Tíminn - 14.04.1976, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Miðvikudagur 14. april 1976.
Standandi: Úlfar Guðjónsson, Leifur Jónsson, Stefán Snæbjörnsson. Sitjandi: Asgeir Guðmundsson,
Ásgrimur P. Lúthersson, Björn Lárusson og Jakob Pórballsson. Timamynd Gunnar.
Ríkisstjórnin hefur svikið
loforðin, sem hún gaf við
inngönguna í EFTA
— segja húsgagnaframleiðendur, sem vilja stórhuga ótak til
hagræðingar í sinni grein og þróunar nýrra húsgagnagerða
SJ-Reykjavik — Fyrir nokkrum
árum keypti Alþingi 280 danska
borðstofuslóla til aö hafa á áheyr-
endapöilum hússins, alveg um
sama leyti og fyrirtæki i Hafnar-
-firði, sem sérhæfði sig i fram-
leiöslu borðstofustóla, varð gjald-
þrota og rekstur þess stöðvaðist.
Þetta er ekki einsdæmi um rikis-
stofnanir hér, og það heyrir til
undantekninga að sendiráð ís-
lands erlendis séu búin innlend-
um húsgögnum, en þó eru þess
dæmi i seinni tið.
Þetta kom fram á blaðamanna-
fundi með húsgagnaframleiðend-
um, sem senn efna til sýningar á
innlendum húsgögnum og inn-
réttingum, sem nú eiga i siauk-
inni samkeppni við innfluttar vör-
ur. Ofangreint dæmi finnst hús-
gagnaframleiðendum táknrænt
fyrir rikisvaldið, sem ekki hafi
staðið við þau loforð sin, sem hafi
verið forsenda fyrir inngöngu i
EFTA. A þeim tæpa áratug, sem
liðinn er frá inngöngunni i EFTA
hafa húsgagnaframleiðendur
fengið yfir sig samkomulagið
með meðaltollalækkun úr 94% i
35%. A sama tima hafa öll loforð
um rekstrarlán, sérfræðiaðstoð
og annað verið-svikin.
Það er skoðun húsgagnafram-
leiðendanna, að ekki sé nóg að
fjárfesta i iðnaðinum, eins og hér
hefur verið gert. Þaö verður að
hugsa kerfið til enda og gera hon-
um kleift að selja framleiðsluna. t
landinu er nú mikill vélakostur til
húsgagnaframleiðslu, og fram-
leiðendurnir ráða yfir miklu iðn-
aðarhúsnæði, en það er ekki
grundvöllur fyrir þá að selja vöru
sina. i nálægt þvi eins miklu
magni og þeir geta framleitt.
Arin 1970-73 var uppgangur i
islenzkri húsgagna- og innrétt-
ingasmiði. Hagræðing jókst og
vélvæöing einnig. A þessum árum
jókst fjöldi starfsmanna ár frá
ári. Liklegt er talið, að starfs-
mannafjöldi hafi haldizt nokkuð
óbreyttur, og jafnvel fremur
dregizt saman siðan. Samkvæmt
upplýsingum Þjóðhagsstofnunar
hefur afkoma fyrirtækja i hús-
gagna- og innréttingaiðnaði
versnaö frá 1973. Efni hefur
hækkaö mikið, en samkeppnisaö-
staða ekki gefið aðstöðu til aö
velta þeim hækkunum nema að
hluta út i verðlagið. Vergur hagn-
aður fyrir skatta sem hlutfall
brúttótekna var árið 1973 5,7%,
1974 2,1% og 1975 enginn.
Framleiðsla hefur aukizt öll
árin 1969-1975. Aætluð fram-
leiðsluaukning að magni var
þessi ár minnst 2% 1969 og mest
18% 1971, 1974 var hún 8 1/2% og
1975 3%.
Framleiðsluverðmæti hefur
aukizt hraðar en framleitt magn
vegna verðhækkana.
Framleiðsluverðmæti i þús. kr.
