnissaanik siulittuuteqartarsi-
mapput. Sulili ulloq manna tikillu-
gu nunarsuarput atajuarsinnarmat
inuit taamannak oqaluttut upperiu-
maneerussimapput ilallugulu illa-
ruaatigineqaannartalersimallutik.
Eqqoriaaginnarneqartarsiman-
ngilarli. Nalunngilluarparpummi
bibelimiinnaanngitsoq inuiaalli as-
sigiinngitsut oqaluttuaatigisaraat
ulersuarnerit ajunaarnersuillu al-
lat.
Uppernarsaatissat
Ajunaarnersuarnut aallarniutaa-
sinnaasut suugaluilluunniit nunar-
suatsinni inuunermik annertuumik
annikinnerusumilluunniit allann-
guuteqartitsisussaapput. Ilisima-
tuut oqartalerput nunarsuarput ar-
laleriarujussuarluni ajunaarnersu-
arnik aqqusaagaasarsimasoq. Oqa-
luttuatoqqat ullutsinni upperisarsi-
utinik taasakkavut taamaattoqar-
tarsimaneranik uppernarsaatinik
imaqarput. Minnerunngitsumillu
nunarsuatsinni nassaarineqartartut
eqqumiilluinnartut uppemarsaati-
tut takussutissaapput.
Soorlu illussaarsuaqarfiunikut
attakusiuullu nassaarisartagaat
sannamikkut ullutsinnut naleqqiul-
Iugit unammillerluarsinnaaqisut.
Ilaatigut mikisuaranngorlugit assi-
lisat timmisartut guultinik sanaat.
Qarasaasiat bronzeusut ulloriarsi-
ornermut tunngassuteqartut. In-
naallagissamut atortut ilaatigut
ukiunik 2500-nik nutaanngissusillit
suli atorsinnaasut. Atominillu sak-
kussiarsuarnik oqaluttuartut titar-
takkallu. Nunarsuattalu assingi
qangarsuarnitsat ullutsinni sanaa-
jusartunut unammillerluarsinnaal-
luartut.
Ukiuni kingullerni ajunaarnersu-
aqarnissaanut siulittuisartut ilagi-
lersimavaat ilisimatuut. Taakkulu
nunarsuatsinni ajunaarnersuaqar-
nissaq ukiup 2000-ip missaani pis-
sasoraat. Ilisimatuut siulittuutaat
tunngavigerpiarlugu annakkumal-
luni qimaanissamut piareersarneq
aallarteqqammi voq.
Aamma nunatsinni
Ilisimatuut siulittuutaat tunngavi-
gerpiarlugu annakkumalluni qi-
maanissamut piareersarneq nunat-
sinnittaaq suliniutaalersimavoq.
Suliniuteqartut ilaat Frederik Ro-
sing oqaloqatigisimavarput.
Frederik Rosing oqaluttuarpoq
nammineq avataarsuatta ingerlaa-
sianut tunngassutilinnik meeraa-
gallaramili soqutigisaqalersimallu-
ni.
Annanniarnissami pingaarnersa-
tut oqaatigaa nammineq taaman-
nak nunarsuatsinni inuunermik
nungutitsivinnissaq akuerisin-
naannginnamiuk. Nangillunilu ili-
simatuut ilaat issuaaffigaa ima
oqartoq: »Inunngooq periarfissa-
qartitaasarsimagaluarpoq ukiuni
millionilinni inuunissaminut, kisi-
annigooq ukiuni tuusintilikkaagin-
narni inuusarsimavoq kipisaqat-
taartumik. Tassa imaappoq nunar-
suatsinni sermersuaqarfiusarnera-
ta ajugaaffigisarsimavaa. Kisianni-
li naluneqartarsimavoq sooq ser-
mersuaqarfiusarnersoq taamaasil-
lunilu sorsuffigiuminaatsorujussu-
usimalluni«.
Frederik Rosingip oqaatigaa
avataarsuani qimarnguissamik nu-
narsuatta ilaani piareersaasiorto-
qartoq. Avataarsuani illoqartiusar-
suarmik 10 km-itut pilersaarusior-
toqarpoq. Tassanilu inuit annattus-
sat killeqartussaammata inunnik
immikkoortiterisariaqarnerarpaa.
Ajunaarnersuaqareernerata kin-
gorna ukiut 100-ut missaaniittut
qaangiuppata aatsaat nunarsuat-
sinni piissusisamisut ingerlasoqalis-
sanerarpaa. Nunarsuatta ilaani an-
nannissamut pilersaarusiortut nu-
natsinnit suleqatiginagit attaveqar-
figiinnarnerarpai aningaasakillior-
neq pissutigalugu allatut iliuusa-
qarsinnaanngikkalaramik.
