Atuagagdliutit - 31.07.1991, Blaðsíða 11

1
250 år
Ukiut 250-it 11
Ilulissat eriaginartuutaat
taamaaqatiminnik illutaqarput
Avannaata Seminaariaa, Knud Rasmussenip illu inunngorfia, palasip illua, atuarfiup igaffia,
ilagiit ataatsimiittarfiat, toqqorsivik il.il. - illu ukiunik 144-nik pisoqaassusilik tassa
tamakkorpassuamut atugaasimavoq.
Brit Alberg Mortensenip allagaanit issuagaq.
Ilulissat Katersugaasivi-
at ukiunik 150-ingajan-
nik pisoqaassusilimmik
illutaqartoq imminermi-
ni katersaatigineqartu-
tungajalli eqqartugassa-
qartigaaq.
Ukiuni 1846-47 illorsuali-
assat quassuttoorsuamik
katiteriaannakkanik ilissik-
kat m ar luk Danmarkimiit
Kalaallit Nunaaliaanneqar-
put - Nuummi Ilulissanilu
napparneqartussat. Taama-
nikkut Ilulissani seminari-
assaq, maanna illoqarflup
katersugaasivigisaa, orpin-
nit fyr’init Pommernimi
naasartunit quassuttuunn-
gorlugu ilissigaavoq nappar-
neqassappat katiteriaanna-
ganngorlugu.
Uinniartunut arfineq pin-
gasuusussanut klasseværel-
seqartussaavoq marlunik.
Initaanilu allermi initunn-
gikkaluamik ajoqersuiartor-
titaq ineqassalluni, initaani-
lu qullermi seminariap pi-
sortaa najugaqassalluni. Il-
lu qisuaqqanik qallersugaa-
sussaq qajannaarsugaasus-
sarlu issaariaqartussarlu
takissuseqassaaq 11 meteri-
nik 9 meterinillu silissuse-
qassalluni.
Seminaria atoqqaartinne-
qarpoq 15. august, sisama-
nik ilinniartoqassalluni. Pi-
sortarisartaagaasa, ajoqer-
suiartortitat iliniartitsisullu
nikerartaraluarlutik kalaal-
lit ikinngitsut ilinniartitari-
simavaat isumannaatsumik
kalaaleqatimik akornanni
sulisinnaanngorlugit; ilinni-
artussaasuassunneqaler-
malli Avannaata seminariaa
1875 atorunnaarsiinnartari-
aqarsimavoq. Ilinniartui
sinneruttut Nuummi semi-
nariamut inaariartortinne-
qarsimapput.
Ukiuni tulliuttuni illu
atorfillit najugaqarfigisarsi-
mavaat, inuillu imaan-
naanngitsut peroriartorfigi-
sarsimavaat. Soorlu illumi
tassanerpiaq 7. juni 1879
inunngorsimavoq Knud
Rasmussen; angutigalugu
ukiorpassuarni iluliarmiut
palasiat kalaallisut oqaasile-
rillammak Chr. Vilhelm
Rasmussen. Arnar aa Sofia
Louise.
Ilinniarfioqqilerpoq
Avannaata Seminariaa
1900-mi atorneqaqilerpoq
tallimanik ilinniartoqarlu-
ni. Ukiulli arfinillit qaangiu-
tiinnartut Rigsdagi aalajan-
gerpoq matussasoq, Nuum-
mittoq seminaria kisimi
atugaalissammat.
Ukiut 1960’ikkut angul-
lugit illu palasit ajoqillu na-
jugarisarsimavaat; kiisalu
illoqarfimmi taamanikkut
atuarfiusoq mikivallaaler-
mat illutoqqami init atuar-
titsiusarsimasut atugaaqqi-
lersimapput atuarfiullu
igaffia tassungattaaq nuun-
neqarsimalluni.