1968 572.5 þar af útflutt 0.1
1969 755.2 þar af útflutl 0.7
1970 966.7 þar af útflutt 1.1
1971 1.329.4 þar af útflutt 1.5
1972 1.752.0 þar af útflutt 2.7
1973 2.473.0 þar af útflutt 4.6
1974 3.546.0 þaraf útflutt 1.2
1975 5.295.0 þar af útflutt 2.5
Tollur á húsgögn hefur lækkað
að undanförnu vegna Eftaaðild-
ar, og hefur innflutningur er-
lendra húsgagna þvi aukizt, sér-
staklega siðustu þrjú árin. Hús-
gagnaframleiðendur telja að
þessi innflutningur hafi haft mjög
góð áhrif á innlenda framleiðslu,
bæði hvað úrval og gæði snertir.
Þeir telja þó æskilegt að tak-
marka innflutning erlendra hús-
gagna um sinn, þegar versnandi
hagur islenzkra iðnfyrirtækja
blasir við. Hvað gæði snertir
standast islenzku húsgögnin fylli-
lega samanburð við þau innfluttu
og eru þeim oftast fremri.
Innflutningur húsgagna, tollar
og meðalheildsöluálagning hefur
verið á þessa leið siðustu árin:
gagnaiðnaður stendur nú. En si-
aukinni samkeppni innfluttra
húsgagna og innréttinga verður
ekki svarað nema með stórhuga
átaki i átt til aukinnar hagræðing-
ar og þróunar nýrra húsgagna-
gerða. Félag húsgagna- og inn-
réttingaframleiðenda og Meist-
arafélag húsgagnabólstrara efna
nú til fjórðu sýningar sinnar á is-
lenzkum húsgögnum og inn-
réttingum undir nafninu Hús-
gagnavika. Það er trú þeirra,
sem að Húsgagnavikunni standa,
að slikar sýningar séu vel til þess
fallnar að laða fram nýjungar, og
fá samanburð á framleiðslu fyrir-
tækja.
Á sumardaginn fyrsta 22. april
n.k. verður opnuð i Iþrótta- og
sýningarhöllinni i Laugardal,
sérsýning á islenzkum húsgögn-
uro og innréttingum.
Fyrsta sýningin var haldin i
september árið 1969, en seinni
sýningarnar árin 1972 og 1974
voru haldnar að vori eða i april-
mánuði eins og nú.
Að þessu sinni munu um þrjátiu
innlendir húsgagnaframleiðend-
ur taka þátt i sýningunni. 1 fyrsta
sinn er nú fyrirtæki utan af landi
meðal sýnenda, Hagi á Akureyri.
Markmið framleiðenda með
sýninguin þessUm hefur verið að
kynna fyrir húsgagnakaupmönn-
um og almenningi það nýjasta i
framleiðslu sinni og á þann hátt
að kanna m.a. undirtektir við nýj-
um húsgagnagerðum, sem þeir
hafa hug á að koma á markað.
Innflutn. cif i þús. kr meðal- tollur meðal heildsölu- verömæti inn- • flutn. á
1968 28.8 86% álagning 8% innl. markaði 57.9
1969 17.4 87% 8% 35.1
1970 32.1 63% 8% 56.5
1971 43.8 66% 9% 79.3
1972 75.5 64% • 9% 135.0
1973 139.0 61% 8% 241.7
1974 285.0 52% 9% 472.2
1975 465.0 43% 8% 718.1
Innflutningur virðist ekki hafa
aukizt með offorsi, þegar kvótar
voru afnumdir 1975. Tölurnar
virðast sýna nær óbreytt innflutn-
ingsmagn (að teknu tilliti til verð-
lagsbreytinga) milli áranna 1974
og 1975.
Þegar tillit er tekið til alls þessa
finnst húsgagnaframleiðendum
mesta furða hvar islenzkur hús-
Húsgagnavikan verður að
þessu sinni opnuð formlega kl.
17:00 á sumardaginn fyrsta, en
verður siðan opin almenningi
föstudaginn 23. april og stendur
til 2. mai.
Sýningin verður opin á virkum
dögum kl. 16:00—22:00, en
laugardaga og sunnudaga kl.
14:00-22:00.
