Fréttablaðið - 15.09.2005, Qupperneq 20

Karlar a› vakna til
vitundar um jafnrétti
Árni Magnússon félagsmálará›herra ætlar a› halda karlará›stefnu um jafnrétt-
ismál í haust vi› gó›ar undirtektir. Hann segir a› karlar séu a› vakna til vitund-
ar um jafnréttismál og fla› breikki umræ›una a› fleir taki virkan flátt í henni.
„Já, alveg endilega,“ „Loksins!“
og „Kýlum á það!“ voru viðbrögð-
in sem Árni Magnússon félags-
málaráðherra fékk frá kynbræðr-
um sínum í hinum ýmsu stéttum
þegar hann leitaði til þeirra um
aðstoð við undirbúning að karla-
ráðstefnu um jafnréttismál sem
hann hyggst standa fyrir á næst-
unni.
En hvers vegna karlaráðstefna
um jafnréttismál? „Hugmyndina
á Vigdís Finnbogadóttir. Hún hélt
ræðu á jafnréttisráðstefnu í Borg-
arleikhúsinu í fyrrahaust fyrir
fullu húsi en telja mátti karlmenn-
ina á fingrum annarrar handar.
Hún spurði: „Hvar eru karlarn-
ir?“ segir Árni.
„Í kjölfarið velti ég þessu fyrir
mér og komst að því að það væri
örugglega full ástæða fyrir kalra
að tala saman um jafnréttismál.
Ég hef rætt þetta við aðila í at-
vinnulífinu, háskólaumhverfinu
og víðar, og viðbrögðin eru mjög
góð,“ segir hann.
Árni ætlar að láta hugmyndina
verða að veruleika og stofna til ís-
lenskrar ráðstefnu strax í haust
og vonast til að geta haldið alþjóð-
lega jafnréttisráðstefnu karla hér
á landi næsta vor. „Þá myndi ég
vilja sjá þekkta menn ræða þessi
mál,“ segir hann.
Breikkar jafnréttisumræðuna
„Þó svo að mikill árangur hafi
náðst í jafnréttismálum held ég að
það breikki jafnréttisumræðuna
að karlmenn taki jafnréttismálin
dálítið föstum tökum líka. Til þess
að ná upp í næstu þrep stigans
þurfum við karlar að vera virkir í
umræðunni,“ segir Árni.
Hann segist hafa velt því fyrir
sér í fyrstu hvort þátttakendur í
ráðstefnunni ættu að vera af báð-
um kynjum en komist að þeiri nið-
urstöðu að umræðugrundvöllur-
inn yrði annar ef einungis karl-
menn tækju þátt. „Ég held að um-
ræðan yrði óþvingaðri ef karlar
fengju að tala við karla um jafn-
réttismál,“ segir hann.
Spurður hvers vegna hann telji
að karlmenn hafi ekki tekið meiri
þátt í jafnréttisumræðunni en
raun ber vitni, segist hann hrein-
lega ekki vita það. „Einhverra
hluta vegna hefur jafnréttisum-
ræðan þróast út í það að vera
einkamál kvenna, sem hún á ekk-
ert að vera,“ segir Árni.
„Auðvitað er það persónubund-
ið, en mér finnst best að nálgast
þetta út frá sjálfum mér. Ég á
móður, ég er kvæntur, ég á systur,
ég á dætur, og syni, og ef ég set
jafnréttismál í samhengi við það
standa þau mér mjög nærri. Þótt
pólitík eigi ekki að snúast um
manns eigin tilfinningar hlýtur
hún alltaf að gera það að ein-
hverju leyti. Ég held að hugsjón-
irnar brenni á manni sjálfum.
Þegar ég fór að velta því fyrir
mér hvort ég ætlaði að sætta mig
við það að stelpurnar mínar búi
við önnur kjör, var svarið einfald-
lega nei,“ segir Árni.
Karlarnir sökudólgar
Þegar Árni er spurður hvaða
áhrif hann telji að aukin þátttaka
karla í jafnréttisumræðunni hafi
á umræðuna sjálfa segir hann að
karlar verði við það viljugari til
að ræða jafnréttismál og sýna þá
um leið að þeir séu tilbúnir að
taka á jafnréttismálunum.