Atuarfik Mathias Storch
allineqareermat atuarfiup
igaffia kiserngorussimavoq,
taamanernillu illutoqann-
gortoq taanna siunertanut
assigiinngitsunut atugaasa-
lersimalluni. Soorlu ilagiit
ataatsimiittarfiattut, spej-
derit ataatsimiittarfiattut,
allagaasivittut, toqqorsivit-
tut allanullu taamaaqqa-
taannut.
Kaluittarporooq
Taamanerniit illu aserfal-
lakkiartulersimavoq, 1971-
imilu Mogens Voigt Ander-
senip kommunalbestyrelse
qinnuteqarfigisimavaa ka-
tersugaasiviutileqatigiinnik
peqatigiiffiliortiqariarluni
illu katersugaasivittut ator-
neqaleqqullugu. Tamanna
akuer saarneqar lu ar poq,
1972-imi peqatigiiffiliortar-
poq kommunep 10.000 kro-
nenik tapiiffigisaaik akue-
riitigalugu provstip illukori-
hgaata tassuma initaa qul-
leq katersugaasivittut ator-
sinnaassagaat.
Peqatigiiflik iluarsagas-
sanik isumaginnippoq pi-
siortorlunilu, kiisalu 22.
april 1973 persuarsiutiginn-
gikkaluarlugu katersugaasi-
vik ammarneqarluni. Taa-
manikkut katersugaatik an-
nertunngeqaat, allallu pii-
nik atorniagaannangajaaga-
luartut saqqummersitsineq
iluatsilluarpoq.
Taamanikkut katersu-
gaasivimmi sulisut aningaa-
sarsiaqanngillat suliun-
naarfiinnarmikkullu tassa-
niittarmata tikeraat taku-
saarusukkaangata hotelit
matuersaammik attartor-
tinneqaannartarlutik. Ta-
makkulu unnuarsiorlutik
takusaasartunaasiit oqaati-
gisalersimavaat kaluittar-
tuusorooq, aliortugaqarto-
rooq.
Aallaqqaammummi aam-
ma ersinaasakujukkami,
pingaartumik taarnertusi-
nerani tarrajaartarluni qiia-
nartaqalunilu.
1975-imi siuhttaasoq aal-
larmat peqatigiiffittaaq
unittooraluarpoq, 1977-imi
aningaasaliisoqarneragut
nutarterneqariarmat april
1979-imi katersugaasivit-
taaq ammarneqarsinnaaler-
poq inini nutaani qaamma-
rissunilu.
Naalagaaffiup aningaasa-
lersuisimasup illu Nammi-
nersornerullutik Oqartus-
sanut tunniummagu taakku
Ilulissat Kommuneannut
pigisassanngortippaat.
Ilulissanut ernerulluartut
tusaamasarsuit ilaat Nicolaj
Isak Jørgen Brøndlund, Den
litterære Grønlandsekspe-
dion-imi 1902-miit 1904-
mut ingerlanneqartumi pe-
qataatilluni Harald Moltke-
mit titartarneqarsimasoq.
En af Ilulissats berømte
sønner, Nicolaj Isak Jørgen
Brøndlund, tegnet af Harald
Moltke under den litterære
Grønlandsekspedition i
1902-04.
Qaammataaluit ulapaar-
figereerlugit katersugaasi-
vik atoqqaartinneqaqqissin-
naalerpoq 7. juni 1979,
Knud Rasmussenip ukiuik
100-liivia eqqorlugu, taama-
nikkullu qaaqqusanut ilaal-
lutik qitornai pingasuusut.
Nassaarfik:
Mogens V. Andersen:
Ilulissat Katersugaasiviat
Jakobshavn Museum.
Ilulissat ukioq 1900. (Ass.: Raigård - Arktisk Institut).
Ilulissat år 1900 (Foto: Raigård - Arktisk Institut).
Ilulissat Kommune og
borgerne ønskes tillykke
med jubilæet
Kalaallit Nunaanni
Sulisitsisut Peqatigiiffiat
Grønlands Arbejdsgiverforening
Juuliap Qaqqaanit 1933-mi isikkivik. (Ass.: Arktisk Institut).
Udsigt fra Juliefjeldet i 1933 (Foto fra Arktisk Institut).