Atuagagdliutit - 20.02.1996, Page 13

Nr. 14 • 1996
13
a^a^c/^/'a £/£
GRØNLANDSPOSTEN
Nunatsinm ilagiit erseqqinnerulissasut
Atuakkiortup palasillu Otto Sandgreen-ip kissaatigaa ilagiit Namminersornerullutik
Oqartussani sammineqarnerunissaat
NUUK (KK) - Kalaallit Nu-
naani ilagiinnik ilisimasaqar-
luartup atuakkami »Ilagiit
Kalaallit Ullumi«-mi angutit
arnallu ukiut ingerlaneranni
ilagiinnik kiffartuussisarsi-
masut eqqaassutissiuussima-
vai.
Otto Sandgreen 81-inik u-
kioqartoq 1934-mi ajoqin-
ngorpoq, 1938-milu palasin-
ngortinneqarluni, naallu
1974-imi soraarninngoralu-
arluni, taamaattoq ilagiinnik
sullissineq taamaativissi-
manngilaa.
Nammineerluni atuakka-
nik saqqummersitsisarfim-
mini Qeqertarsuarmiittumi
atuakkanik amerlasoorpassu-
amik saqqummersitsisarpoq,
atuakkanik saqqummersitsi-
sartunut anernissaaleqilersit-
sisinnaasumik, soqutigisa-
raalu atuakkiat oqaluttuari-
saanermut tunngassuteqartut
mappersakkallu ilagiinnut
tunngassuteqartut.
1991-imi Otto Sandgreen-
ip saqqummersippaa atuagaq
»Nunatsinni oqaluffiit«, suli-
arlu taanna nangeqqillugu
kalaallit ilagiit pillugit atuak-
kiorpoq. Aatsaalli ukiut sisa-
mat qaangiumata atuagaq
taanna saqqummersinnaaler-
poq.
Pisariusoq
- Naatsorsuutigisimagaluar-
para atuakkamut nutaamut
paasisutissanik katersineq
ukiumik ataatsimik sivisus-
suseqassasoq, kisiannili sivi-
sunerusujussuarmik tamanna
pisimavoq, Otto Sandgreen
oqarpoq. Ukiut ingerlaneran-
ni atuakkiaq qatsuttarsima-
vara, pingaartumik inuppas-
suit neriorsuutiminnik eq-
quutititsisannginnerat pissu-
tigalugu.
- Ilunni ima oqaluppalut-
toq tusaasarpara: - Taamaa-
tinniarit, imminut akilersin-
naanngilaq ingerlaqqinnis-
sat, palasit ajoqillu ikiornis-
sat taama soqutiginngitsi-
gimmassuk.
- Taava atuakkiara unitsit-
tarpara, ilaannikkut qaam-
matini arlalinni attussanagu.
Unitsikkallartarpara, qali-
paarnerlu aallartittarlugu,
taava atuakkap inaarsamis-
saanut piumassuseqaqqiler-
sarpunga.
- Ukiut sisamat suliare-
reerlugu atuagaq decemberi-
mi saqqummerpoq. Nuan-
naarutigaara atuakkiorneq
unitsiinnarsimannginnakku,
isumaqarpungami kalaallit
ilagiit pillugit atuakkiamik
saqqummersitsisoqartaria-
qartoq.
- Nuannaarutigaaralu inuit
allat atuagaq aamma nuanna-
risimammassuk. Allaffigine-
qarlungalu sianerfigineqar-
tarpunga, ataatsimit Canad-
ameersumit, atuakkamik nu-
annaarutiginninnerminik na-
lunaartumit. Allakkat sianer-
nerillu qiimmassaasuupput,
puigortitsillutik paasissutis-
sanik katersinermik ilunger-
sunartumik.
- Ilagiit pillugit atuakkiaq
naammassimmat aalajanger-
punga 1996-imi suliaqan-
ngikkallarniarlunga, kisian-
nili atuakkat saqqummersi-
tassat marluk suliarilereer-
pakka, aammalu nutsikkat
marluk maannakkut ingerlal-
lugit. Unittoorumananga su-
liinnartariaqarpunga, Otto
Sandgreen 81-inik ukiulik
oqarpoq.