Endurskipulagning ferðamóla undirbúin:
Seljendur hópferða
skyldaðir til að
tryggja sig gagnvart
kostnaði við leit eða
björgun farþega
SJ-ReykjavIk. 1 ráði er að yfir-
stjórn feröamála i landinu verði
breytt þannig aö Ferðaskrifstofa
rlkisins veröi fyrst og fremst
söluskrifstofa, en Ferðamálaráö
sjái um landkynningarstarfsemi
og ýmis önnur mál, sem lúta að
yfirstjórn ferðamála, og heyrt
hafa undir Ferðaskrifstofuna.
Auk þess fær Ferðamálaráö ýmis
ný verkefni, einkum sem stuðla
að umhverfisvernd.
Þessi nýmæli og fleiri eru i
frumvarpi til laga, sem lagt var
fyrir Alþingi fyrir skömmu, og
samið var af nefnd, sem sam-
gönguráðuneytiö skipaöi I ágúst,
en hana skipuðu Ólafur S. Valdi-
marsson, skrifstofustjóri, Birgir
Þorgilsson, sölustjóri, Heimir
Hannesson lögfræðingur, Vigdls
Finnbogadóttir, leikhússtjóri, og
Þorvarður Eliasson, fram-
kvæmdastjóri. Frumvarpinu hef-
ur veriö visað til nefndar.
Megintilgangur frumvarpsins
er að iaga núgildandi lög um
ferðamál, sem að stofni til eru
orðin tólf ára gömul, að breyttum
aðstæðum i ferðamálum bæði að
þvi er snertir þá hlið þeirra, sem
snýr að atvinnullfi, svo og hina
félagsleguhlið. Siðast en ekki sizt
eru umhverfisverndarsjónarmiö
miklu sterkari þáttur i þessu
frumvarpi en i gildandi lögum.
Ferðaskrifstofu rlkisins er gert
að beina starfsemi sinni að skipu-
lagningu feröa um Island, svo og
að halda áfram rekstri sumar-
hótela i heimavistarskólum, eins
og verið hefur.
Nýmæli i frumvarpinu er, að
ráðherra er veitt heimild til þess
að ákveða, að þeir aðilar, sem
skipuleggi hópferðir um Island
skuli kaupá tryggingu hjá viður-
kenndu tryggingarfélagi vegna
kostnaðar, sem hljótast kynni af
leit eða björgun farþega, sem
ferðast á þeirra vegum. Jafn-
framt getur ráðherra ákveðið, að
sömu aðilar skuli hafa I nánar til-
teknum ferðum leiðsögumenn,
sem hlotið hafa til þess sérstaka
þjálfun.
Til frekari skýringar á þessum
heimildarákvæðum er rétt að
taka fram, aö eins og alkunnugt
er, þá er þaö mjög algengt, að
gera þurfi út björgunarleiöangra
til leitar á týndum ferðamönnum
eða til flutnings á slösuðu ferða-
fólki i sjúkrahús. Þessi
björgunarstörf hafa hingað til að
mestu eða öllu leyti verið unnin I
sjálfboöavinnu, og þá að sjálf-
sögðu meö verulegum kostnaði
fyrir björgunarmenn. Sjálfsagt
er, að skipuleggjendur hópferða
beri almennt fjárhagslega
ábyrgö f slíkum tilvikum og
tryggi sig gegn henni. En til þess
að koma I veg fyrir þessi óhöpp er
nauðsynlegt að leiðsögumenn
með feröum, sérstaklega i
óbyggðum, séu fyllilega starfi
sinu vaxnir. Töluvert er algengt,
aö svo sé ekki, og ekki hvað sizt
þegar erlendir hópar ferðast hér
um með erlenda leiðsögumenn,
sem ekki hafa nægilega þekkingu
á Islenzkum aöstæðum.
Ákvæði um Ferðamálasjóö eru
rýmkuö nokkuö, fjármagn til
hans aukið og stefnt i þá átt að
hann veröi hliöstæður öörum
stofnlánas jóöum atvinnuveg-
anna. Jafnframt er opnuö leiö til
þess aö hann geti veitt lán til ann-
arra þátta feröamálanna en gisti-
og veitingahúsa, eins og verið
hefur hingaö til.
