Tíminn - 18.05.1976, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 18. mal 1976
TÍMINN
5
32 SÍÐUR

103. IM. tl. ár«-
FASTUDACUR 14. MAl 1»J*
PrmUnilja Mo.Kunhla^inv
Mesti leki
úr olíuskipi
UI.IDKVDANDI rlnum
var I daK apraulad úr tklp-
um o» þyrlum i íjúinn vló
halnarborKÍna Ca ('oruna á
Norúur-Spáni rlllr vprrnc
Inyuna I ollullulningatklp-
inu Drqiola. trm ttraadaúl
I Inniiclinfunnl of kroln
aúl I tvrnat. Oltulrklnu
•lolnar ikrllltklúnaúi á
frtur mrnfaú IJorurnar á
Njósnamál
í Danmörku
Afhen
gegn
mrira mafn rn kartl á
IJorur I Rrrtlandi of
Krakklaadi IM7 þrfar
Ubrriusklpiú Torrry
Caayoa lúrtl. baú rr mrtla
tlyi trm orúiú hrlur al
þrttu lafi þar lil nú.
Hlutlaú á rrfaiú.
Luns í ræflu í Britesel:
Mesti hernaðarviðbúnaður
í heimi norður af íslandi
JOSEF 1-unv, Iram-
kvrmdavljúrl Alltnlvh.lv
bandalaftint. tafúi I rarúu
i kæru
iretum
llann tafúi aú Itland vrrl
úmittandi lyrlr bandalaf iú
Of llkll þvl viú útokkvandi
lluf vilamúúurtkip Uann
tpáúl þvl aú rf bandaltflú
SovTUI krretlp I
Bretar senda skuttogara og
auka eftirlit Nimrod-þotna
RRKZKA tljúrnin tklpaúi I mllll brnkra lofan
flufhrrnum I f*r aú auka Itlrnikra varútklp trm
rfllrlll Nlmrod-þolna yfir rryndu aú trufla þá viú
Itlandtmiúum rn nritaúi | vrlúarnar.
þvl aú hún hrfúl ákvrúlú aú
trnda þaafaú brllitklpiú
Blakr trm rr bútú Sraral'
rldflaufumof þyrlum.
Jalnlraml lllkynnll
landbúnaúar- Of sjávarúl-
vrftráúunryliú aú þaú
hrfúi Irkiú á Irifu 3«2
Irtla tkullofara.
rlla. III f*>lutlarfa viú
Itland. Skullofarinn Irr
frá llull I daf Of lalv
maúur ráúunrylltint aafúi
Nei, segir
Kekkonen.
Forsiða Mbl. nýlega. ÖHu er tjaldaö I þágu hins góða mátstaðar.
Hræsní Mbl.
i Reykjavlkurbréfi Mbl. sl.
sunnudag er blaðamennska og
isienzkir fjölmiðlar gerðir að
umtalsefni, og kemst höfund-
urinn aö þeirri niðurstöðu, að
öll dagblöðin, að Mbl. undan-
skildu, séu ákaflega óvand-
virk og öáreiðanleg blöð.
Sjálfsagt má eitthvað að öll-
um blöðunum finna, og þvl er
ekki að neita, aö æsifrétta-
mennska slðdegisblaöanna
hefur sett blett á islenzka
blaðamennsku. En þö má ekki
gleyma þvi, aö þessi siðdegis-
blöö hafa bryddað upp á ýms-
um nýjungum, sem eru góðra
gjalda verðar, og hafa átt sinn
þátt Iþvlað Hfga við aö m örgu
leyti staðnaða blaðamennsku
hérlendis. En óneitanlega eru
gallarnir þó fleiri, þvf miður.
En hvað um Mbl., stærsta
blað landsmanna? Hvernig
hefur þvl reitt af I moldviöri
siðustu vikna og mánaða? Er
það með öliu laust við æsinga-
skrifin, sem svo mjög eiga aö
cinkcnna önnur blöð? Hefur
þvi tekizt að þræða hinn
þrönga stig heibarlegrar og
réttsýnnar blaðamennsku?
t þeim efnum er frammi-
staða Mbl. ekkert til að hrópa
húrra fyrir, þrátt fyrir lofsöng
ritstjóra blaðsins um eigiö
vammleysi.
