Tíminn - 08.01.1976, Qupperneq 7

Fimmtudagur 8. janúar 1976.
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn'.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar.
í>órarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:i
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargöty,
rslmar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöals.træti 7, simi 2650Ö
— afgreiöslusimi 12323 — auglýsingasUnÁ 19523. Verö^J
lausasölu lir. 40.00. Askfiftargjald kr. 800.00 á mánuöi.
Blaöaprentjr.IT'
Skattamál atvinnu-
fyrirtækja
Ástæða er til að rifja það upp, þegar uggur við
atvinnuleysi fer vaxandi, hve mikilvægt er hlut-
verk atvinnufyrirtækjanna, hvort heldur sem þau
eru rekin af samvinnufélögum eða einstaklingum.
Atvinnuástandið byggist öðru fremur á þvi,
hvernig atvinnufyrirtækin eru rekin og hvernig að
þeim er búið af stjórnvöldum og lánastofnunum.
Það er þvi kappsmál allra hygginna stjórnenda að
reyna að hafa þessa hluti sem bezt i lagi.
Að undanförnu hefur talsvert verið rætt um
stöðu atvinnufyrirtækjanna, m.a. skattamál . Af
hálfu Alþýðubandalagsins varsútillaga flutt við
afgreiðslu fjárlaganna, að tekjuskattur á atvinnu-
fyrirtækjum yrði hækkaður um tvo milljarða
króna. Jafnhliða gera þeir Alþýðubandalags-
menn svo kröfur á hendur atvinnufyrirtækjunum
um miklar kjarabætur. Óhætt er að segja, að at-
vinnufyrirtækin yrðu litill varnargarður gegn at-
vinnuleysi, ef farið væri að ráðum þeirra, sem nú
stjórna Alþýðubandalaginu.
Að sjálfsögðu er það eðlilegt að atvinnufyrir-
tækin greiði skatta svipað og aðrir skattgreiðend-
ur. I þessu sambandi verður þó að gæta þess, að
það er meginundirstaða heilbrigðs at-
vinnurekstrar, að atvinnufyrirtækin styðjist að
verulegu leyti við eigin fé og þurfi ekki að byggja
nær eingöngu á lánsfé. Slikur atvinnurekstur
verður allt of ótraustur og mikil hætta á, að hann
staðni, en endurnýi ekki tæki eða bæti vinnubrögð i
samræmi við breytta tima. Til þess að fullnægja
kröfum um eðlilega endurnýjun er nauðsynlegt,
að afskriftarreglur séu ekki of þröngar og hindri
ekki nauðsynlega þróun og uppbyggingu. í þeim
efnum er það lærdómsríkt, að iðnaður þeirra landa
stendur nú völtustum fótum, þar sem tiltölulega
minnst endurnýjun hefur átt sér stað. En jafn-
hliða þvi, að þess sé gætt, að atvinnufyrirtækin
geti byggt sig upp á eðlilegan hátt, þarf að
gæta þess vel, að fé sé ekki dregið úr atvinnu-
rekstrinum og sett i einkaneyzlu. Þessa hefur
gætt allt of mikið hérlendis. Þar þarf traustari
hömlur til að tryggja það, að það fjármagn, sem
nýtur meira eða minna skattfrelsis vegna at-
vinnurekstrar, sé ekki misnotað á þennan hátt.
I málefnasamningi núverandi rikisstjórnar er
mörkuð stefna i þessum málum, sem tvimælalaust
er sanngjörn og eðlileg. Hún er i stuttu máli sú, að
skattar á fyrirtækjum séu samræmdir þvi, sem
viðgengst i nágrannalöndum okkar á þessu sviði.
Það er eðlilegt, að islenzk fyrirtæki búi ekki við
óhagstæðari skattakjör en erlend fyrirtæki, sem
þau þurfa að keppa við. Hitt er heldur ekki sann-
gjarnt gagnvart öðrum skattgreiðendum, að þau
njóti meiri skatthlunninda en gerist og gengur i
nágrannalöndum okkar.
