Tíminn - 31.10.1975, Blaðsíða 4

4
TÍMINN
Föstudagur 31. október 1975
Fiðluleikarinn „Pinky" Zukerman
Hann er enn þakklátur A-1
veirunni, hinni svokölluðu
Aslu-inflúenzu. Hún var orsök
til þess, að pianóleikari nokkur
varö að leggjast í rúmið daginn
fyrir upptöku, betta var 1968.
BUið var að leigja upptökusal-
inn og 100 tónlistarmenn voru
tilbúnir. Það heföi kostað 3
miljónir að hætta viö.
Daginn eftir ruddist meðal-
hár, riövaxinn piltur inn I upp-
tökusalinn. Hann neri feimnis-
lega órakaðan kjálkann (,,ég
var aö koma frá New York) og
kynnti sig fyrir hljómsveitinni.
Síöan lét hann yta pianóinu til
hliðar og tók upp fiðlu
Stradivariusfiðlu, sem hann
hafði fengið að láni, og klemmdi
hana undir slrauðan kjálkann.
Israelski fiðluleikarinn Pinkas
Zukerman lét svo, blásandi og
stappandi, bogann leika um
strengina.
Þegar upptakan, fiðlu-
konsertar Mendelssohns og
Tsjaikowskys, kom nokkrum
mánuðum seinna á markaðinn,
fékk hún fádæma mikið lof
gagnrýnenda. Þessi örgeðja
fiðluleikari, sem leit út eins og
slgauna-,,primas”, jafnvel i kjól
og hvitt, var frá þessari stundu
álitinn sá efnilegasti af ungu
kynslóðinni.
Zukerman segir, að hann hafi
bara farið að spila á fiðlu, af þvl
að hann „hafði ekki loft” tii að
blása á klarinettu. Þeim mun
betur gekk með ifiðluna. Hann
byrjaði sjö ára að læra hjá föður
slnum, sem er ágætur fiðluleik-
ari og fór eftir eitt ár I
Tónlistarháskólann I Tel Aviv.
Þar naut hann fimm ára styrks
frá a m er Is k-I s r a e lsk a
menningarsjóðnum, og lék
slðan fyrir Isaac Stern.sem var
á tónlistarhátið i Tel Avi.
Stern sagðist aldrei hafa
kynnzt annarri eins listagáfu og
útvegaði honum nýjan styrk.
Nokkrum vikum slðar fór hinn
13 ára ungljngur „litill, feitur
með rauðar kinnar”, eins og
hann segir sjálfur, til New York
Þar var hann þjálfaður af
rússneska útlaganum prófessor
Ivan Galamian.
Þaö var strangur timi. Á
fimm árum æfði Zukerman „að
minnsta kosti 10.000 stundir
„alltsem fiðlusnillingur þarf að
hafa á valdi slnu. Hann fékk
flnsllpun hjá velgerðarmanni
slnum, Isaac Stern, á
meistaranámskeiðum. Skömmu
seinna vann hann fyrstu verð-
laun I aðaltónlistarkeppni
Bandaríkjanna („Leventritt
Award”).
Þessi heiður opnaði leiðina
inn I hina stóru hljómleikasali
heimsins. En sá sem ætlar að
hafa not af fljótfenginni frægð,
veröur að hafa góðan skammt
af ófyrirleitni. Sérstaklega i
sambandi viö hljómplötur.
Hann fékk ráðleggingar frá
landa slnum, sem er litið eldri,
Daniel Barenboim. bessum
tónlistarmanni sem er snill-
ingur að umgangast ráðamenn I
tónlist, hefur tekizt á fáum ár-
um að verða starfandi á þremur
vígstöðvum. Ýmist er hann
planóleikari eða hljómsveitar-
stjóri, og þar að auki kammer-
múslkant og undirleikari.
Barenboim, sem er eins
sniðugur og Karajan, býr I
London. Hann tók landa sinn
upp á sina arma og kynnti hann
tónlistarvinum í Bretlandi. ’69
fór hann i tónleikaferð um
Bandarikin og tók Zukerman
með sem einleikara. Eftir 30
tónleika var fiðluleikarinn, sem
er kallaður „Pinky” meðal vina
sinna, orðinn heimsfrægur,
Leonard Bernstein lét hann
spila með New York
Philharmony 1969 i Lincoln
Center, og hvar sem hann spil-
aði, var allsstaðar talað um
„sigurför fiðlunnar”.
Síðan hefur Zukerman gert
upptökur hjá þremur fyrirtækj-
um að flestu, sem hægt er að
taka upp, og uppáhalds með-
leikari hans, bæði sem -hljóm-
sveitarstjóri og pianóleikari, er
Daniel Barenboim.
Maður kemur með gullfallega
stúlku upp á arminn inn i hótel
og pantar herbergi. Dyravörö-
urinn spyr: „Á ég að láta fara
strax upp með farangur frúar-
innar?”
„Hver fjandinn!” hreytir
maðurinn út Ur sér, „er hún lika
hér?”
„Hvaö var það fyrir yður?”
spyr járnvörukaupmaðurinn I
Róm.
— „Lítinn hamar!” segir
unga konan úr fína gistihúsinu.
A næstu dögum koma nokkrar
fleiri ungar konur og allar vilja
fá lltinn hamar. Kaupmaðurinn
er orðinn hissa. Ein af við-
skiptavinunum skýrir máliö
fyrir honum: „Okkur er aö vlsu
bannaö aö taka Pilluna, en ekki
smá duftskammt.”
Að kvöldi til I strætisvagninum.
Karlmannshönd leitar aö kven-
hendi. „Getið þér ekki sett
höndina einhvers staðar annars
Hann gerir allt fyrir land sitt,
þiggur ekki laun fyrir tónleika
og I striöinu 1973 flag hann strax
til ísraels og aflýsti öllu til að
geta leikið þar, ekki aðeins i
hljómleikasölum, heldur lika
fyrir hermennina á vigstöðvun-
um.
Það, að þjóta land úr landi,
búa á hótelum, sem lif snillings-
ins mótast af, finnst honum ekk-
ert erfitt.
„Hvernig getur maður
þreytztá einhverju, sem maður
elskar?”
staðar?” spyr stúlkan.
„Jú,” stamar hann, „en ég
þori ekki!”
Eftir rannsóknina hristir lækn-
irinn höfuðið: „Já,” segir hann,
„þetta gerir ástin!”
„Afsakið,” segir maöurinn
móögaöur. „Ég er ókvæntur og
á enga vinkonu.”
„Þá er það áfengiö!”
„Ég drekk aldrei!”
„Þá eru það reykingarnar! ”
„Ég reyki heldur ekki.”
„Þá eru það 3000 krónur!”
Liðþjálfinn segir við nýliðann,
sem er á vakt I fyrsta skipti: Ef
þér sjáið ofurstann, hann er
með þrjár stjörnur, þá segir
mér frá þvi”
Mörgum klukkutimum seinna
sér nýliðinn einn með þrjár
stjörnur, fer til hans og spyr:
„Eruð þér ofurstinn?”
„Blessaður láttu ekki sjá þig,
liðþjálfinn er að leita að þér!”
DENNI
DÆMALAIJSI
„Þér var hrósað áöan. Þegar þú
kallaðir og sagöir mér aö koma
heim, sagöi Wilson, aö þaö væri
fegursta hljóö, sem hann hefur
nokkru sinni heyrt.”