Atuagagdliutit - 31.07.1991, Blaðsíða 29

250 år
Ukiut 250-it 29 <
Saarlisaartoq
- Silarsuarmi inuutissarsiutit artomarnerpaat ilaanni
atortorissaarut pitsat
Kathrine aamma/og Marius Sivertsen, Ilulissat. (Ass./Foto: Svend Møller)
NUUK(JTH) - Saarli-
saartoq Ilulissani ataq-
qinaammik innutaasup
Marius Sivertsen-iunga-
luup 18-inik ukioqarluni
isumassarsiaraa. Saarli-
saartoq massakkumut
suli Ilulissat eqqaani qi-
mussimik aalisariartar-
tut atorluagaraat. Saar-
lisaartoq sikukkut nin-
gi tt agarsorner mi ator-
neqartarpoq.
Sikukkut ningittakkaminik
ningitsiniapiloortarnermi-
ni, Marius Sivertsen inuu-
suttunnguutilluni isumas-
sarsiortarsimavoq. Isumas-
sarsiariniagaa tassa qanoq
ililluni pisariinnerusumik
ningittakkersortoqarsin-
naanersoq. Tassami ningit-
sinialeraangami pinerit ta-
maasa 90-nik allussiortaria-
qartarami.
18-inik ukioqarluni saarli-
saartuliorpoq, taamaalillu-
nilu ataasiinnarmik allus-
siorsinnaalerpoq. Maanna
saarlisaartut Kalaallit Nu-
naanni taamani atorneqa-
lerpoq, aalisartullu suliaat
artornareeqisut oqinneru-
lerput.
Ullumikkut Ilulissani si-
kukkut ningittagarsortar-
tut 200-it pallisimavaat. Qi-
mussit amerlanerit, tassa
130 - 150-it missaaniittut,
Kangerluarsummut, Kigga-
kasimmut, Sarfarsuup Por-
tornanut Qerrorsuamullu
ningitsiartortarput. Aam-
mali Ilulissat avatinnguani
ningitsisoqartarpoq, taak-
kua 50-it missaaniissagu-
narput.
Sangunnglnnissaa
pingaarpoq
Aalisartut ilaat Ville Sieg-
stad oqaluttuarpoq saarU-
saartup ajanneqarnermini
sangusuunnginnisssaa pin-
gaartorujussuusoq, tassami
aalisartut sanileriiaarlutik
ningitsisarmata. Sanileriit
ilaatigut imminnut miiterit
arfineq marluk missaanik
ungasissuseqaannartarput.
Saarlisaartoq saviminiu-
voq saalimasoq, sanimut 85
centimeteriulluni tukimullu
60 centimeteriulluni. Sa-
neqqamigut illuttut centi-
merterit marluttut portuti-
gisunik peqinganeqarpoq.
Saarlisaartup qeqqani illua-
tungaani, immakkut am-
mut ingerlaarnermini am-
mut sammisortaani ujarat-
taqartarpoq.
Ullutsinni ujarattaritin-
neqartarput illuliornermi
cementip qerattaqutigisar-
tagai sisammik amitsuliat,
taakku 20 centimeterisut
takitigisarput, Ville Sieg-
stad-ilu oqaluttuarpoq nam-
mineq saarlisaartumi uja-
rattai 1,6 kilo-tut oqimaatsi-
gisittarlugit.
Saarlisaartoq illuatungi-
mini, immakkut ammut in-
gerlaaleraangami qummut
sammisortaani pitulerne-
qartarpoq. Pitut marluusar-
put, saarlisaartup qeqqaniil-
lutik, aalajangerfiilu qum-
mut 10 -15 centimeterit mis-
saaniittarlutik.
Saarlisaartup ajanneqar-
neqareerluni ammut inger-
laarnermini sangoqattaann-
ginnissaa pingaartorujus-
suuvoq, taamaattumik saar-
lisaartup ujarattaasa pitui-
salu iluamik aaqqinneqarsi-
manisaat pingaartuuvoq.
Oqummersat 200-it
tiklllugit
Ville Siegstad oqaluttuarput
aalisartut ilaasa ningitta-
gaat 200-it tikillugit oqum-
mersaqartartut, naliginnaa-
nerusorli 130- 150-illu mis-
saannik oqummersaqarneq.