Gert er ráð fyrir þvi aö fjár til
landkynningar verði aflaö með
sérstöku gjaldi, sem lagt verði á
vörusölu Frihafnarinnar í Kefla-
vik og nemi árlega 10% af sölu-
verömæti hennar.
Varðandi ákvæöi um almennar
feröaskrifstofur er þaö aö segja,
að felld hafa verið niður þau skil-
yröi, sem forstjóra eða eiganda
ferðaskrifstofu eru nú sett um
nám og starfsreynslu, enda i
sjálfu sér auðvelt að sniðganga
þau. Hins vegar er gert ráð fyrir
að einn eða fleiri af starfsmönn-
um hverrar skrifstofu hafi stað-
góða reynslu I ferðaskrifstofu-
störfum.
1 frumvarpinu er tryggingarfé
feröaskrifstofu hækkað úr 1.5
millj. kr. i 7.0 millj. kr., en þessi
hækkun er aöeins i samræmi við
hækkun verölags frá þvi núver-
andi trygging var sett. Jafn-
framt er sett ákvæði um það, að
kostnaður viö heimflutning feröa-
manna nýtur forgangs við
greiðslu af tryggingarfé, og var
þessi breyting gerð með hliösjón
af atburðum, sem átt hafa sér
stað hjá erlendum ferðaskrifstof-
um.
Gítartónleikar í
Bústaðakirkju
ÞRIÐJUDAGINN 20. april kl.
20.30, heldur Snorri örn Snorra-
son tónleika I Bústaðakirkju.
Snorri hefur undanfarna 5 vetur
stundað nám i gitarleik við tón-
listarháskólann i Vinarborg, en
hann tekur burtfararpróf þaðan
nú i vor.
Þetta eru fyrstu sjálfstæðu tón-
leikar Snorra hér á landi, en hann
hefur leikið á tónleikum i Austur-
riki og Sviþjóð, auk þess að hafa
gert upptökur fyrir sænska og is-
lenzka hljóðvarpið, svo og is-
lenzka sjónvarpið. Snorri var
fulltrúi Islands i norrænu gitar-
keppninni, sem fram fór i Kaup-
mannahöfn i fyrravor.
Á efnisskrá tónleikánna eru
m.a. verk eftir Bach, Villa-Lobos,
De Falla og Albeniz. Aðgöngu-
miðar fást við innganginn.
Kirkjutónleikar
og altarisganga
í Hallgrímskirkju
ó skírdag
Kór Hallgrimskirkju heldur
hljómleika þar i kirkjunni kl. 17 á
skirdag. Flutt verður passiu-
kantata og passiusálmalag.
Kantatan ,,Að Jesú krossi kom og
bið” er eftir danska tónskáldið
Svend-Ove Möller, sem lézt
fremur ungur fyrir rúmum aldar-
fjórðungi. Hann var orgelleikari i
Viborg á Jótlandi og samdi mörg
kirkjuleg tónverk. Sálmalagið er
eftir Guðlaugu Sæmundsdóttur,
nær áttræða konu i Sandvik á
Melrakkasléttu. Hún hefur samið
lög við alla Passiusálma
Hailgrims Péturssonar, og
verður nú frumflutt eitt þeirra.
Með kirkjukórnum koma fram
þrir einsöngvarar, Garðar Cortes
og tveir nemendur Söngskólans i
Reykjavik, og einnig fimm hljóð-
færaleikarar i Sinfóniuhljómsveit
Reykjavikur. Enn fremur leikur
Páll Kr. Pálsson á orgel. Flutn-
ingi stjórnar Páll Halldórsson,
sem hefur verið orgelleikari og
söngstjóri kirkjunnar frá stofnun
Hallgrimsprestakalls fyrir 35
árum.
1 tengslum við hljómleikana,
sem taka fremur skamman tima,
er almenn altarisganga, sem
prestar kirkjunnar, séra Ragnar
Fjalar Lárusson og séra Karl
Sigurbjörnsson, annast.