Gauragangurinn vegna
veitingar prófessors-
embættis við Háskólann ný-
lega er ágætt dæmi um æsi-
fréttamennsku Mbl. Mikið
fárviðri geysaði á slðum
blaðsins dag eftir dag vegna
„hneykslanlegrar embættis-
veitingar menntamálaráð-
hcrra”, sem átti aö hafa farið
út fyrir öll sibieg mörk mcð
embættisveitingu sinni. Svo
mikill var hamagangurinn, að
Matthlas ritstjóri mátti ekkert
vera að þvl að hlusta á rök cða
skýringar. En brátt skýrðust
málin. Ritstjóra Mbl. varð
ljóst, að hann hafði hlaupið á
sig og kaus að hætta frafári
slnu.
Ráðherranum
blöskraði
Þetta er þvi miður ekki eina
dæmið um skringilega blaða-
mennsku Mbl. Þannig hefur
blaðið tekið upp þann sið ab
birta með áberandi hætti sjón-
armið meintra lögbrjóta,
hvort seni það eru skipstjórar,
sem stabnir hafa verið aö ó-
lögiegum veiðum á friðuðum
svæöum, eða embættismenn,
sem kærðir hafa verið fyrir af-
glöp I starfi. A þessum mönn-
um hefur Mbl. sérstaka vel-
þóknun, að þvl er virðist, og
hampar þeim óspart, þó að
gloppurnar I málflutningi
þeirra séu öllum Ijósar.
Blaðamennska af þessu tagi
flokkast sjáifsagt undir „hcið-
arleg og vandvirk” vinnu-
brögð að dómi ritstjóra Mbl.
En svo mjög hafa mönnum
blöskraö eínmitt þessi vinnu-
brögö Mbl„ að jafnvel ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins
hafa séð ástæðu til að setja of-
an I við ritstjóra blaðsins.
Glópska AAbl. í
landhelgisskrifum
Það væri hægt aö nefna fjöl-
mörg önnur dæmi um ein-
kennilega biaðamennsku
Mbl„ hræsni og tviskinnung,
t.d. I sambandi við meðferð
þeirra sakamála, sem hafa
verið efst á baugi undanfarið.
Um það verður fjallað slöar.
En langsamlega mest er
glópska Mbl. I sambandi við
skrif um landhelgismáliö.
Vikum og mánuðum saman
hefur Mbl. skrifað I þeim dúr,
að ekki mætti blanda saman
landhelgismáli og varnarmál-
um, þó aö tengslin milli þess-
ara mála séu augljós, hvort
sent okkur tikar betur eða
verr. Þaö er engum vafa
undirorpiö, að þessi stefna
Mbl. hefur átt sinn þátt I þvi að
sannfæra ráðamenn Atlants-
hafsbandalagsins unt, að af-
skiptaleysi þeirra af deilunni
skipti engu máli. Það sama
hugsa Bandaríkjamenn, sem
ekki er óeðlilegt, úr þvl að
málgagn sjálfs forsætisráð-
herra heldúr þessari skoðun
fram.
66 -föld fjárlög
íslenzka ríkisins
i þessu sambandi má teija
það fremur ótrúlegt, að
BandarlkjamÖnnum standi á
sama um aðstöðuna á Kefla-
vtkurflugvelli, og að þeir vilji
ekki eitthvað á sig leggja til aö
halda henni, þegar litið er á
þaö, að þeir þyrftu að verja 22
milljörðum dollara til að
konta sér upp annarri aðstöðu,
sem þó væri ekki sambærileg
við KeflavikurflugvÖU, að
sögn franikvæmdastjóra At-
lantshafsbandalagsins. Sú
upphæð, sem um er að tefla I
þessu sambandi, eru tæpir 4
þúsund milijarðar islenzkra
króna, eða u.þ.b. 66-föld fjár-
lög Islcnzka rlkísins.