Ilagiit politikikkullu
oqallinneq
Otto Sandgreen-ip atuakkiaa
saqqummerpoq Kalaallit Nu-
naanni aningaasat sammin-
eqarlualernerisa nalaanni.
Aningaasat KNI-p amigar-
toorutaanut atorneqartussat.
Peqqinnissaqarfiup aningaa-
saliiffiginissaanut. Nunaqar-
finnut. Aningaasat, aningaa-
sat, aningaasat.
AG: - Aningaasanut inat-
simmi ilagiit tarnikkullu i-
nuuneq puigorneqarsimap-
pat?
Otto Sandgreen: - Aap,
Kalaallit Nunaanni ilagiinnut
naalakkersuisutut akisussaa-
soq ilagiinnik soqutiginnin-
nerusariaqarpoq, nerrivik til-
lullugu ima oqarsinnaasari-
aqarluni: - Tassa naamma-
leqaaq. Politikikkut oqallin-
nitsinni ilageeqarneq ilan-
ngunneqartariaqarpoq.
Nuummi 1977-imi palasit
ataatsimeersuarneranni ki-
ngorna naalakkersuisunut si-
ulittaasunngortoq Jonathan
Motzfeldt aperivoq, kalaallit
ilagiit aamma akuersaarsin-
naaneraat namminersorneru-
lernissaq. Akuersaartumik a-
kisoqarpoq, neriuutigineqar-
mat ilagiit ajunnginnerusu-
mik atugaqalernissaat, taa-
manikkummi annertuumik
amigaatigineqalereersimam-
mata ajoqit palasillu. Ajuusa-
arnartumilli paasinarsisima-
voq namminersorneruneq
neriuutaasutut iluaqutaatigis-
sanngitsoq.
- Namminersornerunerup
eqqunneqarneranit ukiut 17-
it qaangiunneranni ilagiit an-
nikitsuinnarmik kiffartuun-
neqartarput, namminersor-
nerullutillu oqartussani ila-
geeqarneq erseqqinnerusu-
mik saqqummilaartinneqan-
ngilaq.
Ilagiit unammillertullu
Otto Sandgreen ilagiit pillu-
git atuakkiamini allappoq,
kalaallit ilagiit kisiisa ilann-
gussimallugit, upperisallillu
allat Kalaallit Nunaannut tik-
issimasut ilanngussimanagit.
AG: - Upperisallilli allat
Kalaallit Nunaanni amerli-
artornerat takussutissaan-
ngila ilagiit equngasumik
ingerlalersimanerannut?
Otto Sandgreen: - Naagga,
oqartoqartaraluarpoq inuit
ilagiinnit allamut nuuttut
tunngaveqanngitsut, kristu-
miutut inuunermi tunngavis-
sanik nassaarsinnaanngitsut,
ilagiit qanganisaavallaartut,
kristumiussuserlu inuusuttu-
nut tunniussassaqanngitsoq.
- Tam'annali ilumuunngi-
laq. Bibelip oqariartuutaanik
inuit tusarnaarluartartuugu-
nik taava ilagiinnut allanut
nuunnissaminnut pissutiss-
aqassanngillat. Amigaatiga-
arput eqqissilluta ingilluta
inuunitsinni atukkatta kristu-
miussutsimik tunngaveqart-
up eqqarsaatiginissaa.
AG:- Kisiannili ullutsinni
Kalaallit Nunaanni ilagiit
erseqqippallaanngillat?
Otto Sandgreen:- Ajuusa-
arnartumik ilumoorputit.
Ilinnut qallunaatut annernas-
sagaluartoq oqartariaqarpun-
ga qallunaat ukiut untritillit
affaanni Kalaallit Nunaanni
sunniuteqarnerujussuat pis-
sutaasoq ullumikkut ilagiit
atugarisaannut. Assersuum-
mik ataatsimik
taasilanga:Sorsunnersuaq
sioqqullugu inuusuttul katit-
tussat illoqatigiinneq ajorput.
Sorsunnersuup kingorna qal-
lunaat sulisartorpassuit tiker-
armata ileqqorissaarneq
aj ortun ngori artorpoq.