„Ég er kannski kominn út á
hálan ís, en þeir fáu karlar sem
mæta á fundi og ráðstefnur þar
sem konur eru að ræða jafnrétt-
ismál upplifi sig svolítið sem
sökudólga. Það er eins og þeir
beri ábyrgð á ástandinu og það
eru fáir sem halda það út til
lengdar,“ bendir hann á.
Hann segist ekki viss um
hvort áherslur karla á jafnréttis-
mál séu önnur en kvenna. „Það
er einmitt það sem er svo spenn-
andi við að halda svona ráð-
stefnu, að heyra hvað brennur á
körlum í jafnréttisumræðunni.
Hvar finnst þeim að skóinn
kreppi? Hvernig finnst þeim að
þessi umræða hafi þróast og
hvað má betur fara? Ég held að
það geti orðið mjög spennandi að
fara yfir hvað hefur áunnist,
hvar við séum stödd og hvað við
getum gert betur,“ segir hann.
Staða karlmannsins gleymst
„Sumir segja að það hafi gleymst
að ræða stöðu karlmannsins í
þessu breytta umhverfi. Það er
sjálfsagt eitthvað til í því. Þeir
eru til sem segja að karlmenn á
vissum aldri eiga ekki séns mið-
að við jafnréttislög og jafnrétt-
isumræðuna. Ég segi á móti: ef
við ætlum að ná fram jafnrétti
þá getur vel verið að það séu
þrengingarnar sem við þurfum
að gagna í gegn um. Ef okkar
kynslóð ætlar að jafna hlutföllin
mun það bitna á körlum. Þetta er
eitt af því sem við þurfum að
ræða annars geta orðið árekstr-
ar,“ segir Árni.
Aðspurður segist hann telja
að karlmenn séu að vakna til vit-
undar um jafnréttismál og bend-
ir á viðbrögðin við hugmyndinni
um karlaráðstefnuna máli sér til
stuðnings. „Ég renndi mjög blint
í sjóinn þegar ég fór af stað að
viðra þessa hugmynd en ég hef
fengið svakalega góð viðbrögð,
eiginlega miklu betri en ég átti
von á, þannig að ég vona að þetta
geti skipt einhverju máli,“ segir
Árni.
20
Hvað eru Sameinuðu þjóðirnar?
Sameinuðu þjóðirnar, skammstafað SÞ, er al-
þjóðastofnun sem var stofnuð árið 1945 og
191 ríki á nú aðild að. Að undanteknum Páfa-
garði, sem er eina varanlega aukaaðildarríkið,
eru öll alþjóðlega viðurkennd sjálfstæð ríki
aðildar að SÞ. Nokkur lönd sem ekki eru að
fullu sjálfstæð, svo sem Taívan, Vestur-Sahara
og Palestína, taka þátt í starfi SÞ eins og væru
þau aðildarríki.
Starfsemi Sameinuðu þjóðanna fer fram víðs
vegar um heiminn en höfuðstöðvarnar eru í
New York.
Hvað gerir allsherjarþing SÞ?
Fulltrúar allra aðildarríkjanna eiga sæti á alls-
herjarþinginu og geta rætt fyrir opnum tjöld-
um hvaða málefni sem er, nema Öryggisráðið
sé að fjalla um það á sama tíma. Hvert land
hefur eitt atkvæði. Mikilvæg málefni þurfa
samþykki tvo þriðju hluta atkvæða. Dæmi um
það er kjör ríkja í Öryggisráðið. Allsherjarþing-
ið er sett í september ár hvert. Þingið kýs sér
forseta á hverju ári. Sá er nú Göran Persson,
forsætisráðherra Svíþjóðar. Þingið samþykkir
aðild nýrra ríkja að fenginni tillögu Öryggis-
ráðsins. Það ákveður hversu mikið hverju ríki
ber að greiða af rekstrarkostnaði SÞ og hvern-
ig fénu skuli varið. Það kýs einnig aðalfram-
kvæmdastjóra að fenginni tillögu Öryggisráðs-
ins.