Allt skattakerfið er nú til endurskoðunar og
þarfnast tvimælalaust margra breytinga frá þvi,
sem nú er. Tekjuskatturinn á einstaklingum er
orðinn næstum hreinn launamannaskattur, eins og
Ólafur Jóhannesson benti nýlega á i sjónvarps-
þætti. Ef þvi verður ekki breytt, skapast hér
jarðvegur fyrir Glistrupisma. Skattaálögum
verður að reyna að haga þannig, að þær gangi
hvorki of nærri atvinnurekstrinum eða einstökum
stéttum. -Þ.Þ.
AAagnús Olafsson skrifar frá York:
Árið 1975 reyndist
Bretum óhagstætt
Fáir vilja spá um komandi ár
Elisabet
ENGINN vafi leikur á, að
1975 reyndist i heild Bretlandi
ákaflega óhagstætt ár. Ekki
aðeins að góðar fréttir væru
sjaldgæfar heldur einnig —
með fáum undantekningum —
litt afgerandi. Brezkur leið-
angur kleif fyrstur allra
ótroðna hlið Everest, Burton
og Taylor giftust að nýju,
sovézki verkalýðsleiðtoginn
og fyrrum KGB stjórnandi
Alexander Shelepin var rekinn
heim úr ferð sinni til Bret-
lands, en efnahagur þjóðar-
innar skánaði litt við þá at-
burði.
IBRETLANDI er oft gott að
fylgjast með helztu ræðum og
athöfnum Elisabetar drottn-
ingar, þvi þar kemur gjarnan
fram hvað rikisstjórnin vill
leggja áherzlu á i hvert skipti.
Jákvæðasta frétt ársins var
án efa frá 3. nóv., þegar
drottningin setti af stað fyrstu
oliudælurnar, sem þrýsta tæp-
um tiu þúsund islenzkum
krónum á sekúndu inn i brezka
hagkerfið, og 1980 segja sér-
fræðingar Bretland vera orðið
oliuútflutningsriki.
Olia kom einnig við sögu,
þegar Fahd krónprins
S-Arabiu snæddi hádegisverð
með drottningunni i október
og gerði stóra samninga við
brezka ráðamenn og fyrir-
tæki.
En ekki átti einvaldur
.Uganda, Idi Amin, upp á pall-
borðið hjá Elisabetu drottn-
ingu, sem neitaði honum um
máltið, enda hafði Amin boðið
sér sjálfur meðan stuðnings-
ferð hans til aðskilnaðarsinna
iSkotlandi og Wales stæði yfir.
Þar að auki hafði hann áður
hótaðbrezka lektomum Denis
Hill llfláti, en utanrikisráð-
herrann James Callaghan
heimsótti Uganda og Hill hélt
lifi, en ekki eignum.
í jóladagsræðu drottningar-
innar kom skýrt fram það
atriði, sem hvað mest hefur
verið i fréttum undanfarið
misseri. Hér er um að ræða
starfsemi hryðjuverkamanna
IRA i Englandi sjálfu. Af ræð-
unni má álita, að ný lög gegn
hryðjuverkum séru væntanleg
þegar þingið kemur úr jólafrii.
Ljóst er þó, að dauðarefsing
verður ekki tekin upp aftur,
þvi að snöruna felldi þingið
skömmu fyrir fri.
Af drottningunni er það
meir að segja frá, að þing-
menn gáfu henni kauphækkun,
en það fengu þeir einnig sjálf-
ir, auk hermanna og háskóla-
nema. Þeir siðastnefndu þing-
uðu fyrir nokkru og komust að
raun um hve bágborin kjör
væru orðin. Nýjustu kröfurnar
hljóða upp á svipuð laun og
starfstúlka á sjúkrahúsi hefur
eftir 47 stunda vinnuviku.
