Atuagagdliutit - 31.07.1991, Blaðsíða 27

Niufiarilluinnartuuvoq
Niuertorsuaq Jakob Severin, Ilulissanik imaluunniit Jakobshavnimik
tunngaviliisoq, Kalaallit Nunaanniissimanngisaannarpoq Halsimi Limfjordip
paavaniittumi Kalaallit Nunaata umiarsualivianik pilersitsisimalluni.
All. katersugaasiviup pisortaa Erik Kjersgaard, Den Gamle By, Århus.
Ilulissat pilersitsisua Jacob Severin.
Ilulissats grundlægger Jacob Severin.
Nalunngilarput Hans
Egede Kalaallit Nunaan-
ni niuertoqarfinnik
tunngaviliisuusimasoq,
ingerlaannarsinnaasi-
manerali Jakob Severi-
nip nersomeqaatissa-
raa. Egede - utoqqalisi-
malluni qasusimallunilu
- kingullerpaameerluni
Kalaallit Nunaanni oqa-
luussigami, tunngavigai
oqaatsit uku Sulilussin-
narpunga, soqanngitsumi
anorlersumilu uannut nun-
gullartippunga. Niueqati-
giiffiliaa iluatsinngitsoorsi-
mavoq, ajoqersuiartortitsi-
nerlu qatanngutigiinniat ti-
gugaluttuinnarpaat, ilagiis-
saalu kuppimik nungunga-
jassimapput.
Taamaalineranili Jakob
Severin takkuppoq - 45-inik
ukioqarluni, Egedemit
ukiunik marlussuinnarnik
inuusunnerulluni naallu so-
raarummeersimanngikka-
luarluni taassumatuulli teo-
logiulluni. Suut tamarmik
pissusissamittut ingerlasi-
magaluarpata Severin pala-
sip uillarneranik nuliaan-
narluni palasinngorsima-
sinnaagaluarpoq, taamaa-
liunngUarli. Niuertup uil-
larneranik - imminit ukiu-
nik 40-inik angajulliusumik
- nuliarpoq, taamalu niuer-
fiutitaarluni ingerlalluartu-
mik, ilaatigut Inngikitsu-
limmi arfanniarnermik
Norgellu avannarpasissuani
niuernermik ingerlataqar-
tumik.
Issittut imartaanni misi-
littakkani tunngavigisima-
nerlugit kristumiussutsil-
luunniit Kalaallit Nunaanni
ingerlalluannginnera isu-
makuluutigisimanerlugu
Severin isumaqalerpoq
nammineq Hans Egedep
unitsitaa ingerlateqqittaria-
qarlugu. Kalaallit Nunaan-
nimi niuerneq pileritsassu-
tigisimanavianngilaa, taas-
sumammi naatsorsuutai
ajungaarmata aningaasa-
liiumasinnaasut tamarmik
tunuarsimaarluinnassaga-
luarput. Isumalluartoq kisi-
mi - Severinillumi isumallu-
arnera killeqanngitsuusaa-
simagunarpoq - pileritsas-
sinnaavoq, naalakkersuisut
tungaanniit tapiifligineqar-
tarnissani naatsorsuutigisi-
magaluaruniulluunniit.
Hollandimiut
peersippai
Nioqqutissat avalatsinne-
qartartut - tassalu orsoq
ammillu - amerlerujussuar-
sinnaappata Kalaallit Nu-
naanni niuerneq imminut
akilersinnaasumik ingerla-
lersinnaavoq, taamatulli pi-
soqassappat takornartat,
tassalu hollandimiut niuffa-
giat, tamaanngaanniit peer-
seqqaartariaqassapput. Ta-
manna kalaallit piumasari-
neraat apeqqutigineqanngi-
larluunniit. Nunaqavissum-
mi kikkut tamaasa - minne-
runngitsumillu hollandi-
miut, ilaatigut aallaasinik,
qallunaat naalakkersuisuisa
imminnut nioqqutigiu-
manngisaannik, pisiffigisin-
naasatik - niuerfigerusup-
paat. Isumaqamarsinnaa-
galuarpoq qallunaat hollan-
dimiullu unammilleqati-
giinnerat kalaallit piumallu-
agaasa akiisa tungaasigut
iluaqutaaginnarsinnaasoq.
