Tíminn - 09.03.1976, Page 11

Þriðjudagur 9. marz 1976
TÍMINN
11
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H.
Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300 — 18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð i lausa-
sölu kr. 40.00. Áskriftargjaid kr. 800.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Samneyzlan og verka-
lýðshreyfingin
Það er bersýnilegt, að eigi að skapa þjóðfélag
velfarnaðar og jafnaðar á íslandi, verður hin svo-
kallaða samneyzla að aukast, þ.e. að riki og
sveitarfélög fái aukið fjármagn til að fullnægja
ýmsum sameiginlegum þörfum þegnanna, og
tryggja á þann hátt meiri jöfnuð og útrýmingu á
fátækt. Allir eru sammála um að tekjutrygging
efnalitilla gamalmenna og öryrkja þurfi að auk-
ast. Allir eru sammála um að taka beri upp al-
mennt fæðingarorlof, án tillits til þess, hvort kon-
ur vinna utan eða innan heimilis. Allir eru sam-
mála um að barnaheimilum þurfi að fjölga. Allir
eru sammála um að elliheimilum þurfi að fjölga.
Allir eru sammála um að bæta þurfi sjúkraþjón-
ustuna á ýmsan hátt. Ekkert af þessu verður hins
vegar gert, nema hið opinbera, riki og sveitarfé-
lög, fái aukið fjármagn til umráða i þvi skyni að
framkvæma þær umbætur og tekjujöfnun, sem
hér um ræðir.
Af öllum þeim aðilum, sem um þessi mál fjalla,
ætti enginn að hafa meiri áhuga á aðgerðum i
þessa átt en verkalýðshreyfingin. Hún telur sig
umbótahreyfingu. Hún telur sig jafnaðarhreyf-
ingu. Hún ætti þvi að telja það eitt höfuðhlutverk
sitt að auka samhjálpina.
Af þessum ástæðum kom það nokkuð á óvart,
þegar verkalýðshreyfingin gerði það að upphaf-
legri kröfu sinni, við gerð nýlokinna kaupgjalds-
samninga, að bæði tekjuskattur og söluskattur
yrðu lækkaðir, og það metið til kauphækkunar. Af
þessu hefði óhjákvæmilega leitt, að ríkið hefði
orðið að draga úr samneyzlu á ýmsum sviðum, og
það bitnað mest á þeim, sem hafa minnsta getu.
Einnig hefði þetta getað leitt til þess, að dregið
hefði úr oþinberum framkvæmdum, en það hefði
skert atvinnuöryggið og getað leitt til atvinnu-
leysis. Ekki getur það verið mál verkalýðshreyf-
ingarinnar að draga úr atvinnuöryggi.
Að sjálfsögðu er hægt að halda þvi fram, að
unnt sé að draga úr útgjöldum rikisins á öðrum
sviðum, t.d. i sambandi við ýmsan rekstrarkostn-
að. Forráðamenn verkalýðshreyfingarinnar
þekkja það þó vel af eigin reynslu, eða reynslu
náinna flokksbræðra sinna, að slíkt er hægara
sagt en gert. Sjálfsagt er þó að reyna að gera allt,
sem hægt er, i þeim efnum, og nauðsynlegt að
leggja á það meiri áherzlu en gert hefur verið sið-
an Eysteinn Jónsson lét af stjórn fjármálanna.
Það er hins vegar of mikil bjartsýni, að reikna
með skjótum og miklum árangri á þvi sviði, þar
sem kröfurnar aukast lika til hins opinbera um
siaukna þjónustu.
Það væri vel, að verkalýðshreyfingin ihugaði
að nýju, eftir að kjarasamningar hafa verið gerð“
ir, hver sé, og eigi að vera, afstaða hennar til
samneyzlunnar. Beint og óbeint getur hún haft
mikil áhrif á þróunina i þeim efnum. Hér er um
að ræða mikilvæga stefnumörkun, sem mun ráð-
ast verulega af þvi, hvort hreyfingin heldur á-
fram að vera jafnaðarhreyfing eða mótast meira
og meira af sjónarmiðum hátekjuhópa innan
hennar. Þ.Þ.
Chen Fang, News from China:
Kroftaverk á jarð-
skjólftasvæði í Kína
„Af öllu í heiminum er fólkið dýrmætast," segir Mao
BLAÐINU hefur borizt eftir-
farandi grein frá kinverska
sendiráðinu i islenzkri þýð-
ingu, en þar eru rakin við-
brögð kinverskra stjórnar-
valda, þegar jarðskjálfta ber
að höndum, en þeir eru
algengir viða i Kina. Greinin
lýsir jafnframt allvel pólitísk-
um viðhorfum i Kina:
NOKKUÐ, sem er kraftaverki
likast, hefur gerzt i Tingchia-
kou framleiðslufylkinu i Hai-
chenghéraði, Liaoningsýslu i
N orð-austur-Kina.