Ningitsinermi ataatsimi qa-
lerallit angisuut 15-it qaqin-
neqarsinnaasarput, qaleral-
lit mikinerit iluqaamik
naatsoruutigineqarneq ajor-
put. Ilaanni ningitsinermi
ataatsimi qamutit ulikkaar-
sinnaasarput.
Ukiakkut ningittakkerso-
qaalernerup nalaani allua-
qarflit eqalussuaqartaqaat,
taamaattumillu aalisartut
sivikitsuinnarmik ningitsi-
simasarput. Ningittakker-
soqqaalernerminni aalisar-
tut nalunaaquttap akunneri
pingasut missaanni ningit-
sisimasarput. Akunnerit
taakkua qaangiukkaangata
amuariarlutik ningitseqqit-
tarput, aqagukkut ullaas-
saani amuassallugit. Ukiul-
lulli eqalussuaaruttarpoq,
taamaammalluu aalisartut
sivisunerusumik ningitsisi-
masarput.
Marius Sivertsen
Saarlisaartumik isumassar-
sisoq Marius Sivertsen-iun-
galuaq, 1906-imiit 1987-
imut inuusoq, inuusuttuul-
luni piniartuusimavoq kin-
gornatigullu KGH-toqqami
formand-iulluni, aamma
Landsråd-eqarallarmat tas-
sani ilaasortaasimavoq. Ma-
rius Sivertsen-ip uillarnera
Kattannguaq oqaluttuarpoq
Mariusi 1931-imi Danmark-
imiitilluni Kong Christian
nuliatalu Alexandrine-p an-
ingaasaateqarfiannit ner-
sornaasertissimasoq Grøn-
landsstyrelse-toqqap direk-
tørianit Daggaard Jensen-
imit tunniunneqartumik.
Marius Sivertsen Ilulissani
ataqqinaammik innuttaa-
suuvoq.
Pilluaqqussut
Daqutarisap, ilisarisi-
masap suleqatilluunniit
nalliunnerani (ullorsior-
nerani) pilluaqqussu-
tinnguamik nassiussini-
artarneq unamminarta-
qaaq, illoqarfiup sivisuu-
mik oqaluttuarisaaner-
tallip ullorsiomerani
pilluaqqusiniarsarineq
ajornaatsuinnaasanngi-
laq, annilaanngatigisa-
runaratsigu arlaannik
pingaartitsivallaarluta
arlaannik puigugaqaria-
taarsinnaas arnerput.
Nalunngilarpulli illoqar-
fik inoqarsimanngikkuni pi-
moorussisunilluunniit
tunngavilerneqarsimalluni
ullumikkumut aserfallat-
saalineqartutut pineqarsi-
manngikkuni illoqarfiusin-
naasimanavianngikkaluar-
toq.
Uloqarfik ukiut 250-it
matuma siornagut ajoqer-
suiartortitaqarfissatut niu-
erfissatullu pilersinneqar-
malli inui tunngaviusimap-
put. Pilersunut nutaanut
tupinnanngitsumik allas-
sartarsimagaluarlutik ajo-
qersuisumik ilaata ilunger-
soqaluni suliniartup taper-
sersorlualerneratigut, taa-
mani sulilu ulloq manna ti-
killugu takuminaqisumik
oqalufflliorsinnaasimapput,
illoqarfiup ilisarnaataasa
malunnarnerpaat ilagilersi-
masaannik. Ilisarnaat taan-
na oqaluffeqataalumi aser-
fallatsaaliniarlugillusooq
nalliuttorsiornerni ilunger-
sunartorsiornernilu ka-
junngutigiilluni iseriartor-
neqartarput, illumi inuerut-
toq aserfallakkiartupiloor-
nissaminut navianartor-
siornerulersarmat.
Illoqarfimmik tunngavi-
liisuusimasut tamatumalu
kingorna sulianik assigiinn-
gitsunik nangitsinissamut
periarfissinneqartarsima-
sut qujaniarnertalimmik
takorloorlugit, minnerunn-
gitsumUlu illoqarfiup ilisar-
naataasa pingaarnerpaar-
taat, inui, pilluaqqullugit,
Guutip pilluaqqusineranik
siunissamillu isumalluar-
nartortaqarluni ingerlaqqe-
riarfissartalimmik kissaal-
lugit ilagiinni suleqativullu
asannittumik inuulluaqqu-
sivugut.
Kristian Mørch
Kalaallit Nunaata vicebi-
skopia