Verzlunarvara
Breta og
Vestur-ÞjóÖverja
Að sjálfsögðu er liklegt, að
Mbl. reki upp míkiö rama-
kvein, þegar bent er á þessar
staðreyndir. öryggis og varn-
armál eiga ekki að vera nein
„verzlunarvara” að dómi rit-
stjóra Mbl. Hér er þó ekki um
meirí verzlun að ræða af hálfu
islendinga en það, aö þeir eru
einungis að biðja um aö fá aö
vera óáreittir af einni banda-
lagsþjóð sinní, sem beitir her-
skipum I þvf skyni að knésetja
lslendinga I mesta Iffshags-
munamáli sfnu. Þaö er þvi I
rauninni fráleitt að tala um
verzlun af hálfu islendinga.
Hins vegar er ástæða til aö
benda Mbl. á aðrar NATO-
þjóðir, sem nota landhelgis-
máliösem verzlunarvöru. Það
eru Bretar og Vestur-Þjóð-
vcrjar, sent hafa beitt sér
gegn þvf, að bókun sex um
tollaivilnanir hjá EBE fyrir
tslendinga, komi til fram-
kvæmda, fyrr en islendingar
gefa cftir I landhelgismálinu.
Fyrst voru það Vestur-Þjóð-
verjar, sem beittu þessu
vopni, og slöan Bretar.
Kommúnistar
ánægðir með Mbl.
Miöuö við hin hættulegu
skrif Mbl. I landhelgismálinu
blikna önnur mál, sem deilt
hefur verið um I dagblöðun-
um. Þó að Bandarlkjamenn og
ráðantenn Atlantshafsbanda-
lagsins hafi gert sig seka um
dómgrcindarskort meö þvl að
trúa Mbl. I blindni, eru hinir
almenuu lesendur btaðsins
ekki svo dómgreindarlausir,
að þeir fallist á skrif Mbl. Og
þeint, sem incst er skemmt,
er islenzkutn kommúnistum,
sent vona, að Mbl. haldi áfram
að skrifa unt landhelgismálið
og Atlantshafsbandatagið I
þeim gagnrýnislausa dúr, sem
þaö hefur gert. A nteban fjölg-
ar i Keflavikurgöngum. En á
ritstjórnarskrifstofum Mbl.
sitja sjáifumglaðir ritstjórar
og kyrja likt og Sölvi Helgason
forðum:
„Ég er gull og gersemi,
gimsteinn elskurlkur.
Ég er djásn og dýrmæti,
drottni sjálfum likur.”
-~a.þ.
Jón R. Hjólmarsson:
Leikmannsþankar
um landshlutasamtök
Samtök sveitarfélaga hafa nú
verið viö lýði um árabil, unnið
mikið starf og sannað ágæti sitt
sem veigamikill aðili I stjórnkerfi
landsins. Tilgangur þessara sam-
taka hefur frá upphafi verið að
vinna að framförum, skipulagn-
ingu og ýmsum sameiginlegum
verkefnum hinna dreifðu
sveitarfélaga I viðkomandi lands-
hlutum. Þessu hlutverki hafa
samtökin gegnt með sóma og
orðið sveitarfélögum I heild til
gagns og eflingar. Einnig hafa
samtökin gert mikiö til að auka
kynni og samhug meöal sveit-
arstjórnamanna og skerpt
skilning þeirra á gildi samvinnu
og samstöðu.
— 0 —
En þaö er eitt alvarlegt atriði,
sem háir starfsemi samtaka
sveitarfélaga verulega og gerir
tilveru þeirra ótryggai hæsta máta
Þau hafa sem sé engan lagalegan
grundvöll i stjórnkerfi rikisins. Af
einhverjum ástæðum hefur ekki
enn verið fyrir hendi ákveðinn
meirihluti fyrir þvi á Alþingi aö
lögfesta þessi samtök og fela
þeim ákveðinn hluta af
stjórnsýslunni. Þau verða þvi að
byggja tilveru sina á sjálfboöa-
starfi einstakra hreppa og bæjar-
félaga. Þaö segir sig sjálft, að
hæpið mun til lengdar að efna til
vlðtækrar ^skipulags- og félags-
starfsemi á grundvelli, sem getur
brostið, þegar minnst varir. En
einmitt þaö getur gerzt, þvi aö
hvert og eitt sveitarfélag mun
geta sagt sig úr þessum sam-
tökum fyrirvaralitið ef þvi býður
svo við að horfa. Þannig er
félagsskapurinn að vissu leyti
sem hús á sandi reist.