Apeqqutaasulli taakkuin-
naanngUluinnarput. Kalaal-
lit Nunaammi ungasissoru-
jussuuvoq - inatsisaatsutut
inuuffiungajalluni, inatsisit
qulit inugaat, umiarsuit
naalagaasa nioqqutissanik
akiliinatik - tassa tillillutik -
ataasiaannarlutilluunniit
aallarussisimasut aallaasi-
nik sinerissamut siaruarte-
risimanerminnik peqqissi-
missutiginnilerfigisarta-
gaat.
Hans Egedep niuertoqar-
fik Godthåb tunngavilerpaa,
Severinilh arlallit tunngavi-
lerpai, qallunaat sineriaru-
jussuarmi imartarujussui-
nillu oqartussaannerat er-
seqqissarumallugu. Siuller-
mik Christianshåb kingor-
nalu Frederikshåb tunnga-
vilerpai, taamanikkut kunn-
git kisermaassillutik naa-
lakkersuisuunerisa nalaan-
ni katinngat tunngavigalu-
gu qanoq iliuuseqartillutik
kunngit aqqi atsiukkumasa-
qigamikkit - taamaaliortar-
pullu Atlantikup avannaani,
Caribiap Imartaani Indial-
luunniit Imavittaani, kunn-
gikkormiuunngitsorli Jacob
Severin akunniliulluni im-
minut Jakobshavnimut at-
siussimavoq.
Imaani sorsuunneq
Sulili Jakobshavnimik at-
serneqarnanili nunap ilaa
tamanna immaani sorsuun-
neq - 1739-mi pisoq - pillugu
ilisimaneqalerpoq. Hollan-
dimiut umiarsuaat sisamat
umiarsualivimmiipput, sak-
kulersorsimallutik qanorlu
pisoqaratarsinnaaneranut
piareersimallutik, tamatu-
malu nalaani Severinip umi-
arsuai - ikinnerusut sakku-
gissaarnerusulli - ungasis-
sumiit qamutilht atorlugit
saassussipput. Sorsuunneq
nalunaaquttap akunnera
ataaseq sinnilaarlugu sivi-
sussuseqarpoq toqutaaso-
qanngilarlu, umiarsuilli qu-
leruaasa aseruatiternerat
qallunaat ajugaanerattut
isigineqarpoq. Hollandimiut
umiarsuaat kalillugit Chri-
stianshåb-imukaanneqar-
put, umiarsuillu aserorter-
lugit illuhuutigineqarput.
Hans Egede Kalaallit Nu-
naanniissimavoq Jakob Se-
verinili taamaaliorsimann-
gisaannarpoq. Københavni-
mi najugaqartuaannarpoq -
imaappoq: 1735-imi tupaal-
latsitsilluni nunaassuaq
Dronninglund Vendsysseli-
miittoq pisiaraa. Qaffanniu-
tiginiannguatsiarlugu, taa-
manikkummi nalinginnaa-
qaaq niuertorsuit nunaas-
suarnik baronimik greve-
milluunniit taaguutitaar-
niutissaminnik pisisarne-
rat. Severinilli tamanna siu-
nertarisimagunanngilaa.
Siunertaqavilluni pisiarisi-
mavaa - nunanut allanut
imaatigut niuernermini aal-
laavigiumallugu, taannalu
Halsip eqqaaniittoq umiar-
sualiorfittaqarlunilu orsu-
nik siatsivittalik Grønlands
Lykke-mik atserpaa. Taa-
maalillunilu aamma Kalaal-
lit Nunaannut niuernerup
Limfjordimi angerlarsimaf-
feqanissaanik tunngavilii-
sunngorpoq. Isumaqarsi-
mavorlu suleqatissani tati-
ginarnerpaat Dronninglun-
dimi nassaarisinnaagini,
tassa suleqataajumallutik
namminneq nalunaartut ta-
tigisorsuusarsimannginna-
migit. Tamakku unneqqa-
rinnerpaajusanngillat.