- Qallunaalli kisiisa pisuu-
tinnianngilakka. Kalaallit
Nunaannut sunniuteqarsi-
maqaaq kulturerput eqqar-
sartaaserpullu allamiut kultu-
riannit eqqarsartaasiannillu
sanngiinnerusimammat.
Piniartutut kultureqarneq
taamaatilluinnangajassima-
voq, taamalu oqaatsit piniart-
uunermi atomeqartartut tam-
mararsimallutik. Ullumikkut
Kalaallit Nunaanni kulturip
nutaanngitsup amigaataanera
inuit eqqarsartaasiannut
annertuumik sunniuteqarsi-
mavoq.
AG:- Kalaallit ilagiit pini-
artuunermut naleqqunnerup-
pat inuiaqatigiinnit nutaalia-
asunit?
Otto Sandgreen:- Naagga,
immaqa, ullumikkut qarasaa-
siat videollu nalaanni inuu-
galuarluta piumalluinnarutta
meeraanitsinni upperisavut
attassinnaavavut.
Ilagiit uterfigalugit
AG:- Inuit ullumikkut ajor-
nartorsiutillit ilagiinnut uter-
sinnaappat nukittoqutissa-
minnik pissarsiorlutik?
Otto Sandgreen: - Aap,
oqaluffik inuiaqatigiinnut
oqariartuuteqarpoq. Inatsisit
qulit pitsaanerusumik inuu-
neqalernissatsinnut tunnga-
vissat eqqaaginnarsinnaava-
vut. »Arnaaneqassanngila-
tit«. »Tillissanngilatit«. »I-
nuassanngilatit«. Ilumoortut
qaqugorsuarmut atuuttussat,
kisiannili ullumikkut suut
radiukkut tusartuagarilerpa-
vut aviisinilu atuartuagariler-
pavut? Inatsisit tamakku ma-
linneqanngillat, unioqqutin-
neqartuarlutilli.
AG: - Ukiut uku untrtillit
aallartinneranni eqeersaani-
aqatigiit - Peqatigiinniat -
Kalaallit Nunaanni aallarte-
ruttorput, isumarpit nutaamik
eqeersaaniartoqalersoq?
Otto Sandgreen: - Piffis-
sap ilaani tarnikkut qallik-
kullu kultureqarneq eqeeri-
artulissaaq, inuillu isitik uisi-
lissavaat takullugillu pissut-
sit ajortut ullutsinni nutaalia-
asuni atukkavut. Piffissap
ilaani inuit ima eqqarsalis-
sapput: - Inuuneq qanoq it-
toq-una ingerlakkipput? Kul-
turitoqarput qanoq pisima-
varput? Naak oqaatsivut?
Sooq akornatsinni ajussuseq
taama angitigaa? Taava inuit
qallikkut tarnikkullu eqiilis-
sapput, inuunertillu pitsaa-
nerusumut nutaanngortillu-
gu.
AG: - Taamatut eqeersaa-
neq emiinnaq takkutissava?
Otto Sandgreen: - Iliman-
ginngilluinnarpara qanittuk-
kut taamatut pisoqamissaa.
Ilagiinni kiffartuussisunut
eqqaassutissaq pitsassuaq
Atuagaq »Ilagiit Kalaallit Ullumi« ilagiit oqaluttuarisaa-
neranni pingaarutilik
NUUK (KK) - Kalaallit ila- lerneqarsinnaanngilaq.
Otto Sandgreen. (Ass./foto: Knud Josef sen)
giit? Tassaagunarput Hans
Egede aamma qallunaat kun-
ngiisa paarlagaattut nunasia-
ni ajoqersuiartortitsinissamik
kissaateqartarnerat.
Aammali kalaallinut ila-
giinnut ilaapput arnat angu-
tillu amerlasoorpassuit ki-
naanerinik naluneqartut, uki-
ut 250-it ingerlaneranni ila-
giinnik kiffartuussisisarsima-
sut.
Sianertartut, eqqiaasut,
qallunaamut palasimut qi-
mussiussisartut, palasip a-
ngalanerani umiani iputtut
qajartallu, pujortuleeqqanilu
inuttat.