Sumut iluaqutaassava?
AG: Annakkusunnerit sumut ilua-
qutaassava nunarsuarput ukiuni
100-ni najorneqarsinnaassangip-
pat?
F.R.: Tamakkua anguniarneri-
nut peqqutaaginnarami inuuniaan-
narani aamma inuuginnarani kisi-
annili aasisap suli annerulernissaa.
AG: Paasisammi sumut iluaqu-
taassagamik?
F.R.: Allaat immaqa aataakkut
pulaarsinnaanngorlugit. Sunaana
toqu? Sunaana Inuuneq? Immaqa
aatsaat tamakkua paasisinnaalissa-
galuarpagut.
AG: Oqarluarsinnaavugut toqu-
guit paasiumaarpat.
F.R.: Toqugaangatta ilagut atas-
suteqarfigiunnaartarpavut. Tassa-
lu taanna katakkusunngisara —
atassuteqarunnaarneq. Inuup
utoqqaliartornera immaqa allaat
qaangerneqarsinnaagami.
Nunap assinga nunsrsualiaq. Takuinnarlugu isumalioqqajaanar-
sinnaavoq ullutsinni sanaajusoq, taamaanngilarli. »Nunarsuaq«
1559-mi sanaajusoq grækerit nunat assiutaannit assilisaq. Taa-
maattoqarneranut ersiutaavoq ullutsinni siuarsimassusermik assin-
gusumik piuneerutitaasimasumilli atuisunik inuiaqarsimasoq. Ma-
lugiuk Amerika avannarleq Siberialu atasimagaluarmata. Sikuiuit-
sup kujalliup nunatarsua allumikkut immap iluanniittoq takussaa-
voq. Nunatta assinga sermersuaqarsinnagu takuneqarsinnavoq
soorlu ukiuni kingullerni ilisimatuunit taamaattuusoqpaasineqarsi-
masoq.
AG: Kisiannimi killeqartuas-
saaq. Taamannak nunarsuatta in-
geriaasia ingerlaannartuartillugu.
F.R.: Kisianni uanga killeqartik-
kusunnginnakku.
AG: Silarsuarmi ingerlaatsit al-
lanngortissinnaangilagut taamak
nukiit annertutigisut.
F.R.: »Allanngortissinnaanngi-
larput«, taamannak oqarnaveer-
saartariaqarpugut. Taamannak
oqarneq eqiasunnerinnaviugami.
AG: Sunami illit inuunermi ujar-
piuk?
F.R.: Inuunermik pigisaqarnis-
saq. Una inuunermut iluaqutaasus-
siaannaanginnami, kisiannili nu-
narsuatsinni inuunermik illersui-
suuvoq. Inuk nunarsuatsinnik ase-
ruilluinnarsinnaavoq. Nunarsuat-
sinni inuuneq annaanniartariaqar-
parput.
AG: Siulittuummi eqquutingit-
suussagaluarpat, soorlu allagarsuit
malillugit ukioq 999-mi taamannak
pisoqarsimasoq.
F.R.: Assersuutigeriartigu Je-
hovamik nalunaajaasut. Taakku
upperaat anersaaq. Aperigaanni
suut tunngavigalugit taamannak
nalunaajaateqarnersut akisarput
upperisaminnilu tikkuussillutik.
Kisiannili uagut takusinnaasagut
naatsorsuusiukkat tunngavigaa-
gut. Imaassinnaavoq 999-mi pisus-
samik siulittuisimasoq astronomiu-
soq. Aamma naatsorsuusiornermi-
ni kukkusimaratarsinnaavoq. Misi-
liigaanni akissaajaataavallaarne-
rarneqarsinaavoq kisiannimi aju-
naarnersuaqalissagaluarpat imaal-
laat piareersarneq misilinneqar-
poq. Tuaviorluni piareersarneq —•
tassa taanna siunertarigatsigu.
Frederik Rosing naggasiilluni
oqarpoq paasititsiniaanissamut-
taaq eqqarsaateqarsimallutik. Eq-
qarsaatigisimavaat siunissami Aa-
sivilluunniit aqqutigalugu paasitit-
siniaanissartik.
Til vore
udenbys kunder
Godthåb Brillecenter arbejder nu
sammen med Synoptik.
Det betyder, at vi kan levere briller
efter recepter udstedt på sygehuse-
ne af Synoptiks rejsende optiker.
Hvis du har mistet din kopi af recep-
ten, kan vi skaffe den pr. telex.
Ring
i
nuummi isaruaamiarfik
godthab brillecenter aps
s© synoptik as
Box 89.3900 Nuuk . Telex 90 692 (segodt)
20 NR. 15 1984
ATUAGAGDLIUT1T