Fyrir tiu mánuðum varð
svæðið fyrir jarðskjálfta að
styrkleika 7,3. Enginn þeirra
rúmlega 800 manna, sem
störfuðu i framleiðslufylkinu,
fórst eða slasaðist. Þetta
reyndist mögulegt vegna’ná-
kvæmrar forspár, sem bjó
ibúa þorpsins undir hann og
veitti þeim þá aðvörun að vera
ekki á ferli utan dyra á meðan
á skjálftanum stæði.
Flest húsanna hrundu i
Tingchiakoufylki, sem var
upptökusvæði jarðskjálftans
og var aðeins fjóra kilómetra
frá upptökumiðju. Grjótvarn-
argarðar hjallalaga akranna
sprungu og molnuðu niður, og
alvarlegar skemmdir urðu á
þeim áveitutækjabúnaði, sem
flutti vatn upp á hæðirnar.
Nú, tiu mánuðum siðar,
hefur Tingchiakoufylki verið
endurreist og landbúnaðar-
framleiðsla þar aukizt. Ný hús
hafa verið reist. Á hæðunum i
kringeru raðir eplatrjáa, sem
ná eins langt og auga eygir, og
við rætur hæðanna eru tvær
raðir hagiega gerðra múr-
steins- og tigulsteinshúsa með
rauðmáluðum súlum og græn-
um gluggakörmum. Húsin eru
búin hlýjum, upphituðum
„kangs” (moldarrúmum), og
þar eru geymdir kornhlaðar,
sem fengizt hafa eigi fyrir
löngu af ökrunum.
Viðgerðu hjallalaga reitirn-
ir, sem öflugir grjótgarðar
halda uppi, risa hver. upp af
öðrum i brekkunum, og flötu,
tilbúnu slétturnar i dölunum
hafa tekið á sig nýjan svip.
Metuppskera, sem var að
jafnaöi 7,72 tonn á hektara,
fékkst af þessu landi árið 1975,
einmitt sama árið og jarð-
skjálftinn varð.
Til að útskýra hina hröðu
enduruppbyggingu, vitnaði
fylkisforingi i Maó formann:
,,Af öllu i heiminum er fólk
dýrmætast. Undir forystu
Kommúnistaflokksins er unnt
að gera hvers konar krafta-
verk, svo lengi sem til er
fólk”.
STARF við enduruppbyggingu
annars staðar á jarðskjálfta-
svæðinu hefur gengið með
sama hraða og i Tingchiakou.
Jarðskjálftinn, sem varð i hin-
um þéttbýlu héruðum Hai-
cheng og Yingkou i Norðaust-
ur-KIna 4. febrúar 1975, lagði
talsvert yfir milljón húsa i rús
og olli skemmdum á mörgum
verksmiðjubyggingum og iðn-
tæknibúnaði. Mikið af áveitu-
tæknibúnaði eyðilagðist.
Sandur, sem þeyttist upp af
jörðu við jarðskjálftann, fyllti
áveituskurðiog lagðist yfir um
3400hektara kornræktarlands.
Ekki löngu eftir jarðskjálft-
ann lagðist vesturhluti svæðis-
ins, sem er sléttlendi, undir
vatn af völdum mikilla rign-
inga, en hæðótt landið i austri
varð siðar að þola þurrka.
Þetta gerði ástandið á jarð-
skjálftasvæðinu enn erfiðara.
Nú sjást litil merki eyði-
leggingar á 15 kilómetra kafla
frá Tashihchiao i Yingkouhér-
aði að héraðsborginni Hai-
Mao formaður
cheng á upptökusvæðinu. Nýj-
ar byggingar hafa sprottið upp
á stöðum, þar sem hús eyði-
lögðust var völdum skjálftans.
Borgin hefur verið endur-
byggð og götur breikkaðar
samkvæmt áætlun. Hvert
þorpið á fætur öðru hefur skot-
ið upp kollinum i nærliggjandi
sveitum. Mikill fjöldi iðn-
verkamanna og bænda hefur
flutzt i nýtt húsnæði.
Eftirtektarverðast i þessu
sambandi er þó, að kornfram-
leiðsla hefur ekki minnkað.
Þvert á móti hefur hún aukizt
og náð metstigi. Afrakstur af
hverjum hektara i Yingkou
1975 var 6,22 tonn, en 5,47 tonn
i Haicheng. Einnig fékkst góð
uppskera af baðmull, og aukn-
ing varð i olluafurðum, tuss-
ah-silkiormshýði og öðrum
iðnaðarafurðum.
Iðnaðarframleiðsla hefur
einnig aukizt á þessu svæði.
Árið 1975 var metár varðandi
heildarverðmæti framleiðslu i
iðnaði Haichenghéraðs, en það
nam 190 milljónum yuan.
MINNUGIR hræðilegra þján-
inga ibúa svæðisins eftir nátt-
úruhamfarir á dögum aftur-
haldsstjórnar Kuomintang
sögðu nokkrir gamlir bændur,
að fjölmargt fólk hefði
drukknað i flóðum i ánni
Liaoho og ótölulegur fjöldi
annarra hefði orðið hungur-
morða i þeirri hungursneyð,
sem kom i kjölfarið. An þess
að skeyta um ástand fólksins,
höfðu landsdrottnarnir neytt
bændurna til að greiða gamlar
skuldir, og orðið þannig til
þess að margar fátækar fjöl-
skyldur flosnuðu upp.