Nú er það vei hugsanlegt að
brátt náist samstaða umtð lög-
festa samtök sveitarfélaga I einni
eða annarri mynd og væri það
mjög æskilegt. En meðan svo er
ekki, leita á hugann ýmsar hug-
myndir um grundvöll og upp-
byggingu samtakanna, og spurn-
ingar vakna um það, hvort
sitthvað heföi ekki mátt gera
öðruvtsi en raun varð á, og hvort
ekki sé hugsanlegt að hægt hefði
veriö að finna þessum félagsskap
traustari undirstöður en þær, sem
notazt hefur verið við til þessa.
Nú eru fyrir hendi önnur og miklu
eldri samtök sveitarfélaga innan
lögsagnarumdæma lands-
hlutanna. Þar er átt við sýslu-
nefndirnar, sem vinna vissulega
lika að sameiginlegum verk-
efnum og skipulagsmálum, þótt
innan þrengri ramma sé en hjá
landshlutasamtökum.
— 0 —
Þá kemur aö spurningu um
það, hvort ekki sé hugsanlegt og
jafnframt hyggilegt aö breyta
nokkuð til um skipun sýslu-
nefndanna og gera þær að stjórn-
unareiningum I rikara mæli en
hingað til, og láta þær um leið
mynda nýjar undirstöður hins
stærra samfélags, er við getum
nefnt landshlutasamtök, fylki eða
eitthvað annað.
Það sem gera þarf til að svo
megi veröa er ifyrsta lagi að haga
kosningu á fulltrúum hreppanna
til sýslunefndanna með allt
öðrum hætti en veriö hefur, fá
sýslunum siðan aukin fjárráð og
fela þeim verkefni við hæfi.
Að öllum likum mundi heppi-
legast að hreppsnefndir kysu
sjálfar fulltrúa sina i sýslustjórn
og um fjölda þeirra færi nokkuð
eftir stærð viðkomandi sveitar-
félags.
Sýslunefndir, sem þannig yrðu
virkar stjórnsýslustofnanir
sveitarfélaga i hverju lögsagnar-
umdæmi, mifndu siðan kjósa úr
sinum hópi fulltrúa til að fara
meö umboö sitt i stjórn lands-
hlutans eða fylkisins og um f jölda
þeirra færi einnig nokkuö eftir
fjölda hreppa og fjölmennis
sýsluféiagsins.
Þessi nýskipun mundi ótvirætt
stuöla að aukinni valddreifingu
og efla samvinnu sveitarfélaga
innan hverrar sýslu. En það
mundi ekki siður - styrkja
landshlutasamtök og gera þeim
kleift að gegna betur en áður þvi
veigamikla hlutverki, er varðar
skipulag, stjórn og framkvæmd
þeirra mála, sem sameiginleg
eru öllum sveitarfélögum lands-
hlutans. Jafnframt þessu væri
eðlilegt að rikisvaldið fæli sam-
tökum þessum mjög aukinn hluta
af þeim verkefnum, sem þaö
hefur áður haft með höndum.
Veröi horfiö að þessari skipun
um uppbyggingu landshlutasam-
taka, er ég sannfærður um að þau
þyrftu siður aö óttast tilviljana-
kenndar úrsagnir einstakra
sveitarfélaga, og jafnframt er
mjög liklegt að um leið yröi
greiðari vegur til samstöðu á
Alþingi um að’fá slik samtök lög-
fest.
SERSTAKT
TILBOÐ
BOSCH
HJÓLSÖG
7 1/2" HD
1150 WÖTT
Ætti að kosta
v
kr. 42.100
En kostar
kr. 32.700
'unnaí
S$S£ÚW>m h.f.
Reykjavík — Akureyri
og í verzlunum víða
um landið