HJA stjórnmálaflokkunum
bar það helzt til tiðinda, að i
febrúar völdu ihaldsmenn sér
nýjan leiðtoga. Edward
Heath, þáverandi formaður,
stóð fyrst gegn m.a. kaþó-
likkanum Hugh Fraser. Sá
kom aftur fram i sviðsljósið
seinna á árinu, þegar kona
hans hljóp á brott með leik-
ritahöfundi og IRA sprengdi
bilinn hans. En hvorki Fraser
né Heath fundu náð fyrir aug-
um flokksins, heldur — á
kvennaári — frú Margaret
Thatcher. William Whitelaw
studdi vin sinn Heath of lengi,
og var þvi veikari i lokabar-
áttunni fyrir vikið, þrátt fyrir
fjölda mynda af Whitelaw i
eldhúsinu við uppþvott.
t herbúðum Verkamanna-
flokksins rikti öllu friðsam-
legra ástand, a.m.k. á yfir-
borðinu. Wilson náði þvi tak-
marki að hafa verið lengur
brezkur forsætisráðherra en
nokkur annar á 20. öldinni,
þ.e. á friðartima. Einnig hefur
Wilson styrkzt verulega i
sessi. Hægrimenn hafa hljótt
um sig siðan tilkynnt var, að
forkólfur þeirra, ráðherrann
Reginald Prentice (fer með
málefni þróunarlandanna),
yrði ekki tilnefndur aftur i
þingmannssæti. Þá hefur A.
Benn, sem þótti oft hávær,
verið fluttur úr iðnaðarráð-
herrastöðunni yfir i orkumál,
og hefur siðan haft hljóðara
um sig.
REYNDAR má Benn þakka
fyrir að vera ekki i sporum nú-
verandi iðnaðarráðherra, Er-
ics Varleys.
Brezki stáliðnaðurinn, sem
er að mestu leyti þjóðnýttur,
tapar um 340 milljónum isl.
kr. á dag, og framtiðarhorfur
eru dökkar.
Enn verr stendur bifreiða-
iðnaðurinn, og þá helzt
Chrysler-verksmiðjurnar,
dótturfyrirtæki samnefnds
bandarisks fyrirtækis. Virðist
þvi hafa verið mjög slælega
stjórnað, of litið framleitt þeg-
ar eftirspurn var mikil, og
öfugt. Leyland gæti lent i
sömu erfiðleikunum, og
stjórnendur Rolls-Royce hafa
beðið um a.m.k. 100 millj.
punda aðstoð.
Þá má geta þess, að fram-
tiðarhorfur Concorde-þotunn-
ar brezk-frönsku eru allt ann-
að en góðar. Kostnaður fór
langt fram úr öllum áætlun-
um, og söluhorfur eru slæmar.
Leyfi fyrir Concorde til að
lenda á Kennedy-flugvellinum
i New York hefur enn ekkí
fengizt, og mótstaða er öflug.
Af öðrum brezk-frönskum
samskiptum var helzt að
frétta, að hætt hefur verið við
allar áætlanir um Ermar-
sundsgöngin, Frökkum til
mikillar gremju.
Barbara Castle heilbrigðis-
málaráðherra hefur staðið i
ströngum samningum við
lækna á sjúkrahúsum. Lögðu
þeir niður alla eftirvinnu, og
skapaðist þegar mikið öng-
þveiti á sjúkrahúsum. Náðu
aðgerðirnar hámarki, þegar
litil stúlka lézt af meiðslum.
en sjúkrabifreiðin hafði ekið
með hana milli sjúkrahúsa án
árangurs. En skömmu fyrir
jól var tilkynnt, að samkomu-
lag hefði tekizt og aðgerðum
læknanna hætt.
Af öðru er það helzt að
frétta, að verðbólgan situr við ►
sama, eða um 26% á árs-
grundvelli. Atvinnuleysi eykst
enn, og er talan komin yfir 1
milljón og 200 þús. Þá spáir
nýútkomin skýrsla OECD
auknu atvinnuleysi 1976.
Þorskastriðið virðist tapað.
enda hafa bæði fjölmiðlar og
almenningur aðra skoðun en
ráðamenn, öfugt við fyrri
þorskastrið.
Jólinvoru heldur dimm, lit-
ið um dýrðir, sérstaklega i
London. Og fáir vilja segja til
um komandi ár.
Wilson