Þegar rætt var um unnin af-
rek við að bæta úr afleiðingum
jarðskjálftans, sögðu bænd-
urnir, að fólkið, sameinað sem
einn maður undir forystu Maó
formanns og fiokksins við
uppbyggingu sósialisma, gæti
unnið bug á hvers konar harð-
ræði með þvi að njóta hjálpar
fólks um land allt.
Þegar eftir jarðskjálftann
sendi miðstjórn Kommúnista-
flokksins i skyndi samúðar-
skeyti til fólksins á svæðinu.
og miðstjórnarsendinefnd var
send þangað til að veita fólk-
inu á svæðinu samúð og um-
hyggju. Sjúkrasveitir voru
sendar þangað i skyndi frá
mörgum héruðum og borgum.
félagar i þjóðfrelsishernum og
verkamenn úr borgum komu
með hjálparbirgðir. Flugvél-
ar, lestir og vörubilar fluttu
matvæli, fatnað, tjöld og
timbur, sement og annað
byggingarefni, handa fólkinu
á svæðinu, svo að það gæti
komið sér upp nýju húsnæði.
Með þvi að fylgja þeirri
meginreglu, sem grundvölluð
er á sjálfstrausti og ötulu
starfi, skiluðu nokkrar sveita-
kommúnur aftur þeim hjálp-
arbirgðum, sem þær höfðu
fengið frá rikinu, svo að hjálp-
argögnin gætu gengið til
þeirra kommúna og fram-
leiðslufylkja, sem þurftu mest
á þeim að halda.
Jarðskjálftinn hafði orðið
aðeins nokkrum dögum fyrir
vorhátiðina. Rikið sendi i
skyndi hveiti og kjöt, svo að
fólkið á svæðinu gæti á þeim
degi fengið kjötbúðing, vin-
sælan og gamalgróinn hátið-
arrétt.
Jarðskjálftinn skemmdi
mörg siki meðfram ánum á
svæðinu. Héraðsstjórnin i
Liaoning sendi verkamenn,
hermenn, nemendur og skrif-
stofufólk til að ganga i lið með
ibúum svæðisins. Rösklega
200.000 manns aðstoðaði þarna
við að framkvæma viðgerðir
og styrkja sikin.
Fyrstu dagana eftir jarð-
skjálftann bjuggu kommúnu-
félagarnir i bráðabirgðaskýl-
um. Fyrsta hugsun þeirra
beindist að þvi að flytja áburð
til akursvæðanna og búa land-
ið undir vorsáningu, en fást
ekki við að endurbyggja eigin
hús. Unnið var allan daginn og
fram á nótt. Margir þeirra,
sem voru á sjötugs- og átt-
ræðisaldri, tóku rösklega til
hendi við að sinna hverju þvi
verkefni, sem þeir gátu unnið
að.
FRAMLEIÐSLUFYLKIN á
vegum kommúnanna skipu-
lögðu vinnuafl sitt á þann veg,
að aðgerðir voru samræmdar.
Þess vegna lauk öllu neyðar-
starfi skömmu eftir jarð-
skjálftann, samkvæmt áætlun.
Á meðan flestir tóku til við að
gera við skemmdan áveitu-
búnað til undirbúnings undir
vorsáningu, sendi hver fram-
leiðslusveit sérstakan flokk til
að gera við skemmd hús eða
byggja ný hús. Að loknu dags-
verki á ökrunum gekk fjöldi
manns i lið með þeim, sem
önnuðust viðgerðir á húsum.
Hús voru fyrst byggð handa
þeim, sem misst höfðu heimili
sin, Vandamál, sem áður fyrr
hafði verið hverri einstakri
fjölskyldu um megn að leysa á
eigin spýtur, var nú fljótlega
leyst með sameiginlegu átaki
undir merki sóslalisma.
Kommúnurnar kvöddu
einnig saman það fólk i fram-
leiðslusveitunum, sem orðið
hafði fyrir minnstum skakka-
föllum, til aðstoðar þeim, er
höfðu orðið verst úti. Þetta
gerði öllum framleiðslusveit-
unum kleift að hefja vorsán-
ingu timanlega.
Þegar ungu plönturnar
höfðu náð þróttmiklum vexti,
olli þriggja daga óvenjumikil
úrkoma þvi, að láglendið i
vesturhluta Haicheng-Ying-
kou svæðisins breyttist i mýr-
ari'en. Undir skipulegri stjórn
héraðsyfirvalda kom fólk frá
kommúnum á hálendissvæð-
um með dælur til að hjálpa til
við að ræsa fram vatnsósa
akurlendið meðfram ánum.
Og þegar hálendissvæðið i
austri varð fvrir 40 daga
þurrkum að sumarlagi, var
iólk frá sléttunum kvatt sam-
an til að rétta hjálparhönd við
að bjarga uppskerunni. Þann-
ig tókst. þrátt fyrir náttúru-
hamfarir. að ná prýðisgóðri
uppskeru, bæði á hálendi og
láglendi Haicheng-Yingkou-
svæðisins.