Hvað gerir framkvæmdastjóri SÞ?
Framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna er
æðsti embættismaður stofnunarinnar. Hann
er skipaður af allsherjarþinginu samkvæmt til-
lögu Öryggisráðsins til fimm ára í senn. Hann
hefur yfirumsjón með starfsemi samtakanna.
Hann getur lagt fyrir Öryggisráðið hvers kyns
mál, sem hann telur að ógna kunni heims-
friðinum, og lagt fram tillögur um málefni
sem tekin skulu upp á allsherjarþinginu eða í
öðrum stofnunum SÞ. Núverandi aðalfram-
kvæmdastjóri er Kofi Annan. Hann var endur-
skipaður í embættið 1. janúar 2002. Kjör-
tímabil hans er til ársloka 2006.
Samtök allra sjálfstæ›ra ríkja
FBL-GREINING: SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR
fréttir og fró›leikur
SVONA ERUM VIÐ
VÖXTUR LANDSFRAMLEIÐSLU MILLI ÁRANNA
2000 TIL 2004.
Heimild: Hagstofa Íslands, bráðabirgðatölur.
5% 3,5 %
2003
6,1 %
2004
2002
2001
2000
Allir vona a›
ég hafi líti› a› gera
■ RÍKISSÁTTASEMJARI
SPURT & SVARAÐ
Mikið hefur mætt á ríkissáttasemj-
ara að undanförnu en deilu SFR og
Samtaka fyrirtækja í heilbrigðis-
þjónustu lauk með milligöngu hans
í síðustu viku sem og deilum í
kjaramálum Starfsmannafélags
Suðurnesja og einnig flugumferðar-
stjóra. Á sama tíma heyrast þær
raddir að launahækkanir geti komið
þjóðfélaginu í koll á þessum
þenslutímum. Ásmundur Stefáns-
son er ríkissáttasemjari.
Hvaða mál eru nú á þínu borði?
Það eru meðal annarra mál sveitar-
félaganna Akraness og Kópavogs
sem hefur verið vísað til mín en
Starfsmannafélag Suðurnesja samdi
í síðustu viku.
Hvaða mál sérðu fyrir þér að
komi inn á borð til þín?
Ég er í þeirri blessunarlegri stöðu
að það vona allir að ég hafi sem
allra minnst að gera. En það gæti
vel farið svo að borgarstarfsmenn
sem og læknar leiti til mín síðar í
vetur. Svo er það stóra málið en
það eru samningar á almennum
markaði sem verða endurskoðaðir
seinna í haust en það er þó ekki af
sérhlífni að ég vona að það komi
ekki til minna kasta þá.
Hvernig ber ríkissáttasemjari sig
að í kjaradeilum?
Í fyrsta lagi er boðið upp á aðstæð-
ur til fundarhalda deiluaðila hjá rík-
issáttasemjara en þá kemur hann
ekki að fundunum nema þá ef til
hans er leitað til ráðgjafar til dæm-
is. Svo er málum vísað formlega til
hans ef deiluaðilar komast hvorki
lönd né strönd og þá boðar hann
þá til funda og stjórnar viðræðun-
um. Hann reynir þá að draga fram
nýja fleti sem menn geta byggt
samkomulagið á.
ÁSMUNDUR STEFÁNSSON RÍKIS-
SÁTTASEMJARI
15. september 2005 FIMMTUDAGUR






















ÁRNI MAGNÚSSON FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA: „Einhverra hluta vegna hefur jafnrétt-
isumræðan þróast út í það að vera einkamál kvenna, sem hún á ekkert að vera.“
„Þótt pólitík eigi ekki að
snúast um manns eigin
tilfinningar hlýtur hún
alltaf að gera það að ein-
hverju leyti. Ég held að
hugsjónirnar brenni á
manni sjálfum.“
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
sda@frettabladid.is
FRÉTTAVIÐTAL
KOFI ANNAN Framkvæmdastjóri SÞ.
3,2%
-1,2 %