Vendsysselimili naasoris-
saasukkormiut, nunaatilis-
suup nammineq tikkuartu-
gai, taamaalillutillu sakku-
tuujunngitsoortussanngor-
lutillu peqqussummit aal-
larnaveeqqussummit ani-
guisinnaalersut, tassaapput
tamanit tatiginarnerpaat.
Upperluartuusariaqar-
pullu, Jakob Severinilu
nammineq palasissatut ilin-
niarsimasuugami sulisussa-
ni aallannginnerini upperi-
samut tunngasutigut nam-
mineerluni soraarummeer-
seqqaartarpai.
Ingerlalluanngitsoq
Ajoqersuiartortitsineq in-
gerlalluarpoq, hollandimiul-
lu sinersissamiit peersippai.
Niuernerli - suli ingerlaner-
liorpoq. Naatsorsuutai qa-
noq isikkoqarsimanersut
takorusunnaraluarput, pee-
rutereersimappulli. Eqqori-
aannarsinnaavarput ilaati-
gut anngiortumik niueqati-
giittarsimassasut, niuertui-
lu unneqqarissuinnarsuu-
sarsimassanngitsut.
Niuernera imminut aki-
lersinnaasumik ingerlalinn-
gisaannarsimavoq. Akihgas-
sarsisarsimaqaaq - Dron-
ninglundilu aningaasanik
taarsigassarsilluni pisiarisi-
mavaa - 1749-imilu tunu-
aannarpoq. Aningaasaataa-
ruttuunngilaq. Kalaallit
Nunaannili ingerlatsinerata
aningaasaaterpassui nun-
guttoortippai. Akihgassa-
qarfini tamaasa akiliifTigi-
sinnaavai, namminerli suu-
taaruppoq.
Jakob Severin ajuusaan-
gilaq. Kingornussisussa-
qannginnamilu inuunermi-
ni suliassarpassuaqarsima-
nini immini pisuussutigisa-
misut isigaa.
Ukiut sisamat qaangium-
mata toquvoq, Dronning-
lundimi naasorissaasuminit
nunaatilissuartut ataqqi-
saalluni, atugarissaartuul-
luni erliguussiuitsuullunilu.
Ålborgimi biskopiusoq Pe-
der Brorson eqqaaniarlugu
imatut taalliorsimavoq:
I Vandel var han kløgtig,
men blev dog aldrig ind-
bildt klog.
I handel var han dreven
dygtig,
endskønt han ofte skade
tog.
Brorsonip taamanikkut tap-
pifiigisimanngisai immaqa
ullumikkut ilanngunneqar-
sinnaagaluarput - qaamasu-
nik amillit inuiaqatigiit allat
inuunerannut ingerlaasian-
nullu akulerukkumatusi-
manerujussuat. Ajoqersui-
artortoqarsimanngikkalu-
arpat, niuerneqarsimann-
gikkalu arpat kuppernersua-
qarsimanngikkaluarpallu
immaqa kalaallit piUuarne-
rusimassagaluarput. Ta-
mannali 1740-ikkunni ima-
tut ajornartorsiutaanngi-
laq. Kalaallit Nunaanni nas-
saarineqakatareersimavoq,
eruopamiullu maaniilereer-
simapput. Apeqqutaavoq
qallunaat hollandiumiul-
luunniit tamaaniissaners-
sut. Jakob Severinip apeq-
qut taanna kisiat aalajan-
giiffigisinnaavaa, qanorlu
aalajangiissanerluni qu-
lanngilluinnarpoq.
Ilulissat 250-inngortorsiornerani
qamannga pisumik pilluaqquarput
Vi ønsker Ilulissat hjertelig
tillykke med 250 års jubilæet

NORDGLAS ApS
Box 104.3952 Ilulissat. Telefon 4 33 13 . Fax 4 32 20
0
Upemaviup komnuiniata
Ilulissat kommunlat tassani-
lu innuttaasut tamaasa nal-
littorsiorneranni pUluaqquai
ullorsiorluarnissaannillu
ldssaallugit.
Upernatlk kommune
ønsker Ilulissat kommune og
alle dens borgere tillykke
med jubilæet med håbet om
en god festdag.
ir