Ullumikkut angutit arnallu
ilagiinnut kiffartuussisarsi-
masut kikkuuneri eqqaantan-
ngilavut, kisiannili palasip
atuakkiortullu Otto Sand-
green-ip atuakkiaa »Ilagiit
Kalaallit Ullumi« kusanartu-
mik eqqaassutissaavoq inun-
nut ullumikkut ilagiinnut pi-
ngaaruteqartunut, ukiuni ki-
ngullerni 250-ini ilageeqar-
nerup atuussimanerani.
Untritilippassuit
Otto Sandgreen-ip atuagaq
»Nunatsinni oqaluffiit«
1991-imi saqqummersippaa,
ingerlaannarlu aallartillugu
atuakkiaq nutaaq: Angutit
arnallu palaseqarfinni ataa-
siakkaani sulinermik inger-
latsisut kinaassusaasa ilisari-
tinnissaannik atuakkiaq: Pa-
lasit, ajoqit, pattattut, erinars-
oqatigiinnut ilaasortat ilagiil-
lu sinniisaat. Inuppassuit su-
leqataassapput sapaammi ul-
laap'tungaa palasi naalagiar-
titsilersinnagu.
Inuit tamakku pillugit paa-
sissutissanik assi 1 isan il 1 u
Otto Sandgreen ukiuni sisa-
rnani katersisimavoq, ilisari-
titsinerillu untritilippassuit
paasissutissaqqissuupput i-
nuppassuarnut imatorsuaq
pissusilersunngikkaluarlutik
ilagiinnut kiffartuussisima-
sunut. Tamakku aviisini ima-
luunniit »Qanorooq«-mi ta-
kuneq ajorpavut, sulialli nali-
Oqaluttuarisaaneq
Otto Sandgreen-ip atuakkia-
ni aallarnerpaa ullumikkut i-
lagiit ilisimasatta oqalultua-
risaanerannik.
Frederiit Sisamaannit
Hans Egedemik Kalaallit
Nunaannut aallartitsisumit,
Margrethet Aappaannut Ka-
laallit Nunaanni biskopit
arnat siullersaannik ivertitsi-
sumut. Januar 1724-mi Hans
Egedep siullermeerluni
meeqqamik kuisitsineranit
1934-mi Kalaallit Nunaanni
kuisimanngitsut kinguller-
saannut, tassaasumut avaner-
suarmiumut Nukappianngu-
amut.
Otto Sandgreen-ip inunnik
oqaluttuarinninnermini inuit
eqqartorpai ilagiinni sunniu-
teqarsimasut: Atuaasut ajo-
qillu, qallunaat kalaallillu pa-
lasit, naalagiartamerup ineri-
artornera palaseqarfiillu ag-
guataarneqarnerat, erinnior-
tut tussiusiortullu, suliarisar-
simasaat ullumikkut suli a-
torneqartartut.
Otto Sandgreen-ip atuak-
kiaa nalitsinni pisunik oqa-
luttuartuuvoq tupinnartoq.
Biskopilu Sofie Petersen atu-
akkamut siuleqummi ima
allappoq: - Sunaaffa taama
amigaatigisimatigigipput,
maannami atuagaq ataasiin-
naq qupperlugu paasissutis-
sanik pissarsisinnaanngorsi-
magatta.
Otto Sandgreen:
Ilagiit Kalaallit Ullumi.
Otto Sandgreen-ip
atuakkiorfia 1995,
quppernerit 200-t
Akia:280 kroner.
Survival Redningsflåde
Kun en tåbe sejler uden Sikkerhedsudstyr
4-6 pers. letvægts Gummiflåde
Vægt kun 5,5 kg
Mål kun 10 cm x 30 cm x 35 cm
Co2 automatisk oppustningssystem
Supplerende overlevelses-pakker
Fås med eller uden tag
Pris kun 5.995 kr, 5 års Garanti
DAO tilbyder også
Redningsflåde til 9 - 13 pers.
for kun 7.995 kr.
&
Redningsveste m.m.
Kontrol og ompakning sker hos:
Is^isV
Yderligere oplysninger fås hos:
DANISH AIRCRAFT OWNERS AS
HANGARVEJ H 1 • ROSKILDE LUFTHAVN • DK 4000 ROSKILDE
TLF: 46 19 12 19-FAX: 46 1911 49